HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER MAANTA OO AH KHAMIIS 3-DA MAARSO 2022
.
Mowqif noocee ah ayey DF ka qaadan kar taa kiiska
Ruushka iyo Ukraine?
Haddaba, Su’aasha ay Soomaalida is wayd iinayaan
ayaa ah: Maxuu noqon karaa mowqif ka Soomaaliya, haddii arrintan Ruushka iyo
Ukr aine la keeno jimciyadda qaramada midoobey, waxaa ay hordhigtay aqoonyahanno ku takhas usay sharciga, xiriirka
caalamiga iyo diblomaasi yadda.
Prof. Xasan Sheekh Cali oo PhD ka heysta
xiriirka caalamiga ah, oo aan wax ka weydiinay mowqifka ay tahay iney
Soomaaliya ka qaada to haddii arrinta Ruushka iyo Ukraine la keeno jimciyadda UN-ka waxaa uu leeyahay
Soomaa liya waa iney cambaareyso Moskow isaga oo in taasi raaciyey
"Soomaaliya waa inay si adag u diido duul aanka
qaawan ee Ruushku ku soo qaaday Dal ka Ukraine, sababta oo ah Dalka Ruushku wux
uu si cad u jebiyay dastuurka qaramada M/ Qo dobkiisa: Chapter 1, Article 4 oo
u qoran "Dalal ka xubnaha ah waa iney ka reebtoomaan xiriir kooda caalamiga ah
iney isku adeegsadaan ca gajugleyn adeegsi awood, taas oo khatar galn eysa
badqabka dunida, khatarna ku ah madax bannaani dal oo ah waddo kale oo ka hor
imaa neysa hadafka loo aasaasay qaramada Qara mada Midoobey” ayuu yiri.
Abuukaate Cabdiwaaxid oo isna ah falanqee ya
xagga siyaasadda oo arrinta mowqifka So omaaliya ay qaadan karto aan wax ka
weydii nay waxaa uu ku jawaabay " Xaaladda aan ku sugannahay noo saamixi mayso
in sida reer ga lbeedku raba si ka duwan aynu u codeyno. Cal oosheena ayey ku
jiraan. Codkeenuna dhana wax tar uma ah”.
Marka uu ka hadlay Avv. Yuusuf Cabdi Faa rax mowqifka laga filan karo Soomaaliya wax aa uu
yiri "Arrinta labadaas dal waxaa la geey ey golaha ammaanka ee UN-ka, Ruushka
wax aa uu saaray codka qayaxan halka India iyo Im aaraadka ka aamuseen, marka
hadii kiiska la keeno jimciyadda Qaramada Midoobey waa in ey Soomaaliya isaga
aamusto ugu yaraan, oo ay qaadato mowqif dhexdhexaad ah, waayo dhibaatadaas waa
mid u taala dalalka waaw eyn, taageerada wax maslaxad oo noogu jira ma leh,
haddii aan Ruushka taageerno caalam ka reer galbeedka oo dhan ayaa naga xuma anayo,
waa falcelin xun, waxaa nahay dal ciida mo ajnabi joogaan, oo taageero ka hela
reer ga lbeedka,sabab aan Ukraine u taageernana leh”
Xigasho:caasimadda.net
Guddiga loo xil-saaray qiimeynta doorash ada
Garbahaarey oo war soo saaray
Guddiga uu Ra’iisul Wasaare
Rooble u xil-saaray soo qiimeynta xaaladda deegaan doora shada labaad ee
Jubaland ee Garbahaarey ay aa gaaray magaalada Kismaayo ee gobolka Jubbada
Hoose.
Waxa uu sheegay in waajibaadka loo igm aday
ee ku aadan qiimeynta Garbahaarey uu ku kooban yahay seddax qodob oo kala ah,
qii meynta xaaladda amni, agabka lagu qabanayo doorashada iyo xog uruurin lagu
sameynayo ar agtiyaha kala duwan ee dadka deegaan doora shadaas.
"Markii aan howshaas soo dhameyno ayaan
dadka Soomaaliyeed u soo gudbi doonaa war bixin dhameystiran, inta ka horeysa
ma jireyso in meeshii aan tagnaba waxaan kala kulano aan idinla soo wadaagno,
markii aan soo saa rno warbixintaas kula noqa doonaa madaxdii noo soo igmatay,”
ayuu yiri.
