HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER MAANTA OO AH SABTI 16-KA ABRIL. 2022
Ra’iisul Wasaare Rooble oo u Hambalye eyey oo Guddoonka
KMG ee Shalay ay doorteen Xildhibaanada Labada aqal
Ra”iisal Wasaaraha xil gaarsiinta dowladda fe deraalka Maxamed Xuseen Rooble ayaa Shalay khudbad ugu jeedoyay teendhada Afisyooni oo lagu dhaarinayay in ka badan 200 xildhibaan ee labada aqal Baarlamaanka 11aad.
Waxa uu sheegay RW Rooble in
xildhibaanada Shalay la dhaariyay ay si wanaagsan xilka loo igmaday isla
markaana dalka ka samata bixiyaan xaaladda adag ee uu ku jiro.
Maxamed Xuseen Rooble ayaa sheegay in
shacabka Soomaaliyeed ay heystaan duruufo adag, isagoo xildhibaanada xusuusiyay
inay mat alayaan shacabkaas dhibaateysan oo qarka u sa aran macluul.
"Sidaas darteed waxaan idinkula
dardaarmay aa in aad Alle uga baqdaan mas’uuliyadda weyn ee idin saaran, la
timaaddaan aragti qaran oo ka jawaabeysa duruufaha haysta dalkiinna iyo dadki inna,
una doortaan hoggaan awooda in uu xal u helo caqabadahaas” ayuu yiri Ra’iisal
Wasaare Rooble oo mararka qaar hadaladiisa kaftan ku soo darayay.
Farmaajo oo u hambalyeeyay xildhibaannada BFS ee Shalay
la dhaariyay
Madaxweynaha ayaa tilmaamay
muhiimadda ay dalka u leedahay dhammeystirka doorashadu, si wa afaqsan
heshiiskii 17-kii Sebteem bar ee ay ku heshiiyeen Madaxda Madasha Wad atashiga
Qaranku, ayna meel mariyeen Labada Aqal ee Barlamaanka JFS, kaas oo saldhig u
ah fulinta doorashooyin wadar-ogol ah.
Madaxweynaha ayaa shacabka soomaaliyeed ku
adkeeyey in ay xoojiyaan wadajirka iyo midni madooda, ilaashadaanna miraha
dowladnimada, iyada oo muwaadin kasta uu mudnaanta siinayo danaha Qaranka iyo
sidii aan u horumarin lahayn dalkeenna.
Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi
Farmaajo ay aa u rajeeyey Xildhibaannada Labada Aqal ee Shalay la dhaariyey in
uu Alle u fududeeyo waaji baadka Qaran ee horyaalla, kana yeelo masuuli yiin ka
shaqeeya danta dalka, diinta iyo dadka Soomaaliyeed.
Muxuu Cabdirashiid Janan ka yiri doorashadii laga
wareejiyey Garbahaarey?
Wasiirkii hore ee amniga Jubbaland Cabdira
shiid Janan ayaa si lama filaan ah uga hadlay go’ aankii uu guddiga doorashadad
heer Federaal uu magaalada Ceelwaaq ugu wareejiyay doorashada kuraastii taalay
magaalada Garbahaareey.
Janan ayaa go’aanka guddiga FEIT ku tilma
amay inuu yahay go’aan mudan in lasoo dhawe eyo maadaama uu kusoo aaday waqti
loo baa hnaa. Cabdirashiid Janan ayaa sheegay in gob olka Gedo laga badbaadiyay
inay ku dhacdo mat alaaad la’aan, isagoo sheegay in gu ddiga doorashada uu
qaatay go’aan wanaagsan oo Gedo looga saarayo jiitanka doorashada.
Cabdierashiid Janan ayaa ku eedeeyay madax
weyne Farmaajo iyo hay’adda Nabad-Sugida inay cuuryaamiyeen gobolka Gedo,
isagoo sheegay in danahooda gaarka ah u dhibaateeyeen masiirka reer Gedo.
