HALKAAN KA AKHRISO:WAA WARARKA WARGEYSKA MOGADISHU TIMES DAILY NEWS PAPER EE MAANTA OO AH AXAD 30-KA SEPTEMBAR 2018-KA
Ciidamada boolis oo tira badan ayaa laga howl geliyey xilli uu booqanayey magaalada Cologne oo ah magaala ay ku nool yihiin dad tira badan oo Turkiga u dhashay.
Booqashada seddexda maalmood ee uu ku joogay Jarmalka oo ahayd mid uu muran badan ka dhashay, wuxuu Erdogan khudbadihiisa si kulul ugu cambaareynayey waddanka Jarmalka uu martida u ahaa.
Dalka Jarmalka waxaa ku nool qurbajoog aad u xooggan oo ka badan 3 milyan oo qof oo u dhalatay dalka Turkiga.
Waxayna maamulka magaalada ay ka noqdeen qorshihi la filayey ee ahaa iney dad gaaray 25,000 oo qof iney isugu yimaaddaan xafladda masaajidka lagu furayey iyaga oo ka cabsaday iney halkaasi amni darro ka dhacdo.
GURIGA MADAXWEYNE BIIXI UU KU JIRO OO LAGU DARAY GURYAHA DAWLADDA EE LA DIWAANGALINAYO
Wasiirka Hawlaha guud iyo Dhullka Somaliland Cabdirashiid Ducaale Qambi oo ka hadlayey guryaha iyo dhulka danta guud ee la diiwangalinayo ayaa sheegay in guriga madaxweynaha Somaliland Muuse BIixi Cabdi lagu daray guryaha loo diiwaangalinayo hantidda qaranka.
Sidoo kale, waxa uu sheegay in aan dib dambe dhul iyo guri dawladu leedahay cid gaar ah la siin doonin, isagoo xusay in dad badan ku doodayaan guryaha dawladda ee ay ku jiraan inay ka dhaxleen dawladdii Siyaad Bare ama ingiriiska, waxaanu tilmaamay in aan cidna laga yeeleen in hanti dawladeed qof iska qaato.
" Guri aanu siidaynayno walaahi bayna jirin, guriga madaxweynaha Somaliland ku jiro waanu diwaangalinay (guryaha dawladda lagu daray), sidaas baana cidna u dhaafeen, waxaanu dhaafayna qofkii la soo baxa waraaq degreeto ah oo madaxweyne ku siiyey.”ayuu yidhi wasiir Qambi oo shalay hor tagay guddida joogtadda ee golaha guurtida oo uu uga xog waramayey shaqadda wasaaradda.
Inta badan guryaha dawlada waxa ku jira siyaasiyiin badan oo xilal kala duwan ka soo qabtay dawladda, waxaana jira guryo la kala iibsaday oo dawladu lahayd, waxaana arrintaasi diiwaangalinta guryaha dawladda ka soo horjeestay siyaasiyiin badan oo iyagu isku qoray guryo dawladeed oo ay ku jiraan.
Sidoo kale, waxa dood badan dhalisay guryaha la diiwaangainayo ma lagu dari doonaa guriga madaxweyne Muuse BIixi uu ku jiro oo ah guri dawladeed, haseyeeshee shalay ayuu cadeeyey wasiirka hawlaha guud in guriga madaxweynaha lagu daray guryaha la diwaangalinayo ee dawladda.
SHIR LOOGAGA HADLAYO XOOJINTA WADA SHAQEYNTA HAY’ADAHA NABADA IYO KUWA AMNIGA OO BAYDHABO KA FURMAY
Waxaa magaalada Baydhabo ka furmey shir socon doono labo maalmood kaas oo looga hadlaayo sidii loo xoojin lahaa iskaashiga iyo wada shaqeyn dhex marta guddiyada nabada, taliyaasha booliska iyo maamulada degmooinka Baydhabo, Ceel Barde , Berdaale, Waajid iyo Xudur.
Shirkaas oo ay fududeenayaan hay’adaha Somali Youth Development Network (SOYDEN) iyo Conflict Dynamics International (CDI) waxa ay tahay ujeedadiisa sidii wax looga qaban lahaa xasilinta degmooyinkaas Koonfur Galbeed taas oo loo marayo xoojinta wada shaqeynta hay’adaha nabada iyo kuwa amniga.
