DIBADBAXYADA KA DHANKA AH MADAXWEYNAHA AAN HADLIN OO WALI SII SOCDA Dadka Aljeeriya ayaa isugu soo baxay toddobaadkii lixaad dibadbaxyada ay uga soo horjeedaan xukuumadda madaxweynaha da'da ah ee xanuunsanaya Cabdilcasiiz Boutefliqa, iyo kuwa ku xeeran ee talada dalka wax ka maamulo. Booliiska ayaa u adeegsaday dibadbaxayaashangaaska dadka ka ilmeysiiya iyo tubooyinka biyaha seyra si loogu kala eryo boqolaal kun oo qof oo dibadbaxayaal ah. Mudaaharaadasha oo wajiyadooda kusoo xardhay midabka calanka dalka Aljeeriya ayaa tuban toddobaadkii 6 aad caasimadda Aljeeriya. Madaxweyne Butefliqa oo ka digay qalalaaso ka dhaca Aljeeriya Aljeeriya oo daroogada Cocain oo dhan 700 oo kiilo markab ku qabatay Mr Boutefliqa ayaa lumiyay taageerada xisbigiisa iyo milatariga dalka, kuwaasi oo doonaya in maxkmadda sare ee dalka ay ku dhawaaqdo inuusan mudneyn inuu dalka sii hogaamiyo. Balse dibadbaxyaasha ayaanan dooneyn inuu xilka ka dego keliya, ee ay waxay sidoo kale ku baaqayaan inay isaga tagaan xukunka dalka dhammaan hogaamiyeyaasha ku da'da ah ee lasoo shaqeeyay, kuwaasi oo ay ka mid yihiin kuwa haatan ku howlan inuu markale dalka hoggaamiye madaxweyne Bouteflika. Kolsii horeysay madaxweyne Cabdulcasiis Butefliqa ayaa ka digay khatarta ka dhalan karta dibedbaxyo ballaaran oo looga soo horjeedo musharraxnimadiisa doorashada soo socota. Warqad lagu daabacay wakaaladda wararka ee dalkaasi, APS, ayaa 82 jirkan ku xanuunsan magaalada Geneva waxa uu ku ammaanay dibedbaxayaasha "sida nabadda leh ee ay fekerkooda u cabireen". Balse waxa uu ugu baaqay inay iska jiraan "suuragalnimada ah inay ku soo dhex dhuuntaan xooggag dibedda iyo gudaha laga soo diray".

DOWLADDA SOOMAALIYA OO WAJAHEYSA CULEYS DHINACA AMNIGA AH

Laga soo bilaabo Sabtidii toddobaadk an magaalada Muqdisho waxaa ka dhac ay ugu yaraan 15 Qarax oo galaaftay no lasha dad isugu jiray mas’uuliyiin dowla ddeed iyo Shacab. Qaraxii ugu dhimash ada badnaa daraad ayuu ka dhacay goob maqaaxi ah oo laga cunteeyo kuna taala waddada mashquulka badan ee Maka AlMukarama, waxaana qaraxaasi ku nafwa ayay dad ku dhaw 20 ruux.

Sidoo kale Sabtidii toddobaadkan Qar axyo is xigxigay oo ay Alshabaab ka gey steen magaalada Muqdisho waxaa lagu dilay dad u badnaa shaqaale dowladdeed oo uu ka mid ahaa Wasiir kuxigeenkii Wa saarradda Shaqada xukuumadda Sooma aliya Saqar Ibraahim Cabdalla.

Inkastoo dadka reer Muqdisho dhagaho odu ku cusbeyn maqalka Qaraxyada aye ey haddana kuwani noqdeen Musalsal aan dhammaad laheyn oo walwal iyo baq din weyn ku ah dadka ku dhaqan magaal ada oo ay u dheer tahay digniinno la xiri ira qaraxyo kale oo hor leh oo laga yaabo in ay dhacaan.

Dadka sida weyn ugu dhuun daloola arrimaha Amniga ayaa qaba in Alshaba ab hadda awoodoodii isugu keeneen ma gaalada Muqdisho iyaga oo ka soo firxan aya duqeymaha iyo weerarrada joogtada ah ee diyaradaha Mareykanku ku hay aan.

Sidoo kale waxaan meesha ka marn eyn culeysyo uga imanaya dowladda dhin aca ciidamada qalabka sida oo waayadii ugu danbeeyayba si is daba joog ah uga soo baxayay furmaha dagaalka iyo deega annadii ay gacanta ku hayeen iyaga oo cabanaya mushaar la’aan.

Qaraxyadan ugu danbeeyayna waxaa ay dhacayaan xilli dowladdu mashquul ku tahay sidii ay maaro ugu heli laheyd na badgalyada gudaha gaar ahaan magaal ada Muqdisho oo isgoys walba aad ku ar keyso ciidamo taagan oo baaraya gaadiid ka isticmaalaya iyo sidoo kale isbaddal la gu sameeyay taliyeyaashii ciidamada boo liska ee degmooyinka gobolka Banaa dir.Ujeeddada loo baddalay taliska ciida mada ayaa lagu sheegay in ay tahay sidii wax looga qaban lahaa habcsanaan dhi naca ammaanka ah.Arrimahan oo is bii rsaday waxaa ay keeneen in dowladda uu madaxweynaha ka yahay Maxamed Cabdullaahi Farmaajo siweyn loogu dhal iilo inay ka soo bixin weyday ballanqaad keedii ahaa in wax badan laga qaban do ono nabadgalyada.

Xisbiyada mucaaradka qaarkood oo arintan ka hadlay ayaa sheegay in la jo ogo waqtiggii madaxda Qaranku dib u soo celin lahaayeen amaannadii loo dhiib ay oo ay Xisbiyadu u arkayaan in dowl addu ku fashalintay.

