HALKAN KA AQRISO W.W MOGTIMES DAILY NEWSPAPER 29-1-2022
Golaha
Wasiirada oo amray in deg deg looga soo saaro ciidank la geeyey Beledweyne
Kulanka Golaha Wasiirrada waxaa warbix in ku
saabsan xaaladda magaalada baladway ne looga dhagaystay wasiirada amniga iyo ga
ashaandhigga Labada Wasiir ayaa golaha wa siirada lawadaagay in cutubyo ka
tirsan Ciida mada Xoogga iyo booliska la geeyay magaal ada baladwayne, iyadoo aan
lagu wargalin Wa siirada shaqada ku leh xilli ay magaaladaas ka taagan tahay
Xiisad siyaasadeed oo la xiriirta arrimaha doorashooyinka. Ra'iisulwasaaraha
ayaa sidoo kale uga warbixiyay Golaha Wasiir ada Wadahadal la xiriira arinta
Baladwayne oo uu khadka taleefanka kula yeeshay Madaxw aynaha Hirshabelle
Mudane Cali Guudlaawe
Ugaas Yuusuf Ugaas Xasan iyo qaar ka mid
ah Siyaasiyiinta Kasoo jeeda Gobalka hiir aan. Dood iyo falanqayn ka dib Goluhu
wuxuu Isla gartay Qodobadaan, Golaha Wasiirrada ayaa isku raacay in ciidammada
la geeyay ma gaalada Beledweyne sida ugu dhaqsiyaha ba dan looga soo saaro,
laguna celiyo xeryahoo dii, iyadoo la faray Wasiirada iyo Taliyeyaasha amniga
in aan Ciidammada Qaranka loo istic maalin, laguna sumcad dilin arrimaha siyaas
adda, laguna koobo shaqadooda ah sugidda Amniga. Raiisulwasaaraha ayaa
magacaabay Guddi Wasiirro ah oo ka kooban,
▪ Wasiirka Arrimaha Gudaha iyo Federaalka Md.
Gen Mukhtaar Xuseen Afrax, Guddomiye.
▪ Md Cabdulaahi Maxamed Nuur Wasiirka Am niga
Gudaha
▪ Md Cabdulqaadir Maxamed Nuur
Wasiirka Gaashaandhiga.
▪ Md Khaliif Cabdi Cumar Wasiirka
Ganacsiga
▪ Marwo Fowziya Maxamed Abiikar,
wasiirka Caafimaadka.
▪ Iyo sarkaal ka socda Xafiiska Ra'iisul Was aaraha.
Guddigaan wuxuu Maamulka Hirshab elle iyo Waxgaradka Beledweyne kala dhaqay nayaa
dajinta Xiisadda iyo xal u helista Khila afka taagan. Go laha Wasiiradu wuxuu ugu ba aqayaa Waxgaradka iyo Shacabka
Magaalada baladwayne in ay muujiyaan daganaan, Lana ilaaliyo waxkasta oo keeni
kara isku dhac.
Yaa
amray ciidamada la geeyey Magaalada Baladweyne?
Kulan Dorraad ay yeesheen G/wasiirada ayay o gu hadleen ciidanka dhawaan la geeyey M/ Ba adweyne oo ay dowladdu sheegtay inay aysan waxba kala socon, waxaana uu gola hu amray in taliyeyaasha ay ciidanka kusoo celiyaan fur im ahooda oo laga soo saaro M/Baladweyne.
Balse madaxweyne k u xigeenka Hirshabelle ayaa mar uu waraysi siiyey BBC da waxaa uu sheegay
in ciidanka ay u baahanyihiin waxaa na uu yiri
"ciidamada waxaan u arkaa wax loo baah naa
oo dawladda Hirshabelle ay u baahneed oo cadowga Soomaaliyeed iyo cadowga Hir shabelle
ay wax ka qabtaan iyagoo kaashana aya kuwii horay u joogay waxayna sifaynaya an
jidadka.” ayuu yiri.
Hasayeeshee waxaa ilaa iyo haatan lagu jahwareersanyahay
cidda amartay ciidanka la ga dajiyey Magaalada Baladweyne .
Laakiin Yusuf Dabageed ayaa ku adkaysa naya
in lasoo kordhiyo halkii la celin lahaa kuw ii horay loo keenay.
