HALKAAN KA AKHRISO W.W WARGEYSKA MOGADISHU TIMES DAILY NEWS PAPER 8-FEB-2020
Dowladda oo shaacisey
sababaha Ciida ma da u geysay Gedo
Maalmihii la soo dhaafay waxaa DS ay Cii damo fara badan ku daabuleysay
degmooyin ka tirsan G/Gedo, waxaana arrintaasi ka dha shay hadal-heyn badan oo
ku saabsan sabab aha xilligaan halkaasi Ciidam ada loo geeyey.
Waxaa uu sheegay in ciidam adaas ay yih iin
kuwo u taagan difaaca dalka,sidoo kalena ay Dowladda Ciidamo ay geyn doonto
dham maan Gobollada dalka,hayeeshee uusan ka bi xin fa ah faahin intaasi ka
dheer.
Maamulka Jubbaland oo uu G/Gedo ka mid
yahay deegaannada Maamulkaas ayaa sheegay in DFS ay ku soo duushay,isla mark aana
ay iska difaaci doonaan.
DFS oo faah faahisey sababaha loo soo daa bici la’yahay
lacag Cusub
Wasiirka W/W/X/F/Soomaaliya Md.Maxam ed
Cabdi Xayir Maareeye ayaa faah faahin ka bixiyey sababaha dowladda u soo
daabici la’ dahay lacag Cusub oo uu horey u sheegay in la sameynayo Wasiirka
Maaliyadda Soomaal iya. Wasiir Maareeye waxaa uu sheegay in do wladda ay la
xiriirtey Hay’addo awood u leh in ay sameeyaan,hayeeshee ay jiraan duruufo fa ra
badan oo sahli karin in lacag la soo daab aco.
Madaxweyne Deni oo eedeyn u jeediyay do wladda dhexe kuna
dhawaaqay Shirweyne
”Waxbadan ayaa madaxda DF la hadalnay si
howsha taagan loo dhammaayo balse aam uskayaga ayaa waxaa loo qaatay inaan waxa
soconaya raali ka ahaano ” ayuu yiri Deni .
Dad u geeriyooday Hilibka Neef xanuunsan oo ay cuneen
3 Qof ayaa ku geeriyootay Miyiga
M/Luuq, hal ka 120 kalena lala tacaalayo xaaladdooda caa fimaad, markii ay
Saacadihii lasoo dhaafay ku sumoobeen Neef Geel ahaa oo ay Hibilkiisa cuneen.
Dadka geeriyooday ayaa isugu jiray Laba
Carruur ah iyo Haweeneey, iyadoo Bukaanka kalena lagu dabiibayo Isbitaalka guud
ee Mag aalada Luuq. Dr; Cabdi Aadan Maxamed, Aga asimaha Isbitaalka Degmada
Luuq ee Gobolka Gedo ayaa warbaahinta Dowladda u sheegay in ay Gaadiidka
gurmadka deg-degga ah u dir een markii ay qeyladhaanta u timid, sida ugu
dhaqsiyaha badanna ay ugu jawaabeen baahi dii taagnayd, waloow uu si aad ah ugu
cawday Dawo yaraan.
Agaasimaha ayaa sheegay in Neefka ka hor
inta aan la qalin uu ahaa mid xanuunsan, lana siiyay Dawo, lagana yaabo in ay
qabatay Dadkii isticmaalay Hilibka.
”Neefka ay gowracdeen waa uu
xanuunsanaa waxaana la siiyay Dawo inta aan la gowracin kadibna Dadkii cunay
badi waa uu saameeyay, waxaa dhintay sadax ruux oo Laba Carruur tahay, 120 Qof
oo kalana waa ay la xanuunsa nayaan sida aan warbixinta ku helnay”, ayuu yiri
Dr;Cabdi Aadan.
Qaar ka mid ah Odayaasha degaanka ay aa
sidoo kale sheegay in dhacdadani ay ugub ku tahay, dhaqaaatiirtana ay u
sheegeen in Dadka ay ku sumoobeen Hilibka ay cuneen.
Ciidamada Puntland oo howlgal qorshey san fuliyey
Ciidamada Ammaanka D/G/Puntland gaar
ahaan kuwa sida gaarka ah u ta baraan ee loo yaqaano PSF-ta ayaa waxaa ay
howlgal qorsheysan ka fuliyeen deegaannada Buur aleyda ah ee Gobolka Sanaag.