Laakiin haddana dhinaca kale madax weynaha dowladda Soomaaliya Maxam ed Cabdullaahi Farmaajo ayaa khudbad uu jeediyay maalin ka hor ku sheegay in muddadii labada sano aheyd oo ay jirtay dowladda uu madaxweynaha ka yahay wax badan laga qabtay dhinac nabadgal yada marka la barbar dhigo dowladdihii isaga ka horeeyay.

Si kastaba Alshabaab oo Muqdisho la ga saaray sanadkii 2011kii waxaa ay had da u muuqdaan kuwo awoodoodii isugu keenay mar kale magaalada Muqdisho iyaga oo diirrada saaraya weerarro qorsh eysan oo u badan Qaraxyo iyo ku wa toos ah oo lagu bartilmaameedsanayo dhis mayaal iyo xarumo dowladdeed.     Xigasho:hiiraan,com

SHIRKADDA KEBARCO OO BILLOWDAY DHIS MAHA WADDADA LAAMIGA BARTAMAHA DEGMADA BURTINLE

Waddada bartamaha degmada Burtinle ayaa dib u dhiskii ugu horreyay lagu billa abay,taas oo aan helin wax dayactir ah tan iyo markii ay meesha ka baxday dowl addii dhexe ee Soomaaliya.

Waddada oo laami la saarayo ayaa ku dhismaysa iskutashi bulshada deegaanka oo gacan ka helaya shirkadda dhiseysa ee Kebarco oo ah shirkadda gacanta ku haysa inta badan waddooyinka isku ta shiga ku dhismaya ee Puntland, gaar aha anna gobollada Mudug iyo Nugaal.

"Waxaan u aragnaa riyo weyn,waayo waddadaan waxay muhiim u tahay isku socodka gobollada dalka,lagumana sam eyn wax dayactir ah muddo ka badan 30 sanno". ayuu yiri guddoomiyaha degma da Burtinle Maxamed Maxamuud Axmed.

Guddi gaar ah oo ku howlan dhismaha waddada ayaa baaq u diray bulshada So omaaliyeed oo ay ugu horreeyaan ganac satada iyo qurbajoogta, oo ay ka dalbad een inay ka qaybqaatan dhismaha wadda da.Waxaa kalo guddiga ay baaq u direen xukuumadda Puntland iyo hay'a daha ka le ee horumarka ka shaqeeya inay door ku yeeshan dhismaha waddada oo ku dhi smaysa iskutashi.Guddiga iyo maamulka degmada ayaa dhanka kale u mahad cel iyay shirkadda Kebarco ,iyadoo mas'uuliyi inta shirkadda oo ah mid ay Soomaali lee day ay sheegeen inay diyaar u yihiin sidii loo gaari lahaa dhammeystirka waddada bartamaha ee degmada Burtinle.

Barnaamijiyada iskutashiga ee lagu dhisayo mashaariicda adeegga bulshada oo ay waddooyinka ugu horreeyaan ayaa ka socda deegaannada Puntland, waxaa na loo arka iskutashiga bulshada inuu wax weyn u tari doono adeegyada bulsha da ee u baahan dib u dhiska.

AMNIGA MAGAALADA JIGJIGA OO AAD LOO ADKEEYAY

Waxaa shalay aad loo adkeeyay amni ga magaalada Jigjiga, iyadoo dhammaan waddooyinka iyo masaajidda lasoo buux dhaafiyay Ciidamada amniga sida boolis ka gaarka ah iyo booliska caadiga ah.

Arrintan ayaa sabab looga dhigayaa iyadoo laga cabsi qabo bannaanbax ay dadku sameeyaan taas oo lagaga soo ho rjeedo xadhiga siyaasiyiintii dhawaan la xidhay ee Khadar Jigre iyo Axmed nuur saahid oo wali xabsiga ku jira.

Degaanka ayaa wali wax bannaan bax ahi ka dhicin tan iyo intii xukuumaddii hore ay daaqadda ka baxday taa oo lagu eedayn jiray inay dadku xorriyad u hay san inay fikirkooda cabbiraan, balse haa tan aysan wali jirin wax iska badalay taas.

Dhanka dawladda iyo ciidamada amn iga ee degaanka waxaa ka go'an sugidda amniga iyo xasiloonidda degaanka, iya doo looga shakisan yahay inay banaan baxyada kusoo gabadaan dad u jeedado odu tahay inay dhac, boob iyo rabshad bilaabaan waa siday hadalka u dhigeen.

NIN LAGU TUHUNSAN YAHAY SHABAABN IMO OO LAGU XIRAY NETHERLANDS

Ciidanka Booliska dalka Holland ayaa xiray nin 23 jir ah oo ku nool magaalada Breda ka dib markii ay sheegeen in uu ka tirsan yahay Ururka AlShabaab ee ka dagaallama Soomaaliya.

Ninkaan ayaa lagu eedeeyay in AlShabaab uu ku biiray Sanadkii 2017ka, islamarkaana uu tababaro kala duwan kusoo qaatay Koonfurta Soomaaliya.

Sirdoonka AIVD ayaa sheegay in looga shakisan yahay in uu maleegayay wee raro Argagixiso oo ka dhaca Magaa lada Breda.Waxaa la rumeysan yahay in nink an dib ugu laabtay Netherlands sannad kii hore, waxaana bilooyinkii ugu dambee yay uu ku sugnaa Magaalada Bredo.

Booliska waxa ay sheegeen in uu asal ahaan kasoo jeeddo Soomaaliya, laakiin uu heysto dhalashadda dalkaasi oo uu kusoo barbaaray.