"Amniga lagama shaqeyn karo haddii aan laga shaqeyn nabada waana labo howlood oo isku xiran maxaa yeeley nabada ay dadku ku heshiiyaan ayuu amniga ilaaliyaa ee amniga ma keeno is ogolaansho iyo nabad dhex marta bulshada meel kuwada nool.” ayuu yiri gudoomiyaha hay’ada SOYDEN Mudane Cismaan Muxyadiin Macallim. wuxuu intaas ku darey "Degaanka Koonfur Galbeed waa degaan ay saameyn balaaran ku yeesheen dagaaladii sokeeye dhib badana ka dhaxleyn siaas darted waa muhiim in dadaal badan la geliyo xoojinta nabadeynta.”
Iyadoo taas laga duulayo ayey ha’yada SOYDEN waxa ay ka caawisey degmooyinka Baydhabo, Xudur, Ceel berde, Berdaale iyo Waajid dhismaha gudiga nabada ee heer degmo (District Peace Committee) kuwaas oo shaqadooda tahay ka degista iyo ka jawaabista khilaafyada bulshada ka dhex dhasho sidoo kale waxa y fududeeyaan howlaha dib u heshisiinta iyagoo diwaan gelin ku sameeya waxyaabaha ay ku hishiiyeen dhinacyada khilaafka dhex mareen.
Guddiyada nabada ee heer degmo wa xa ay ka kooban yihiin wakiilo ka socda odoyaasha, dhalinyarada, haweenka, ganacsatada iyo culumo udiinka waana xubno la soo doortey kuna shaqeeyaan si iska wax u qabso ah. Shirka waxaa si rasmi ah u furey wasiirka arimaha gudaha ee Koonfur Galbeed iyadoo ay ka soo qayb galeen gudoomiyaha Gobalka Bay, Agaasimaha guud ee Wasaarada Arimaha Gudaha iyo Dib U heshisiinta Koonfur Galbeed, la tiliyaha arimaha xasilinta wasaarada, gudoomiyaasha degmooyinka Bay, Berdaale, taliyaasha booliska degmooyinka Xudur, Berdale, Ceel Berde, Waajid iyo Baydhabo.
Wasiirka wuxuu si aad ah uga hadley muhiimada ay gudiyada nabada u leeyihiin degaanada taas oo uu yiri waxey gacan weyn siiyaan hay’adaha amniga iyagoo inta badan qilaafadka ka hortagaan isla markaasna xaliyaan inta uusan qilaafka gaarin meel fog.
Wasiirka wuxuu ballanqaadey in ay sii xoojin doonaan gacan siinta gudiyada nabada isagoo isla markaas codsadey in hay’adaha SOYDEN iyo CDI ay kor u qaadan Howlaha Bulshada u hayaan.
WASIIRKA AWQAAFTA IYO ARRIMAHA DIINTA SOOMAALIYA OO KULAN LA QAATAY MADAXA ARRIMAHA DIINTA DALKA TURKIGA
Wasiirka Awqaafta iyo arrimaha diinta xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya,Sheekh Nuur Maxamed Xasan oo booqasho ku jooga dalka Turkiga ayaa kulan gaar ah la qaatay madaxa arrimaha diinta ee dalka Turkiga Dr.Cali Irbaash.
Dr. Cali Irbaash ayaa kulanka ka sheegay muhiimadda ay leedahay booqashada Wasiirka uu ku joogo dalka Turkiga isagoo sheegay inay muhiim tahay in la iska kaashado dhanka horumarinta barashada Diinta Islaamka.
Wasiirka Awqaafta iyo arrimaha diinta Soomaaliya,Sheekh Nuur Maxamed Xasan ayaa dhankiisa soo dhaweeyay iskaashi ku dhisan danaha labada dal oo dhaxmara Soomaaliya iyo Turkiga.
"Waxaan aad iyo aad ugu mahadcelinaynaa isbarbar taagga iyo hiilka uu markasta noo hayo Turkiga, anaga oo ka faa’idaysan doono fursadaha iskaashi dhanka horumarinta Barashada Diinta & Horumarinta Xarumaha Barashada Diinta, waxaana mustaqbalka ballaarin doonaa xiriirka iskaashi." ayuu yiri Sh. Nuur Maxamed .