Janan ayaa intaas kusoo daray inay quus
taag an yihiin cid kasta oo isku dayaysay inay masiirka gobolka Gedo looga taliyo
Villada, sida uu yiri.
Wasiirkii hore ee amniga
Jubbaland oo sannadkii hore heshiis la galay dowladda islamarkaana ku
wareejiyay ciiddankiisii, ayaa hadda u muuqda mid mowqifkiisii uu isbeddelay,
isagoo ka hor yim id wax ka socda gobolka Gedo ee madaxweyne Farmaajo ku lug
leeyahay.
Halkaan hoose ka daawo wareysiga Janan oo
dhameystiranXigasho:caasimadda.net
Muxuu Indha-Cadde ka yiri musharrax nimada Deni?
Jeneraal Yuusuf Maxamed Siyaad Indha-Cad de
oo markii u horeysay wax laga weydiiyay mush araxnimada madaxweynaha Puntland,
Saciid De ni ee xilka u sareeya dalka ayaa sheegay in Deni uu jaanis wanaagsan
u muuqdo.
Indha-Cadde ayaa sheegay in Saciid Deni
uu soo saartay Xildhibaano badan oo u gudbin kara wareega 2-aad ee tartanka
madaxtinimada dalka.
"Saciid Deni waxa uu arkay jaanis
oo wuxuu is-yi dhi jaanis ayaa haysata. Farmaajo iyo Deni meel lagu tartansiiyo
mayba gaadhinba, oo waa la ark ay sida uu u dhaqmay Farmaajo, waxaanba isle yahay
asaga (Deni) ayaa doorasha da qof iyo cod ah ka bilaabay,” ayuu yiri.
Jeneraal Indha-Cadde ayaa mad axweyne Deni
ku amaanay doorash ada uu ka hirgeliyay maamulkiisa, taasina ay aad u kala
fogeynayaan madaxweynaha muddo xileed kiisu dhamaaday, Maxamed Cabdullaahi
Farmajo
Farmaajo ayaa waxaa loo
diiwaan-geliyay inta uu joogo Villa Somalia in uu dalka dhowr jeer u horseeday
hubanti la’aan amni, iskuna dayay in uu sameysto muddo kororsi sharci darro ah,
kaasi oo markii dambe uu si sandule ah uga laabtay.
Madaxweynaha Puntland ayaa bishii
hore ku dha waaqay in uu yahay musharax u taagan xilka Mad axweynaha
Soomaaliya, isagoo shaaciyey in had afkiisa ugu weyn uu yahay sidii uu meesha
uga saari lahaa madaxweyne Farmaajo.
Saciid Deni ayaa asagu ku tashanaya Xildhib
aanada uu gacantiisa kusoo saartay iyo kuwa kale ee usoo saaray saaxiibkii
Axmed Madoobe, wuxuuna ololihiisa doorashada hal ku dhig uga dhigay "Bedelida
Farmaajo iyo taageerada musha rax kasta oo aragtidaas qaba”.
"Waxaan halkaan baaq uga dirayaa dhamaan
musharaxiinta xilka madaxweynaha Soomaaliya, waa inay ku midoobaan in la bedelo
madaxweyn aha hadda jooga ee Maxamed Cabdullahi Farma ajo,” ayuu yiri Deni.
"Hadafka u weyn oo aan leeyahay wuxuu ya hay
in Maxamed Cabdullahi Farmaajo uusan sii jo ogi karin xilka, waa adagtahay in
dalkaani uu hor ay u sii socdo, hadii uu sii joogo.”
Sababta ay Taliyaasha Xildhibaanada Noqday u
Diideen inay dhaartaan
Laba ka mid ah Afarta taliye ee xukunta
cii damada dalka ayaa ku biiray golaha shacabka ee Baarlamaanka 11-aad. Yaasiin
Cabdullaahi Farey oo ah taliyaha ku-meel gaarka ah ee hay’adda NI SA iyo Mahad
Cabdiraxmaan Aadan (Taliye Shub) oo taliyaha ciidamada Asluu bta Soomaaliya
ayaa xubno ka no qday Baarlamaanka
Cusub Labada Nin ayaa Baarl amaanka kasoo
galay Galmudug iyo K/albeed. Saraakiishaan weli waxay ku fadhiyaan xilalkoodii
hore.