DAD KU GEERIYOODAY DHISMO DABAQYO AH OO KU YAALLA BANGLADESH

Ugu yaraan 5 qof ayaa la xaqiijiyey inay ku geeriyooday dab ka kacay Dhismo Gnaacsi oo ka kooban 19 Dabaq oo ku yaalla caasimadda dalka Bangaladesh ee Dhaka.

Saraakiisha dalkaasi waxay sheegeen inuu dabka ka kacay gudaha Dhismo dabaqyo oo lagu magacaabo FR Tawar ee Deegaanka Banani ee magaalladaasi.

Afhayeenak Isbitaalka United Hospital, Sazadur Rxamaan Shufo oo la hadlay Wakaalladda Wararka ee AFP ayaa sheegay inay 3 qof geeriyootay, kadib, markii ay iska soo tuureen dabaqyadda ugu sarreeya ee dhismahaasi, halka labo kalena ay u geeriyoodeen waxyeelladda dabka.

Dhinaca kale, Dad badan ayaa la rumeysan yahay inay weli ku go’doonsan yihiin Dhismahaasi oo ka mid ah kuwa ugu dhaadheer dalka Bangaladesh.

Dabkan ka kacay Dhismaha FR Tawer ayaa yimid, isbuucyo kadib, markii ay ugu yaraan 21 qof ku geeriyootay dab ka kacay bishii hore ee Feberaayo 21dii Dhismo Bakhaar oo ku yaalla caasimadda dalkaasi ee Dhaka.

WAKIIL KU XIGEENKA QM EE SOOMAALIYA OO LA MAGACAABAY

António Guterres Xoghayaha guud ee Qa ramada Midoobay ayaa shalay ku dhaw aaqay ku simaha Xafiiska Qaramada Mi doobey ee Soomaaliya, Maadaama Soo maalia ay horay u ceyrisay Wakiilka Qar amada Midoobey u qaabilsanaa Soo maaliya.

George Conway oo kasoo jeeda dalka Canada ayaa loo Magacaabay inuu no qdo kusimaha kuxigeenka ergeyga gaar ka ah ee xafiiska Qaramada midoobay ee (UNSOM). George Conway ayaa sidoo ka le loo idmaday in uu noqdo iskuduwaha hawlaha bini’aadannimo ee Soomaaliya, waxaana xilkaan laga qaaday Peter de Clerk oo kasoo jeeda dalka Netherlands.

Xoghayaha guud ee Q/M ayaa wakii lka cusub ee ku xigeenka ah ku tilmaa may nin howlgar ah ,Mr Conway oo had da ah mas’uul ka tirsan hay’adda UNDP Soomaaliya ayaa ah nin waayaaragnimo durugsan leh shaqooyin aad muhiim ahna kasoo qabtay Qaramada Midoobay, isagoo soo qabtay xilalka la taliye xafiiska UNDP ee Africa, agaasime UNDP ka tirsan gaar ahaan dalka Koofurta Sudan iyo ku xigeenka madaxa barnaamijyada UNDP ee Koofurta Sudan.

TURKIGA OO ISKA DIIDAY CADAADISKA MAREYKANKA

Dowladda Turkiga ayaa shalay diiday cadaadiska Mareykanka ee ku wajahan heshiiska ay ku iibsaneyso habka difaaca gantaalaha Ruushka, waxayna sheegtay in Ankara ay ku guda jirto wadahadlo lagu soo gaarsiinayo habkan oo lagu magacaabo S400.

Madaxweyne Reccep Tayyip Erdogan ayaa ka careysiiyey xulufada Turkiga ee NATO, gaar ahaan Mareykanka, kadib markii uu go’aansaday inuu iibsado habka difaaca gantaalaha Ruushka, islamarkaana uu xiriir dhow la yeesho madaxweyne Vladimir Putin.

Sarakaiisha Mareykanka ayaa uga digay Turkiga inuu wajihi karo cunaqabateyn islamarkaana loo diidi doono ka qeybgalka diyaaradaha dagaalka F35 ee Mareykanka uu sameeyo.

"Waxaan heshiis la saxiixanay Ruushka. Heshiiskana waa mid sharci ah. Waxaan hadda ka hadleynaa sidii habkan na lagu soo gaarsiin lahaa” waxaa sidaas yiri wasiirka arrimaha dibedda Turkiga Mevlut Cavusoglu oo shir jaraa’id magaalada Antalya kula qabtay dhiggiisa Ruushka.

"Ruushka waxaan la galnay heshiis, waana u hogaansamaynaa” ayuu yiri Cavusoglu oo intaas ku daray in cadaadiska dalalka kale uu kasoo horjeedo xeerarka caalamiga ah.

GAADIID DHUXUL U SOO SIDAY MAGALADA MUQDISHO OO LA GUBAY

Wararka laga helayo deegaano ka tirsan Gobolka Shabeellaha dhexe ayaa waxaa ay ku waramayaan in Gaadiid dhuxul u siday Magaalada Muqdisho lagu gubay Gobolkaas.

Saacadihii la soo dhaafay Gawaarida lagu gubay inta u dhaxeysa Magaalooyinka Jowhar iyo Balcad ayaa waxaa la sheegay in ay gaarayaan ilaa Saddex gaari,kuwaas oo dhuxul u soo siday Magalada Muqdisho.

Mas’uuliyiin ka tirsan maamulka gobolka Shabeellaha Dhexe ayaa AlShabaab ku eedeeyeen gubista Gawaaridaas, haye eshee majirto wax khasaaro nafeed ah oo ka dhashay.Dowr bilood ka hor ayaa Ururka AlShabaab waxaa ay Gaadiid dhuxul siday ku gubeen Wadada iskuxirta degmooyinka Afgooye iyo Walaw eyn, waxaana gaadiidkaas u soo wareegs adeen dhinaca Shabbeelaha dhexe oo hadana la gubay. Bilihii la soo dhaafay ayaa waxaa sara u kacay qiimaha la iibi yo Dhuxusha, kadib markii ay AlShabaab mamnuuceen ka Ganacsiga dhuxusha, isla markaana ay gubeen Dhowr gaadiid oo dhuxul siday.

