HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER EE MAANTA OO AH ARBACO 9-KA MAR.2022
.
Soomaaliya oo ka qeyb galeysa Shir ka dhacaya dalka
Masar
Wafdi uu hoggaaminayo Wasiirka Wasaa rad da
Arrimaha dibedda Xukuumadda Federa alka ah ee Soomaaliya ayaa waxaa ay gaareen
Maga alada Qaahira ee Caasimadda dalka Mas ar, hal kaas oo siweyn loogu soo
dhaweeyay.
Inta uu socdo Shirkaa ayaa wufuudda joogta
da ahi waxa ay ka doodi doonaan ajandaha qab yo qoraalka ah ee shirka
Wasiirada, oo ka kooban 11 qodob kuwaas oo saabsan arrimo kala duwan oo ay ka
mid yihiin arrimaha siyaa sadda, dhaqaa laha, arrimaha bulshada, amn iga,
maaliyadda iyo maamulka, iyada oo la dha geysan doono Warbi xinta xoghayaha
Guud ee intii u dhaxaysay laba dii kalfadhi ee ugu dam beeyay.
Wasiirka Arrimaha Dibadda Soomaaliya Cab di
Saciid Muuse ayaa la filayaa in uu shirka ka jee diyo khudbad uu kaga hadlayo
xaaladda So omaaliya, caqabadaha iyo Warbixin la xiriirta hal ka ay marayaan
doorashooyinka Soomaal iya. Sidoo
kale Wasiirka ayaa waxaa uu kula mo doc eedyo kala duwan la yeelan doonaa Wa siiro
arr imo dibadeedyada ka qeyb galaya Shir kaas, iyaga oo ka wada hadlin doona
xaal adda Guud ee dalka Soomaaliya.
Sanad kasta Soomaaliya ayaa ka qeyb ga sha
Shir madaxeedka Wasiirada Arrimaha Dib adda ee dalalka Jaamacadda Carabta,
waxaa na ay u gudbisaa warbixino kusaabsan xaalad da Sooma aliya iyo baahiyaha
kajira
Midowga musharraxiinta madaxweyn aha Soo maaliya oo si
adag u cambaare eyay xanibaa dii safar ee Shariif Xasan
Warsaxaafaddeed kasoo baxay midowga mu sharraxiinta
ayaa xanibaada safar ee lagu same eyay Shariif xasan waxaa lagu tilmaamay inay
ah ayd arrin kasoo horjeeda xaquuqda dast uuriga ee muwaadiniinta Soomaaliya.
Musharraxiinta waxay eeda xanibaada Sha riif
Xasan dusha uga saareen maamulka Koon fur Galbeed oo kaashanaya dowladda
federal ka Soomaaliya.
Waxay sheegeen tallaabadan inay qeyb ka
ta hay waxay ugu yeereen boobka lagu hayo doora shada.
Kooxda Farmaajo oo laba magaalo ka wad da qalalaase
dib u dhigi kara doorashada
Madaxweynaha muddo xileedkiisu dhamaa day,
Maxamed C/hi Farmaajo iyo xulafadiisa oo uu kamid yahay La-taliyihiisa Fahad
Yaasiin ayaa maalmihii dambe qalaalase doorasho ka bilaabay magaalooyinka
Garbahaarey iyo Bel edweyne. Labadaan magaalo oo ah deegaan doorashada 2-aad ee
maamulada Jubbaland iyo HirShabelle ayaa waxaa xiligaan ka taagan xiisad adag,
aya da oo hakad ku jirto doorash adii kuraastii taalay labadaas deegaan, middaa
si oo horsed u tahay xulafada Farmaajo-Fahad.
Go’aanka loogu diiday guddiga inay ka dag
aan Garbahaarey ayaa waxaa ka dambeeya xul afada Far maajo-Fahada oo rabta in ay
siday rab to u maamulato kuraasta halkaas taalla.
Sidoo kale, magaalada Beledweyne ayaa wa xaa la hakiyay doorashada 11
kursi oo ku ha rsanaa, kadib markii uu khil aaf hanaanka doora shada uu ka dhex
qarxay madaxweyne Cali Gu udlaawe iyo ku-xigeenkiisa Yuusuf Dabageed, wa xaana
wehlisa xiisad amni oo ka taagan magaal adaas.