Dorraad
waxay aheyd Maalintii la dhaarinayey xildhibaanada Labada Aqal ee Baarlamaanka
11-aad. Taliye Yaasiin Farey ayaa tagay xarunta gud diga FEIT, wuxuuna qaatay
shahaadada xildhib aanka laakiin ma uusan xaadirin dhaartii xildhib aanada,
halka taliyaha Asluubta xildhibaan Ma had uu isna dib isaga dhigay shahaado
qaada shada iyo dhaarta Labada.
Labada sarkaal ayaa haddii ay dhaartaan noq
onaya xildhibaano rasmi ah, taasoo ka dhigan in ay si toos ah u weyn doonaan
xilka taliyinimada.
Qofka
xildhibaanka ah looma ogala xil ka hoose eya wasiir federaal ah, taliyaaashana
waxay xis aabsan yihiin darajo ka hooseyso wasiir, sid aas darteed, maalintii
ay dhaartaan oo ay xildhibaano buuxda noqdaan waa banaan yihiin hoggaanka
labadaas ciidan.
Yaasiin Farey oo hadda kamid ah xubnaha sida
weyn Farmaajo ugu dhow dhow ayaa haddii uu NISA baneeyo waxaa abuurmaya dood
cusub, horey Ra’iisul Wasaare Rooble iyo madaxweyne Farmaajo waxay ugu
heshiiyeen inuu Yaasiin Farey si ku-meel gaar ah hay’adda NISA usii ho ggaamiyo,
balse ay ka heshiiyaan cidda loo mag acaabayo xilka taliyaha rasmiga ah.
Labada Nin ee Farmaajo iyo Rooble si weyn
ayey u kala fog yihiin waqtigaan, mana ka heshiin karaan qadiyad noocaas ah,
sidaas darteed NISA waxay heysataa inuu Yaasiin Farey sii joog ama inuu abuurmo
buuq cusub oo hoggaankeeda la xiriira.
Labada taliye ee Asluubta iyo NISA dib ayey
is ku sii dhigi doonaan illaa muddo si ay xilakooda u sii heystaan ayaa laga
soo xigtay qaar kamid ah dadka ku dhow dhow taliyaashaan, Farmaajana hadda
xiiso uma qabo isbadal xagga hoggaanka ciidanka ah, maadaama ay dhammaan
saraaki isha isaga weli daacad u yihiin.
Shir loogu jawaabay Beelaha Hawiye
oo Shalay ka dhacay Muqdisho
Waxaa Shalay magaalada Muqdisho ka dhac ay
shir aaya-tashi ah oo ay isugu yimaadeen Uga asyada, Odayaal dhaqameedka iyo
Waxgaradka Dir, Digil iyo Mirifle iyo sidoo kale beelaha Shan aad, kaasi oo
looga hadlayay xaalada dalka.
War-saxaafadeed kasoo baxay shirkaas ayaa
waxaa meesha looga saaray cabsida ku aadan in shirarka Dir, Digil iyo Mirifle
uu dan gaar ka leey ahay madaxweynaha muddo xileedkiisu dhamaad ay, la iskagana
hor keenayo qabiilada qaarkood.
Sidoo kale waxay cadeeyen in shirarkooda
uu ku saabsan yahay aaya-tashigooda gaarka ah, is lamarkaana aysan meesha oolin
dagaal kala dha xeya beesha Hawiye.
"Dadkaan cid ma soo abaabulin oo ayaga
ayaa dantooda iyo midda dalka isku xilqaamay. Waa waxba kama jiraan in aan
abaabuleyno dag aal iyo hebel ka dambeeya oo soo dirsaday,” ay uu yiri Oday
kamid ah Nabadoonada ka hadlay shirka.