WASIIRKA GAASHAANDHIGGA SOOMAALI LAND OO KA HADLAY MUSUQ MAASUQ LAGU EEDEEYEY

Wasiirka Wasaaradda Gaashandhigga Soomaaliland Axmed Ciise Xawar ayaa markii ugu horeysay waxa uu ka hadlay tuhunka la xiriira musuq maasuqa ee loo xiray Wasiiro ka tirsan Soomaaliland.

Todobadyo ka hor ayaa Xeer ilaaliyaha Soomaliland Xasan Axmed Aadan sheegay in loo soo gudbiyey baaris lagu sameeyey Xafiisyada Wasaaradaha War faafinta & Gaashaandhigga,isla markaas na dacwadaas ay weli yaallaan.

Waxa uu sheegay in Wasiirka Gaashaan dhigga Soomaaliland in dacwadaas ay ta hay mid dacaayad ah,isla markaana isa gu uusan ku kicin fal la xiriira musuq maa suq iyo wax isbdaba marin. Hadalkaan ka soo baxay Wasiirka Wasaaradda Gaa shandhigga Soomaali land Axmed Ciise Xawar ayaa imaanaya xilli horay Hanti dhowraha Soomaaliland uu amray in loo xiro Wasiiro ka tirsan Xukuumadda Madaxweyne Muuse Biixi.

WAFDIGA LA SOCDA MADAXWEYNAHA JUBBALAND OO MUQDISHO LOOGU SAMEEYEY…

Wasiiru Dawlaha Xafiiska Ra’iisul Was aaraha Soomaaliya ayaa Casho Sharaf u sameeyay wasiirrada Dawlad Gobal eedka Jubbaland ee socdaalkiisa Muqdis ho ku wehliya madaxwaynaha Jubaland, Axmed Maxamed.

Casha sharafta oo ay kasoo qayb gale en qaar kamid wasiirada dawladda fed eraalka iyo howlwadeennada xafiiska Ra’ iisul Wasaaraha ayaa lagu soo dhawe eyay wasiirrada ka yimid maamul gobal eedka Jubbaland.

Wasiirrada Jubaland ee casha Shafata kasoo qayb galay ayaa aad uga mahadceliyay wasiiru dowlaha xafiiska ra’iisul Wasaaraha soo dhawaynta heerkeedu sareeyo, waxa ayna sheegeen in ay soo dhawayntu kaabayso wadashaqeynta iyo isku xirnaanta labada dhinac.Wasiiru dawlaha xafiiska ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Cabdullaahi Xaamud ayaa wasiirrada uu cashada u sameeyay waxa uu kala hadlay dardargelinta wada shaqaynta ka dhaxaysa wasiirrada dawlad gobaleedka Jubaland iyo wasiirrada ay wadashaqayntu kaladhexeyso ee DFS.

SHIR MAGAALADA GAROOWE DHAWAAN UGA FURMAYA GUDDOOMIYAYAASHA BAARLA MAANNADA DOWLAD GOBOLLEED YADA

Xoghayaha Golaha Shacabka Soomaaliya Cabdikariin Xaaji Axmed Buux ayaa warbaahinta u sheegay in uu jiro shir dhawaan la filayo in magaalada Garoowe ku yeelan doonaan guddoomiyayaasha Baarlamaannada dowlad gobolleedyada dalka.

Wuxuu sheegay in shirkan uu noqon doono mid xog is dhaafsi iyo aqoon korarsi u badnaan doona, madaama ayuu yiri lagu kala gadisan yahay qibrada iyo mudada Baarlamaannadu soo dhisnaayeen.

Xoghayaha ayaa sidoo kale sheegay in shirkani uu noqon doono mid looga tashanayo tababarada Xildhibaanada iyo Shaqaalahooda, isxogwareysi ku aadan baahiyaha ay qabaan Xildhibaanada federaalka iyo kuwa dowlad Goboleedyada.

‘’Shirkan kii ka horeeyay waxaa lagu qabtay magaalada Baydhabo ee xarunta gobolka Baay, kan xigana waxaa leysku raacay in uu ka furmo magaalada Garoowe ka hor bisha Ramadaan’’ ayuu yiri Cabdikariin Buux.

Wuxuu ugu danbeyntii sheegay in shirkaasi uu noqon doono mid wax weyn taraya isku xirnaanta iyo wada shaqeynta baarlamaannada dowlad gobolleedyada iyo kan guud ee federaalka iyo dhinac walba uu ku biiriyo dhinaca kale qibradiisa shaqo.

DIIWAANGELINTA CIIDAMO KA TIRSAN DOWL ADDA OO MUQDISHO KA SOCOTA

Magalada Muqdisho waxaa haatan ka socota diiwaangelinta Ciidamo ka tirsan kuwa Booliska Soomaaliya,diiwaangelintaas oo ay wadaan Shaqaalaha Wasaaradda Maaliyadda ee Xukuumadda Federaalka Soomaaliya.

Wasiirka Maaliyadda Xukuumadda Soomaaliya Cabdiraxmaan Ducaale Beyle ayaa sheegay in Shaqaalaha Wasaaradda iyo Xafiiska Ra’iisul Wasaaraha ay siwadajir ah u fulinayaan diiwaangelinta Ciidanka qalabka sida.

