HALKAAN KA AQRISO W/WARGEYSKA MOGADISHU TIMES 11-MAY 2021
Farmaajo oo ku wajahan Uganda & ujeedka…
Afhayeenadda Madaxtooyada Uganda, Lindah
Nabsayi oo la had ashay Warbaahinta chimpreports. com ayaa sheegtay in Madaxda
Dowladaha iyo Ergooyinka ku soo fool leh Kampala maalinta Talaadada (May 13th )
ka mid yihiin Madaxweynayaasha Somalia, Gini iyo R/wasaaraha ka ah dalka Gabon.
Dhinaca kale, Wasiirka Madaxtooyada ee
dalka Uganda,Esther Mbayo waxay sheegtay in 21 Madax Dowladeed oo ka kala socda
dalalka Afrika iyo qeyb aha kale ee Caalamka ay xaqiijiyeen inay ka qeyb geli
doonaan Munaasabadda caleema-saarka ee Mada xweyne Museveni
Hadal-qoraal oo ay soo saartay ayey ku
sheegtay ijuu Madaxweyne Museveni casuumaadda u kala di ray 42 Madaxweyne,
Ra’isul-wasaarayaal iyo Madax Urur-gobaleedyo si ay goobjoog uga noqdan Calee ma-saarkiisa
oo la qaban doono maalinta Khamiista ee soo socota.
Museveni oo talada dalka Uganda qaab
Jabhadayn ku qabsaday sanadkii 1986-dii waxa uu xilkaasi hay aa 35-sano, isagoo
codbixinta Doorashadii u dambay say ee ka dhacday dalkaasi bishii Janaayo
14-dii ee sanadkan uu ka helay 58.64%.
Murashaxa Robert Kyagulanyi oo loo garan
og ya hay Bob Wine ayaa kaalinta labaad galay, isagoo helay 34.83% .
Musharax Daahir Geelle oo la kulmay waalidiinta
Carruurtoodii ku maqan yihiin Eritrea
Guddiga Waalidiinta ayaa si dhab
ah uga xog warra may gudoomiyaha waxa ayna ka codsadeen in gol aha midowga
musharraxiinta oo uu afhayeen u yahay ay kaalin ka qaataan sidi ay xog uga heli
lahaayeen caruurtooda.
Gudoomiyaha ayaa guddiga u balan qaaday in
ay xoog badan gelidoonaan sidi caruurtaas xog looga he li lahaa haddii tababar
ku jiraan loo marin lahaa habka ciidanka tababarka loo sameeyo oo aan cabashada
nuucaan ah weli laga keenin.
Madaxweyne Farmaajo oo ka hadlay qaraxii Habeen hore ka
dhacay Muqdisho.
Madaxweynaha ayaa shacabka Soomaaliyeed ugu
baaqay isku duubni iyo wadajir, si looga guuleysto da dka qaraxyada iyo
amni-darrada ka wada M/Muqd isho."Innaa Lillaahi wa innaa Ilayhi raajicuun.
Waxaan ka tacsiyeynayaa geerida Taliyihii Booliiska D/Wa aberi G/le Axmed
Sheekh C/hi Baashane, Sa raakiisha iyo Askarta kale ee Ciidanka Booliska Soo maaliyeed
ee u shahiiday iyagoo ka shaqeynaya Amn iga dalkooda iyo dadkooda”
Saraakiishii ku geeriyootay qarixii Habeen hore oo la Aasay
Alle ha u naxariistee waxaa Shalay Aas
Qaran lo ogu sameeyay Qabuuraha Isbitaalka Xoogga ee M/ Muqdisho taliyahii
saldhiga Booliska D/Waaberi Axmed C/hi Baashane iyo Taliye xigeenkii Qeybta Wa liyow
cadde G/le Dhexe Cabdibaasid Maxamud Cag eey , kuwaas oo ku geeriyooday qarixii
ismiidaaminta ahaa ee ka dhacay Saldhiga degmada Waaberi.
Aaska ayaa waxaa ka qeyb galay
Mas’uuliyiin uu kamid yahay Wasiirka Arrimaha gudaha soomaaliya Jan.Muqtaar
Xuseen Afrax, Saraakiil Ciidan, qaar ka mid ah ehellada iyo saaxiibada
saraakiisha qaraxa lagu dilay.
Qaar kamid ah Saraakiisha Ciidamada Aaska
ka qeyb gal ay iyo mas’uuliyiinta kale ayaa sheegay inay aad uga nageex dilka
labada Sarkaal iyo dadka kale ee qaraxa ku dhin tay, iyaga oo Alle uga baryay
in uu Janadii Fardowso ka waraabiyo.