Guddoomiye Cumar Maxamed Cabdulle ay aa
sheegay in markii ay soo dhamaadaan kul amada ay la yeelanayaan Axmed Madoobe
iyo xubnaha kale eek u sugan Kismaayo ay u gu dbi doonaan Garbahaarey.
"Waxaan noo qorsheysan in halkaas aan ku la
kulano masuuliyiinta joogta, waxaan sameyn doonaa xog u uruurin la xariirta
aragtiyaha kala duwan ee dadka deegaanka jooga ay ka qaba an doorashada, sidoo
kale qiimeyn amniga iyo agabka ah ayaan sameyn doonaa,” ayuu yiri Cumar Maxamed
Cabdulle guddoomiyaha gu ddiga loo xil saaray soo qiimeynta Garbahaa rey.
Guddoomiyaha Gobolka Gedo ” Kuma qan acsanin Guddiga
loo saaray Arrinta Garba haareey”
Guddoomiyaha Maamulka Gobalka ugu Ma gacaaban
Dowladda Soomaaliya Axmed Bulle Gareed ayaa sheegay in shacabka Gobolka Ge do
iyo maamulkooda aysan ku qanacsaneen guddiga uu Ra’iisul Wasaare Roob le u
magacaabay qiimeynta in doora shada lagu qaban karo magaalada Garbahaareey.
"Mudane
Ra’iiisul Wasaare guddiga uu Cum ar Dhageey madaxdu ka yahay ee aad magac aawday
waxaan ognahay natiijada ay keeni do onaan mana ku qanacsanin ayuu yiri” Guddoo
miyaha.
Sidoo kale wuxuu hadalkiisa uu intaasi ku
daray in wixii dhib ah ee ka dhasha hadii ay yimaadaan Guddigaas degmada
Garbahaare ey ay qaadi doonaan dadkii soo diray.
Hadalkaan ayaa Guddoomiyaha
Maamulka Gobalka ugu Magacaaban Dowladda Soomaal iya Axmed Bulle Gareed waxaa
uu sheegay xilli uu Shalay Warbaahinta kula hadlayay M/ Muq disho .
Kulankii Madaxweyne Deni & Agaasimihii PSF oo
natiijo la’aan ku dhamaaday
Waxaa Xarunta Madaxtooyada M/Boosaaso ee
Xarunta G/Bari kulan saacado badan qaatay ku yeeshay Madaxweynaha Puntland,
Siciid Ca bdullaahi Deni iyo Agaasimihii xilka laga qaa day ee PSF, Maxamuud
Cismaan Diyaano, wa xaana la sheegay in is-faham la’aan uu ku dha mmaaday
kulankaas.
Kulanka waxaa goobjoog ka ahaa isimo uu
hoggaaminayo Boqor Burhaan Boqor Muuse, waxaana xogaha la helay ay sheegayaan
in, iyada oo aan wax go’aan ah la gaarin lagu kala tegay.
Xogaha ay Warbaahintu heshay ayaa
sheega ya in Madaxweyne Siciid Deni uu ka dalbaday Maxamuud Diyaano in uu
aqbalo xilka qaadistii lagu sameeyay ee Agaasimaha PSF, islamarka ana xilka
wareejiyo, kadibna loo fulin doono wi xii uu rabo, balse taasi uu diiday, isaga
oo dalb aday in la fuliyo go’aankii u dambeeyay ee Isi mada, kadibna la xalliyo
wixii khilaaf ah ee jira.
Wararka kale ee la helayo ayaa
sheegaya in markale lagu balamay in Gelinka dambe ee Shalay ay markale yeesheen
Madaxweyne De ni iyo agaasimaha PSG kulan ay Albaabada u xiran yihiin si loo
xaliyo khilaafka u dhaxeeya
Khilaaf adag oo ka taagan kursiga wasiir Ja maal
Maxamed Xasan
Habeen hore, qaar kamid ah odayaasha
beesha wa siir Jamaal ayaa sheegay in ay shaqo Joojin ku sameeyeen Suldaanka,
iyagoo ku eedeeyay inuu kasoo horjeedo rabitaanka beesha ee ah inay isku
raacsan yihiin in wasiir Jamaal kur siga la siiyo.
Qaar kamid ah odayaasha ayaa ku eedeey ay
madaxtooyada Puntland in ay faro galin ku hayso kursiga beeshooda, islamarkaana
uu madaxweyne Deni wato siyaasi lagu magacaa bo Cali Mahdi Cilmi Qalato oo u
sharr axan kur siga hop169.