"Hannaanka diiwaangelinta ciidamada qalabka sida waa dadaal wadajir ah oo ay hogaaminayaan wasaarado kala duwan iyo xafiiska Ra’iisul Wasaarada. Si wadajir ah, waa innaa ugu adeegaanaa dadkeena.

Waxaa uu hadalkiisa intaasi ku daray Wasiirka in mas’uuliyiinta iyo shaqaalaha Wasaaradda Maaliyadda ay sii wadi doonaan diiwaangelinta xubno ka tirsan Ciidamada Booliska Soomaaliyeed.

Dowladda Soomaaliya ayaa dhawaan shaacisay inay ka go’an tahay diiwaangelinta ciidamada kala duwan ee dowladda si loo helo tirada saxda ah ee ciidamada Dowladda Federaalka 

SACUUDIGA OO SI KU MEEL GAAR AH U SII DAAYAY DUMAR

Sacuudiga ayaa si ku meel gaar ah u sii daayay saddex dumar ah oo xuquuqda aadanaha u dooda ku waas oo ku eedaysan dacwado la xiriira u dhaqdhaqaaqidda xuquuqda iyo in ay xiriir la sameeyeen ajaaniib.

Labo ilood ayaa wakaaladda wararka ee Reuters u sheegay in la sii daayay saddex dumar ah isla markaasna kuwo kale la sii dayn doono Axadda.

Hay’adda xuquuqda aadanaha u dooda ee Amnesty International iyo Hay’adda kale ee xuquuqda Sacuudiga u dooda ee ALQST oo fadhigeedu yahay UK ayaa magacyada dumarka la siidaayay ku sheegay Eman alNafjan, Aziza alYousef iyo Roqaya alMohareb.

Warbaahinta dawladda Sacuudiga ayaa sheegtay in aan si rasmi ah loo sii deyn.

Saddexdan dumarka ah ayaa ka mid ah 11 haween ah oo maxkamadayn ku socoto ka dib markii lagu eedeeyay dacwado ay ku mutaysan karaan shan sano oo xabsi ah.

Lynn Maalouf oo ka tirsan hay’adda Amnesty ayaa soo dhawaysay sii daynta balse waxay sheegtay in aan loo baahnayn in sii daynta laga dhigo ku meelgaar.

"Xabsi baa la dhigay, dadkii ay jeclaayeen ayaa laga xayiray, waa la jir dilay waana loo hanjabay intaas oo dhanna waxay ku mutaysteen in ay xuquuqda dumarka u hadleen dareenkoodana aysan qarin,” ayay tiri.

"Amnesty International waxay Sacuudiga ugu baaqaysaa in ay meesha ka saarto dhammaan dacwadaha lagu soo oogay iyaga iyo dumarka kale ee xuquuqda aadanaha u istaagay, kuwaas oo ay tahay dhammaantood sida ugu dhakhso badan loo sii daayo”. Xigasho: BBC

CIIDANKA XOOGGA OO WEERAR KU QAADAY FARIISIN AY ALSHABAAB KU LEEYIHIIN BAKOOL.

Wararka ka imaanaya degmada Waajid ee Gobalka Bakool ayaa sheegaya in Ciidamada xoogga dalka ay weerar ku qaadeen shalay fariisin ay AlShabaab ku leeyihiin duleedka degmadaasi.

Dad goobjoogayaal ayaa KNN u sheegay in khasaaro lixaad leh uu ka dhashay weerarkii lagu qaaday AlShabaab.

Saraakiisha Gobalka Bakool ayaa KNN u sheegay in xubno ka tirsan AlShabaab ay ku dileen duleedka degmada Waajid ee Gobalka Bakool.Weerarkan ayaa waxaa uu ku soo beegmayaa xilli Alshabaab weeraro iyo qaraxyo ay ka geysanayeen Gobalka banaadir. Dhanka ma jiraan weli wax war ah oo ka soo baxay AlShabaab.

CIIDANKA CIRKA EE SYRIA OO ISKA DIFAA CAY WEERAR KAGA YIMID ISRAEL

Wakaalladda Wararka Syria ee SANA ayaa sheegtay inay iska caabiyeen weerar ay Diyaaradaha Dagaalka ee Israel ku soo qaadeen bartilmaameedyo ku yaalla Deegaanka wershadaha leh ee Sheikh Najar ee Gobalka Aleppo ee W/bari ee dalkaasi.

Ciiddanka Difaaca Cirkla Syria waxay burburiyeen tiro Gantaallo ah oo ay Diyaaradaha Israel soo tuureen, iyadoo dhanka kale la sheegay inay duqeymahaasi geysteen burbur oo keliya.

Dhinaca kale, Hay’adda Lasocoda Arrimaha Syria ayaa sheegtay inay qaraxyo ka dhaceen Bakhaaro Hubka oo ay lahaayeen Ciiddanka dowladda Syria iyo Isbahaysigooda Iiraan oo ku yaalla inta u dhexeysa Garoonka Caalamiga ee Diyaaradaha ee Aleppo iyo Deegaanka Sheikh Najar.

XILDHIBAANO SHEEGAY IN AMNIGA KULA XISAABTAMAYAAN XUKUUMADDA

Maalmihii la soo dhaafay waxaa xum aaday amniga Magaalada Caasimadda ah ee Muqdisho,waxaana ka dhacay in ka badan 10 qarax,kuwaas oo khasaaro isugu jira dhimasho iyo dhaawac ay kasoo gaareen dad Shacab ah iyo mas’ uuliyiin ka tirsanaa dowladda Federaalka.

Xildhibaan Maxamuud Abuukaate oo ka tirsan Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa sheegay in Dowladda ay xirtay wad ooyin farabadan oo ku yaalla Muqdisho, sidoo kalena qaarkood ay ku adkaato Xildhibaanada inay maraan,balse qarax yo ay dhacayaan.