Qarixii ka dhacay Saldhiga degmada Waaberi
ee G/Banaadir ayaa waxa inta la xaqiijiyay ku dhintay lix Ruux oo isugu jira
Saraakiil, Askar iyo Shacab, waxaa na laamaha Amniga sheegeen inay wadaan
baritaano la xiriira qaraxa.
Madaxweynaha K/Galbeed oo Cafis u fidiyay Maxaabiis
Madaxweynaha D/G/KGalbeed Md.Cabdi Casiis
Xasan Maxamed (laftagareen) ayaa Shalay waxaa munaasabadda Maalmaha Ciida
Aawgeed uu cafis u fidiyay Maxaabiis ku eedeysnaa dambiyo kala duwan.
Maxaabiista oo gaareeysa ilaa 10
rag ah ayaa waxaa Wareegto kasoo baxday
Xafiiska Madaxweyne Cabdi casiis laftagareen lagu sheegay in tallabadaan la qaa
day kadib talo soo jeedinta Hay’addaha Garsoorka ku na saabsan in cafis loo
fidiyo Maxaabiista ku xiran Xabsiga dhexe ee degmada Baydhabo.
Hoos Ka Akhriso Magacyada Maxaabiiska Mada
xweynaha K/Galbeed uu cafiska u fidiyay.
Maxamed Yuusuf ibrahim Ina Nishey
Xasan Meyow, 2-Tbraahim Xuseen Maxamed Ina Faduma Cabdi Max amed, Ismacil Cabdi
Cali Ina Fadumo Adan Isman, Cabdulahi Warsame Cali Ina Amino Cabdulahi, Shariif
Cabdi Maxamed Ina Fadumo Maxamed Ibrahim, Maxamed Cabdi ljaabooy Ina Mirow
Cabdiraxamarn Adan, Cabdirashiid Cabdiqadir C/hi Ina Nuuriyo Adan Keerow, Faysal
Nuradin Yusuf Ina Fadumo Maxamed Doyow. Maxamed Yusuf Ma xamed Ina Kaltumo
Sheekh Maxamed, iyo Xasan Maxam ed Isaq Ina Isha Cali Ibrahim
Qaar kamid ah Madaxda kale ee dowlad
Gobole edyada ayaa waxaa la filayaa in saacadaha soo soc da dhankooda ay cafsi
u fidiyaan qaar kamid ah Ma xaabiista ku xiran Xabsiyada degaannada ay maam ulaan.
Ciidamada Xoogga dalka oo fuliyay howlgal jab xooggan
lagu gaarsiiyay Al-Shabaab.
Guutada 5-aad Qeybta 27-aad ee Ciidamada
Xo ogga dalka ayaa howlgal ka dhan ah argagixisada Al-Shabaab oo ay ka sameeyeen deegaano ka tirsan G/Hiiraan
waxay ka gaareen guulo wax ku ool ah.
Howlgalka oo si gaarka ah kaga dhacay
deegaan ka Sulaay ee hoostaga degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan ayay ciidamada
Xoogga waxay ku baacsade en maleeshiyada Al-Shabaab oo halkaas dadka mara sta
ah ku dhibaateynayay.
Taliyaha Guutada 5-aad Qeybta 27-aad
Kornel Maxamuud Xasan Ibraahim Baakay oo hoggaaminay ay howlgalkan ayaa
warbaahinta Dowladda u shee gay in ay jab xooggan ku gaarsiiyeen argagixisada
Al-Shabaab oo ku dhuumaaleysanayay Wadada Xiriirisa deegaanka Coomaad iyo D/ Maxaas
ee G/ Hiiraan.
Maxaa beddalay go’aankii Jeesow ee muddo kordhinta?
Xildhibaan
Daahir Amiin Jeesow oo wareysi cu sub bixiyey ayaa ka hadlay xaaladda
siyaasadeed ee dalka iyo arrimaha doorashooyinka.
Xildhibaanka ayaa markale fasiraad ka
bixiyey hadalkaasi, maadaama laga noqday muddo kordhintii horey loo sameeyey,
isaga oo hoosta ka xariiqay in madaxweynuhu aanu wax gor-gorton ah gelin
hadalki isii horena uu la xiriiray inuusan cidna kala fariisan karin go’aankii
baarlamaanka.
"Meel xaflad ah ayaan hadalkaasi ka
jeediyey waa jirtaa, laakiin madaxweynuhu kama gor-gortamin, sidaan anigu iri
waxay aheyd haddii uu ka gorgortamo waa duuban tahay waa la’eegi karaa,” ayuu
yiri xil. Daahir Amiin Jeesow oo ka tirsan G/Shacab ka.
