HALKAAN KA AQRISO W/WARGEYSKA MOGADISHU TIMES 22-JULY 2021
.
Ra’iisul Wasaare Rooble oo
guddoomay Nuqulka Warbixinta Guddiga Dib u Heshiisi inta Gobolka Gedo
1- In R/Wasaaraha
XFS uu soo saaro ware egto uu ku amrayo
dhammaan ciddii ay qusey so,gaar ahaan Laanta socdaalka, Hay’ada duul ista
hawada iyo hay’adda nabad sugidda ee ka ho wlgala garoomada diyaaradaha ee
dalka, ga ar ahaan kuwa ka howlgala garoonka Aden Ca dde iyo kan Kismaayo in
aan Muwaadin aan maxkamadi dambi ku soo oogin aan sababar agti siyaasadeed
darteed loo xanimi karin soc daalk iisa guud ahaan Dalka, gaar ahaanna in la
fasaxo diyaaradaha iyo muwaadiniinta u kala safraya Mogadishu – Garbahaarey,
Kismaayo – Ga rbahaarey iyo Garbahaarey – Kismaayo.
2- In isla
wareegtadaas uu Ra’iisul Wasaar uhu ku soo saaro, in si waafaqsan heshiiskii 27
May 2021, aysan ciidamada kala duwan wax faragelin ah ku sameyn karin
siyaasadda iyo amniga doorashada Dalka, marka laga reebo hay’adaha amniga ee
loo xilsaaray fulinta qor shaha amniga doorashada. Amniga doorasha da
Garbahaareey waxaa loo marayaa si waaf aqsan soo jeedintii Baydhabo iyo
heshiiskii 27 May 2021 ee Golaha Wadatashiga Qaranka.
3- In Guddiga
doorashada Jubaland (SIEIT) uu soo gudbiyo jadwalka goorta ay tagayaan
Garbaaharey iyo wakhtiga la bilaabayo doora shada kuraasta 16ka ah. Waxaan
kaloo soo je edinaynaa in la tixgeliyo codsigii Bulshada Gar bahaarey ee ahaa
in lagu bilaabo doorashada magaalada Garbahaarey.
4- In ciidamada
Dawladda iyo kuwa AMIS OM ee ku sugan aagga Garbahaarey ay xoojiy aan amniga
guud ee Degmada si looga illaaliyo in Argagixisadu soo farageliso habsami u so codka
amniga doorashada Garbahaarey.
5- In R/Wasaaraha
XFS iyo G/Wadatashiga Qaranka ay si joogta ah uga wadatashadaan xaaladda amni
iyo siyaasadeed ee qabsoomid da doorashada Gobolka si loo hubiyo habsami u
socodka doorashada iyo hirgelinta dhamm aan heshiisyada fududeynaya xasiloonida
iyo nabadda doorashada kuraasta Garbahaarey.
6- Ugu dambeyntii
waxaan soo jeedinaynaa in M/Garbahaarey laga hirgaliyo mashaariic hor umarineed
oo deg deg ah si ay qayb uga qaad ato soo kabashada kalsoonida bulshada ee
dhanka dowladnimada. Mashaariicda horutabin ta leh waxaa ka mid ah
1) In la hagaajiyo biyaha Magaalada
2) Dhismaha garoonka kubbadda cagta
3) In la dhiso suuq dadka ka dhexeeya
4) In la hagaajiyo jidadka Magaalada
5) In meel ku haboon laga hirgaliyo garoonka diyaaradaha.
Maxay ka wada hadleen
Farmaajo iyo Amiirka Qatar?
Madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaa day
Maxamed C/hi Farmaajo iyo Amiirka Dalka Qatar Sheekh Tamiim bin Xamad Al Thani
ay aa yeeshay wadahadal dhanka Talefonka ah, sida lagu baahiyey W/ Wararka ee SONNA.
Farmaajo ayaa
amiirka dalka Qatar ayaa ugu hambalyeeyay munaasabadda Ciidda barakey san ee
Ciidul Adxa.