Saraakiisha hoggaamineysa howlgalka a yaa
waxaa ay sheegeen in howlgalkooda uu ahaa mid amniga lagu xaqiijinayey,isla mar
ka ana ay ka fuliyeen buuraleyda degaanada Cee laayo iyo Warbad ee Buuraha Cal
Madow ee G/Sanaag. "Ciidanka Amniga Puntland (PSF) waxay ka sameeyeen hawlgal
amniga lagu xo ojinayo buuraleyda degaanada Ceelaayo iyo Warbad ee Buuraha Cal
Madow, si shacabka degaanadaasi u helaa n jawi nabdoon oo ay ku noolaadaan ayaa
la gu yiri”War kasoo bax ey Taliska Ciidamada PSF-ta Puntland.
Saraakiisha holwgalka hoggaamineysa ma
sheegin wax hub ama dad ah oo ay howlgalka as kusoo qabteen,hayeeshee ay
sheegeen in uu ahaa mid lagu baadi goobayey Xubno ka tirsan Ururka Al-Shabaab
& Kooxda Daacish.
Hir-Shabeelle oo Mareykanka & QM kala hadashay
Arrimaha fatahaadaha
Wasiirka Arrimaha Gudaha DG/Hir-Shab eelle
Maxamed Cali Caadle oo maalmahaan ku sugan M/Muqdisho ayaa waxaa uu kulan la qaatey
Wakiilka QM ee Soomaaliya Amb, Jam es Swan. Kulanka ayaa 2da mas’uul waxaa ay
uga wada hadleen daa dejinta golaha deegaanka Hir-Shabeelle,wax ka qabashada
arimaha barakacayaasha, Fat ahaadaha iyo qodobo kale oo muhiim u ah Maamulka
Hir-Shabeelle.
Dhinaca
kale Wasiir Caadle ayaa Xarunta ugu weyn Hay’adaha Un-ka ee Xalane waxaa uu
kula kulmay Safiirka Mareykanka ee Sooom aaliya amb, Donland Yamamoto ,iyaga oo
ka wada hadlay arrimo dhowr ah.
Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya amb,
Donland Yamamoto ayaa sheegay in ay Ma amulka Hir-Shabeelle ka caawin doonan ka
ho rtaga arrimaha fatahaadaha oo dhibaato fabad an ku haayo deegaannada
Hir-Shabeelle.
Md.Caadle ayaa safiirka waxaa uu u ga mahad celiyey sida
ay u garab taagan yihiin Shacabka Soomaaliyeed,isaga oo ugu baaqay iay
taageeradaas kordhiyaan.
Puntland oo Deeqaha lagu helo magaca Soomaaliya daba
galeysa
Shirka G/X/ Puntland ee Dorraad oo Kha miis
ah Puntland uu Shir-guddoomiyey Ma dax weynaha Puntland Md.De ni, waxaa 7aadkan
looga ha dlay Amniga, Safarkii Madax we ynaha ee dalka Kenya, De eqaha lagu
helo ma gaca Soo maaliya iyo aragtida Puntl and.
Sidoo kale waxa Golaha looga hadlay Xaal adda
Gobolada iyo degmooyinka Puntland (Hi ndisaha Horumarinta Degmooyinka aan ku
jirin Mashruuca JPLG-ga) iyo soo jeedinta guddi qii meeya lacagaha lagu qaado
magaca Dowlada.
W/W/finta
Puntland Cali Xasan Axmed (Sab areey) ayaa markii Shirkaasi soo dhammaaday
faahfaahin ka bixiyay qodobadii looga hadlay Shirka ayaa sheegay in Puntland ay
sameyn doonto baaritaano ku aadan Deeqaha Caala mka. Waxaa uu sheegay in
Puntland aysan aq bali doonin in deeqaha lagu bixiyo Magaca Somaliyeed meelo
gaar ah la marsiiyo.