Dhinac
kale xildhibaanno kale oo bar lama anka Soomaaliya muddo dheer kusoo jiray, ay aa
kuraastooda weynaya, waxaana kamid ah, proff. Cabirisaaq Jurile iyo Maxamuud
Xayir Ibraahim.
James Swan Oo Taliye Xijaar Iyo Saraakiil Ciidan Kala
Hadlay Amniga Doorashooyinka
Kulanka dhexmaray Taliye Cabdi Xasan
Maxamed iyo Wakiilka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobey ayaa waxaa looga
hadlay inta uu socday dhammaystirka iyo xoojinta sug idda amniga doorashooyinka
dalka…
James Swan ayaa Ciidanka Booliska dowla dda
Federaalka ku boggaadiyey guushii ay ku xaqiijiyeen sugidda amniga
Doorashooyinkii ka dhacay Muqdisho ee doorashadii Gobolada Wa qooyi ee
Somaliland iyo kuwii Banaadiriga ee lasoo gaba-gabeeyey.
Taliyaha Ciidanka Booliska Soomaaliyeed
S/Gaas Cabdi Xasan Maxamed Xijaar ayaa sheegay inay ka go’an tahay xaqiijinta
amniga Magaalooyinka loo qorsheeyay inay ka dha caan doorashooyinka Xildhibaanada
Golaha Shacabka oo heer gaba-gabo ah maraya.
Muxuu Goodax Bare ka yiri doorashada Beledweyne?
Wasiirkii hore ee waxbarashada Soomaa liya
Mudane Cabdullaahi Goodax Barre oo haatana ah musharrax markale u tartamaya
Golaha Shacabka ayaa ka hadlay doorashada ka dhaceysa Beeldweyne, isaga oo ku
sugan magaaladaasi.
Goodax Barre oo u sharraxan kursiga
tirsig iisu yahay hop#063 ayaa si guud u dhaliilay ha naanka ay ku socdaan
doorashooyinka dalka.
Wasiirkii hore ee waxbarashada
ayaa shaaca ka qaaday in doorasho wax la yiraahdo aysan ka socon dalka, balse
ay tahay waxa socda xul asho, sida uu hadalka u dhigay.
Sidoo kale wuxuu intaasi ku sii daray in
mar kii hore uu ku talagalka ahaa in la qabto doora sho xalaal ah oo ay si sax
ah uga qayb-galay aan ergooyinka, balse aysan dhicin.
Waxa kale oo uu hadalkiisa sii raaciyey
"Ani gu waxaan iraahdaa doorasho maahinee waa xulitaan ee xulitaan kaliyane
maahinee waxaa la socdo xaraash,”.
Dhinaca kale wuxuu soo hadal qaaday door ashada
ka dhaceysa degmada Beledweyne ee uu isaga u tartamayo, wuxuuna tilmaamay inay
ku rajo weyn yihiin inay tusaale u noqdaan wad danka intiisa kale, ayna beeshu
gacanteeda ku soo xulato xildhibaanada
metalaya.
"Annaga waxaan rajeyneynaa inaan tusa alo
u noqono waddanka intiisa kale oo dadka aan rabno mas’uulka inay naga noqdaan
ee na gu metalaan 275 ee baarlamaanka inaan gac anteena ku xulano,” ayuu
markale yiri siyaasiga caanka ah Cabdullaahi Goodax Barre.
Si kastaba, Cabdullaahi Goodax
Barre oo ma rar kala duwan si adag uga hadlay arrinta Be ledweyne, kana horyimid ciidamadii la
geeyey magaaladaas ayaa hadda wajahaya loolan xoo gan oo ku aadan kursiga uu u
tartamayo, kaas oo Shalay la shaaciyey jadwalkiisa.
Itoobiya iyo Qaramada Midoobay oo ka wa da hadlay
doorashada Soomaaliya iyo dib u habaynta AMISOM
Ra’iisul wasaare ku xigeenka ahna wasiirka
arrimaha dibadda Itoobiya Demeke Mekonnen ayaa wada hadal la yeeshay ergayga
gaarka ah ee xoghayaha guud ee Qaramada Midoob ay u qaabilsan Soomaaliya, James
Swan. Lab ada dhinac waxay ka wada hadleen doorasha da Soomaaliya, dib u
habeynta ciidamada nab ad ilaalinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM), iyo baahida loo qabo in laga hort
ago weerarada kooxda Al-Shabaab.
Ra’iisul Wasaare ku xigeenka ayaa u shee gay
Ergeyga gaarka ah in Itoobiya ay si dhow ula socoto hannaanka doorashada
Soomaali ya, isagoo sheegay in Ethiopia ku faraxsan ta hay hannaanka doorashadu
ku socoto.
