...

Madaxweyne Xasan oo gaaray London

Hogaamiyayaasha caalamka ayaa waxa ay gaara yaan magaalada London kahor aaska boqorad Eliza beth, kaas oo dhici doona Isniinta berrito ah.

Madaxweynaha Soomaaliya, Xassan Sheekh Max amuud ayaa kamid ah madaxda halkaa gaaray, hal kaas oo lagu soo dhaweeyay, iyadoo la casuumay illaa 500 oo hogaamiye dal iyo wufuud ajaanib ah.

Madaxweyne Xassan Sheekh ay aa maalmahan ku sugnaa Marey kanka.

Madaxda kale ee ku sugan Lon don waxaa kamid ah, madaxweynaha Mareykanka Joe Biden, madaxweynaha Hindiya, ra’iisal wasaar ayaasha dalalka Canada, Australia iyo Newzealand.

Ku-simaha madaxweynaha oo soo saaray baaq deg deg ah

Ku-simaha Madaxweynaha Soomaaliya ahna Guddoomiyaha Golaha Shacabka, Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Madoobe) ayaa Shalay markale ka hadlay abaaraha ka jira qeybo ka mid gobolada dalka, isaga oo baaq u diray ganacsatada Soomaal iyeed iyo hay’adaha deeq-bixiyaasha.

Guddoomiye Aadan Madoobe ayaa ugu baaqay dowladda Soomaaliya, deeq bixiyaasha caalamka iyo Shacabka Soomaaliyeed inay door muhiim ah ka qaataan gurmadka loogu jiro Abaaraha, ka hor inta aysan Abaarta isku badalin Ma cluul.

"Waxaa ogaanay gobolada qa ar dadka jooga in ay u dhintaan gaajo. Waxaa aan soo jidanayaa bilaha September iyo October in gargaarka la kordhiyo, si xili roo baadka ka hor goobaha gargaarka la gaarsiin karo si loo gaarsiiyo,” ayuu yiri Guddoomiye Aadan Mad oobe.

Guddoomiyaha ayaa sidoo kale ku baaqay in gu rmadka abaaraha ay xukuumadda Ra’iisul Wasaare Xamza ka bilaabaan goobaha ay joogaan dadka ugu daran ee ay saameysay abaartu.

Hadalka Aadan Madoobe ayaa imanaya xili laga deyrinayo xaalada abaareed ee dalka, islamarkaana la soo warinayo in gobolada qaar dadka ku nool ay u dhinteen Abaarta.

Dhawaan unbey aheyd markii uu Ergeyga Gaar ka ah ee QM u qaabilsan Soomaaliya oo Golaha A mmaanka ee QM khudbad ka jeediyay uu ku shee gay in 7.8 milyan oo Soomaali ah ay wajahayaan xa aladda bini’aadannimo kadib markii ay saameysay abaarta ka jirta dalka

Xamsa oo kulan isugu yeeray guddi hoosa adka golaha wasiirada soona saaray amar

Ra’iisul Wasaaraha XFS Xamsa Cabdi Barre ay aa Shalay shir-guddoomiyay kulankii ugu horreeyay oo ay yeeshaan guddi hoosaadka golaha wasiiradda ee "Tiirka Soomaali Heshiis ah oo ka mid ah lixda tiir ee qorshaha Xukumadda Dan Qaran,” sida lagu she egay qoraal ka soo baxay xafiiska Xamsa.

Kulanka ayaa waxaa la gu soo bandhigay qaabka dhismeedka guddi hoosaa dka iyo qorshe howleedka hortabinta u leh ee hory aalla xubnaha guddiga.

"Ra’iisul Wasaaraha ayaa faray xubnaha guddi hoosaadka in ay la yimaadaan howl karnimo iyo dadaal dheeraad ah, si looga gun gaaro hirgelinta halbeegyada u degsan, kuwaas oo uu tilmaamay inay aasaas u yihiin xasillooni siyaasadeed iyo in ho rumar la gaarsiiyo shacabka Soomaaliyeed,” ayaa la gu yiri qoraalka xafiiska R/Wasaaraha.

Wasiiru dowlaha xafiiska Ra’iisul Wasaaraha Xi rsi Jaamac Gaani, ayaa Shalay la kulmay Agaasinka Hay’adda Maareynta Musiibooyinka Qaranka, Xarun ta Qaran ee Hawgallada Gurmadka Degdegga ah iyo xubno ka mid ah Guddiga Abaaraha, wuxuuna ka dhageystay warbixin la xiriirta halka ay marayaan ho wlaha gurmadka qaran ee abaaraha iyo deegannada wax la gaarsiiyey intii ay howlaha gurmadku socd een. Gaani ayaa kula dardaarmay hoggaanka hay’a dda iyo guddiga gurmad abaaraha in la sii xoojiyo da daallaada socda, iyadoo muhiimad wayn la siinayo gacan qabashada dadka jilicsan ee abaaruhu saa myeen.

Sidoo kale Wasiiru Dowlaha ayaa xubnihii uu la kulmay kula dardaarmay in dadka Soomaaliyeed ee abaartu saameysay lala gaaro wixii la hayo, dib u dhac walba oo yimaadana uu xaaladda ka sii dari karo.