Sidoo kale wuxuu sii raaciyey "Haddaba
waan ah ay Nabad iyo Nolol, mana Loos gareynin, kuwa kale na maba isla socono.”
Si kastaba Jeesow ayaa ka mid ah xubnaha
xil dhibaanada ah ee ku xiran Villa Soomaaliya, isla-ma rkaana si weyn ugu
ololeeyey go’aankii muddo koo dhinta ee baarlamaanka , taas oo qalalaase
siyaasa deed iyo mid dagaal kadib dib looga noqday
DF oo dalbatay in la beddelo ergeyga sare ee Midowga
Afrika uu soo diray + Sababta
DFS ayaa warqad u dirtay M/Afrika, taasi
oo ay ku dalbaneysay in la bedelo Ergey sarre oo M/Afrika u qaabilsan
Soomaaliya ee dhowaan lasoo magacaab ay, sida ay ogaatay Caasimada Online.
Ilo wareedyo diblumaasiyadeed aay Caasimada
Online u sheegay in dowladda ay dalbatay in la bede lo Madaxweynihii hore ee
Ghana, John Mahama oo dhawaan usoo magacaabay Midowga Afrika, ayada oo ku
eedeysay inuusan dhex-dhexaad ka noqon karin arrimaha Soomaaliya.
Arrinta u weyn ee dowladda waqtigeeda
dhamaad ay u dalbaneyso bedelka Ergeygan cusub ayaa ah inuu dano ganacsi ku
leeyahay dalka Kenya, oo xii sad ay kala dhaxeyso dowladda federaalka.
Dowladda
ayaa ka cabsi qabta in danahaas ganac si dartood ay ergeyga saameyn ku yeelan
karto dowl adda Kenya oo xiisad ay kala dhaxeyso madaxweyne Farmaajo, inkastoo
dhowaan xiriirka diblomaasiyade ed ee laba dal lasoo celiyey.
Midowga
Afrika ayaa wajahaya cadaadisyo dhowr ah oo ku aadan is-diidooyinka siyaasadeed
ee Soom aaliya oo uu dhawaan ku dhawaaqay dhex-dhexaadin tooda, xili ay degtay
xiisadii ka dhalatay dagaalkii Mu qdisho.
Midowga
Afrika ayaa maalmo ka hor qaaday tallaa bo deg-deg ah oo ay mid kamid ah
diblomaasiyiinta u gu saraysa kooxda dhex-dhexaadinta Soomaaliya u ga saarayaan
xubnaha ay magacaabeyn kadib markii ay sidaas codsadeen Midowga Musharixiinta.
Caasimada Online, ayaa ogaatay in Midowga Afrika uu
tallaabadaas qaaday kadib cadaadis uga yimid xu bno ka tirsan Beesha Caalamka
iyo dacwad ay gud biyeen xubnaha Midowga Musharixiinta oo si toos ah u soo
dhaweeyey ergeyga loo soo magacaabay dhex-dhexaadinta balse walaac ka muujiyey
in Babatunde Taiwo uu kamid ah noqdo la taliyeyaasha madaxa dhex-dhexaadinta.
Babatunde
Taiwo ayaa ah madaxa qeybta Arrim aha Siyaasada ee AMISOM, waxayna midowga mush
arixiinta ku eedeeyen inuu la shaqeeyo madaxweyna ha waqtigiisa dhammaaday
Maxamed C/hi Farmaajo.
Midowga Afrika ayaa markale wajahaya cadaadis uga
imaanaya dowladda waqtigeeda dhamaaday, lamana oga in Guddoonka uu hogaansami
doono fulinta dalabkaas iyo cidda lagu beddeli doono Mahama.
XIGASHO:CAASIMADDA.NET
Muuse Biixi oo Guddoomiyay kulan looga hadlayay
doorashooyinka
Madaxweynaha Somaliland, ahna guddoomiyaha xisbiga
KULMIYE, Muuse Biixi Cabdi, ayaa ugu horr ayn madaxda Axsaabta mucaaridka uga
mahadnaqay dedaalka iyo daacadnimada ay ka muujiyeen u diyaa rgarowga iyo
qabsoomidda doorashada, isaga oo xu bnaha Komishankana ku bogaadiyey inay muddo
kooban ku dhaqangeliyeen inay diyaariyaan doora sho dhinacyada oo dhammi ku kalsoon yihiin, qabso omiddeedana
la wada sugayo.