Isaga oo wareysi siinayay Idaacadda Risa ala ee Magalada Muqdisho ayuu sheegay inaysan jirin cid mas’uuliyada amniga Caasimadda xil iska saareysa.

Waxaa uu hoosta ka xariiqay in sidoo kale aysan jirin cid lagula xisaabtamayo qaraxyada iyo dilalka ka dhacaya Magal ada muqdisho,isla markaana istiraatiijiy ada Amniga sidii ku habooneyd aan loo marin.   Xigash radiorisaala.com

MADAXWEYNAHA PUNTLAND OO LAGU SOO DHAWEEYAY DEGMADA CARMO EE GOBOLKA BARI

Madaxweynaha Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni iyo wefti ballaaran oo uu hogaaminayo ayaa shalay loogu soo dhaweeyey degmada Carmo ee gobolka Bari.

Madaxweynaha iyo weftigiisa ayaa waxaa magaalada kusoo dhaweeyey maamulka degmada Carmo, kan gobolka Bari, qaar kamid ah Goleyaasha Puntland isimo, dadweyne aad u farabadan oo isugu soo baxay barxadda weyn ee Carmo, waxaana uu Madaxweynaha Puntland uga Mahadceliyey shacabka reer Carmo soo dhoweynta ballaaran ee ay ku qaabileen isaga iyo wefti giisa.

"Runtii shalay waa maalin taariikhiya, waa maalin farxad aad u weyn, waa maalin aan malaynaayey inaan tanoo kale arko soo dhoweynta ballaaran ee magaalada Carmo u samaysay aniga iyo weftigayga, waxay muujinaysaa dowladnimo jacayl, waxay muujinaysaa diyaar garawgii in dalkani hore u dhaqaaqo, waxay muujinaysaa doonista dadka reer Carmo ee dowladdoodu inay taabagasho iyo sidii looga bixilahaa habacsanaanta dhacday.

"Waxaan si gaar ah ugu mahadcelinayaa ciidamada qalabka sida meelkastay joogaan, siday marwalba ugu heelan yihiin inay nabadda iyo xasiloonida ka shaqeeyaan, socdaalkayagii Garoowe illaa iyo Carmo waxaa muuqanaysey inay har iyo habeen meel walba ka hawlgelayeen, iyadoo aynu ognahay duruurfta adag ee ay ku shaqaynayaan, waxaan balan qaadayaa in ahmiyadd eeda koowaad, labaad iyo sadexaadba noqondoonto daryeelka ciidamada, sug idda amniga iyo horumarinta bulsha da” Ayuu yiri Madaxweynaha Puntland.

Madaxweynaha Puntland ayaa shacabka reer Carmo ka balanqaaday in dowladdu ka qayb qaadanayso horumarinta degma deeda, isagoona Madaxweynuhu cadeey ey in dib loo furidoono akademiyadda Bo oliska Soomaaliyeed ee Carmo. Dhinaca kale Madaxweynaha Puntland ayaa hoos ta ka xariiqay in Puntland tan iyo intii la aasaasay aanay jirin cadaw ka guulayst ey. Ugu dambeyn, Madaxweynaha Puntl and Mudane Siciid Cabdullaahi Deni oo ay wehelinayaan qaar kamid ah goleyaa sha Puntland iyo maamulka gobolka Bari ayaa xadhiga ka jaray xarun dalxiis oo la gu magacaabo Cosob oo laga hirgaliyey Carmo.

BANAANBAXYO KA DHACAYA MAGALADA JIGJIGA

Magaalooyin Dowlad Deegaanka kamid ah gaar ahaan Magalada Jigjiga ayaa la filayaa inay shalay ka dhacaan dibadbaxyo xoogan,kuwaas lagu dalbanayo Khadar Jigre iyo Axmed Nuur Saahid oo dowlada u xiran

Waxaa haatan Magalada Jigjiga iyo deegaanada kale laga dareemayaa qaban qaabada dibadbaxa oo ay ka qeybglei doonaan Rag iyo Dumar intaba.

Qabanqaabiyeyaasha banaanbaxa ayaa waxaa warqad codsi ah ay u qoreen hay’adaha ammaanka Dowlad deegaanka Soomaalida Itoobiya.

WEERAR KA DHACAY MASJID KU YAALLA MAGALADA LONDON

Weerarkaan ka dhacay masjidka ku yaalla London ayaa yimid kadib markii Nin uu Nin kale tooreey ku dilay, kadibna uu goobta ka baxsaday.

Booliska lodon ayaa baacsanaya Ninka falka ka geystay masaajidka Reben Park ee bartamaha London,waxana ninka uu tooreeyey da’diisa lagu qiyaasay ilaa 20 jir

Nin lagu magacaabo Bahir Mowlana ,isla markana goobjooge ahaa ayaa sheegay in uu arkayay booliiska oo xiray labo qof oo masaajidka ku sugnaa weerarka kadib.

Sarkaal u hadlay Booliska howlgalka wada ayaa waxaa uu sheegay in weli aysan cidna u qaban weerarkaas,isla markaana uusan aheyn mid waxa loogu yeero argagaxisada.

Diyaaradaha qumaatiga u kaca ayaa dul meereysanayay masaajidka, iyada oo dusha laga eegayay qofkii meesha ka baxsaday.

Weerarka dhacay masjid ku yaalla Magalada lodon ayaa kusoo aadaya dhowr todobaad kadib markii weerar dad badan oo muslimiin ah lagu dilay uu ka dhacay Masjid ku yaalla Magaalo ka tirsan dalka New Zealand.

BIYO LA’AAN KA JIRTA DEEGAANO KA TIRSAN GOBALKA SANAAG.