"annaga ayaa dowladda Soomaaliya ka co dsanay,
Madaxweynaha Hirshabelle iyo aniga ayaa isla ogaa, waana ay ku mahadsantahay
dowladda sida ay oga soo jawaabtay dalabke ena waxaana leenahay noo soo badiya”
Dhanka kale Waziirka Gaashaandhiga Do wladda
Feredaalka Soomaaliya Abdulqaadir Maxamed Nuur oo aan la hadalnay ayaa inoo
sheegay in aan ciidamada lasoo celin doono oo aan loo soo marin dariiqa saxda
ahaa. Wax aana uu yiri
"ma jirto cid naga dalbatay in aan u dirno
cii damada xooga dalka, xukuumad ahaana nal ooma soo gudbin. Ciidamadaasi
sifada ay oga baxeen xiryahooda oo ay meeshaas ku tageen waa sifo uu mugdi
badan ka muuqdo, dareen badanna dhaliyey. Maadaama uu dareen dhali yeyna waxaa
waajibaad inaga saaranyahay in aan xal ka gaarno.”
Haddaba madaxweynaha iyo madaxweyne ku xigeenka Hirshabelle xageey ka
dalbadeen ciidanka ku sugan Baladweyne waakan Yusuf Dabageed madaxweyne ku
xigeenka Hirshab elle oo ka jawaabaya.
"Soomaaliya madaxweyne ayay leedahay isaga
ayaana ah taliyaha guud ee ciidamada xooga dalka ah Soomaaliyeed, dabcan Mad axweynaha
Hirshabelle waxaa uu arimaha ciid amada kala Macaamilay Madaxweynaha dow ladda
federaalka Soomaaliya.”
Masuliyiinta kasoo jeeda gobolka Hiiraan
iyo siyaasiyiin kale ayaa siyaabo kala duwan oga hadlay xiisadda ka taagan
Magaalada Bal adweyne ee xarunta gobolka Hiiraan iyo qaab ka ugu haboon ee wax
looga qaban karo.
Cabdulahi
Maxamed Nuur;”Ma Jiro Dalab Ciidamo Ah Oo Maamulka Hirshabelle U Soo Gudbiyay
Dowlada”
Wasiirka gaashaandhigga Cabdulaahi Max amed
Nuur ayaa ka hadlay ciidamada la gee yay M/Beledweyne ee xarunta Gobolka Hiira an
waxana uu sheegay in Maamulka Hirshab elle aysan ka codsan dowlada in la ge eyo
ciid amo magaalada Beledweyne.
Cabdulaahi Maxamed Nuur Wasiirka Gaa shaandhigga
oo wareysi siiyay laanta Afka Soomaaliga ee VOA ayaa sheeg ay inay qalad tahay
in maamu lada dowlad goboleedyada ay ka codsadaan ciidamo taliyaasha ciidamada. "Ma aha in Madaxda maamul goboleedya da
ay ka codsadaan taliyaasha ciidamada ask ar waxa ay tahay wadada saxda ah inay
la soo xiriiraan ra’iisul wasaaraha kadib ayuu wasiir ka gaashaandhigga kala
hadlayaa arrimaha ciidama da.”ayuu yiri wasiirka gaashaan dhigga. Wasiirka ayaa waxa uu sheegay in mas’uuliyad
ay ka saaran tahay dalka taasoo ah mas’uuliyad wadareed isagoo ka jawaabay
tallaabada ay qaadayaan haddii aan laga soo saa rin ciidamada magaalada
Beledweyne.
"Ciidan badan in xilligan la geeyo magaalo
doorasho ay ka dhacayso ayna ka jirto xasara do siyaasadeed in ciidan badan
lagu sii kordh iyo ma habboona waxana aan u mari doonaa habraaca saxda ah sidii
dib loogu soo celin lahaa xarumahooda ciidamada.”ayuu sii raaci yay wasiirka oo
wareysi siiyay laanta afka soo maaliga ah ee VOA.
Wasiirka gaashaandhigga ayaa wareysiga
ku sheegay inay ka shakiyeen sida dhaqsiya ha ah ee ciidamada loogu
daadgureeyay M/ Beledweyne iyadoo aan sahaydo oda la soo marsiin wasaarada
gaashaandhi gga iyo hay ’adaha la xiriiray.