Ugu dambayntii waxa uu mad axweynuhu
caddeey ey inay xukuumad ahaan diyaar iyeen Kharashkii iyo ilaalinta dha mmaanba
goobaha ay doorasha du ka qab soomi doonto, isaga oo bulsh ada reer Somalilan d-na
usoo jeediyey inay doorasha da u diyaar garoo baan, kana dheeraadaan wax kasta
oo caqabad ku noqon kara doorashada.
Axmed Karaash oo qaabilay Wakiilka Hay’adda IOM ee
Soomaaliya
Ku-simaha Madaxweynaha Puntland Ahna
Madax weyne ku-xigeenka Maamulkaas Ax med Cilmi Cism aan Karaash, ayaa Shalay
qasriga Madaxtooyada ee Garoowe ku qaabilay Madaxa Hay’ adda socdaalka adduunka
(IOM) ee Soomaaliya Ri chard Danziger.
Kulanka oo ay ka qeybgaleen xubno ka tirsan
Gola ha Wasiirada iyo Saraa kiil Madaxtooyo, waxaa looga hadlay dar-dargelinta
ka hortagga tahr iibta iyo caaw imaada qaxootiga kasoo tallaaba xuduudaha Puntl
and.
Madaxweyne ku-Xigeenka Puntland,
ayaa Hay’adda IOM uga mahadceliyay doorka lixaad ka leh ee ay ma rwalba ka
qaadato kobcinta iyo taye ynta Hay’adaha dowliga ah ee Puntland.
Jaamacadda Carabta oo kulan ka yeelanaya dad kii lagu wax
yeeleeyey Masjidka Barakaysan ee Al-Aqsa.
Kulanka Wakiillada Joogtada ah ee Golaha
Ururka Jaamacada Carabta ayaa lagu wadaa inuu Shalay ka dhaco Xarunta ururka Jaamacada
Carabta Mag aalada Qaahira ee dalka
Masar.
Shirkan deg deg ah ee looga hadla yo
Tacadiyada iyo weerarada Askarta Yahuuda u geystaan dad ku cibaadey sanayo Masjidka Al-aqsa ayaa codsig iisu ka yimid Dowladda Falastiin waxaana ku dhawaaqay kaaliyaha Xoghayaha Guud ee ururka Jaamacadda
Carabta
Eedeysanayaal ay Soomaali ku jirto oo lagu qabtay Daroogo
Afhayeenka Ciiddanka Sacuudiga ee Ilaalada
Xud uudaha, Kolonel Masfar Bin Qanaam
Al-Qurayni ay aa sheegay inay gacanta ku dhigeen 25 Eedeysane oo doonayey inay
si Tahriib ah Xashiish iyo Qaad ku soo geliyaan Sacuudiga.
Waxa uu intaasi ku daray in
Eedeysanayaaaha la gu soo qabtay Hawlgalo ka dhacay magaallooyinka Najraan iyo
Jizaan ee K/Galbeed ee Sacuudiga, una dhow Xuduudka Yemen.
Eedeysanayaaaha waxaa la sheegay in Wadar
ahaan la gu qabtay 802 Kiilo oo Xashi ish
ah iyo 25.4 Tan oo Qaad (Jaad) ah. Afhayeenka
waxa uu xusay in 25-ka Eedeysane ee la qabtay kala yihiin: 3 Muwaadiinin
Sacuudiyan ah, 2 Soomaali ah, 14 Yeminiyiin ah iyo 4 Ethiopian ah.
Eedysanayaasha oo la soo qabtay bishan
May 7-dii waxaaloo gudbin doonaa Maxkamadaha ku shaqa da leh Dembiyada loo
haysto.
Rabshado kale oo ka dhacay Masjidka Al-Aqsa
Rabshado ayaa markale Isniinta Shalay ah
ku dhex maray ciidamada ammaanka Israel iyo Falasti iniyiin cibaadaysanayay
agagaarka masaajidka Al-Aqsa ee magaalada Qudus, ayada oo ciidamada ay galeen
gudaha masjidka.
Hay’adda Bisha Cas ee Falast iin ayaa
sheegtay in boqolaal la gu dhaawacay iska hor imaadyo cusub oo dhacay Isniinta Shalay
ah, rabshada ha oo yimid waxyar ka hor soc od qor sheysan oo lagu xu so
1967-kii oo ay Israel qabsatay magaaladan barak eysan. Iska horimaadyadan ayaa ahaa kuwii ugu x umaa
ee ka dhaca Qudus tan & 2017. Goob joo gay aal ayaa sheegaya in ciidamada
ammaanka ay sunta dadka ka ilmeysiisa iyo bambaanooyinka aan qarxin ku rideen
masjidka, halka dadka cibaadays anayay ay dhagxaan iyo waxyaabo kale ku tuureen
ci idamada Israel. Wa xaa jira wa rar she egaya daraasiin qof ay dhaa wacme en,
oo ay ku jiraan ugu yaraan 50 oo la dhigay isb itaal ada. Dagaallada ayaa ka
dhacay irdaha dhisma ha Ma sjidka al-Aqsa ee Magaalada qadiimka ah.