Galmudug oo ka hadashay dagaal beeleed yada Gobolka Mudug
Gaadiid farabadan oo ku xayiran Isgoys ka Ex-Koontorool
Afgooye
Waxaa ay sheegeen in ay bixiyeen Canshu urtii
laga doonayey,balse tan iyo markii uu dhacay qarixii Ex-Koontorool Afgooye
28-kii Bishii December ee sanadki tegay ee 2019 uu soo wajahay culeys la
xiriira maritaanka wadad aas.
Gaadiidkaan ku xayiran Isgoyska Ex-Koonto rool
Afgooye ee Muqdisho ayaa badeecado ka la duwan u sida qaar kamid ah Gobolada dal ka
Soomaaliya,hayeeshee loo diidey inay Isgo yska ka gudbaan,waxaana wararka qaar
ee la helayo ay sheegayaan in Dorraad ay wadaan banaanbax,isla markaana
Gaadiidka waaweyn ay wataan ay wadada ku xireen.
Madaxweynaha Galmudug oo markale ku celiyey wada-hadal
Waxaa uu sheegay in Maam ulkiisa
uu diyaar u yahay in sida dadka Reer Galmudug ay isugu duuban yihiin ay isu gu
doonaan dadka tabashada qaba una baah an yahay in garab la siiyo. In kastoo tiro dhowr jeer ah uu ku cel celi yey
Madaxweynaha Galmudug in uu wada-had al la furayo dadka kasoo horjeeda
Maamulkiisa ayaa tan iyo markii la doortey uusan la kulmin dhinacyada ugu weyn
ee kasoo horjeeda,sida hoggaanka Ahlusunna oo ay ku wada sugan yi hiin
Dhuusamareeb & Axmed Ducaale Geelle Xaaf oo ku sugan Gaalkacyo.
Waa kuma Qasim al-Raymi? Hogaamiya ha Al-Qaacida ee la
dilay
Kooxdan uu hogaaminayay Qasim al-Ray mi
ayaa la asaasay sanadkii 2009-kii, waxaana ujeedkoodu ugu weyn ay ku sheegeen
sidii ay uga hortagi lahaayeen dowladda uu Mareykan ka taageero iyo danaha
dalalka reer galbeed ee gobolka.
Wararka ku sa absan in Mar eykanka
uu dil ay hog aamiya ha Al Qaacida ee Yemen ayaa soo shaac baxay dhammaad kii
bishii Janaayo, haseyeeshee kooxda oo ka jawaab celineysay ayaa labadii bishan
febaraa yo soo duubtay codka Qasim al-Raymi oo she egaya in kooxda AQAP ay ka
dambeysay toog ashadii ka dhacday xarnuntii miltaraiga Marey kanka ee floridda.
Aqalka cad ee Mareykanka ayaa sheegay in
Qasim al-Raymi, oo kooxdaas hogaaminay ay tan iyo sanadkii 2015-ka lagu dilay
hawlgal uu Mareykanka ka fuliyay gudaha dalka Yem en balse ma aysan sheegin
waqtiga la dilay.
Warbixinta Aqalka Cad ayaa lagu sheegay
in dilka Qasim ay wiiqeyso dhaq-dhaqaaqii ay ururka ku lahaayeen caalamka.
Mareykanka ayaa sidoo kale
sheegay in dhi mashada hogaamiyahaasi kadib, danaha Mar eykanka ee gobolka uu
badqabo. Ururka ayaa saameyn badan ku lahaa dalka Yemen, waxa ana uu ka
faa'iideystay xasilooni darrida ka taa gan dalkaas, taas oo saameysay dalal
badan.
Waa kuma Qasim al-Raymi?
Al-Raymi waxa uu dhashay 5-tii bishii June
1978 waxa uuna ku dhashay gobolka Raymah oou dhaw magaala madaxda dalkaasi ee
Sanca.
Qasim al-Raymi Waxaa uu xilka hogaamin ta
kooxda kala wareegay ninkii isaga ka hor eeyay ee ay Mareykanka sido kale ku
dileen duqeyn dhanka cirka ah.
Raymi waxa uu tabare ciidan ka ahaa xero
ay al-Qaeda ku lahayd Afghanistan kun sagaal boqol iyo sagaashameeyadii 1990s.
