Falcelinta Maxamed Salax ee ku aaddan collaada uu dhaxeysa Israa'iil iyo Qasa waa in ay hal kudhig uu noqotaa ciyaaraha hadda iyo wixii ka dambeeya, sida uu sheegay wakiil hore ee xiriirka dadweynaha oo sidoo kalena ah aqoonyahan.

Weerar yahanka kooxda Liverpool iyo xulka dalka Masar Maxamed Saalax ayaa ku baaqay in "hoggaamiyayaasha adduunku ay isu yimaadaan si ay uga hortagaan gumaadka dheeradka ah ee dadka aan waxba galabsan" waxaana uu baaqan jeediyay kadib duqeymihii dhimashada badan sababay ee ka dhacay isbitaalka magaalada Qasa bishii la soo dhafay.

31-sano jirkaan ayaa ka mid ah ciyaartooy badan oo leh akoon gaar ah oo baraha bulshada ah kaas oo ay uga faalloodaan colaada u dhexeeya Israa'iil iyo Xamaas,oo ay u aqoonsadeen urur argagixiso dawladaha Ingiriiska iyo Maraykanka.

Dagaalka hadda socda ayaa yimid ka dib markii rag hubaysan oo ka tirsan Xamaas ay weerar aan hore loo arag ku qaadeen Israa'iil 7-dii Oktoobar, halkaas oo ay ku dileen in ka badan 1,400 oo qof, iyada oo Ciidamada Difaaca Israa'iil ay qaadeen weeraro aargoosi ah kaas oo sababay dhimashada in ka badan 10,000 oo qof , sida laga soo xigtay wasaaradda caafimaadka dhulka ay Xamaas maamusho ee Falastiin.

Ian Bayley, oo ah bare sare oo kuliyadda saxaafadda iyo ciyaaraha ka dhiga Jaamacadda Staffordshire, ayaa u sheegay qeybt ciyaaraha ee BBC Afrka in Maxamed Saalax uu "tusaale u yahay qof cadaadis ba'an lagu hayo si uu dhinac ula safto dhalashadiisa darteed"

Laakiin taas badalkeed Maxamed Saalax waxaa uu sheegay inuu u taaganyahay nabadda iyo in ay dhammaato dhibaatada shacabka reer Falastiin.

Bayley waxa uu tilmaamay "qaar ka mid ah dadka" ay dareemayaan in hadalka Saalax uusan ku filnayna xaaladda hadda taagan” loona baahanahay in ciyaaryahanka labada jeer ku guulaystay xiddigga Kubadda Cagta Afrika ee sannadka uu isticmaalo saameyntiisa ballaaran si uu u qaato "mowqif siyaasadeed oo dheeraad ah".

Iyad oo ay jirto taas, haddana markii uu ka hadlay xaaladda Qasa, dad badan ayaa ku ammaanay qaabka bini'aadantinimo ee dareenkiisa uu u cabiray, wallow ay dhaleeceeyeen qaar kale oo doonayay in mowqifkiisu uu ahaado mid u janjeera Carabta iyo Falastiin," ayuu yir Bayley.

Dhanka kale xiddigadda tennis-ka Tuniisiya Ons Jabeur ay ka hadashay arrinta reer Falastiin horraantii bishan, ayaa mawqifkeedu waxaa uu ahaa mid aan cadeeyna.

"Waxaan go'aansaday in aan ku deeqo qayb ka mid ah lacagtayda abaal-marinta si aan u caawiyo dadka Falastiin," ayay tiri xiddigta aduunka ee u dhalatay dalka Tuniisiya,

Bayley ayaa sidoo kale soo ddhoweeyay fariinta Jabeuur, isagoo yiri "wax kasta oo gacan ka geysanaya fududeynta dhibaatada bini'aadamka waa in la bogaadiyaa, mar haddii ay tahay mid ku saleysan bini'aadantinimada oo aan ahayn mid siyaasadeed".

Haddab maxaan ka baran karnaa jawaabaha Salaax, Jabeur iyo hormoodk kale Afrika ee ku aaddan mawqifka siyaasadeed ee dadka ciyaaraha ku jira? Waana maxay khataraha ku geedaaman , adeegsiga aaladahooda si ay kor ugu qaadaan aragtidooda arrimaha waaweyn ee taagan?

Tan iyo markii uu dagaalku billowday 7-dii Oktoobar, waxaa si weyn u soo baxay taageerada qadiyadda Falastiin ee naadiyada isboortiga, ciyaartoyda iyo taageerayaasha guud ee Afrika, gaar ahaan Waqooyiga Afrika.