Ugu dambeyntiina waxay sheegen inay u mid
oobeen danta umadda Soomaaliyeed oo aysan jir in cid si gaar ah u taageersan
yihiin ama u neceb yihiin, ayna ka shaqeynayaan Soomaaliya hor umarkeeda.
Musharaxii ugu horreeyey ee beesha Daarood oo isku
soo taagay gudoomiyaha BF
Cabdirashiid Xidig ayaa qoraal uu ku
daabacy bartiisa facebook ku yiri "Mudaneyaal iyo marwooyin ani goo ah
xildhibaan Cabdirashid Maxamed Xidig wa xaan idinla socod siinayaa inaan u
sharaxnahay xilka gudoomiyaha Golaha Baarlamaanka federal ka ee Soomaaliya
2022/2026.”
Waxa uu intaas ku daray "Mudaneyaal iyo
marwooyinm baarlamanka federaalka waxaa hor yaalla waajibaad dastuuriya oo lagama
maarm aan u ah dowlad dhisida dalkeena, sidaas dart eed anigoo fahamsan
waajibaadkaas aqoon iyo waayo aragnimo dheera u leh hogaaminta baarl amaanka
iyo gudashada waajibaadkiisa, waxaan go’aansaday inaan isusoo sharaxo qabashada
xilka gudoomiyaha golaha baarlamaanka federal ka ee Soomaaliya.”
Xidig ayaa ka codsaday xildhibaanada federal
ka inay taageeraan codkoodana siiyaan, wuxuuna intaas ku daray inuu maalmaha
soo socda soo ba ndhigi doono faah-faahinta qorshihiisa siyaasad eed.
Xidig ayaa sidoo kale xilkan isku sharaxay
do orashadii guddoomiyaha baarlamankii 10-aad ee dhowaan muddo xileedkiisu
dhammaaday, balse aan ku guuleysan. Musharaxnimada Xidig, oo ka soo jeeda
beesha Ogaadeen, ayaa leh cawaaqib siyaasadeed oo wax ka beddeli kara nidaamka
awood qeybsiga Soomaaliya, oo beesha Daarood ay ka hesho xilka madaxweynaha ama
ra’iisul wasaaraha.
Haddii la doorto Xidig, waxay ka dhigan
tahay in beesha Daarood ay weyn doonto labada xil ee ugu sarreeya dalka,
inkasta oo aysan caddeyn heerka ay gaarsiisan tahay taageerada uu haysto.
Dhowaan
waxaa jiray dadaal ay wadeen beelaha Dir, Digil iyo Mirifle, oo ay waxa kaga
bedelayaan habka awood qeybsiga, waxaana musharaxnima da Xidig ay siineysaa
fursad ay taas ku xaqiijiy aan haddii ay codkooda ku taageeraan.
Musharaxnimada Farmaajo iyo Saciid Deni oo halis
lama filaan ah ay soo wajahday
Xildhibaan Cabdirashiid Maxamed Xidig, oo
ka mid ah xildhibaanada kasoo galay Jubaland ay aa ku dhowaaqay inuu yahay
musharax u taagan xilka guddoomiyaha golaha shacabka ee baara lamanka Soomal aiya.Musha
raxni mada Xidig, oo ka soo jeeda bee sha Ogaadeen, ayaa leh cawaaq ib
siyaasadeed oo wax ka beddeli kara nidaamka awood qeybsiga Soomaaliya, oo
beesha Daarood ay ka hesho xilka madaxweynaha ama ra’iisul wa saaraha.