Xogaha laga helayo arrintaan ayaa sheega ya
in Yuusuf Dabageed uu si weyn ugu xiran yahay Farmaajo iyo Fahad, islamarkaana
uu doonayo in uu inta badan kuraasta loo xiro xu bnaha ay wat aan, sida hore u
dhacday, taasi oo lasoo warin ayo in uu ka horyimid Cali Guud laawe.
Xiisada Beledweyne ayaa laga cabsi qabaa
in ay isku badasho dagaal, haddii la isku dayo in la boobo kuraasta sida adag
la isugu hayo, maada ma ay halkaas ku sugan yihiin Mushara xiin aad u ga soo
horjeeda oo qaarkood ay hu beysan yihiin.
Soomaaliya iyo Itoobiya oo ka wada hadlay Arrimaha
duulimaadyada
Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawadda
Xukuumadda Soomaaliya Md Duran Axmed Fa raax ayaa Shalay la kulmay Danjiraha
Dawlad da Itoobiya ee Soomaaliya Danjire Cabdifataax Cab dullaahi Xasan.
Kulankan ayaa waxaa ka qaybgalay Agaasim aha
Guud ee Wasaaradda Gaadiidka iyo Duuli sta Hawadda Xukuumadda Soomaaliya Cali
Ga cal Gaab ow, Maareeyaha Hay’adda Du ulista Ray idka ah Axmed Mac alin
waxanaa kulan ka looga hadlay iskaashiga Duulimaad yada iyo horumarin ta Gaadii
dka Cirka ee dawladaha Soomaaliya iyo Itoobiya. Kulanka ayaa intuu so cday lagu
gorfe eyay in mu hiimad wayn ay lab ada dal u leedahay in la hour mariyo
duulima adyada iyo Hay’adaha ka shaqee ya.
Wasiir Duraan Faarax ayaa sheegay in Soo maaliya
ay muhiimad wayn u leeyahay iskaashi ga labada dal, waxaana uu sheegay in mar
wal ba ay da daal ugu jiraan xoojinta shaqo oyinka ay shacabka Soomaali yeed u
hayso Wasaarad da Gaadiidka iyo Duulista Hawada XFSomaa liya.
Guudlaawe oo mar kale
go’aankiisa u cadd ieyey musharaxiinta kuraasta ku harsan Beledweyne – Xog
Madaxweynaha Maamulka HirShabelle Cali
Guudlaawe Xuseen oo Shalay mar kale kulan la qaatay inta badan musharixiinta u
taagan 11-ka Kursi ee ku harsan magaalada Beledweyne ayaa u caddeeyey mow qifkiisa.
Kulanka oo ka dhacay madaxtooyada HirSha belle ee Beledw eyne ayaa ahaa
kulan qaatay wa qti badan, wu xuuna madaxweyne G uudlaawe mar kale u caddeeyey
musharixiinta inaan la xiri doonin kuraasta taala Beledweyne.
Kulanka ayaa waxaa sidoo kale goobjoog ka
ahaa madaxweyne ku xigeenka HirShabelle Yuu suf Axmed Hagar (Dabageed) kaasoo
diidan in kuraasta la furo, waxayna warar la helayo sheeg ayaan inuu weli
diidan yahay go’aanka uu ku ad keystay Guudlaawe.
Dabageed ayaa ku xiran Villa Somalia, oo
dooneysa in qaar ka mid ah siyaa siyiinta ugu caansan gobolka aanay dib ugu soo
laaban Golaha Shacab ka. Madaxweynaha
HirShabelle ayaa musharixi inta ka codsaday in ay xaaladda dajiyaan, isla markaa
na ay ciidamada ammaanka kala shaq eeyaan su gidda amniga Beledweyne inta ay ka
dhaceyso doorashada.