"Dowlada waxaa ku culus in si dhaqso ah
ciidamo loogu daadgureeyo magaalo kale wa xna ay qaadataa muddo si sahaydooda
iyo mii saaniyaa ku baxayso loo diyaarin lahaa hase yeeshee,ciidanka la geeyay
Beledweyne miis aaniyadii loogu talogalay iyo sahaydii ciida ma da ay xaqa u
lahaayeen lagama dalban wasaa radaha ku howsha leh sidaa ayaana keenay
shakiga.”ayuu yiri wasiirka gaasha andhigga.
Wasiirka gaashaandhigga ayaa sidoo kale
ka hadlay arrimaha ka soo cusboonaaday suu qa Bakaaraha oo ah suuqa ugu weyn
dal ka kaasoo ganacsatada suuqaasi ay soo wajah day xaalad amni darro, waxana
uu sheegay in lagula xisaabtami doono mas’uuliyiiinta cidda mas’uulka ka ahayd
in uu dayacmo suuqa bak aaraha.
Hase
yeeshee, taliyaha Ciidamada Militar iga Soomaaliya Jeneraal Odawaa Yuusuf Raage
ayaa sheegey in ciidamadii shaley la geeyey magaalada Beledweyne ay yihiin ciidamo
la da gaalamaya Al-Shabaab.,maadaama ururka Alshabaab ay halis ku yihiin amniga
M/Bel edweyne iyo qabsoomida doorashada la filayo in ay magaalada ka dhacdo.
Sweden
Oo Soomaaliya Ka Taageera ysa Sare U Qaadista Adeegyada Cadaaladda
Wasiirka Cadaaladda iyo Arrimaha Garsoor ka
X/F/Soomaaliya Md.Xasan Xuseen Xaaji oo booqasho rasmi ah ku tegey Xafiiska
Safaar adda Sweden ee Soomaaliya ayaa kulan la qa atay Safiirka Safaarada Mr.
Per Lindgarde, Ma daxa hurumarinta Mash aariicda Mr. Petra Smit manis Dry iyo
Lataliyaha sare ee sareynta sharci ga (rule of law expert) Ms. Sophie Omoro.
Wasiirka Cadaaladda ayaa kala hadlay ma daxda
Safaaradda xoojinta wadashaqeynta iyo garab-istaaga bahda Cadaaladda iyo
Garsoor ka Soomaaliya. sidoo kale, waxaa ku wehl iyey booqasha Lataliyaha sare
ee Siyaasadda iyo Istiraatiijiyadda Mr. Ibraahim Cabdullaahi Aadam. Ugu dambeyn, iyada oo la eegayo xiriirka
iyo iskaashiga taariikhiga ah ee ka-dhe xeeya Safaaradda Sweden &W/Cadaladda
So omaaliya ayaa waxa ay isku raaceen in Safaa raddu qeyb muhiim ah ka qa adato
dar-dar gal inta&taageeridda Mashruucyada lagu tayeyna yo Sare u qaadista
adeegyada CadaladaDalka
Waare;”Farmaajo
Waxa Uu Iclaamiyay Dagaal Qabiil”
Maxamed
Cabdi Waare ma daxweynihii hore ee Hirshabe lle oo ka hadlay taleefishinka U NIVERSAL
ayaa ku eedeeyay Madaxweynaha muddo xilleed kiisu dhamaaday in ciidamo aan
sharci ahayn oo qaab dowladnimo soo marin geeyay magaa lada Beledweyne.
"Farmaajo firimbi dagaal qabiil ayuu
iclaam iyay war ninkaas ninka qabashadiisa lahow qa bta,farmaajo qabsoomi
maayee Biixi ninka qa bashadiisa lahow qabo, dagaal qabiil lagu ma kala
faa’ideyo soomaali weyney jid qabiil ayaa la qaaday ninka laxajeclo dalka uga
jirto arr inta labo qabiil oo la isku fiirsado waa dha afta yee arrinta ha la
soo farogeliyo.”ayuu yiri Max amed Cabdi Waare.