Maxamed C/hi
Farmaajo iyo Amiirka Dalka Qatar Sheekh Tamiim bin Xamad Al Thani ay aa sidoo
kale is-weydaarsiga hambalyada ka dib u rajeeyay 2da dal iyo dhammaan Muslimiin
ta horumar iyo barwaaqo inay ku gaaraan san adkan kiisa kale.
Wada-hadalka dhex
maray madaxweynaha wa qtigiisa dhamaaday iyo Amiirka Qatar ayaa ima anayo xilli
ay jiraan warar sheegayo in Qatar ay jooj isay lacagihii la filayey inay ku
bixiso olola ha doorashada Farmaajo.
D/Soomaaliya & Qatar
ayaa waxaa ka dhaxee yo xiriir wanaagsan, waxaana la aamisan yah ay in Qatar ay
maal gelisay Farmaajo waqt igii uu ku jira ololaha ka hor inta aan loo dooran
ma daxweynaha Soomaaliya.
Ra’iisul Wasare Rooble;”Ma
jiro Muwaadin Soomaaliyeed oo laga celin karo inuu u safro gobolada dalka”
Ra’iisul
Wasaare Maxamed Xuseen Roob le ayaa ka hadlay arimmo kala duwan oo ay ka mid
yihiin khilaafka gobolka Gedo, doorashoo yinka dalka,xayiraadaha lagu soo rogo
siyaasi yiinta &diyaaradaha iyo hankiisa siyaasadeed.
"Waxaan u umahad celinayaa
guddiga dib u heshiisiinta G/Gedo ee ka koobanaa wasiirada arrimaha gudaha
maamul goboleedyada dalka, waxayna ku guuleysteen xaaladihii ka jirey go bolka Gedo.”ayuu
yiri Ra’iisul wasaare Roob le.
Waxa uu sheegay R/
wasaaraha in arrinta G/ Gedo ay ka harsan tahay oo kaliya in wareegto ay ka soo
wada saaraan R/wasaaraha iyo mad axwe ynaha Jubbaland madaxda degmada Gar bahaarey.
"Waxaan xaqiiinayaa
in qodobkana Gedo oo caqabad ku ahaa heshiiskii September 2020 in la soo
gabagabeeyay oo ay harsan tahay kaliya in war eegto lagu soo saaro maamulka
degma da garbahaarey.”ayuu yiri R/Wasaaraha.
Isagoo ka hadlayay
arrimaha safarada siyaa siyiinta dalka oo dhowaan siyaasiyiin laga soo celiyay
qaar kamid ah degmooyinka dalka ayuu she egay R/wasaaraha inaan muwaadinka Soo maaliyeed
laga celin karin Magaaladuu doona yo inuu tago isla markaana iska soo sharraxo.
"Socdaalka waa
muhiim muwaadinka xaq ay uu u leeyahay inuu safro, Muwaadinka Soomaa liyeed ee Musharraxa
ah waa in la dhowro Xuq uuqd iisa Muwaadinimo xaq ayuu u leeyahay
fikirkiisa.”ayuu sii raaciyay.
R/Wasaaraha ayaa
amray hay’ada socdaalka, Booliska iyo Nabadsugida inaysan ka celin mu waadinka
Soomaaliyeed dalkiisa meeshuu uu doono ka tago dalkiisa iyo in diyaaraduhu mee sha
ay doonaan tagaan,isagoo ku goodiyay in uu tallaabo ka qaadi doono ciddii ku
kacdo falkaas.
R/Wasaare Rooble
ayaa khudbadiisa ugaga hadlay khilaafka ka jira siyaasiyiinta ka soo je eda Gobollada
Waqoyi waxana uu rajo wanaa gsan ka muujiyay in xal laga gaari doono dho waan.
"Arrimaha
Somaliland wadatashiyo ayaan wa daa Madasha Anigaa ayay Masuuliyada i saar atey
wadahadallo ayaa socda Anigoo la Tasha naya Gudoomiyaha Aqalka Sare iyo Raisulwas
aare ku xigeenka meel wanaagsana waa ay ma rayaan wadahadallada.”ayuu yiri R//w/raha.