Dhankooda, Hay’adda Maareynta Musiibooyinka, Xarunta Qaran ee Hawgallada Gurmadka deg degga ah iyo Guddiga Abaaraha ee heer qaran oo iskaasha naya ayaa warbixintooda ku soo bandhigay xogta deegaanno badan oo la gaar siiyey gurmadka iyo kuwa la qorsheyey in deg deg gurmad loogu diro.

Madaxweyne Xasan Sheekh "Sax maahan in caru urta Soomaaliyeed qaar gaajo qalfoof la noqda an, qaar kalana dhaqaatirtu yiraahdaan Cunnada halaga yareeyo"

Madaxweynaha dowladda Fedaraalka Soom aaliya Xasan Sheekh Maxamuud oo u jeedinaayay khudbad dhinacyo badan taabaneyso oo quseysa arrimaha Soomaaliya Jaaliyadda Soomaaliyeed ee ku nool magaalada Washington ee dalka Mareykan ka ayaa ka dalbaday iney garab istaagaan Walaalah ooda ku dhibaateysan gudaha Soomaaliya ee aba artu saame ysay.

Madaxweyne Xasan ayaa shee gay in gobolada dalka Soomaaliya ay haatan ka jirto xaalad cuno la' aan iyo biyo la'aan ah, islamarkaa na qarka u saaran yihiin dad badan oo Soomaaliye ed iney u geeriyoodaan gaajada iyo haraadka ay waj ahayaan.

Wuxuu ku baaqay madaxweyne Xasan in qof wa lba oo Soomaali ah inuu bixiyo oo uu ku daro lacagta uu awoodo kaalmada loo aruurinaayo dadka Sooma aliyeed ee abaartu saameysay, isagoona xusay in muuqaalada qaar ka mid ah dadka ay abaartu saam eysay uu is badelay jir ahaantooda sababo la xarira inay waayeen waxay cunaan iyo waxay cabbaan ayna u baahan yihiin in loo fidiyo gacan walaaltin imo.

"Tiradiinu way badan tahay, hal hal dollar oo aad isku dartaan ayaa wax weyn ah, arrinta abaaraha wa xa aan codsaneynaa in aad dib u fiirisaan waana fi irin jirteen, wax badan ayaa la idin ka rajeynayaa, Dadka Soomaaliyeed ee abaaruhu hayaan haloo gur mado, Macquul ma ahan in ay Carruurta cunaan qa do, quraac iyo Casho oo Dhaqaatiirtu qaar ay dhaha an cunnada halaga yareeyo oo miisaankooda ayaa kordhay kuwa kalena ay qalfoof u noqdaan cunno la’ aan, sax ma ahan niyad ahaan” ayu yiri Madaxwey naha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud.

Gabagabadii madaxweynaha dowladda Federaal ka Soomaaliya Xasan Sheekh Maxa muud ayaa she egay inuu rajeeynaayo in Soom aaliya ay ka baxdo xaaladaha adag oo ay ugu daran yihiin Amniga iyo abaarta soo noqnoq otay, taasina ay dedaal xoogan ugu jirto dowladdiisa sidii ay wax uga qaban laheyd.

SHEEKH UMAL oo weerar culus ku qaaday wasiir Khadiija Diiriye

Sheekh Maxamed Cabdi Umal ayaa si adag uga hadlay lebis ay maalmo ka hor isku soo sawirtay wasiirka haweenka Soomaaliya Khadiija Maxamed Diiriye, kaas oo hadal heyn culus ka abuuray baraha bulshada.

Khadiija Diiriye oo wadata Sur waal iyo Shaati ayaa maalmo ka hor barteeda Facebook-ga soo dhigtay sawir looga qaaday gu daha garoonka Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho, kaas oo falcelin badan abu uray. Sheekh Umal ayaa wax laga yaxyaxo ku tilmaa may lebiska ay isku soo sawirtay Maamo Khadiijo, is agoo tallaabadaas ku macneeyey mid fariin culus xambaarsan oo dhaqanka suuban ee Muslimiinta meel ka dhac ku ah. "Habar wasiir ah oo dowladda Soomaaliya ka tirsan ayaa meel fagaare ah la soo istaagtay surwaalkii ragga loogu tala galay, xitaa maaha surwaalka lebiska ee waa surwaalkii sariirta, hadana waxay soo dhigtay Social media-ha, indha adeyga, xishood darrida iyo sariig la’aantu heerkaas ayey gaartay, 60 jir wey ka weyntahay, bal maxaa u haray oo da’daan ay isku qaawineysaa?” ayuu yiri Sheekh Umal.

Dad badan oo ka fal celiyey hadalka Sheekh U mal ayaa aad u dhaliilay sida Wadaadku uu kalma dihiisa ugu cabiray labiska Wasiir Khadiija Diiriye, iyagoo tilmaamaya in wado tan ka dabacsan uu u mari karay iftiiminta dhaqa nkaas.

Khadiija Diiriye oo u jawaabtay Sheekh Umal

Wasiirka haweenka Soomaaliya Khadiija Maxam ed Diiriye ayaa u jawaabtay Sheekh Maxamed Cabdi Umal oo weerar ku qaaday dhowaan sababo la xiriir surwaal ay xiratay.