"Farmaajo waxa uu heshiis la galay siyaas adiisa
ku habeeyay in isaga iyo shabaab wa da noolaadaan,shabaab cadowgiisana la daga alamo
waxa uu la dagaalamay Ahlu suna iyo Maamulka Jubba,shabaabna kama abaal dhic inee
waxa ay dileen cid kasta oo Farmaajo ka soo horjeeda shabaabaa shan sano ka dib
be ledweyne laga raadinaa cid loo sheegaayo oo caqli leh ma jirto.”ayuu yiri
Waare.
Waare ayaa ku eedeeyay
Farmaajo inuu ka shaqeynayay in uusan tegin Cali Guu dlaa we Madaxweynaha
Hirshabelle M/Beledweyne isla markaana dadaal walba oo laga sameey ay
arintaasna uu carqaladeyn ayay isagoo ade egsanaya Madaxeynaha ku xigeenka
Hirsha belle Yuusuf Dabaged.
Waxa uu Waare ugu baaqay Madaxeynaha
Hirshabelle Cali Cabdulaahi Xuseen inuu cad eeyo mowqifkiisa ku aaddan geynta
ciidamada magaalada Beledeyne.
"Madaxweynow nin oday ayaa tahay nin ak hlaaq
leh ayaa tahay, meel xun ayaa lagu gel iyay,Madaxweynow”Cali Guudlaawe” meesha
waxa ka dhacay inaadan raali ka ahayn sheeg farmaajo iyo reer Hiiraan isaga
dhex bax, mee shaadaa lagugu imaan doonaa, inaad Madax weynaha Hirshabelle
tahay cid diiddan ma ji rto.”ayuu yiri Maxamed Cabdi Waare.
Waare ayaa sheegay in dowlada Turkiga oo
tababartay ciidamada Gorgor ay dacwad u gu dbin doonaan ayna ka dalban doonaan
in dib u qiimeyn ku sameeyaan siyaasada amni ga xir iirka Soomaaliya la
leedahay,
Waxaa soo kordhaya xiisada ka
dhalatay cii damo Dorraad lagu geeyay diyaarado maga ala da Beledweyne waxana
uu ra’iisul wasaare Ro oble magacaabay guddi ka shaqeeya sidii dib logu soo
celin lahaa ciidamadaas M/Muqdisho
Dacwad
ka dhan ah Farmaajo ‘oo loo gudbiyey’ maxkamadda ICJ
XeerIlaaliye ku xigeenkii hore ee Soomaa liya
Garyaqaan Mukhtaar Nuur Abuukar ayaa sheegay in madaxweynaha waqtigu ka dha maaday
Maxamed Cabdullahi Farmaajo ay ku dacweeyeen maxkamadda dambiyada adduun ka ee ICJ.
Mukhtaar Nuur oo wareysi siiyey TV-ga Go objoog
ayaa sheegay in iyagoo koox aqoonya hanno ah ay ICJ u gudbiyeen dacwad ka dhan
ah Farmaajo, iyagoo cuskanaya gabood fallo waaweyn oo dalka ka dhacay, intii uu
xukunka joogay.
Waxaa ka mid ah dembiyada Farmaajo la gu
dacweeyey weerarkii Cabdiraxmaan Cabdi shakuur askartiisii lagu dilay iyo
kiiska Ikraan Tahliil, sida uu sheegay Xeer ku xigeenkii hore ee Soomaaliya
Mukhtaar Nuur.
Waxa uu sheegay in Farmaajo uu hadda Is ku
dayey inuu ka dhuunto sharciga, isagoo tus aale u soo qaatay sida uu u
difaacayo oo kura asta baarlamaanka uu
ugu raadinayo saraakii shii u fulisay amarradii qaldanaa ee dadka So omaaliyeed
lagu dhibaateeyey intii uu joogay xukunka.
Waxuu tusaale u soo qaatay nin Xildhib aan
ahaa oo hadda ka hor askari dharbaaxay, kaas oo ku dooday inuu xildhibaan yahay
oo xasaanad leeyahay, balse ay boogtii ku katiin adeeyeen, iyadoo sida uu
sheegay sharciguna u ogolaanayo.
"Nin
la yiri dastuurka ilaali, umadaan adi gaa u sareeya, ee kala dambeynta iyo
sharc iga ilaali, hadii isagii uu ku dheelo sharciga, de mbigiisa wax la
xisaabi karo maaha,” ayuu ha dalkiisa ku soo diray xeer ilaaliye ku xigeenkii
hore ee Soomaaliya Mukhtaar Nuur Abuukar.