R/Wasaaraha ayaa
kaga dhawaaqay kulan kan Shalay lagu qabtay M/Muqdisho inuusan dooneyn inuu isu
soo taago XIlka Madaxweyna ha ama ba uu noqdo senator ama xildhibaan.
Ugu dambeyntii R/wasaaraha
ayaa ugu baaq ay siyaasiyiinta inay ka tagaan Magaalada Caa simada Dalka oo ay Doorashooyinka
ay ka dha cayaan Gobolada isagoo ku celiyay inay doora shada dalka ka
bilaabatay.
Xigasho:-caasimadda.net
Madaxweynaha Hirshabelle
oo gaaray Mag aalada Cadale
Madaxweynaha
D/G/Hirshabeelle Cali Guudl aawe Xuseen iyo wafdi ballaaran oo uu hogg aaminayo
ayaa Shalay gaaray degmada qadi imiga ah ee Cadale.
Maamulka G/Sh/Dhexe
Saraakiil iyo Marti sharaf ta kale waxaa si wayn u soo dhoweeyay bulshada iyo
Maamulka Degm ada Cad ale.
Madaxweynaha
ayaa inta uu joogo Degma da Cadale waxauu kalamo kala duwan la qaad an doona
qeybaha kala duwan ee bulshada Deg.Cadale.
Md.Cali
Guudlaawe ayaa maalmihii la soo dhaafay ku sugnaa M/Muqdisho ka dib markii uu
ka soo laabtay safar uu ku tegey dalka Turk iga. Wararka qaar ayaa sheegaya in lagu wa do
maalinta Berri ah ay Magaalada Cadale gaa raan xubno ka mid ah Musharaxiinta
dowlada si da Madaxweynayaashii hore Shariif Sheekh Axmed iyo Xusan Sheekh
Maxamuud.
INTEE LE’EG TAHAY RAJADA
DOORASHO EE SACIID DENI?
Sababta Deni uusan
weli ugu dhowaaqin Mu sharrax nimadiisa madaxweyne, ayaa ah inay su’aal gel in
karto dhex-dhexaadnimadiisa doo rasha da xil dhibaanada Aqalka Sare iyo kuwa G/
Sha cabka ee uu maamulkiisa qabanayo.
Ilo wareeeyo kala
duwan ayaa Caasimada Online u sheegay in Saciid C/hi Deni uu dhigi isa Jubaland
Axmed Madoobe kala hadlay inuu ka shaqe eyo sidii ay doorashada Jubaland ugu
soo bixi lahaayeen Xildhibaano lagu kalsoony ahay oo uu ka heli karo codad.
Sidoo kale,
degaanada Puntland ayaa la she egay inuu Saciid Deni ku dadaalayo sidii uu u ga
soo bixin lahaa xildhibaano daacad u ah, oo uu gac antiisa kusoo saaro.
Taageerada
Jubaland iyo maamulkiisa ayaa De ni gelineysaa rajo weyn, wuxuuna rumeys an ya hay
inuu si fudud uga soo gudbi karo war eegga 1aad ee doorashada oo ah kan ugu
adag.
Tani waxay Deni
siin karta waddo fudud oo uu uga soo gudbo wareegga 1aad ee doorasha da
madaxweynaha oo ah kan ugu adag. Caa di yan waxaa wareegga 1aad looga gudbaa co
dadka 30 illaa 40 xildhibaan.
Haddii Deni uu ka soo gudbo wareegga 1a ad,
waxay ka dib guushiisa ku xiran tahay cidda ay is-wajahayaan, waxaana
doorashooyinkii ho re laga bartay in mar kasta musharax cusub uu ka guuleysto
kuwa xilalka soo qabtay ama mar ka as ku fadhiya.
Si kastaba, ololaha doorasho ee Deni ayaa
caddeyn u ah in khilaafkii hareeyey doorashada Soomaaliya ee muddada dib u
dhigay uu sabab u ahaa damac shakhsi.
Sidoo kale, waxay
tani su’aal gelineysa in De ni uu maamuli karo doorashada xildhibaanada,
maadaama uu yahay musharax. Arrintan ayaa waxaa horey uga hadlay wasiirka
qorsheynta Soomaaliya Jamaal Maxamed Xasan.