Iska horimaadyada Shalay ayaa dhacay
saacado ka hor munaasabadda sanadlaha ah ee Maalinta Qu dus, oo ah maalin ay
Israa’iiliyiintu u dabaaldegaan sheegashada Israel ee gabi ahaan M/Qud us.
Ka qeybgaleyaasha ayaa socod ku
mari doona M/ Qadiimiga ah, oo qayb ka ah bariga Qudus, taas oo Israel ay
qabsatay islamarkaana goosatay xilligii uu socday dagaalkii Bariga Dhexe ee
1967.
Laakiin maamulka Israel ayaa si ku meel
gaar ah uga mamnuucay Yuhuudda in ay booqdaan goobta barakaysan isku dhacyada
halkaasi ka jira awgeed.
ay sameey karaan Wabiyada
Shabeelle iyo Jubba.
Sidee loo gudan doonaa waajibaadka xajka ee sanadkan?
Wasaaradda Xajka ee dalka Boqortooyada
Sacu udi Carabiya ayaa shaacisay in sanadkan muslimiintu si caadi ah u gudan
doonaan waajibaadka xajka.
Wasaaraddu wax faahfaahin dheeri
ah kama aanay bixinin qaabka loo xajin doono.
Waxa ay sheegtay in gudashada xajku ay
noqon doonto mid waafaqsan halbeegyada caafimaad iyo ammaan ee lagu damaanad
qaadayo bedqabka xuj eyda si ay u gutaan waajibaadkooda.
Bayaan ka soo baxay wasaaradda ayaa lagu
shee gay in laamaha caafimaadka ee boqortooyadu ay qii meyn doonaan xaaladda
isla markaana ay qaadi do onaan tallaabooyinka ku habboon ee caafimaadka xuj eyda
lagu ilaalin karo.
Wasaaradda ayaa sheegtay in ay dib ka
shaacin doonto faahfaahinta hannaanka iyo qorshaha xajka ee sanadkan. Hadalka
ka soo baxay Sacuudiga ayaa yimi kaddib markii wakaaladda wararka ee Reuters ay
shaacisay in maamulka Sacuudigu ka baaraandagaya an sidii ay u joojin lahaayeen
dadka ka soo xajinaya dalal ka baxsan Sacuudiga sanadkii labaad.
Wakaaladda oo soo xiganaysa ilo xog ogaal
ah ay aa sheegtay in Sacuudigu arrinkaa u sababeynayo fa afitaanka xanuunka
Covid-19. Ilaha ay wakaaladdu soo xigatay ayaa sheegay in D/ Sacuudigu aanay
wali qaadanin goa’aan kama dambeys ah oo ku saabsan xajka sanadkan iyo sida uu
noqonayo.
Wararka ayaa sheegaya in Sacuudigu markii
hore qorsheeyay inuu fursad siiyo xujeyda ka imanaysa da lalka shisheeye ee
wata caddeynta tallaalka Covid-19 hase yeeshee uu qorshahaasi socon waayay ka dib
markii shaki la geliyay tayada tallaallada qaar iyo soo ifbaxa wejiyo cusub oo
uu xanuunku la soo baxay ta as oo masuulyiinta dalkaas ku riixday inay dib u
eegis ku sameeyaan arrimaha xajka ee sanad kan
Waare Oo Shaaciyay
Wasaaraddo Xayiray Dhaq aale Beesha Caalamka Ugu Deeqday Fataahadaha
Waare oo Qoraal soo saaray ayaa
wax aa uu ku sheegay in wax laga xumaado ay tahay in Wasaaradaha Maaliyadda,
Qorsheynta iyo Beeraha Xukuumadda ay xayiraad saaran in ka badan
35 milyan dollar oo Beesha
Caalamka ugu deeqday fataahadaha Wabiga.
Lacagtaan la xayiray ayuu tilmaamay
Madaxwey nihii hore ee Hirshabeelle Maxamed Cabdi Waare inay sigaar ugu deeqeen
wax ka qabashada daadad ka fataahadaha Wabiga dowladdaha Talyaaniga, Sw eden,
Midowga Yurub iyo Bangiga Adduunka.
HALKAAN KA AQRISO W/WARGEYSKA MOGADISHU TIMES 11-MAY 2021
.