"HirShabelle
ayaa codsatay ciidanka lage eyey B/Weyne ciidan kalena waa rabnaa”
Iyadoo maalmo ka hor ciidamo ka kala tirsan Gor Gor iyo Haramcad diya arado
lagu geeyey M/Bele dweyne ee xarunta
gobolka Hiiraan ayaa waxaa tallaaba ad si adag uga hor yimid inta badan dadka
reer Hiiraan iyo xu kuuma dda Rooble. Hase yeeshee Xildhib aan Maryan Haruun oo
ka mid ah xildhib aanada afartii sano ee la soo dhaafay golaha shacabka ku
metelayey gobolkaas oo Shalay shir jaraa’id ku qa batay magaal ada Muqdisho
ayaa soo dhaweysay go ’aankii ciidanka la gu geeyey magaa ladaas.
Xildhibaan Maryan ayaa sheegtay in ciidan kaas
ay co dsadeen madaxda HirShabe elle, iyadoo dowladda feder aalka ku bogaadisay
in ay aqbaashay codsigii uga yimid madaxda ma amulkaas, sidoo kale waxay
dalbatay ciidan hor leh loo diro Beled weyne.
"Waxaan qabaan in ciidanka aan siyaasad da
la gelin, balse waxaan soo dhaweynayaa oo bogaadinayaa, sida ay dowladdu uga
jawa abtay codsigii ay soo jeediyeen Madaxweyna ha HirShabeelle iyo ku
xigeenkiisa oo dal-ba day ciidankaas,” ayey tiri Xildhibaan Maryan Haaruun.
Waxay sheegtay in HirShabeelle aysan qa bin
ciidan ku filan, taas oo sida ay tilShalayy dowladda ku qasbeysa in ciidanka ay
xaqa u leeyihiin ay dowladdu u dirtay, si ammaanka dadka gobolkaas ay u sugaan.
"Maamullada kale markii ciidanka loo
diray lagama hadleyn, laakiin maamulkeena meel kasta ayaa laga qeyliyey, balse
looma joojina ayo, ciidanku ammaanka ayey sugi doonaan, doorashaduna si xor ah
ayey uga dhici doo ntaa Beledweyne,” ayey hadalkeeda ku sii dar tay Xildhibaan
Maryan.
Ugu dambeyntii Xildhibaan Maryan Haar uun
ayaa siyaasiyiinta kale ee reer Hiiraan wa xay ugu baaqday inay joojiyaan
qorshaha ka dhanka ah ciidanka la geeyey Beledweyne, maadaama sida ay sheegtay
baahi ammaan oo xoog leh ay ka jirto gobolka.
Al-Shabaab
Oo Goob Fagaaro Ku Toog tay Laba Ruux Oo Ay Sheegeen Inay Kamid Ahaayeen
Askarta Dowladda
Dagaalamaayasha Al-Shabaab ayaa goob
fagaare ah waxaa ay ku toogteen labo ruux oo ay sheegeen in ay ka tirsanaayeen
Ciidamada
Dowladda federaalka Soomaaliya, waxaana toogashadu ay ka dhacday Gobolka Shabe ellaha
Hoose.
Labada ruux ee ay toogteen Al-Shabaab
ayay Magacyadooda ku kala sheegen Yoonis
Macalin Xasan iyo Maxamed Nuur Xasan, wax aana ay sheegeen in ay ka
kalatisranaayen Booliska Soomaaliya iyo hay’adda Nabad Sug idda iyo Sirdoonka
Qaranka Soomaaliya ee NISA, waa sida ay hadalka u dhigeene.
Dilka ayaa ka dhacay degaanka
Kuunya-Baroow ee Gobolka Shabeellaha Hoose.
Labada ruux ee ay toogteen
Al-Shabaab ayay sheegen in howlgeli jireen Magaalooyinka Mar ka iyo Baydhabo,
oo ka kala tirsan Shabeel laha hoose iyo Gobolka Baay..