Md.Jamaal ayaa
sheegay in madaxeyne Deni uu dib u dhigay shaacinta inuu yahay musharax u
taagan xilka madaxweynimo ee Soomaaliya, isla markaana uu qorsheenayo inuu
faragelin ku sameeyo doorashada xildhibaanada ee ka dhaceysa Puntland, sida uu
hadalka u dhigay. Jamaal ayaa sidoo kale dalbaday in maada ma
uu yahay musharax madaxweyne, Siiciid Deni uu faraha kala baxo dhammaan
arrimaha la xi riira doorashada, oo uu si degdeg ah u joo jiyo faragelinta
arrimaha guddiyada farsamada door ashada, sida uu hadalka u dhigay.
Si kastaba,
Tartanka doorashada Soomaaliya ayaa sanadkaan u muuqdo in leeyahay xiiso ga ar
ah, waxaana isku haya musharaxiin miis aan culus leh, manna cidda weli cidda ku
horeysa ee ku guuleysan doonta.
Diyaarad Milatari oo ku
dhacday garoonka diyaaradaha Xudur
Wararka ka
imanaya degmada Xuddur ee G/Bakool ayaa sheegaya in diyaarad ay leeyhi in
Milatariga Itoobiya ay ku soo dhacday garo on ka diy aa radaha Dagma da Xuddur
ee xarunta G/ Bakool. Diyaaradda ayaa la
shee ay in nuuceedu uu ah aa kuwa sida qumaatiga ah u kaca ee loo yaqa an
Helicopter waxayna sahay u siday ciidama da Milata riga Ethiopia ee nabad
ilaalinta u joo ga Soomaaliya.
Sarkaal u hadlay
ciidamada Itoobiya ayaa sheegay inaysan wax khasaare ah oo ka dha shay shilka
diyaarada,marka laga reebo in diya aradda bur bur kooban soo gaaray. Illaa iyo
ha dda lama oga sababta keentay burburka diyaa rada mana jirta cid ka tirsan Maamulka
K/Galb eed oo ka hadashay shilka diyaarada.
Ciidamada nabad
ilaalinta ee ka howlgala dalka Soomaaliya oo ku sugan gobolada dalka ayaa waxaa
sahayda iyo wax walba oo ay u ba ahan yihiin badanaa lagu geeyaa diyaarado.
Dowladda oo sheegtay in
Cadaaladda la horkeeni doono Dadkii Dhibaateeyay Ubax Ibraahim
Wasiirka
Cadaaladda X/F/Soomaaliya Cabdi qaadir Maxamed Nuur ayaa sheegay in Cadaa ladda
la horkeeni doono dadkii ka dembeeyey dhibaate ynta Ubax Ibra ahim Cabdullaahi.
Ubax Ibraahim
Cabd ullaahi oo 15 sano jir ah waxay la dhultaallaa dhib aatooyin isugu jira
jir dil, gubis iyo in 2-da Gacmood looga xiray Sil-sillad sida ay Warbaahinta
Qaranka u shee ge en dhaqaatiirta gacanta ku haysa kiiskeeda ee Isbitaalka
Madiina ka how lgala.
Qoyska Ubax
ayaa Warbaahinta u sheegay in dhaawacyada ku yaala jirkeeda ay yihiin ku wa
dhammaan uu wada dhaawacan yahay oo ay kula ka cday haweeney uu u geeyey Aabba heed,
taas oo si Arxan darro ah nolosha ugu ci qaabtay dhibane Ubax.
Wasiirka
Cadaaladda Soomaaliya Md. C/dir Maxamed Nuur Jaamac iyo Taliyaha Qaybta Guud ee
Booliska G/Banaadir ayaa isbitaalka Madiina ee M/Muqdisho waxay ku booqdeen
Ubax Ibraahim C/hi, waxaana la joogtay Hooy adeed oo dhaawaceeda loogu geeyey G/Gedo oo markii horaba gabadhaan
ay ku soo kortay.
Raxmo Maxamed
Muxumad oo ah Hooyada dhashay Ubax waxay u sheegtay mas’uuliyiinta in
dhaawacyada ku yaala gabadheeda ay u sa been hurdo la’aan habeen iyo maalin ah.