Sheekh Umal ayaa wax laga yaxyaxo ku tilmaamay lebiska ay isku soo sawirtay Maamo Khadiija, isagoo tallaabadaas ku macneeyey mid fariin culus xambaarsan oo dha qanka suuban ee Muslimiinta meel ka dhac ku ah.

"Habar wasiir ah oo dowladda Soomaaliya ka tirs an ayaa meel fagaare ah la soo istaagtay surwaalkii ragga loogu tala galay, xitaa maaha surwaalka lebi ska ee waa surwaalkii sariirta, hadana waxay soo dhigtay Social media-ha, indha adeyga, xishood dar rida iyo sariig la’aantu heerkaas ayey gaartay, 60 jir wey ka weyntahay, bal maxaa u haray oo da’daan ay isku qaawineysaa?” ayuu yiri Sheekh Umal.

Khadiijo Maxamed Diiriye oo Habeen hore mu uqaal jawaab ah soo dhigtay boggeeda Facebook ay aa tiri "Dunida Muslimka ah marwooyinka ugu sarr eeya ayaana saraawiisha xiran, sarwaalka shaley laga hadlay kama duwano saraawiishaas.”

Waxay intaa ku dartay in aan lasoo koobin karin tirada dumarka xirta saraawiisha ee ka shaqeeya hay’adaha dowladda.

"Waxaa soo wehliyay shaley oo Jimco aheyd in uu ka hadlo Sheekh Umal, diinta Islaamka waa nas teexo, midda koowaad waxay ka hadleen surwaal, waxay ogyihiin umadda Soomaaliy eedna ogtahay iska dhaaf dumarka Soomaal iyeed yar iyo weyn, in ta surwaal xiran oo goley aasha dowladda iyo hay’a daha dowladda ka shaqeeyo lama xisaabin karo,” ayay tiri Wasiir Khadiijo.

Laamaha Amniga Oo Shalay Gacanta Ku Dhigay Nin Dhac Ka Geysan Jiray Muqdisho

Ciidamo ka tirsan dowladda Federaalka Soomaal iya gaar ahaan kuwa Booliska ayaa gacanta ku dhig ay Nin hubeysan oo la sheegay inuu burcad ahaa, kaai oo dhac ka geysan jiray xaafaddo ka tirsan Muqdisho.

Ciidamada Booliska ayaa Ninkaan kasoo qabtay gudaha degmada Yaaqshiid ee Gobolkaan Bana adir, kadib howlgalo ay Ciidanka ka sameeyeen xaafaddaha kala duwan ee degmadaasi.

Ninka ayaa waxaa la tilmaamy inuu burcad ahaa oo dadka dhac u geysan jiray, isla markaana ka qaadan jiray Telef oonada gacanta iyo agabyada kale oo ay xilligaas wataan, waxaana cabasho ka gudbiyey dadka.

Laamaha ammaanka degmada Yaashiid ee Gobolka Banaadir ayaa sheegay in Ninka lasoo qab tay la horgeyn doono sharciga, uuna haatan xiran yahay, kaasi oo xilligii lasoo qabanayey watay Bast oolad.

Degmooyinka Gobolka Banaadir qaarkood ayaa waxaa kooxo hubeysan ay dhac ugu geystaan dadka shacabka ah oo ay ka qaatan Moobeelada iyo waxyaabaha kale ee muhiimka u ah, iyadoo dadka qaarkoodna loo dilo sabab Moobeel.

Sh. Xasan Daahir oo ku soo biiray dagaalka KHADIIJA DIIRIYE iyo UMAL

Sheekh Xasan Daahir Aweys oo weli xabsi guri ku ah magaalada Muqdisho ayaa soo fara-geliyey xii sadda ka dhex-qaraxday wasiirka haweenka xukuum ada Soomaaliya Khadiija Maxamed Diiriye iyo Sheekh Maxamed Cabdi Umal.

Xasan Daahir Aweys ayaa toos u duray wasiir Khadiija Maxam ed Dii riye, isaga oo tilmaamay inay wado fidno, sida uu ha dalka u dhigay.

"Waanaagii ayaa inta aad la dirirtaan waxaad doo raneysaan bakhtiga. Fidnada Diinta la fidneeyo ayaa ka fidno badan dilka,” ayuu yiri Sheekh Xasan Daah ir Aweys. Sidoo kale wuxuu intaas ku daray "Wax aad wadaan ayaan garaneynaa, meesha ay ka yim aadeen sidaad u socotaan ayaan garaneynaa wax aan qurunkaa naga joojiya”.

Sheekh Xasan Daahir Aweys oo sidoo kale ka ja waabayey hadalkii wasiir Khadiija Diiriye ayaa shaa ca ka qaaday in eedeymaha ay u jeedisay Sheekh Umal ay iyada lid ku yihiin, isla-markaana ay haatan wax ka wado qaanuun uu sheegay in uu wax u dhinayo Diinta.

"Qanuunka xunka ah ayaad rabtaan inaad ku meel marisaan inta aad qeel-qeelisaan, gabdhaha idinka ayaa dariishadaha kasoo tuura,” ayuu markale yiri Sheekh Xasan.