Wararka laga helay gobalka Sanaag ee dhanka Soomaaliland ayaa sheegaya in abaar baahsan iyo la’aan ay ka jirto gobalkaasi.Dadka shacabka ee ku nool deegaanka Bali gubadle ayaa bilaabay in ay halkaasi ka barakacaan, kadib markii xaalad aad u adag ay oo wajahday.

Masuuliyiin ka tirsan Soomaaliland ayaa tagay tuulooyin hoostaga deegaanka bali gubadle ee Gobalka Sanaag, iyagoona sheegay in abaar daran ay ka jirto deegaankaasi.

Guddomiyaha gobalka Sanaag yaasiin Maxamed Shire oo uu wehliyo duqda Gobalka iyo masuuliyiin kale ayaa hadal warbaahinta waxaa ay shaaca ka qaaday in abaar tii ugu darned ay ka jirto gobalkaasi.

Beesha caalamka ayaa waxaa ay ugu baaqeen in ay gar gaar deg deg la soo gaareen shacabka ku dhaqan gobalkaasi.

Deegaano hor leh oo ka tirsan Gobalka Sanaag ayaa waxaa hada ka jira abaar iyo biyo la;aan saameyn ku yeelatay dadka iyo duunyada, iyadoona hada madaxda Somaaliland ay bilaabeen sidii dadkaasi loogu gurman lahaa.

SOOMAALILAND OO SHURUUD KU XIRTAY WADAHADALLADA DOWLADDA FEDERAALKA

Boobe Yuusuf Ducaale oo ka mid ah Salaadiinta Soomaaliland ayaa ka hadlay hadalkii dha wa an uu shee gay Madaxwey ne Farmaajo ee ah aa in Dowladda Federaalka Soomaaliya ay diyaar u tahay inay xaliso tabashada Soomaaliland.

Waxa uu sheegay in weli ay garan la’yihiin tabashada ay qabaan,hayeeshee waxkasta oo horay u dhacay laga gud bay,waxaana uu shuruud ku xiray wad ahadalada Soomaaliya iyo Soomaa liland. Boobe Yuusuf Ducaale ayaa sheeg ay in Soomaaliland ay tahay mid ka go’ day Soomaaliya inteeda kale,isla marka ana wadahadalada Soomaaliya iyo Soo maaliland kaliya ay ku qabsoomi karaan in dowladda Federaalka ay dal xor ah u aqoonsato Soomaaliland.

Waxa uu soo dhaweeyey inay bilaaw da an wadahadalada Soomaaliya iyo Soo maaliland, laakin marnaba aqbaleyn in la iskudayo in wax walba lacag lagu xaliyo.

Madaxweyne farmaajo ayaa Maalin ka hor sheegay in Dowladda diyaar u tahay inay si waafi ah uga garawdo tabashooyi nka Somaliland isla markaana doonayso inay ka miradhaliso Wadahadallada lab ada dhinac si loo ilaaliyo midnimada

iyo wadajirka ummadda Soomaaliyeed.

AMISOM OO SARAAKIIL TABABAR UGU SOO XIRTAY MUQDISHO

Howlgalka AMISOM ee Soomaaliya ayaa tababar ku aadan dhowrista xuquuqda aadanaha iyo sharciga ban,aadinimada magaalada Muqdisho ugu soo gaba gabeeyay saraakiil ka tirsan Milateriga Soomaaliya.

Ujeedka tababarkaasi ayaa waxaa lagu sheegay sidii ciidamada dowladda Soomaaliya u dhowri lahaayeen xuquuqda shacabka xilliyada ay ku jiraan howlgalada.

General Odawaa Yuusuf Raage oo ka tirsan saraakisha Milateriga Soomaaliya ayaa xusay in tababarkaasi u muhiim u yahay saraakiisha iyo ciidamada xooga dalka.

Waxaana uu intaasi ku daray in tababarkaasi ay ka faa,iideysteen dhamaan ka qayb galayaasha oo badankood ka tirsanaa Milateriga dowladda federalka ah ee Soomaaliya

Tababarkaasi oo lagu qabtay xarunta General Gordon ee magaalada Muqdisho ayaa waxaa soo qaban qaabiyey howl galka nabad ilaalinta midowga afrika ee AMISOM.

Howlgalka AMISOM ayaa wadada taageerada uu siiyo ciidamada Soomaaliya oo la filayo in ay la wareegaan mas,uuliyada amniga dalka marka ay ciidamada midowga Africa ka baxaan Soomaaliya sannadka 2021.

XUKUUMADA SOMALIYA OO CAMBAAREY SAY QARAXII SHALAY KA DHACAY MUQDISHO

Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ayaa cambaareysay qarax ay dad rayid ah ku dhinteen oo lala beegsaday maqaa xida Bilsan oo ku taalla meel ku dhaw Hotelka Wehliye ee Magaalada Muqdisho.

Madaxda Qaranka ayaa tacsi u diray ehelada dadkii ku dhintay falkii Qaraxa gaariga loo adeegsaday ee dadka shaca bka ah lala eegtay.

Wasiir kuxigeenka Wasaaradda Warfaaf inta, Dhaqanka iyo Dalxiiska Aadan Isaaq Cali ayaa sheegay in dowladdu dadaal ugu jirto sugidda amniga, isagoo bulsh ada Soomaaliyeedna ku boorriyay in ay u midoobaan la dagaallanka argagixisada maalin kasta daadinaya dhiigga shacab ka.

Ammaanka Magaalada Muqdisho ayaa maalmahan dambe wuxuu noqday mid faraha ka baxay, bacdamaa ay dha ceen Qaraxyo xiriir ah. Xukuumadda Soo maaliya ayuu sheegay inay kula xisaabt ami doonaan Amniga Caasimadda Soomaaliya ee Magaalada Muqdisho.