Wasiir ka Cadaaladda XFS ayaa u sheegay
Ubax oo dhibane u ah dhaawacyo ay u geysteen dad ehelkeeda ah in ay heli doonto
cadaalad, isla markaana sharciga la marsiin doono dadkii ka dembeeyey falkaan
ka baxsan beni’aadann imada
Ugu dembayntii
howlgal ay ka sameeyeen ciidamada ammaanka ayaa lagu soo qabtay qa ar ka mid ah
eedeysanayaal lagu tuhunsan yah ay inay wax ka ogaayeen falkaan xanuunka ba dan
ee la gula kacay Ubax Ibraahim C/hi.
Sare u kac ku yimid Dadka
uu soo Ridanayo cudurka Covid 19 ee Dalka Soomaaliya
23 Ruux ayaa laga helay Cudurka Covid19
Maamul Goboleedka Puntland halka Jubbaland laga helay 12 Ruux,Somaliland 3 Ruux
iyadoo G/ Ba naadirna dadka laga baaray 24kii saac ee ugu dambeeyay laga helay
1 ruux cudurkan.
Cudurka Covid 19
ayaa sidoo kale waxa uu sare u kac ka sameeyay wadammo badan oo caalamka ka
tirsan iyadoo dalka Hindiya la xaqi ijiyay in ay u dhinteen cudurkan dad
gaaraya afar Malyan oo ruux.
Mareykanka Muddo Kadib
Duqeyn Cusub Ka Fuliyay Gudaha Soomaaliya
Mareykanka ayaa
markii ugu horreysay mud do lix bilood ah weerar duqeyn ah ka geystay
Soomaaliya, taas oo uu la beegsaday xubno ka tirsan Al-shabaab, waxaana
duqeyntay ay ah eyd mid uu ku caawiyay ciidamada kumaandoo sta Soomaaliya.
Waaxda
Gaashaandhigga Mareykanka ee Pentagon-ka ayaa galinkii dambe ee Talaadadii
xaqiijisay inay ka dambeeyeen hal weerar oo ka dhacay meel u dhow magaalada
Gaalkacyo, oo qiyaastii 580 Kilo Mitir dhanka waqooyi ka xigta magaalada
Caasimadda ee Muqdisho.
Sarkaal ka
tirsan W/Gaashandhigga Mareyk anka ayaa Idaacadda VOA u sheegay in duq eyntaas
fulinteeda loo cuskaday shirciyo hore u jiray, si loo difaaco xoogagga
Mareykanka xulif ada la ah, waxaana la fuliyay duqeyntaas iyada oo aysan jirin
ciidan Mareykan ah oo ku sugan dhulka.
"Ciidamada
Mareykanku waxay hayeen how lgal talo bixin iyo caawimaad ah, kuwaas oo la gu
taageerayay ciidanka Soomaaliya” ayuu yiri afhayeenka waaxda G/dhigga
Mareykankanka Cindi King oo intaas raaciyay "Ma jirin ciidamo Mareykan ah oo la
socday ciidamada Soomaal iya intii uu socday howlgalkan”.
Weerarkii cirka ee Talaadadii lala beegsaday Al-Shabaab ayaa ah
duqeyntii ugu horreysay ee noocan oo kale ah muddo lix bilood ah, waa na tii
ugu horreysay oo la qaado tan iyo markii uu xafiiska la wareegay madaxweynaha Mare
ykanka Joe Biden.
Saraakiisha Mareykanka ayaa ka gab saday inay faahfaahin ka bixiyaan
sababta duqeyntan loo oggolaaday ama in Taliska Mareykanka ee Afrika uu bilaabi
doono inuu sameeyo olole aad u xooggan oo dhanka cirka ah oo lagu taa geer ayo
ciidamada Soomaaliya, sida kuwa Mar ey kan ka uu Soomaaliya ka geystay
sanadihii la
soo dhaafay.
PUNTLAND oo hanjabaad u
dirtay ganacsa tada Mudug
Guddoomiyaha
ayaa sidoo kale intaasi kusii daray in nabaddu ay muhiim u tahay ganacsig a,
loona baahan yahay in laga wada-shaqeeyo amniga guud ee deegaanka.