Musharixiinta ayaa aqbalay codsiga madaxw eynaha
HirShabelle, waxayna sidoo kale u ga mahad celiyeen inuu ku adkeystay go’aan
kiisa xilli ku xigeenkiisa uu rabo in la boobo kuraasta harsan.
Intii uu kulanka socday ayaa waxay is
rasaas eyn dhex martay qaar ka tirsan ilaalada mu shar ixiinta iyo ciidamada
HirShabelle, waxaana ka dhashay khasaare dhimasho oo gaareysa ilaa 2 qof oo mid
ahaa Askari halka qof kalana uu ahaa shacab.
Xaaladda Beledweyne ayaa labadaan maa lin
ah mid kacsan, waxaana soo buux dhaafi yey cii damo tiro badan oo u abaabulan
hab bee leed ku waas oo diidan in kuraasta loo xiro dad gaar ah.
IMF oo markale
sheegtay inay jareyso dha qaalaha ay siiyaan Somalia hadii dib loo dhigo
doorashada
Hay’adda lacagta Adduunka ee IMF ayaa dib u
cusbooneysiisay digniinteeda ku aadan in dhaq aalaha la siiyo Soomaaliya la
jari karo haddii ay dowladda sii wado dib u dhigista doorashada dalka
Soomaaliya ee qalalaasaha badan ay ka jirto.
Doorashada ayaa dib u dhac ku yimid in ka
badan hal sano, waxaana dowladda 26-kii bishii Febraayo ay mar kale kordhisay
waqtiga codeynta ee aqalka hoose ee baarlamaanka.
"Xallinta waqtigeeda ee hubanti la’aanta
siya asadeed iyo in si guul leh loo dhammeeyo doora shooyinku waxay muhiim u
tahay in laga hortago in si toos ah u dhaco barnaamijka ay taageerto IMF,”
Hay’adda Lacagta Adduunka ayaa war ay soo saartay ku sheegtay ka dib
wadatashiyo toos ah oo lala yeeshay mas’uuliyiinta Soomaaliya.
Barnaamijka IMF-ta ee Soomaaliya ayaa lagu
wadaa in dib u eegis lagu sameeyo bartamaha bisha May, balse waxaa laga yaabaa
in maamul cusub uusan imaan Soomaaliya waqtigii loogu talagalay in lagu
taageero isbedellada la qorshee yay.
IMF waxaa ay sheegtay in Afartii sano ee uu
xil ka hayay Madaxweyne Maxamed C/llaahi Maxa med Farmaajo waqtigiisa uu ku
ekaa bishii Febru ary ee sanadkii hore, balse doorashadii loo qorsh eeyay ay
dib u dhac ku yimid markii uu isku dayay inuu waqti kororsado.
Deeq bixiyayaasha Caalamiga ah ee fadhigee du
yahay Washington bishii March 2020 ayaa ku dhawaaqday in Soomaaliya laga cafiyo
deymaha iyadoo la raacayo hindise-sharciyeedka dalalka deymaha leh, kaas oo ka
dhimi doona culeyska deynta dalka oo gaaraya $557 milyan halka uu ka ahaa $5.2
bilyan, marka uu dhammeeyay dib u habeynta.
"Si barnaamijka loo sii wado, Madaxda
IMF-ta –markii madaxweyne loo doorto Soomaaliya wa xay xaqiijinayaan sida ay
mas’uuliyiinta uga go’an tahay barnaamijka dhaqaalah & deyn cafinta ayaa
lagu yiri” War kasoo baxay IMF.
IMF waxay sheegtay in dhaqaalaha la siiyo
So omaaliya la filayo inuu kordho 3.2 boqolkiiba san adka 2022, waana markii
labaad oo sanadkaan gudihiisa ay hay’adda lacagta Adduunka ee IMF ay digniin
kasoo saarto in dib loo dhigo doora shada Soomaaliya.
Madaxweyne Biixi "Haddii Soomaaliya dagaal ka
fursan waydo cashar ayaynu u dhigi"
Madaxweynaha
Somaliland Muuse Biixi Cab di, ayaa todobaad gudihii markale, ka hadlay suu rtagalnimada
dagaal ay dowlada Sooma aliya ku soo qaado Somaliland, isagoo sheegay in Som aliland
is difaaci doonto.