Waxa uu sannadkii 2004-tii usoo wareegay dalka Ye men halkaas oo uu ku xirnaa
muddo shan sa nnadood ah isagoo loo haystay inuu ku lug lahaa shan safaaradood
oo la weeray kuwaasi oo ku kala yaalay dunida daafeheeda.
Ka dib markii uu sannadkii
2006-dii ka baxsa day xabsigii uu ku xirnaa, al-Raymi ayaa la aaminsan yahay
inuu ahaa maskaxdii ka dam beysay aasaasidii al-Qaeda -da Yemen oo uu mar
Mareykanka ku tilmaamay iney tahay Al-Qaaciddada ugu saameynta badan marka laga
soo tago Pakistan and Afghanistan.
Waxaa sidoo kale la aaminsan yahay inuu ka
dambeeyay weerarro dhawr ah oo ka dha cay gudaha dalka Yemen iyo Sacuudi Carab iya
kuwaasi oo ay ku naf-waayeen boqolaal qof.
Shiinaha: Carro iyo murugo ka dhalatay markii uu geeriyooday dhaqtarkii dadweyna ha uga digay
Coronavirus
Li Wenliang, oo ah dhakhtar caafimaad isla
markaana ka mid ahaa 8dii qof ee ugu horreey ay ee dadweynaha uga diga cudurka
coronavi rus-ka, ayaa u dhintay Caawa fiidkii cudurkaas, taasoo dhalisay carro
wadareed iyo murugo laga arkay warbaahinta bulshada ee Shiinaha.
Waxaa loo heystaa inuu yahay
geesi qaran, Dr Li waxaa xirtay booliska Wuhan markii uu faa fiyay xanta
cudurkaan horaantii bishii hore.
Wuxuu uga digay ardayda ay isku
fasalka yihiin, isagoo u diray fariin khaas ah oo uu ma riyay barta WeChat'
farriintaas oo macnah eedu ahaa fayras ku faafaya Wuhan.
Li Wenliang, wuxuu ahaa qofkii ugu horee yay ee cudurka lala xidhiidhiyay, ka dib
markii uu daweeyay bukaan wakhtigaas aan ka warq abin in waxa uu qabay uu ahaa
fayraska dil aaga ah.
Warka geeridiisa ayaa yimid 9:30 pm wa qtiga
maxalliga ah maalintii Khamiista dorraad, kadib markii saaxiibkiis Dr Li uu
sheegay inuu ku dhintay qaybta daryeelka degdegga ah.
Global Times, oo ah warbaahinta
dawladda Shiinaha ee afka-Ingiriisiga ku hadasha, ayaa markii ugu horreysay ka warbixisay sheekada
geerida Li Wenliang.
Dhimashadiisa ayaa si dhakhso ah u noq otay
mawduuca ugu hadal heynta badan bara ha WeChat iyo Weibo, oo ah labada shabaka dood
ee warbaahinta bulshada ugu weyn Shiinaha. Iyadoo laga jawaabayo geerida dha khtarka,
hay'adda la dagaallanka musuqmaas uqa ee Shiinaha, guddiga kormeerka qaran, ay aa
jimcaha Dorraad ah shaaciyay inay koox u dirayaan Huway si ay u sameeyaan
baaritaan buuxa.
Dhimashada
Dr Li ayaa sii kicisay quluubta dadka Shiinaha oo welwel xoogan ka qabay
cudurkaan oo ilaa iyo hadda ay ku dhinteen u gu yaraan 636 qof isla markaana uu
ku dhacay 31,161 kale. Goor hore Arbacadii, Ururka Caafimaadka Adduunka (WHO)
wuxuu sheegay in tirada kiisaska cusub ee la xaqiij iyay ee loo yaqaan
'coronavirus' ay hoos u dha cday markii ugu horreysay tan iyo markii uu cudurka
dillaacay. Dawladda Shiinaha, gaar ah aan hoggaanka maxalliga ah, ayaa dadweyna
ha kala kulmay dhalleecayn ballaaran oo ku aaddan sida aywax uga qabteen
cudurka dillaa cay.
Weerarada Soomaalida loogu geysto Koon fur Afrika oo
kordhay
Kooxaha Burcadda K/Afrikanka ah ayaa wa xaa
ay sanadihii ugu dambeeyey kordhiyeen weerarada joogtada ah oo ay ku hayaan
dadka Ajaanibta ah gaar ahaan Soomaalida Ganacsi ahaan u tagtay dalkaas.