Dagaalkan oo marba marka dambeysa cirka isku sii shareeya ayaa ka dhashay surwaal ay dhowaan xiratay wasiirka haweenka, kaas oo uu Sheekh Umal wax laga yax-yaxo ku tilmaamay lebiska ay isku soo sawirtay wasiir Khadiija, isagoo tallaabadaas ku mac neeyey mid fariin culus xambaarsan oo dhaqanka suuban ee Muslimiinta meel ka dhac ku ah

Boqorka beesha KHADIIJA DIIRIYE oo u jawaabay UMAL

Boqorka beesha ay kasoo jeedo Khadiija Maxa med Diiriye ayaa u jawaabay Sheekha Soomaaliy eed ee caanka ah Sheekh Maxamed Cabdi Umal, oo dhaliilay waxa uu ku tilmaamay sarwaal ay horey u xiratay, wasiirka gargaarka iyo Maareynta Masii bo oyinka Soomaaliya.

"Khadija marka ay surwaalka xirato un ayay isku diin yihiin Sheekh Umal iyo sheekhyada kale. Khad iija waxay yiraahdeen, waa Yixir, waa Midgaan waa 4.5, markii horeba diinta way ka saari jireene, maxaa ka galay surwaalkeeda,” ayuu yiri boqorka oo muuqaalkiisa Baraha Bulshada lagu baahiyay.

"Sheekh Maxamed Cabdi Umal, haddii uu Khadiija Diiriye jeclaaday, aniga ayaa u boqor ah, oo u me hrinaaya ee ha isoo maro. Haddii uu surwaalkeeda ka hadlay wuu jeclaaday,” ayuu yiri.

Hadalka Sheekh Maxamed Cabdi Umal, ayaa waxaa sidoo kale jawaab ka bixisay wasiir Khadiija, oo she egtay in Sheekha aanay waxbo ka gelin surwaalke eda, maadama dumar badan oo Muslimiin ah ay xirtaan.

"Wasiiradda dowladda Soomaaliya ka tirsan ay aa meel fagaare ah la taagan sarwaalkii ragga ay go gosha ku seexanayeen, oo ay isku soo sawirtay, mar kaas ayay Baraha Bulshada soo dhigeysaa, xitaa xishood darrada iyo sariig la’aanta heerkaas ayay gaartay,” ayuu sheegay Sheekh Umal. Sheekh Umal ayaa ka digay dumarka sameynayaan tallaabooy inka dhaqan xumada ee ka dhanka ah diinta Isla amka ee ay ku kacayaan.

"Maxay u galayaan waxaysan garaneyn? maxay qiyamka iyo akhlaaqda dumarka u weerarayaan? Im isaa dumar baa laga qabanaya diinta Ilaahey” ayuu yiri Sheekh Maxamed Umal, oo khudbadda jimcaha ka jeedinayay masjid ku yaalla magaalada Nairobi.

Khadiija Maxamed Diiriye oo muuqaal soo dhigtay boggeeda Facebook, ayaa waxay tiri "Dunida Mus limka ah marwooyinka ugu sarreeya ayaa saraawii sha xiran, sarwaalka shaley laga hadlay kama du wano saraawiishaas” ayey carabka ku dhufatay Kha

dija Diriye.

Waqtiga la qabanayo doorashada madaxwe ynaha Puntland oo la shaaciyey

Guddoomiyaha Golaha Wakiillada Puntland, Cab dirashiid Yuusuf Jibriil ayaa shaaca ka qaaday xilliga ay dhaceyso doorashada madaxweynaha maamulka Puntland.

Cabdirashiid Yuusuf Jibriil ayaa ballanqaaday in ay doorashada madaxtinimada Puntland oo haatan ka dhiman tahay sanad iyo dhowr bilo od ay ku dhici doonto waqtigeedii 8-da January 2024, islamarkaana aanu wa xba iska beddelin jadwalka as.

Cabdirashiid oo sidoo kale ka ha dlay dimuqradiyadda Puntland, ay aa bul shada ka codsaday in lasoo dhoweeyo nidaamkan isagoo ham balyeeyey fariis inta golaha deeg aanka degmada Eyl oo ka mid ah seddexdii degmo ee ku yimid doorashada qof iyo cod. Hase yeeshee, uma muuqato in Puntland ay ka dhici doonto doorasho qof iyo cod ah, maadaa ma ha dda un ay tijaabada arrintaas ay socoto, wax aana mar kale madaxweynaha dooran doona Gol aha Wa kiilada.

Madaxweynaha iminka ee Puntland Saciid Deni ayaa la filayaa inuu mar kale xilkaas isku sharxo, ha se yeshee ma badna rajada uu dib ugu soo laaban karo, ayada oo Puntland ay caan ku tahay in aanay dib usoo celin madaxweyne xilka mar qabtay.

Madaxweynayaashii ka horreeyey Deni, sida Cabdi weli Gaas iyo Cabdiraxmaan Faroole ayaan labada ba dib loo soo dooran.

Maamulka Puntland ayaa madaxweyne cusub do orta shantii sanaba mar, wuxuuna ka duwan yahay maamul goboleedyada kale ee Soomaaliya oo mu ddo xileedka uu yahay afar sano. Si kastaba, bilihii dhowaa afarta maamul goboleed ee kala ah; Galm udug, HirShabelle, Jubaland iyo Koonfur Galbeed ay aa dheereeyey muddo xileedka baarlamanka iyo ma daxweynaha oo ay ku direen hal sano, inkasta oo sharci-darro lagu tilmaamay.