"Walaal horta
ganacsatadu dalka ayey wax ku leeyihiin waxa ay ku ganacsanayaana waa nabadda,
haddii nabad la waayana ganacsan maayaan, nabadda waxa suganayana waa ciid anka
dhiig-baa ku baxaya, dhaqaalahaa ku ba xaya, dadaal-baa ku baxaya, inay
ganacsatadu qeybtooda qaataan waa waajib Diini ah oo saaran,” ayuu yiri
gudoomiyuhu.
Dhinaca kale wuxuu
ugu baaqay ganacsatada Soomaaliyeed, gaar ahaan kuwa Puntland inay qeyb ka
qaataan dagaalkaka socda G/Mudug ee ka dhanka ah Al-Shabaab.
"Halgankan lagula
jiro kooxaha argagixisada waa inay qeybtooda ka qaataan, haddaa marka u cudur
daareynay laakin argagixisadii halkan jogtay xididada ayaan u siibnay, lacagihii
laga qaadi jiray iyo beentii loo sheegi jirayna aanu ku difaacnay hadda waxaa
la rabaa inay is-ga rtaan oo ay fahma an meesha loo socdo,” ayuu markale yiri
Sanayare.
Sidoo kale wuxuu
intaasi sii raaciyey "Mee sha loo socdo waa in ganacsiga uu kordho, am nigu
bato, Argagixisadu yaraato,”.
Puntland ayaa
maalmihii u dambeeyey xoo ji say howl-gallada ka dhanka ah kooxda Al-Sha baab,
waxaana bishii hore 18 ka tirsanaa ay ku toogatay magaalada Gaalkacyo.
Faahfaahin ka soo baxaysa
diyaarad ku dha cday garoonka diyaaradaha magaalada CeelWaaq
Waxaa soo
baxaya faahfaahino ku saabsan diyaarad ku dhacday garoonka diyaaradaha De gmada
Ceelwaaq ee G/Ge do. Diyaaradan oo ka soo duushay M/Nayrobi ayaa waxaa la
socday 45 ru ux iya doo dhammaan raka abka saarnaa diyaaradaas ay ka
badbaadeen.
General Biixi oo
xaqiijiyay in General Saad aq uu ka mid yahay ciidamada ka dagaala maya
Galmudug
Taliyaha
ciidamada dhulka ee Soomaaliya Jen. Maxamad Tahliil Biixi ayaa saxaafada u xa qiijiyay
in Saadaq John uu ka mid yahay ciidan ka hadda ka dagaalamaya aagga Bacaadweyn
ee D/G/Galmudug.
Wareysi uu
siiyay Taliya ha ciidamada lugta laanta af ka soomaaliga ah ee BBC-da ayuu ku
sheegay in Gene ral Saadaq John uu ka mid yahay saraakiisha hoggaaminaysa
ciidamada ka dagalaamaya Galmudug.
"Saadaq John
saraakiisha aan hoggaamin ayo ayuu ka mid yahay, 3 Madax oo aan u qey binay
ayuu qeyb jooga, saraakiishaas ayuuna kamid yahay. Ciidanka Federaalka kama
tirs ano, balse waa shakhsi dagaalka ku jira.” ayuu yiri taliye Biixi.
General Saadaq
John ayaa 12-kii bishii Apr il ee sanadkan laga qaaday xilka taliyaha boolis ka
ee gobolka Banaadir, kadib markii uu sheeg ay inuu joojiyay kulan uu Golaha
Shacabka ee Barlamaanka uga doodi lahaa arrimaha doora shada. Waxaa laga
xayuubiyay darajadiisa cii dan.
Waxa uu
go’aankiisa ku sababeeyay in Go laha Shacabka uu halis gelinayo ammaanka da lka.
Isla maalintaas, Golaha Shacabka ayaa u codeeyay in muddo laba sano ah xilka
loogu daray hay’adaha dowladda.
HALKAAN KA AQRISO W/WARGEYSKA MOGADISHU TIMES 22-JULY 2021
.