Ka hor ciyaartii saaxiibtinimo ee ay wada dheeleen Cape Verde iyo Aljeeriya 12ka Oktoobar, kooxda kubbadda cagta Aljeeriya ayaa garoonka soo galay iyaga oo xiran maro madaxa lagu xirto oo calaamada u ah kooxaha iska caabinta falastiiniyiinta, iyadoo markii danbe uu kabtan Riyad Mahrez uu garoonka dhaxdiisa soo galay isga oo ruxay Calanka Falastiin.

Saxafiga kubadda cagta Aljeeriya ee Maahir Mezahi ayaa dhankiisa yir”Runtii ma jirin dad caan ah oo Aljeeriyaan ah oo aan hadlin si ay ugu yaraan u muujiyaan dareenkooda ku aaddan dhibaatada ka socota Falastiin”

Isaga oo hadalkiisa sii wata ayuu yir ”Waxaa ay tahay inaad fahanto ayaa ah in Aljeeriya uu gumeysanayay 132 sano Faransiisku, in ka badan hal milyan oo reer Yurub ah ay Aljeeriya degeen 1962-kii, sidaas darteed dad badan oo reer Aljeeriya ah ayaa u arka dhibaatada Falastiin mid la mid ah taariikhdoodii hore."

Inkasta oo xiddigga Liverpool, oo magaalada uu ku dhashay ee Nagrig ee Masar ay wax ka yar 350km u jirto Qasa, uu ku baaqay in la xakameeyo colaadda si loo ilaaliyo nolosha Falastiiniyiinta, haddana waxaa la yaab noqotay markii kooxda Premier League Crystal Palace ay si buuxadau taageertay Israa'iil.

Sida uu qabo ra'yi ahaan mid ka mid ah khabiirrada ka faallooda arrimaha ciyaaraha "Laba ka mid ah milkiilayaasha kooxda Crystal Palace ayaa ah Yuhuudi, halka midka saddexaadna uu yahay Mareykan xiriir aad u xooggan la leh bulshada Yuhuudda ee Mareykanka”

Saddex sano ka hor, xidigta tennis-ka ee dalka Tuniisiya Ons Jabeur ayaa baraha bulashda dil loogu hanjabay ka dib markii ay go'aansatay in ay siyaasadda dhinac iska dhigto, oo ay la ciyaarto, ciyaaryahan reer Israa’iil ah tartan caalami ah oo tennis-ka ah, iyada oo matalaysa waddankeeda Tunisiya oo aan waddan u aqoonsaneeyn israa’iil .

Yussuf Cadaal oo u dashay dalka Aljeeriya una ciyaar kooxda Nice ee Faransiiska, ayaa la ganaaxay kadib markii uu soo dhigay qoraal uu Israa’iil ku dhaliilayo wallow markii danbe uu ka saaray bartiisa raali galin uu ka bixiyay .

27-sano jirkaan ayaa guddiga maamula horyaalka Ligue 1 ee dalka Faransiiska waxaa ay ka mamnuuceen inuu ciyaaro 7-kulan.

Si mid ah xidigga reer Aljeeriya qaar badan oo ka mid ah ciyaartooyda Muslimka ah ee ka ciyaara dalalka Jarmalka iyo Faransiiska ayaa la ganaaxay ama su'aalo laga waydiiyay qoraal iyo muqaallo ay ku taageerayeen qadiyadda Falastiin.

Dhacdooyinka ka dhacay dalalka Jaramalka iyo Faransiiska ayaan wali ka dhicin kooxah dalka Ingiriiska, man jiro ciyaartooy Muslim ah oo taageeray reer Falasiin oo la ganaxaay ama shaqada laga joojiyay sida uu sharaxayo Chadwick oo ciyaarah ka faalloda.

"Laakiin inta ay xaaladdu sii socoto, arrimahan aad ayey xasaasi u noqonayaan, mar walba waxaa jira suurtogalnimada ah in koox ama ciyaaryahan,uu sheego hadal dhinac lagu taageerayo .

Bassil Mikdadi, oo ah tifaftiraha website ciyaarah Kubadda cagta Falastiin, oo hadlay BBC qeybt ciyaaraha ayaa yiri "Waxaan ku jirnaa xaalad aad u daran oo bini'aadantinimo, runtii waxaa jira wax la qaban karo oo aan dadka ka codsan karno inay sameeyaan, taas oo ah in lagu baaqo xabbad-joojin, taas oo ah mowqif aan dhinac ka ahayn,"

XIGASHO:BBC