Madaxweynaha oo ka hadlayay munaasi bad ay
ku qalinjabinayeen saraa kiil ciidan, ayaa shee gay in Somaliland ay iska di faaci
do onto dagaal kaga yimaada Soomaaliya, hadii dowlada Soomaaliya ay dagaal ka
fursan waydo.
"Cidna dagaal ku bilaabi mayno, qolo
hal kan ah oo aad inooga soo horjeeda hadii ay da gaal ka maarmi waayaana,
casharkii aynu aabayaa shood u dhignay mid lamid ah ayaynu u dhigi doo na hadii
Alle yidhaahdo" ayuu yidhi madaxweyne Biixi.
Waa markii labaad ee uu madaxweyne Biixi
ka hadlo dagaal ka yimaada dhinaca dowlada Soo maliya todobaad gudihii, hadalka
madax weynaha ayaa yimid kadib markii safiirka Soo maliya u fadhiya dalka
China, uu sheegay in So maliland ay cawaaqib xumo kala kulmi doonto xidhiidhka
ay la leedahay Taiwan.
Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre oo mar kale weerar
afka ah ku qaaday madaxw eyne ku xigeenka Hirshabeelle
Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre oo ka
mid ah Musharaxiinta u taagan u tartamida kura asta harsan ee doorashadoodu
taalo magaala da Baledweyne ee xarunta gobolka Hiira an ay aa si adag uga hadlay
khilaafka culus ee soo kala dhexgalay madaxw eyneha Hirshabeelle iyo ku xigeen kiisa.
Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre oo war
eysi siiyay TV-ga Universal ayaa sheegay in kul ankoodii dhawaan ay la qaateen
labada masuul ee ugu sareysa Hirshabeelle ay u muuj iyeen rejo wanaagsan oo ah
in doorashada ku raasta taala Baledweyne loo qabto si daah fur an oo xor iyo
xalaal ah.
Cabdullaahi Goodax Barre ayaa sidoo kale
til maamay in Yuusuf Dabageed aysan aqoonsa neyn mar haduu madaxweynaha
Hirshabeelle go ob joog yahay, islamarkaana ay ka sugay aan qa bashada doorasho
si daahfuran loogu tartamo.
18-kii December 2021 ayay aheyd markii uu
magaalada Baledweyne si rasmi ah uga shaaciy ay madaxweyne ku xigeenka Hirshabeelle
in Kura asta taala Baledweyne ay la rabaan dad ay doona yaan, taasi oo haatan
noqotay mid uu doonayo in uu rumeeyo Yuusuf Dabgeed, islam arkaana ay ka biyo
diidan yihiin Musharaxiinta u taagan tartan ka kuraastaasi oo uu ka mid ya hay
Cabdullaahi Goodax Barre.
Musharax Daahir Geelle "Nolosha siyaasa deed
xildhibaannimo oo kaliya ma ahan”
Musharax Madaxweyne Daahir Maxamuud Geelle
ayaa farriin u diray qaar ka mid ah xil dhib aanadii golaha Shac abka ee
dhawaan waay ay kuraastii ay ku fadhi yeen. Musharax Daahir Gee lle ayaa
sheegay inays an aheyn dhamaadka mus taqbalkooda Siyaasade ed.
Nolosha
siyaasadeed xildhibaannimo oo kaliya ma ahan!
Siyaasiga oo xildhibaannimo waaya, kama
dhigna inuu saaxada siyaasadeed ka baxay, in uu xildhibaan noqdana kama dhigna
inuu siya asad da guul ka gaaray. Cabbirka guusha iyo guuldarra da siyaasiga
waa meelmarinta aragti siyaasadeed iyo xaqiijinta dan guud. Xildhibaa nnimada
waa hab kamid ah ha babka siyaasad da looga shaqee yo, ee ma ahan habka kaliya
ee jira, xilalka siyaasadeed way ba dan yihiin.