AL-SHABAAB oo mar kale gubay guryo shacab iyo ceelal

Wararka laga helayo gobolka Hiiraan ee maamul ka HirShabelle ayaa sheegaya in kooxda Al-Shab aab ay mar kale gubtay guryo iyo ceelal ay leeyihiin dad shacab ah, xilli ay kooxda sii waddo dagaalka shacabka.

Guryaha iyo ceelasha la gu bay ayaa waxay ku yaaleen degaanka Ceel-jiqoow oo ka mid ah dega annada hoostaga degmada Maxaas ee Gobolka Hiiraan, waxaana la xaqiijiyey inay kooxdaan gubtay dhammaan guryahihii tuulada ku yaallay.

Dadka degaanka Ceel-jiqoow ayaa waxaa ay war baahinta u sheegeen in marka hore ay Al-Shabaab ku amreen inay degaanka deg deg uga baxaan, ka dibna ay gubeen guryihii.

Sidoo kale, dadka deegaanka ayaa xaqiijiyey inay kooxdan ay qarax ku bur-burisay halkii ceel biyood ee ku yaallay deegaanka Ceel-Jiqoow oo dadka iyo xoolaha ka biya cabi jireen.

Dadkii daganaa tuulada ayaa la xaqiijiyey inay gebi ahaanba isaga barakaceen halkaas kadib mar kii ay soo wajahday duruufo dhanka nolosha ah, ma adaama la gubay guryihii ay daganaayeen iyo ceelkii ay biyaha ka cabi jireen.

"Wallaaloow anaga oo guryaheena iska joogna ayay Al-Shabaab nagu amreen inaan isaga baxno, markii aan ka tagnayna waa ay gubeen, ceelkii Biy aha aan ka cabi jirnayna qaraxyo ayey ku burburiy een, mana aqaano waxa aan ka Shalaysanay,” ayuu yiri mid kamid ah dadka deegaanka oo la hadlay warbaahinta gudaha.

Xasan Sheekh oo jawaab ka bixiyay diidm adii Puntland

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Max amuud oo ku sugan dalka Mareykanka ayaa ka jaw aabay hadalkii dhawaan kasoo yeeray dowlad-gob oleedka Puntland, kaasi oo diidmo uga muujiyeen dhaq-dhaqaaqyada la xiriira shidaalka Soomaaliya ee ay waddo dowladda federaalka.

Madaxweyne Xasan Sheekh oo hadal ka jeedin ayay kulan uu la qaatay Jaaliyadda Soomaaliyeed ee dalka Mareykanka ayaa ugu horeyntii sheegay inay jiraan dad dagaal adag kala horyimaada mar ka lagu dhaqaaqo arrimo la xiriira horumarka Soomaaliya.

"Waxaa go’aan inaga ah sanadkaan in aan furno waxkasta oo fursad ah (shidaal) oo ka jira dalka, qeylo iyo buuq badana waa maqli doontan laakiin waxaa rabnaa mid Soomaaliya wax u tarta inay noq oto,” ayuu yiri Madaxweyne Xasan Sh.Maxamuud.

Sidoo kale waxa uu sheegay in mar walba ay muhiim tahay in geesinimo la muujiyo oo aan la cab san, taasi oo qeyb ka tahay mushkiladaha Soomaa liya xiligaan heysta ee dhibaatooyinka kala duwan ee dhinaca siyaasadda.

"Awoodeena iyo fahamkeena hadba intuu gaarsii san yahay waa in aan socodsiina, aayado quraan ah iyo wacdi soo dagaya ma aha hadey qaldan yihiin beri qofkii inaga dambeeyow sax oo toosi, laakiin in albaabkaas la furi waayo waa diidanahay.”

Xasan Sheekh ayaa ku adkeysanaya fulinta shar cigaan oo ay sheegtay Puntland inay aad uga xun ta hay sida ay dowladda federaalka Soomaaliya u waj aheyso fulinta sharcigaan iyo in lagu deg-dego ka ga nacsiga kheyraadka dalka, sida hadalka loo dhigay.

Puntland ayaa sidoo kale uga digtay dowladda fede raalka inay joojiso fulinta sharcigan aan waafaqsan ayn dastuurka dalka, kaasi oo keeni kara xasillooni darro hor leh oo dalka ka dhalata, waxna u dhimi kara hannaanka dhismaha dawladnimo, ugu damba yntiina hurin kara kacdoon shacab iyo rabshado, sida qoraalka loo dhigay.

MUUSE BIIXI oo u jawaabay XASAN SHEEKH

Madaxweynaha Somaliland, Mudane Muuse Bii xi Cabdi ayaa jawaab kulul ka bixiyey hadal ka soo yeeray madaxweynaha dowladda federaalka Soom aaliya oo go’aan adag ka qaatay qaddiyadda So maliland, isla-markaana shaaciyey inay ka go’an tahay in aysan marna aqbali doonin in Somaliland ay ka go’do Soomaaliya.