Sanadkii tegay ee 2019 ayaa waxaa Mag aalo
oyinka kala duwan ee dalka Koonfur Afrika dil al,dhaawac, iyo boob hantiyadeed
loogu ge ystay Soom aali farab adan,kuwa as oo qaa rkood dal kaasi ay ka soo
carar een.
Sanadkaan 2020 ayaa sidoo kale waxaa si
ca adi ah u socda dilalka iyo Boobka lagu haa yo Soomaalida ku Ganacsata dalka
Koonfur Afrika,waxaana la dilay tiro dhalinyaro ah halka kuwo kale la dhaawacay
lana boobey hantido oda.
xalay fiidkii rag hubeysan ayaa Goobtiisa
Ganacsiga waxaa ay ku weerareen Muwaadin Soomaaliyeed oo lagu Magacaabo dhagay
Xeyle,taas oo ku taalla Magaalada Polokwane Ee Dalka Koonfur Afrika.
Kooxaha Burcada ah ayaa muwaadinka Soomaaliyeed ay u geysteen dhaawac culus oo
sababey in Isbitaal loola cararo,waxaana si doo kale lagu soo waramayaa in
lacago far abadan oo goobtiisa Ganacsi u yaallay inay qaateen.
Soomaaliya iyo Rwanda oo isku furaya Albaabada ganacsiga
Dowladaha Soomaaliya iyo Rwanda ayaa kala
sax iixday heshiis la isu furayo hawada 2da dal si loo sahlo ganacsiga 2da dal,
iyo si doo kale isku socodka bulshada.
"Aad ayaan idinkugu hanweynahay adinkoo da
gaalo sokeeye iyo xasuuq ka soo kabatay haa tana heer wanaagsan aad gaarteen ,wax
aan rajeynayaa in arrintan ay noqon doonto tal laaba dii ugu horeysay ee
dhinaca ganacsiga labada dal ay hore u qaadeen,”ayuu yiri Wasiir Salad.
"Waxaan hubaa in dhowaan aad arki doonta an
ganacsato badan oo Soomaali ah kuwaa soo ku qulqulaya dalkiina si ay u
maalgashta an,adinkana waxaan idinka rajeyneynaa in gan acsatadiina ay
Soomaaliya yimaada an,”a yuu sii raaciyay Wasiirka gaadiidka Soo maal iya. Wasiirka Kaabayaasha dalka Rwanda Ga tete
ayaa sheegay in heshiiskan uu yahay kii bo qolaad oo ay dalal caalamka ka
tirsan la saxi ixatay dowlada Rwanda, uuna rajeynayo in albaabo ganacsi oo
cusub u furo labada dal.
Madaxweyne Deni oo Magacaabis Sameeyay
Madaxweynaha Puntland Md. Siciid C/ Deni
ayaa Xeer Madaxweyne Lr.15 February 6, 2020, ugu magacaabay Guddoomiye iyo
Guddoomiye ku-xigeen Ku meel gaar ah Degmadda Galdogob.
Madaxweynaha Puntland
Markuu arkay: Baahida loo qabo
horumarinta Degmadda Goldogob.
Markuu arkay: Aqoontooda,
kartidooda iyo waayo-aragnimadooda shaqo.
Markuu garowsaday: In ay
dhamaatay mudo xileedkii Golaha Degaanka Degmadda Gald ogob, walina aysan
suurto galin in la dhiso gole Deegaan oo cusub.
Markuu tixgaliyay: Talo soo
jeedinta Wasaar adda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo Dimu quraadiyeynta
Dowladda Puntland.
Wuxuu xeeriyey:
1. Waxaa Cabdiqaadir Khaliif
Xaashi si ku meel gaar ah loogu magacaabay Guddoomi yaha Degmadda Galdogob.
2. Waxaa Siciid Muuse Shire si ku
meel gaar ah loogu magacaabay Guddoomiye ku-xigeen ka Degmadda Galdogob.
Xeerkani wuxuu dhaqan gelayaa
markuu Mad axweynuhu saxiixo, wuuna saxiixay.