Soomaaliya
& Rwanda oo ka wada hadlay Arrimo muhiim ah
Wasiirka Arrimaha Dibadda iyo Iskaashiga
Caalamiga ah ee Soomaaliya Cabdisaciid Mu use Cali oo booqasho rasmi ah ku
tegey caas imadda Kigali ee dalka Rwanda ayaa kulan la qaatay dhiggiisa
Arrimaha Dibadda e dalkaas Vincent Biruta, iyaga oo ka wada hadlay xoojin
xiriirka taariikhiga ah ee Labada Dal.
Labada Wasiir ayaa is la qiray muhiimadda ay leedahay horumarinta isk aashiga
iyo wax wada qabsiga labada dal iyo labada shacab ee saaxiibbada ah, waxaana ay
isla garteen dardargelinta iskaashiga siya asadda iyo dib lomaasiyadda oo ay ku
jirto dib-u-soo-celinta safaaradaha.
Wasiirrada ayaa is dhaafsaday aragtiyo ku
saabsan sidii ay Soomaaliya iyo Rwanda Is ka ashi miro-dhal ah uga yeelan
lahaayeen dha mmaan arrimaha quseeya danaha labada qar an ee amniga iyo la
dagaallanka argagixisada, Iyaga oo isla soo dhoweeyey fursadaha dhaq aalaha,
ganacsiga iyo maalgashiga ee Labada Dal sida lagu sheegay war kasoo baxay Was aaradda
Arrimaha Dibadda Soomaaliya.
Ugu dambeyn, iyada oo laga dib loo eegayo
xiriirka iyo iskaashiga taariikhiga ah ee dhexe eya Soomaaliya iyo Rwanda, waxa
ay Wasiirr adu isku raaceen in si wadajir ah looga wada-shaqeeyo iskaashiga
fagaareyaasha caalami ga ah iyo adkaynta xiriirka wadar gesoodka ah
Hir-Shabeelle
oo shaacisay Magacyada Odayaasha soo xulaya Ergada lix Kursi
Guddiga hirgelinta Doorashooyinka Heer
dowlad Goboleed ee Hirshabelle ayaa Shalay oo Jimce ah waxaa ay shaacinayeen
magacy ada odayaasha dhaqanka iyo Ururada bulsha da Rayidka ee soo xulaya
ergada 6-dii kursi oo uu guddigu shaaciyey 25/ 1/2022.
1: HOP#005 oo uu hadda ku fadhiyo Maxa med Cumar Ceeymooy oo ah Wasiirka Beera ha
Maamulka Hir-Shabeelle.
2: HOP#033 oo uu ku fadhiyo Yuusuf Ibra ahim
Afrax( Kabaale)
3:HOP#052 oo ay ku fadhiso Farxiyo Max amuud
Dhakane.
4:
HOP#088 oo ay ku fadhiso Dahabo Suu sow Maxamuud.
5: HOP#097 oo ay ku fadhiso dhowrkii sa no
ee la soo dhaafay Wasiirka Wasaaradda Gargaarka Khadiijo Maxamed Diiriye.
6:HOP#098 oo uu ku fadhiyo Maxamuud Maxamed
Jimcaale 31-da Bishaan oo ku beegan
Maalinta Isn iinta ah ee todobaadka soo socda ayaa waxaa la filayaa in
Magaalada Jowhar ee Caasima dda Hir-Shabeelle ay ka dhacdo doorashada li xdaan
Kursi, waxaana Magaalada laga dare emayaa diyaar garoow xoogan
Guddoomiyaha guddiga Xallinta Khilaafad ka
doorashooyinka Maxamed Cawil Warsa me,Gudoomiye ku xigeenka guddiga Maxa med
Ibrahim Barre iyo Xoghayaha guddiga ma rwo Fardowsa Mataan Buulle ayaa kulan la
ye eshay safiirka boqortooyada Ingiriiska u fadhi sa Soomaaliya Kate Foster.
Kulanka ayaa looga hadlay dardar gelinta
doorashooyinka iyo doorka guddiga Xallinta Khilaafaadka ku lee yihiin
daahfurnaanta doo rashada maadaama ay jiraan kuraas dacwad laga gudbiyay oo ay
guddiga hakiyeen in lagu dhawaaqo natiijadooda.
HALKAN KA AQRISO W.W MOGTIMES DAILY NEWSPAPER 29-1-2022
.