Labada dhinac ayaa sidoo kale ka hadlay
ha naanka dib u habeynta ciidamada Midowga Afrika ee Soomaaliya (AMISOM) iyo
doorka dowladaha ay ciidamada ka joogaan Soo maaliya.
Nuur Daalacay oo fasiraad ka bixiyay hadal si weyn uga
careysiiyay Soomaalida
Fannaanka Nuur Jaamac Aadan oo loo ya qaano
(Nuur Daalacay) ayaa wareysi cusub oo uu bixiyey si faah-faahsan ugu fasiray
hadal do od xoogan ka dhalatay, kana careysiiyay Soo maali badan oo dhawaan uu
mariyay war baahinta.
Nuur Daalacay ayaa wareysi uu horey u bix iyay
ku sheegay in Somaliland aysan laheyn cadow aan aheyn Soomaaliya.
"Somaliland cadow aan Soomaaliya
aheyn ma laha runta in lag weecdo ma aha. Cadowga Somaliland waa Soom aaliya.
Cidda horumarkeeda hor ta agan Somaliland ee ka naxeysa waa Soomaaliya, haddii
awood lee yihiina way kusoo duuli lahaayeen,” ayuu ku yiri wareysigaas.
Haddaba, Nuur Daalacay oo hadalkii hore
daba socda ayaa sheegay in uusan uga jeedin shacabka Soomaaliya, kaliya
hadalkiisi hore uu ku aadana dowladda federaalka iyo madaxd eeda.
"Waxaa saxaya inyar oo ku saabsan halka
aan ka hadlayay "Soomaaliya waa cadowga So maliland” anigu waxa u jeeday
dowladda Soo maaliya dad ayaa qalad fahmay marnaba uma jeedi Shacabka
Soomaaliya,” ayuu yiri.
"Shacabka Soomaaliyeed waxaa ku jira dad
badan oo xariir ah oo Somaliland jecel, waxaa ku jirta xaaskayga, sodohday,
sodogey iyo asxaab badan oo aad u fara badan oo hal kaas ku leeyahay, markaa
arrinta sidaa ha loo fahmo dowladda u jeeday.”
Hadalkii hore ee Nuur Daalacay ayaa wax aa
si weyn u falan-qeeyey dadweynaha Sooma aliyeed, kuwaasi oo qaarkood ay
Fanaanka ka dalbadeen in uu raali-gelin ka bixiyo arrinkaas.
"BK oo ka caansan oo ah Fanaan loo istaa go
baa Soomaaliya markii uu u gefay raali-gelin bixiyey, Kadib markuu isagu isla
yabay heesahi isana "iga dami cunsuriga” la lahaa marka oda yga aroos yada
kaliya ka heesa waxba uma ark aan heestiisa anigu ma arag oo Nuuree,” ayey tiri
gabar ku soo gashay Facebook-ga magaca Hoodo Xayinimo.
Wiil kale oo lagu magacaabo Axmed Cabdir ashiid
ayaa yiri "War waxaasi waa sheeko ma jiro qof Soomaali ah oo qof kale oo
Soomaali
ah horumarkiisa ka xun,”.
Sidoo kale qof kamid ah dadkii
xiligaas ka fal-celiyay ayaa wuxuu yiri "Fanaan maxa siyaa saad galiyay yaab
waxaas oo miiran ayaa wa xaa la leeyahay wa Fannaan, haddana mana kala garnayo
cadow iyo sokeeye”.
James Swan Iyo Guddoomiyaha Amniga & Nabadda Ee
Midowga Afrika Oo Ka Shiray Doorashada Somalia
Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay ee
Soomaaliya James Swan ayaa kulan la qaa tay Guddoomiyaha Arrimaha Siyaasadda,
Amn iga & Nabadgelyada ee Midowga Afrika Danjire Bankole Adeoye oo ku sugan
Magaalada Muqdisho.
Kulanka
ayaa labada mas’uul waxaa ay uga had leen Arrimo kala duwan oo ay kamid yihiin
muhiimada doorashada Soomaaliya, xaaladda kala guurka ee AMISOM iyo xoojinta
iskaashiga Midowga Afrika iyo Qaramada Midoobay..
Guddoomiyaha Arrimaha Siyaasadda,
Amniga & Nabadgelyada ee Midowga Afrika ayaa tilm aamay in muhiim tahay
dardar-gelinta doora shada ka socota dalka Soomaaliya gaar ahaan Golaha
Shacabka oo gaba-gaba ku dhow.