Dhowr iyo laabatankii sano ee la soo
dhaafay, waxaa xilkaas loo dooran jiray siyaasi ka soo jee da Koonfur Galbeed,
halka Xidig oo doorashadii u dambaysay ee January 2017 galay kaalinta laba ad
uu noqday qofka labaad ee ugu codadka bad an. Damaca Koonfur Galbeed
Balse, Koonfur Galbeed ayaa hadda dooney sa
in taas wax laga beddelo, ayada oo odobaady adii la soo dhaafay ay jireen warar
sheegaya in K/ Galbeed oo ku dhawaad rubuc qarni haysatay Gudoomiyaha Golaha
Shacabka ay hadda tijaa bin rabto xilalka kala ah Madaxweynaha ama Ra’ iisal
wasaaraha. Maadaama kuraasta ugu sarrey sa dalka – Madaxweynaha, Ra’iisul
Wasaaraha iyo Guddoomiyaha Golaha Shacabka – lagu sale eyo qaab awood qaybsi ah
oo ku dhisan habka 4.5 ee beelaha Soomaalida, haddii ay Koonfur Ga lbeed
wareejiso Gudoomiyaha, waxa taasi bedal aysaa cidda helaysa labada xil ee kale.
Daahir Qoriyoow Isaaq, oo falanqeeya
siyaa sadda Gobolka Geeska Afrika, ayaa aaminsan in ujeeddada ugu weyn ay tahay
"in kursigaas uus an ahayn mid la isku halleyn karo, oo aan cago adag ku
taagneyn”.
"Waxay ila tahay waxa ugu weyn waa caqa badaha
uu guddoomiyaha golaha shacabka la kul mayo marka uu Golaha hoggaanka u hayo.
Ma aha kursi uu qofka hubo in uu kusii fadhin karo inta aysan muddo xileedka u
dhammaanin. Wax aa taas sii dheer in aan lagu tixgelinin kursiga”. Ayuu yiri
Daahir Qoriyoow.
Farmaajo iyo Saciid Deni
Haddii la doorto Xidig, waxay ka dhigan
tahay in beesha Daarood ay weyn doonto labada xil ee ugu sarreeya dalka, taasi
oo si rasmi ah u dileysa rajada ay leeyihiin Madaxweyne Farmaajo iyo Sic iid
Deni oo ay isku beel kasoo jeedaan.
Maadaama Xidig uu ku qoondo yahay lab adaas
nin marka la eego hannaanka 4.5, haddii uu ku guulaysto doorashada gudoomiyaha
golaha shacabka, waxaa meesha ka baxaysa fursaddoo da, ayay leeyihiin dadka
darsa qaab dhismeedka dowladda federaalka ee Soomaaliya.
Xildhibaanada taageersan Deni iyo Farmaajo
waxay labaduba xaqiijin doonaan inaan la taagee rin Xidig, si aanay taas u
dhaawicin rajadooda.
Hase yeeshee, ayada oo ay jireen isku day
is baheysi oo ay rabeen Dir, Digil iyo Mirifle, suurta-galna ay tahay in
xildhibaanada Hawiye ay sidoo kale taageeraan Xidig, lama yareysan karto hali sta
kusoo wajahan Saciid Deni iyo Farmaajo.
Wax
ay ahaatdaba, tani waxa xamaasad kale u yeeleysaa loolanka hoggaanka sare ee
dalka, waana arki doonnaa halka ay ku dhammaato.
xildhibaan Cali Xaaji oo sharaxay sababta uu u
amaanay Al-Shabaab
Hadal uu goob musaanasabad ahayd ka
jeediyay ayuu ugu mahad naqay Al-Shabaab, isaga oo adeg saday ereyga "WILAAYADA
ISLA AMIGA AH” iyada oo arrintaas ayay dad badan ka fal-celiyeen kuwaas oo
xildhibaanka ku eedeeyay in uu xiriir
dhow la leeyahay Al-Shabaab.
Wareysi uu siiyay VOA SOMALI ayuu ku she
egay in muuqaalkiisa lagu faafiyay Baraha Bulsha da laga soo jartay khudbad uu
ka jeediyay deega anka Ceel Cali 2014-kii xili uu halkaas u tagay adeeg
caafimaad maadaama uu yahay dhaqtar & hormarinta Waxbarashada Deegaankaas.