Muuse Biixi ayaa ka horyimid hadalka madaxweyne Xasan Sheekh oo haa tan ku sugan dalka Mareykan ka, wuxu una sheegay in nin Xamar jooga aan wax ba laga weydiin doonin arrimaha Somaliland, isaga oo intaasi ku daray inay 30 sanno yihiin qaran mad ax bannaan.

"Xasan Sheekh iyo Xamar nin joogo waxba laga weydiin maayo qaddiyadda Somaliland, 30 sanno qa ran madax bannaan ayeynu nahay,” ayuu yiri mad axweynaha Somaliland.

Sidoo kale wuxuu shaaca ka qaaday in hadalka ka soo yeeray Xasan Sheekh Maxamuud uu abuura yo cadaawad horleh oo dhex-marta Soomaaliya iyo Somaliland "Hadalkaa aad tiri cadaawadduu kor dhinayaaa aqli xumana way tahay 30 sanno ayeynu kala maqn eenee waxaa ka wanaagsanaa inaad tir aahdo oo ku leenahay laba dowladood oo jaar ah oo walaalo ah oo Soomaaliyeed ma ahaanaa?” ayuu hadalkiisa sii raaciyey Biixi.

Waxa kale oo uu intaasi ku sii daray "Somaliland soo baro waa gob, xormaa deeqda ee caloosha ma deeqdo wax ay geliyaan,”. Hadallada kul-kulul ee ay hawada isku mariyeen labada dhinac ayaa uga sii daraya xiisadda Soomaal iya iyo Somaliland oo ho rey u yeeshay wada-hadallo kala duwan.Si kastaba, Somaliland ayaa 18-kii bishii May ee 1991-dii ku dhawaaqday in ay gooni isaga Taag tay Soomaaliya inteeda kale.

Waa Maxay Qodobada Ugu Waaweyn Ee Loogaga Hadlayo Kulanka Golaha Guud Ee Qaramada Midoobay

Kulanka Golaha Guud Ee Qaramada Midoobay oo ah kii 77aad ayaa lagu wadaa in toddobaadkan diirada lagu saaro Duullaanka Ruushka ee Ukraine iyo dhibaatada cunnada ee adduunka oo uu sii xumeeyay dagaalku.

Hase yeeshee lama filayo in isu imaatinka uu keeno wax hor umar ah oo lagu soo afjarayo colaadda.

"Waxay noqon lahayd wax aan caqli-gal ahayn in aan ku fikirno inaan ku dhownahay suurtagalnimada heshiis nabadeed,” ayuu yiri Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay Antonio Guterres Sabtidii ka hor kulanka heerka sare ee 193-ka waddan ee xu bnaha ka ah, kaasoo bilaabmaya Talaadada.

"Fursadaha heshiis nabadeed ayaa ah mid aad u yar xilligan.”ayuu sii raaciyay Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay.

Kala qaybsanaan siyaasadeed oo uu sababay dagaalka todobada bilood socday ayaa banaanka u timid, iyadoo Maraykanka iyo xulafada reer galbeed ka ay ku loolamayaan Ruushka saamaynta dibloma asiyadeed.

Intaa waxaa dheer, danjiraha Mareykanka ee Qar amada Midoobay, Linda Thomas-Greenfield, ayaa sheegtay in aysan jirin wax qorshe ah oo ay kula kulmaan dublamaasiyiinta Ruushka.

"Waxa ay xiisaynayaan inay sii wadaan oo ay kor u qaadaan dagaalkan aan loo baahnayn ee Ukraine, "ayay tiri Thomas-Greenfield. Wuxayna intaa ku sii dartay in dagaalka Ukraine laga wada hadli doono, balse aan la iska indho tiri karin inta kale ee adduun ka. Ruushka iyo Ukraine waa dhoofiyayaal waaweyn ee miraha la quuto, Qaramada Midoobayna waxay dagaalka ku eedaysay dhibaatada cunnada ee ka sii daraysa ee ay horay u sii hurisay isbeddelka cimil ada iyo masiibada COVID-19.

Ruushka ayaa isku deyayay in uu meesha ka saaro go’doominta caalamiga ah kadib markii ku dha waad afar meelood saddex meel Golaha Guud ee Qaramada Midoobay ay u codeeyeen in la cambaa reeyo Moscow ayna ka dalbadaan in ay ciidamado oda kala baxdo usbuuc gudihiis markii 24-kii Febr uary ay weerar ku qaadeen dalka ay dariska yihiin ee Ukraine.

Wasiirka arrimaha dibadda ee Ruushka Sergey Lavrov, dhiggiisa Mareykanka Antony Blinken, iyo madaxweynaha Faransiiska Emmanuel Macron ay aa dhammaantood booqasho ku tagay dalal Afrikaan ah dhowrkii bilood ee la soo dhaafay, iyaga oo ku loo lamaya sidii ay saameyn ugu yeelan lahaayeen. Qaaradda Afrika, oo ay si aad ah u saameysay ma caluul la filayo in looga dhawaaqo dalka Soomaaliya bilaha soo socda.