Siyaasiga kursiga xildhibaannimo waayay wax
aa horyaalla fursado kale oo badan, sidaas awge ed waa in uusan ku mashquulin
ka aargu dasha da xildhibaanka kursiga ka helay iyo dad ki garab siiyay. Sidoo
kale, xildhibaanka kurs iga Alle u cal fay, waa in uusan ku mashquulin Iska
ilaalinta siy aasiga uu kursiga ka helay iyo dadki garab taag naa ee waa in uu
doono, la fariisto oo wixi dhacay ka dhaqo.
Waa in aan ku dhiiranno in aan wixi
dhacay ka gudubno, una midoowno isbaddalka ay dad ka Soomaaliyeed naga
sugayaan. Shaqada u gu wayn ee Shalay noo taalla waa samatabixin ta dadkeenna
iyo dalkeenna oo xelli adag ku jira.
Puntland iyo DP world oo dekeda Bosaso ku wareejiyay
shirkad cusub
Maamulka Puntland iyo shirkadda
Imaaraatka laga leeyahay ee DP-world, ayaa ku heshiiyay in maamulka dekeda
Bosas o laga wareejiyo shir kadda B&O oo muddo shano ah gacanta ku hay say
dekeda. Waxaa dekeda maamulkeeda lagu
wareejiyay shirkad aan weli magaceeda la sheegin sida uu sheegay wasiirka
dekedaha Puntland, Axmed Ya asiin Saalax.Shirkadda B&O ayaa lagu eed eeyay
inay ku fashilantay heshiiskii dekeda Bos aso oo ahaa in dhismaha ballaarinta
dekeda la bilaabo, inkastoo arrintaas ay saamayn ku yee latay dilkii madaxii
shirkadda B&O, Paul Farmo sa oo Bo saso lagu dilay february 2019.
Wasiirka dekedaha Puntland, Axmed Yaas iin
Saalax ayaa sheegay in shirkadda cusub ay dho waan si rasmi ah shaqadeeda u
bilaabi do onto. Ganacsata da Puntland ayaa ku baaqay in la joojiyo heshiiska
DP wor ld, iyagoo sheegay Inay maal gashi ku sameysanayaan dekeda Bosaso.
Laakiin arrintaas Puntland ma aysan aqba lin,
waxayna sheegtay in ay weli tixglinayso he shiis ka DP World.
HirShabelle oo soo hormarisay doorashada kursi ay
xiisad ka taagan tahay, hakisay laba kursi
Guddiga Doorashada HirShabelle (SEIT) oo
hore u shaacisay liiska guddiyada xulista erg ada 3 kursi oo ka mid ah kuraasta
ku harsan M/ Bele dweyne, ayaa goor sii horeysay hakisay labo ka mid ah
kuraastaas.
Saddexda kursi ee markii hore ay shaaci say
guddiyada xulista ergada ayaa kala ahaa; HOP #010, HOP#030 iyo HOP# 066,
waxaana hadda meesha laga saaray guddi gii loo diiwaan-geliyay kura asta
HOP#010 iyo HOP #066 Guddiga doora shada HirShabelle ayaa sheegay in 2da kursi
loo hakiyay si looga jawaaabo ca bashadii ka timid guddiyada xulista ergada la
shaa ciyay, ayada oo uu Guddiga SEIT HirShab elle uu markale soo saari doono
magacyada g uddiga xul ista ergada rasmiga ah marka la xaliyo cabashadaas.
Kuraasta kaliya ee sidiisa loo daayay oo ah
HOP#030 ayaa waxaa hadda ku fadhiyo Daa hir Amiin Jeesow, waana mid
doorashadiisa si gaar ah loo xiiseynayo, maadama uu guux we yni ka jiro. Kursiga
HOP#030 ayaa markii hore si gaar ah loogu xiray Jeesow oo asagu si toos ah ugu
xiran kooxda Farmaajo, hase yeeshe waxaa si adag uga horyimid maleeshiyo hube ysan
oo ku sugan Beledweyne.
Maleeshiyadaas oo soo galay Beledweyne ay aa
wacad ku maray inay dagaal qaadi doona an haddii kursigan loo xiray Jeesow, oo
5 sano oo uu ku fadhiyey ka dhigay kursi loogu adee go Farm aajo.