"Video-ga waxa uu ahaa 2014-kii, xilli
aniga oo dhaqtar iyo bare Jaamacadeed ah oo ka shaq eeya Muqdisho aan aaday
Deegaanka Ceel Cade oo waxa aan waday macalimiin Iskuul oo maadoo yinka
Seyniska dhiga waxaana geeyay Iskuulka Ceel Cali oo 2012-kii aan u baddelnay
Dugsi Sa re, Guddigii maamulayay Iskuulka ayaa ii xil saar ay in aan u hadlo,
khudbaddii aan jeediyay oo dheereed ayaa laga soo jartay qaybta aan ka le eyahay
"Wilaayada Islaamiga” haddii aan tegay meesha ay ka talinayaan oo madaxdoodii
fadhiso waan ku qasbanaa in aan adeegsado ereygaas,” ayuu yiri xildhibaan Dr.
Cali Xaaji Aadan.
Wuxuu intaas kusii daray "Qofka meesha ka taliya in aad ugu yeerto
magaca uu jecel yahay haddii kale adiga ayaa dhibaato laguu geysanay aa, tan
kale waxa aan u baqay iskuulka in ay dhib aato soo gaarto oo aan loo fahmin in
ay dowlad ama hay’ad taakulo ka helo, anigana nafteyda ay aan u baqay”. Xildhibaankaan
ku guuleystay HOP #039 ayaa beeniyay in uu xiriir la leeyahay Al-Sha baab isaga
oo difaac ka dhigtay in dalka dibadd iisa uu waxbarasho u aaday kahor inta
aanay aas aasmin, isla markaana aanay jirin shaki laga qaa day ama caqabad ka
dhalatay muuqaalkaas oo soo gaartay kaddib faafintiisa.
Waxa beeniyay in ergada dooratay ay ku
jire en kuwa Al-Shabaab u tagay, Guddi qaabilsan hu binta Codeeyaasha uu
xaqiijiyay maadaama la mamnuucay Eragadii u tagtay Al-Shabaab ee soo dooratay
Xildhibaannada Baarlamaanka 10aad ee JFS.
"Dad Ergooyinka galay oo inta cabsaday u
ta gay Nimankaas way jiraan, kuwaas in ay dib usoo galaan doorashada dambe lama
ogola oo Dowla ddu go’aan ayay ka gaartay, aad ayaa loo hubina yay oo Guddiyo
Amniga ayaa ka shaqeynayay,” ayuu yiri Xildhibaan Dr Cali Xaaji Aadan.
Dr. Cali Xaaji Aadan Abuubakar ayaa 04/04
/2022 ku guuleystay HOP#039 isaga oo helay 86 cod, waxa uu ballanqaaday in uu
wax u qaban do ono Deegaanka uu metalo ee Ceel Cali oo gacan ta D/G/ Hir-Shabeelle ka maqan.
Murashax Madaxweyne Cabdullaahi Cali Xasan oo baaq
iyo dardaaran u diray xildhibaanada cusub
Eng. C/llaahi Cali Xasan ayaa qoraal uu
soo saaray ku sheegay in xildhibaanada cusub ee labada aq al ay u taal howl
culus iyo samatab ixinta dal iyo dad ay dowladnimada kusii dhacey so ceel
dheer.
"Farriinta ugu horeysa ee aan halkan uga
diraa yo waa in ay Alle uga baqaan xilka loo dhaariyay, dal kana ka saaraan
mugdiga iyo walaaca” ayuu yiri wasiirkii hore ee Ganacsiga haddana ka mid ah
murashaxiinta u taagan xilka madaxweynaha Somalia.
Wuxuu sidoo kale amaan iyo bogaadin u jeed
iyay gudiga doorashooyinka dadban iyo cid walba oo suuragalisay in halkan Shalay
lasoo gaaro sida uu hadalka u dhigay.
HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER MAANTA OO AH SABTI 16-KA ABRIL. 2022
.