Danjire Bankole Adeoye iyo wafdi uu hogga
aminayo ayaa dhawaan soo gaaray Magaalada Muqdisho, wuxuuna socdaalkiisa kusoo
aaday, iyada oo todobaadyo kaddib uu xilka ka dha mmaanayo howlgalka Ciidamada
AMISOM, loo na diyaar garoobayo in 15 sano kaddib howlgal kii AMISOM loo
bedelayo ATMIS
Al-shabaab iyo Ciidamo u dhashay
degaanka ayaa hal kaas dagaal xooggan ku dhexmaray ka hor inta aysan qabsan Milxo
si da ay xaqiijinayaan ilo wareedyo dhinaca Amn iga ah.
Isgaarsiinta
degaanka ayaa go’an welina fa ahfaahin sugan lagama helin khasaaraha ka dhashay
dagaalka labada dhinac.
Xukuumadda Puntland weli kama
aysan hadlin dagaalka Al-shabaab ku qabsatay degaankaas
Gabadh sheegtay in qabiil keeda awgeed loogu diiday
dhalashada Somaliland
Ayaan Cabdi wali oo sheegtay in ay Harga ysa
ku dhalatay, ku kortay, wax ku baratay, isla markaana ku dhaqantay, ayaa
sheegtay in dha lashada Somaliland loogu diiday qabiilkeeda awgeed.
Ayaan ayaa sheegtay in dhamaan hay'ada ha
ay booqatay si ay u hesho dhalashadeeda, ay diideen, isla markaana markii danbe
loo gud biyay hay'ada dambi baadhista ee CID-da. Wa xay sheegtay in CID-du ay u
sheegeen in ay qa adato aqoonsi daganaansho ah taasi oo ay la yaabtay madama oo
ay Hargaysa ku dhalatay oo anay ahayn qof meel kale ka yimid.
Waxay sheegtay in nin sarkaal ah oo CID-da
ka tirsan, oo loo gudbiyay markii danbe ay kala kulantay wax ay aad ula
yaabtay.
"Ninkii sarkaalka ahaa wuxuu igu yidhi
maad kala tagteen ninka Isaaqa ahaa ee caruu rtaada dhalay, markaasan ku idhi
haa, marka asu igu yidhi oo sideenu kuu siina bilee oo aad caruur ta nagala
baxsanaysaba" ayay tidhi Ay aan.
Sharciga dhalashada Somaliland ayaa she ega
ya in cidii Somaliland daganayd wixii ka ho reey ay 1960 oo kali ahi ay heli
karaan aqoon siga dhalashada Somaliland.
Diiwaangelinta Musharrixiinta kuraas ka mid ah Golaha
Shacabka oo ka dhacday Baydha bo
2: Musharrax Xildhibaan
Cabdisitaar Cali Xa san oo u tartamaya Kursiga Tirsigiisa uu yahay Hop-275,
waxaana kursigaan horay ugu fa dhiyay Sh. Shaacir Sheekh Maxamed Xasan.
3: Musharrax Xildhibaan Muqtaar
Maxamed Guuleed & Xuseen Cali Aadan
ayaa loo diiwaa ngeliyay u tartamida Kursiga Hop#183 oo uu horay ugu fadhiyay Sandheere Maxamed
Iftin. 4: Guddiga ayaa sidoo kale u diiwaangeliya Ku rsiga Hop#230 musharrixiinta kala ah Cabdi Cali Cumar iyo
Jaamac Taqal Cabaas, waxa ana kursigaan dhowrkii sano ee la soo dhaafay ku
fadhiyay Pro, Cabdiraxmaan Aadan Ibraa him (IBBI).
5: Kursiga 5aad ee Hop#253 ayaa waxaa loo
diiwaangeliyay Aadan Maxamed Cali iyo Ca bduqaadir Ibraahim Bulle, waxana
kursigaan horay ugu fadhisay Samra Ibraahim Cumar.
Kursiga 6aad ee Hop#18 oo uu horay ugu fa dhiyay Wasiirkii
hore ee Gaashaandhigga Xas an Cali Maxamed Amar-dambe ayaa waxaa loo
diiwaangeliyay inay ku tartamaan Cabdullaahi Maxamed Cali & Bille Xasan
Cabdi.
HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER MAANTA OO AH KHAMIIS 3-DA MAARSO 2022
.