Kursigaan ayaa kamid ah kuwa sida aadka ah isha loogu hayo, ayna adag
tahay in xiligaan loo sameeyo malxiis, sida hore uga dhacday doora shada Golaha
Shacabka.
Maamulka HirShabelle ayaa wajahaysa cul eys xoogan oo ku aaddan kuraasta
ku harsan, ayada oo dib loo dhigay kuraasta ugu adag ee taalla M/ Beledweyne. Xiisada
u xoogan ayaa ka taagan in kuraasta la furo, halka qaar kamid ah madaxda
maamulkaas ay rabaan in si gaar ah loogu xiro shaqsiyaad ay wataan kooxda Fa rmaajo.
Si kastaba, Madaxweynaha maamulka HirSh abelle
Cali Guudlaawe Xuseen oo Shalay mar ka le kulan la qaatay inta badan
musharixiinta u taa gan kuraasta ku harsan Beledweyne, ayaa u shee gay musharixiinta
inaan la xiri doonin kuraastaas.
Cirro: Doorashada madaxtooyada
waxa galaya saddexda xisbi ee hada jira
Musharaxa Madaxweynaha Xisbiga Waddani
Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi Cirro, ayaa markale, kasoo horjeestay qo rshaha
xukuumada Somalil and ku doonayso in ay kusoo hormariso doorashada ururr ada.
Cirro ayaa sheegay in doo rashada madaxto oyadu
ugu soo horaynayso, isla markaana ay galayaan sad dexda xisbi ee hada jooga.
Cirro ayaa sheegay in hada doorashada mada
xtooyada oo kali ahi diyaartahay "Doorashada ma daxtooyada Somaliland, waa
doorashada kaliya ee ay u dhanyihiin, xeerkii lagu maamuli lahaa, far samadii
iyo miisaaniyadii lagu hirgalin lahaa".
Waxa kale oo uu sheegay in doorashada furi
sta ururrada siyaasadu ay ka danbaynayso ta ma daxtooyada "Labada doorasho
ee kale, doorash ada axsaabta qaranka iyo golaha guurtidu way ka danbaynayaan
ta madaxtooyada".
Waxa uu sheegay in madaxda axsaabta iyo
madaxweynaha midna aanu go'aan ka gaadhi ka rin habka loo galayo doorashooyinka
oo ay tah ay arrin u taala guddida doorashooyinka
Maamulka Koonfur Galbeed oo diiwaan geli yay
Musharrixiinta kuraas kamid ah Golaha Shacabka
1: Cabdisalaan Cali Cabdi iyo Cabdi Maxamu
ud Maxamed oo u tartamaya Kursiga tirsigi isa uu yahay Hop#167, waxaana
kursigaan had da ku fa dhiya Xuseen Maxamuud Sheekh Xuse en (Ba dni)
2: Axmed Madoobe Nuunow Maxamed oo uu
dhalay Xildhibaan hore Madoobe Nuunow Maxa med & Cabdinaasir Ibraahim
Aadan, ku waas oo u tartamaya kursiga Hop#099, waxa ana kursiga an horay ugu
fadhisay Deeqo Xus een Xasan.
3: Maxamed Sheekh Cabdulaahi (Ciirow) oo
ah Taliyaha qeybta 60aad ee Ciidamada Xoo gga dalka Soomaaliyeed &
Cabdinaasir Cali Xa san ,kuwaas oo u tartamaya kursiga Hop#077, kaas oo uu
hadda ku fadhiyo Isgoowe deeroow Isaaq.
4:Luul Ibraahim Cumar, Nasteexo Axmed Nu ur,
Cabduqaadir Cumar Macalin & Cabduq aadir Aadan Cali ayaa loo diiwaangeliyay
inay u tartam aan kursiga Hop#168 oo uu ku fadhiyo Xasan Ma calin Xuseen oo
meesha laga sa aray.
Wasiir Kaahin: Doorashada madaxtooyadu wakhtigeedii
ayay ku dhacaysa
HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER EE MAANTA OO AH ARBACO 9-KA MAR.2022
.