Wasiirka ayaa sidoo kale xusay inay muhiim tahay in Soomaaliya laga caawiyo horumarinta xarumaha barashada Diinta iyo Tababaridda Imaamyada, Khadiibyada, macalimiinta iyo Shaqaalaha Wasaaradda.
TALIYAHA CUSUB EE CIIDAMADA ILAALADA MADAXTOOYADA OO XILKA LA WAREEGAY
Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Sareeye Gaas Daahir Aadan Cilmi (Indha Qarshe) ayaa shalay ka qeybgalay Munaasabad uu xilka kula wareegayey taliyaha cusub ee loo magacabay Ururka 60aad ee ilaalada Madaxtooyada Soomaaliya taas oo lagu qabtay xarunta taliska Ururka 60aaad ee magaalada Muqdisho.
Taliyaha ciidanka xoogga dalka soomaaliyeed Sareeye Gaas Daahir Aadan Cilmi (Indha Qarshe) ayaa la hadlay saraakiisha, saraakiil,xigeenada, allifleyda iyo dableyda Ururka 60aad ee ciidanka ilaalada Madaxtooyada Soomaaliya, isagoona ku ammaanay shaqada ay u hayaan Bulshada iyo madaxda Dalka.
"Ururkaan waxaa uu kamid yahay ururada ugu fiican Ciidanka Xoogga Dalka, waxaan rabaa in miisaanka aad leedihiin aad sii muujisaan, waana idinku amaanayaa howshiina”ayuu yiri taliyaha.
WASAARADDA MAALIYADDA OO QORSHEYNEY SA INAY LA WAREEGTO QAADISTA LACAGAHA KA SOO XAROODO MAAMULKA HAWADA
Wasaaradda Maaliyadda Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa sheegtey in dhawaan si toos ah ay ula wareegeyso qaadista lacagaha ka soo xarooda Maamulka hawada oo ay horey gacanta ugu haysay Qaramada Midoobay.
wasirka Maaliyada Soomaaliya Dr Cabdiraxmaan Ducaale Beyle oo marti ku ahaa Barnaamijka kulanka todobaadka ee Warbaahint Qaranka ayaa ka hadlay guulaha Soomaaliya ay ka gaartay wada hadalada deymaha looga cafinayo ee kala dhaxeeya Hey’adda lacagta Aduunka ee marka magaceeda la soo gaabiyo loo yaqaan (IMF) , kordhinta dakhliga iyo isla xisaabtanka.
Wasiir Beyle waxa uu sheegay in Wasaaradda Maaliyadda iyo Wasaaradda Gaadiidka iyo duulista hawada ay iska kaashanayaan sidii lacaga canshuurta ah ee laga qaado diyaaradaha mara hawada dalka oo in mudda ah ay soo maamulaysay Qaramada Midoobay loogu wareejin lahaa Wasaaradda Maaliyadda.
Wasiirka ayaa la waydiiyay sida xal loogu heli karo caqabadaha Soomaalida dibada ku nool ku qabaan xiriirka bankiyada caalamiga ah iyo kuwa gudaha.
"haatan sida uu adduunku inoogu soo jeedo ayaa baanankanu u soo jeedaan, dhawaan waxaan heli doonaa Baanan yimaada halkan oo baanankeena wax la qabsada, oo Branches halkan ka furta oo lagu nasto oo lacagta xawila” ayuu yiri Wasiirka Maaliyadda ee Soomaaliya.
Mudane Cabdiraxmaan Beyle Wasiirka Maaliyada ayaa tilmamay inay muhiim tahay xisaab celinta hey’adaha Dowladda Federaalka iyo dowlad goboleedyada.
MAAYARKII DEGMADA BOORAMA OO IS CASILAY IYO MAAYAR CUSUB OO LA DOORTAY
Maayarkii degmadda Boorama Maxamed Xusseen Maydhanne ayaa shalay is casilay, isla markaana waxaa la doortay maayar cusub.