QM OO KENYA UGA DIGTAY IN AY XIRTO XERYAHA DHADHAAB

Hay’adda qaxootiga qaramada midoobay u qaabilsan ee marka magaceeda la soo gaabiyo loo yaqaano UNHCR ayaa warbixin ay soo saartay ku dhaliishay qorshaha dowladda Kenya ay ku dooneyso in ay ku xirto xerada ugu balaaran qaxootiga aduunka ee Dhadhaab.

Hay’adda ayaa warbixinteeda ku xustay in hadii xukuumadda Nairobi ay malaayiin qaxooti Soomali ah dib ugu soo celiso gudaha Soomaaliya ay balaarin doonto xaaladaha bin aadanimo ee xiligan ka jira qeybo kamid ah bartamaha iyo koonfurta Soomaliya.

Madaxa hay’adda UNHCR ee bariga Africa Dana Hughes ayaa sheegay in laanta qaramada u qaabilsan qaxootiga ay in badan ka war heyso qorshaha ay dowladda Kenya ku dooneyso in ay ku xirto xeryaha qaxootiga ee Dhadhaab,oo ay deegaansadaan in ka badan 230 kun oo u badan qaxooti Soomali ah.

Sidoo kale Mr Hughes ayaa tilmaamay in ay dowladda kala shaqeyn doonaan sidii xal loogu heli lahaa malaayiin qaxooti ah oo magan galyo ay siisay ku dhawaad 30 ka hor,isla markaana ay dedaal badan ku bixin doonaan sidii dib u dajin rasmi ah loogu sameyn lahaa qaxootigaasi.

Warbixinta UNHCR ayaa sidoo kale looga mahad celiyay dowladda Kenya magan galyada ay siisay Malaayiin qaxooti ajinabi ah iyo sida ay u soo dhaweeyeen tobanaan sano ka hor qaxootigii Soomaliyeed ee ka soo cararay colaadihii sokeeye ee ka jiray dalka.

Maalin ka hor ayey markii hay’adaha u dooda xuquuqda aadanaha ee Amnesty International iyo Human Rights Watch ay si isku mid ah uga hor yimaadeen qorshe xukuumadda Nairobi ay ku dooneyso in ay albaabada isugu dhufato xerada qaxootiga ugu balaaran aduunka.

Xeryaha Dhadhaab ayaa waxaa ku nool Malaayiin qaxooti ah oo ka soo kala jeeda dalalka Soomaaliya,Itoobiya iyo Sudan,kuwaas oo dalalkooda uga soo cararay abaaro iyo colaado sokeeye oo ku dhuftay deeganada ay ku noolaayeen.

SOOMAALI XAASKIISA DILAY OO LAGU QABTAY PANAMA

Nin Soomaali ah oo lagu tuhunsan yahay in uu xaaskiisa ku dilay magaalada City Heights ee dalka Mareykanka horaantii bishan ayaa Ciidanka Mareykanka ay kasoo qabteen dalka Panama sidda ay sheegeen Ciidanka Booliska Magaalada San Diego.

Ninkaan ayaa xaaskiisa ku dhex dilay guri ay ka deganaayeen Mareykanka ka dibna waxaa la sheegay in uu u baxsaday dalka Panama si aan loo soo qaban.

Abdiaziz Kerow oo 45 sano jir ah, ayaa lagu eedeeyay dhimashada haweeney 36sano jir aheyd oo lagu magacaabo Muna Salad Kuri oo aheyd Xaaskiisa.

Kerow ayaa marka uu xaaskiisa dilay ku qariyay meel ka mid ah guriga taasoo dadka ku adkaatay in meelmo badan la ogaado geerideeda.

Qaar ka mid ah Eheladda Gabadha la dilay ayaa sheegay in ay ku faraxsan yihiin Soo qabashadda ninkaan, islamakaana ay rajo ka qabaan in uu wajaho xukun adag.

QAAR KA MID AH WADOOYINKA MUQDISHO OO XIRAN

Qaar ka mid ah Wadooyinka Magaalada Muqdisho ayaa Saakay Xiran, waxaana lasoo dhigay ciidamada dowladda Soomaaliya.

Isgoysyadda Tarabuunka, Soobe,Banaadir, Howlwadaag iyo sidoo kale Wadooyin kale oo Muhiim ah ayaa Saaka xiran sida ay Risaala u sheegeen dadka degaanka.

Ciidamada dowladda Soomaaliya ayaa Wadooyinka ku jaray Gawaarida Ciidamada.

Qaar ka mid ah dadka reer Muqdisho oo aan horay u ogeyn xiritaanka Wadooyinka ayaa Saakay kusoo baraarugay Marka ay shaqooyinkooda usoo kaceen , waxaana ay maalayaan lugahooda.

Sababta loo xiray ayaa lagu sheegay in maanta Kulan ay Muqdisho ku yeelan doonaan Xildhibaanada Golaha Shacabka.

MAXAA LOOGA HADLAYA KULANKA GOLAHA SHACABKA MAANTA?

Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa maanta yeelanaya kulankii ugu horreeyay ee kalfadhiga 5aad, ka dib markii dhawaan si rasmi ah loo daahfuray Kalfadhiga Golaha Shacabka.

Xildhibaanada Golaha Shacabka ayaa waxaa horyaalla Shaqooyin badan oo ay qeyb ka yihiin dardargalinta Shuruucda doorashooyinka iyo la xisaabtanka Xukuumadda.

Sidda ay xaqiijiyeen xubno ka mid ah Golaha Shacabka kulanka ayaa waxaa warbixin loogu dhageysan doonaa guddiga dib u eegista dastuurka.