Madaxweynaha Faransiiska Macron waxa uu damacsan yahay in booqashadiisa labada maalmo od ah ee uu ku joogo New York uu u ololeeyo dalal ka aan dhexdhexaadka ka ahayn dagaalka si ay isu gu dayaan inay la saftaan reer galbeedka, saraaki isha Faransiiska ayaa sheegay, isagoo diiradda saar aya Hindiya, waddamada Khaliijka, Afrika iyo qaar ka mid ah Latin America.

Labadii sano ee la soo dhaafay, hoggaamiyeyaa sha waxaa loo oggolaaday inay soo gudbiyaan qudb adahooda si muuqaal ah sababo la xiriira cudurka Covid 19, laakiin sanadkan waa inay u safraan Mag aalada New York si ay ugala hadlaan fadhiga UN GA. Madaxweynaha Ruushka Vladimir Putin iyo Mad axweynaha Shiinaha Xi Jinping ayaa soo diraya wasiiradooda arrimaha dibadda.

Si kastaba ha ahaatee, UNGA waxay ogolaatay in madaxweynaha Ukraine Volodymyr Zelenskyy u soo diro muuqaal ah oo horay loo duubay. Go’aanka ayaa lagu ansixiyay 101 mudane, waxaa diiday 7 Md., halka ay ka aamuseen 19 mudane. Wasiirka arr imaha dibadda ee Ukraine Dmytro Kuleba ayaa la filayaa inuu ka soo qeyb galo. Madaxweynaha Iran Ebrahim Raisi ayaa isna u safraya New York. In ka sta oo aanay suurtogal ahayn in Tehran iyo Washin gton ay ka gudbaan caq abada ku aaddan badbaa dinta heshiiska nukliyeerka ee 2015 dhawaan, Iran waxay isticmaali doontaa isu imaatinka si ay kubbad da diblumaasiyadeed u sii socoto iyadoo ku celinay sa rabitaankeeda ah inla gaaro heshiis waara.

Xigasho;Aljazeera

Cali Dheere oo war kasoo saaray kacdoonka shacabka ee ka dhanka ah Al-Shabaab

Afhayeenka guud ee kooxda Al-Shabaab Cali Ma xamuud Raage Cali Dheere ayaa Shalay markii ugu horeysay si qota dheer uga hadlay kacdoonka sha cabka Soomaaliyeed ee ka curtay gobollada dalka iyo dagaalka uu iclaamiyey madaxweyne Xasan Sheekh.

Cali Dheere ayaa khudbadaan ka jeediyey kulan ay Al-Shabaab ugu magac-dareen Sa yid Maxamed Cab dulle Xasan, isa goo sheegay inay jiraan qabiilo gar ab u noqday waxa uu ugu yeeray "gaalada”.

Sidoo kale Cali Dheere ayaa xaaladda kacdoon ka ah ee Shalay ay wajahayaan wuxuu ku macneey ey inay lamid tahay tii uu wajahay Sayid Maxamed Cabdulle Xasan waayihiisii halganka.

Al-Shabaab waxay sidoo kale qireen in dowladda Soomaaliya ay qabaa’ilka ku hubeysay, wuxuuna af hayeenka u hadlay kooxdaas qabaa’ilka la dagaala maya ku tilmaamay ‘kuwii isbaarooyinka dhiga jiray’ sida uu hadalkiisa u dhigay.

"Qabaa’ilkaas waxaan leeyahay waxaa la doona yaa in dano gaar ah la idinku gaaro, kadibna meel ci dlo ah la idinkaga tago, idinkoo halaagsamay,” ayuu yiri Cali Dheere.

Sidoo kale Afhayeenka Al-Shabaab ayaa u hanja bay qabaa’ilka kacdoonka wada, isagoo sheegay in reerkii ama jifo kasta oo ka hor timaada Al-Shabaab oo la dagaalanta ay beylah u tahay gacanta iyo see fta kooxda.

"Xasan Sheekh iyo kuwa la socda waxaan leeya hay, dhaarta aad dhaarateen ayaa inoo dhaara, laba dhaar ma jireyso, waxaana rajeynayaa in wakhti aan ku kala bixi doono dagaalka,” ayuu hadalkiisa ku sii daray afhayeenka Al-Shabaab.

Hadalka Cali Dheere ayaa ku soo aadaya xilli aw ooda Al-Shabaab laga soo wiiqay goobo badan oo ka mid ah gobollada Hiiraan, Galgaduud, Mudug iyo Bay, sidoo kale meydadka dagaalyahanada Al-Sha baab oo aad loo laayey ayaa lagu soo bandhigay gobolladaas.

Kacdoonkii ugu cuslaa ayey wajaheysaa kooxda Al-Shabaab, kadib 15 sano oo Soomaaliya ay da gaalo dad badan galaaftay ka wadeen, dowladda So omaaliya ayaa dhiira-gelin xoog leh la garab taagan beelaha Soomaaliyeed ee isku dhaarsaday inay iska xoreeyaan Al-Shabaab.

Wasiir horey uga tirsanaan jiray Puntland oo loo xiray ka ganacsiga dhirta

Puntland ayaa maxkamad horkeentay wasiir ku xigeenkii hore ee kalluumeysiga Puntland Cabd iri xmaan Salaad Jowle. Wasiirka iyo shakshiyaad kale ayaa loo haystaa inay si sharci darro ah u jarayeen, ugana dhoofinayeen Puntland qaab ganacsi dhirta loo yaqaano geed Quwaaxa.