Maalmihii u dambeeyey waxa khilaaf ka jiray xildhibaanada golaha deegaanka Boorama oo qaar doonayeen inay maayarka ridaan, halka qaar kalena maayarka difaacayeen, haseyeeshee waxa ugu dambeyn lagu qanciyey in maayarku is casilo, waxaanu sheegay maayarkii hore in danta qaranka uu isku casilayo.
Kalfadhigii shalay waxa ka soo qaybgallay Badhasaabka gobolka Awdal, wasiir ku xigeenka arrimaha gudaha Somaliland iyo xildhibaanadda golaha deegaanka Boorama, waxaana cod gacan taag ah lagu doortay mayarka cusub ee degmaddu yeelatay.
Maayarkii hore ee degmada Boorama Maxamed Xuseen Maydhane oo fadhigii shalay ka hadlay ayaa sheegay inuu xilkii maayarnimo iska casilay, isla markaana uu u tanaasulay danta guud ee degmadda.
"Anigoo ilaalinaya in aanay nabadgalyo daro ku iman degmada oo aan ku qancay go’aanka madaxweynaha waxaan gartay inaan u tanaasulo danta qaranka oo ay ugu horeyso danta degmada Borama”ayuu yidhi mayarkii is casilay Maydhanne.
Intaas ka dib waxa la guddo galay in loo codeeyo maayarka cusub ee degmaddu yeelan doonto, waxaana loo doortay Saleebaan Xasan Xaddi oo hore usoo maray maayarka Boorama.
"xildhibaanadii ii codeeyey iyo kuwii iga codeeyey way mahadsan yihiin, maalintii hore way iga codeeyeen shalay way ii codeeyeen waana isla golihii uun, masuuliyadii hawsha hogaaminayey iyo weftigii la soo diray, sida ay u hogaamiyeen waan u mahad celinayaa”ayuu yidhi maayarka cusub Xaddi.
Maayarkan cusub ee Xaddi ayaa waxa xilkan sidan oo kale kala wareegay maayarkan hadda la bedelayo, muxuuna noqonayaa markii labaad ee loo doorto maayarka Boorame.
AKHRISO: SHAXDA TIRADA XILDHIBAANADII KA MAQNAA KULAMADA BAARLAMAANKA
Labadii kalfadhi ee u dambeeyay ee Golaha Shacabka Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ayaa waxaa hareeyay habacsanaan dhanka howlaha baarlamaanka oo ay ugu wacneyd maqnaanshaha aan xisaabka laheyn ee Xildhibaanada.
Kalfadhiga 4aad ee Golaha Shacabka oo la furay 10kii bishan ayaa todobadii fadhi uu yeeshay waxaa qabsoomi waayay hal fadhi, kaddib markii uu kooram la’aan ku furmi waayay.
Kulankii Arbacadii la soo dhaafay ee taariikhda aheyd 26kii bishan September ayaa kooram la’aan ku baaqday, kaddib markii tiradii loogu tala galay ee inuu ku furmo aheyd 139 Xildhibaan ay ka soo xaadirtay kaliya 120 Xildhibaan.
Kalfadhigii 3aad ee Golaha Shacabka ayaa 120 maalmood gudahood ku yeeshay 11 kulan, waana kalfadhigii ugu kulamada yaraa, marka loo eego qalalaasihii hareeyay kalfadhigaas ee ka dhashay Mooshinkii laga keenay Guddoomiyihii hore Maxamed Sheekh Cusmaan (Jawaari)
KA AKHRISO SHAXDA TIRADA XILDHIBAANADA KA MAQNAA KALFADHIGII 3AAD IYO KALFADHIGA 4AAD EE HADA SOCDA:
HALKAAN KA AKHRISO:WAA WARARKA WARGEYSKA MOGADISHU TIMES DAILY NEWS PAPER EE MAANTA OO AH AXAD 30-KA SEPTEMBAR 2018-KA
ERDOGAN OO XARIGGA KA JARAY MASAAJID WEYN OO LAGA DHISAY JARMALKA Madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdogan oo booqashada rasmiga uu ku marayey dalka Jarmalka ku soo afmeeray xarig ka jaridda mid ka mid ah masaajidda ugu weyn qaaradda Yurub oo lag