Wasiir Janan oo Sharaxaad ka bixiyay qaab kii uu uga
baxsaday goobtii lagu hayay
Wasiirka Amniga maamulka Jubbaland Cab dirashiid Xasan Nuur Janan ayaa markii ugu horreysay Faahfaahin ka bixiyay qaabkii uu kaga baxsaday magaalada Muqdisho oo uu dowladda Soomaaliya ugu xirnaa Muddo Shan Bilood ah.
Wasiirka oo la hadlay BBC ayaa sheegay in aan la geyn xabsi laakiin lagu haay ay Xaafado ka mid ah Mag aalada Muqdisho oo marba Xaafad la geyn jiray.
"Sida uu horayba sarkaal ka tirsan cii damada asluubta Soomaaliya bulshada ugu ca ddeeyay, aniga xabsi la ima geynin. Markii gar oonka diyaaradaha la iga qabtay, waxaa i qa btay niman boolis ah oo labisan iyo niman dha rcad ah oo isla socda, mid ka mid ah dharcad ka ayaana amrayay ciidanka”, ayuu yiri. Janan
Janan aya ka hadlay qaabkii loola dhaqmay intii gacanta lagu hayay.
"Aniga iyo niman askar ah oo dhowr iyo to ban ah ayaa isla joognay xaafado ay dad sha cab ah u dhisteen si gaar ah, halkaas ayaana la igu hayay. Runtii askarta gacanta igu heys ay wax xumaan ah oo ka baxsan amarrada la siinayay oo ay ii geysteen ma jirin, laakiin wax aa jirtay xumaan farabadan oo amarro askart aas lasoo siiyay ah oo ay ku khasbanaayeen inay fuliyaan”.
Janan aya ka hadlay qaabkii loola dha qmay intii gacanta lagu hayay.
"Aniga iyo niman askar ah oo dhowr iyo tob an ah ayaa isla joognay xaafado ay dad sha cab ah u dhisteen si gaar ah, halkaas ayaana la igu hayay. Runtii askarta gacanta igu he ysay wax xumaan ah oo ka baxsan amarrada la siinayay oo ay ii geysteen ma jirin, laakiin waxaa jirtay xumaan farabadan oo amarro ask artaas lasoo siiyay ah oo ay ku khasban aayeen inay fuliyaan”.
Mar la weydiiyay su’aasha ku saabsan inuu ka warramo qaabkii uu ku baxsaday, Cab dirashiid wuu qoslay, wuxuuna ka bixiyay sharraxaad:
"Way jirtaa inaysan cidna i sii deynin, howl aan aniga isku xirxiray oo uu Rabbi ii fudud eeyay ayaan kusoo baxsaday”, ayuu yiri.
Isagoo sii faahfaahinaya ayuu yiri: "Markii aan ogaaday inaan la i sii deyn doonin ilaa wax kasta oo ay dowladda federaalka rabto ay ka sameysato Jubbaland, waxaan go’aan saday inaan qorsheeyo sidii aan uga bixi lahaa gurigii la igu hayay, kaddibna shan boqol oo kiiloo mitir ayaan soo maray badda”.
"Markii aan baxay kaddib saddex ma almood iyo saddex habeen ayaan joogay Muq disho. Waxaana ii suurtagashay inaan xilli maa linnimo ah soo raacay doon. Doonta waxaa ii waday niman Soomaaliyeed oo iyaga iska leh, cidna ima soo raacin oo kaligey baan ahaa”, ayuu yiri. Xigasho:jowhar.com
Xaaf oo ku gacanseyray Warqad kasoo baxday Safiirka Mareykanka
War-saxaafadeed kasoo baxay Xafiiska Madaxweynaha Galmudug garabka Gaalkacyo Axmed Ducaalle Gelle Xaaf ayaa loogu jawaa
HALKAAN KA AKHRISO W.W WARGEYSKA MOGADISHU TIMES DAILY NEWS PAPER 8-FEB-2020
Wasiirka Amniga Jubbaland Cab dirashid Janan oo meel fagaare ah lagu arkay Wasiirka Amniga DGJ Md.C/rashiid Janan oo ay DFS waaran lagu soo xirayo u jartay ay aa Dorraad lagu arkay duleedka M/Beledxaawo oo ku taal xadka kala qeybiya Soomaali