Cabdiraxmaan Salaad Jowle oo max kamadda ka hor hadlay ayaa beeni yay inuu wax lug ah ku leeyahay falk aan. Wuxuu sheegay in lagu xadgud bay xaquuq diisa aas aasiga ah. Wux uuna shee gay isagoo aan waxba la weydiinin in xab siga loo taxaabay.

Xeer ilaalinta ayaa waxay ku eedeysay inuu ma algalin ku bixiyay jarista iyo dhoofinta dhirtaan. Waxa yna horey ugu jartay waaran lagusoo xirayo isaga iyo masuuliyiin kale Puntland katirsan.

Waa masuulkii ugu horreeyay ee wasiir kasoo no qda Puntland oo loo xiro dambi lagusoo eedeeyay.

DF oo war ka soo saartay Al-Shabaab Shalay la gu laayey Hiiraan iyo Sh/Hoose

Ciidanka xoogga dalka ayaa degaan lagu mag aaco Yasooman oo ka tirsan gobolka Hiiraan waxay ku dileen ugu yaraan 45 xubnood oo ka tirsanaa ko oxda Al-Shabaab, sida lagu shaaciyey war-saxaafad eed ka soo baxay wasaaradda warfaafinta Soomaa liya.

"Howlgal culus oo ay iska kaashanayaan ciid anka xoogga Dalka iyo dadka deegaanka oo ka soc da de egaanka Yasooman oo hoos taga degmada Buula-burde ayaa lagu dilay in ka badan 45 dha garqab eyaal ah oo ka tirsanaa Al-Shabaab,” ayaa la gu yiri bayaanka ay soo saartay DF.

Sidoo kale qoraalka ayaa intaas ku sii daray in howlgalkaan uu w eli socdo, isla markaana ay dowl adda Somal iya war ka soo sa ari doonto markii uu soo dhamaad

"Dhanka kale ciidamada xoogga dalka ayaa toog tay sagaal dhagarqabeyaal ah oo ka tirsanaa Al-sha baab ka dib hawlgal ka dhacay deegaanka Warmax an ee gobalka Shabeelaha Hoose, halkaas oo ay is ku dayayeen in ay si dhuumaalaysi ah isaga abaabu laan,” ayaa lagu warkaan ka soo baxay dowladda.

Howlgalka deegaanka Warmaxan inta uu socday waxaa dhaawac uu ka soo gaaray Saddex ka mid ah ciidamada dowladda howlgalka fuliyey, sida lagu xu say war-saxaafadeedka.

"Inta ay socdaan howlgalada ka dhanka ah Arg agixi sada waxaa lagu dilay in ka badan 200 oo ka mid ah maleeshiyaadka Al-Shabaab, waxaana laga saaray maleeshiyaadka ku dhowaad 30-deegaan oo ay dadka Soomaaliyeed ku gumaadi jireen,” ayaa lagu yiri bayaanka.

Awooda Al-Shabaab ayaa maalmihii lasoo dha afay laga soo wiiqay goobo badan oo ka mid ah go bollada Hiiraan, Galgaduud, Mudug iyo Bay, sidoo kale meydadka dagaalyahanada Al-Shabaab oo aad loo laayey ayaa lagu soo bandhigay gobolladaas.

Kacdoonkii ugu cuslaa ayey wajaheysaa kooxda Al-Shabaab, kadib 15 sano oo Soomaaliya ay dagaalo dad badan galaaftay ka wadeen, dowladda Soomaa liya ayaa dhiira-gelin xoog leh la garab taagan beel aha Soomaaliyeed ee isku dhaarsaday inay iska xor eeyaan Al-Shabaab.

Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Hir-Shabeelle oo kulamo ka wada M/Muqdisho

Madaxweynaha Jubbaland Axmed Moxamed Isl aam ayaa kulan casho sharaf ah la qaatay Xildhibaa nada Baarlamaanka ee laga soo doortay Jubaland iyo qaar kamid ah xubnaha Xu kuumada ku matala Maamul kaasi Jubaland.

Kulankan ayaa ahaa kala war qaadasho iyo dardaa ran uu Madaxwey nahu la qaatay mas uul iyiinta ka la duwan ee Ju baland ku mata la DFS.

Wasiiru dowladaha Wasaaradda Qorsheynta Xuk uumadda Soomaaliya Xildhibaan Cabdirashiid Jire Qalinle oo faah faahinayay waxyaabihii ay kulanka uga wada hadleen ayaa sheegay inay diirada saa reen sidii midnimo u muujin lahaayeen, isla mark aana danta qaranka uga wada shaqeyn lahaayeen.

Sidoo kale wuxuu sheegay in Wasiir Cabdirashiid in Madaxweynaha uu faray Xubnaha labada Golle in ay dib ugu soo laabtaan degaannada Jubbaland, isla markaana ay ka qeyb galaan howlgallada dalka loo ga saarayo Al-Shabaab.

Dhinaca kale Madaxweynaha Hirshabeelle Cali Guudlaawe Xuseen ayaa booqasho ugu tagay ho yga uu ka degan yahay Magaalada Muqdisho Madax weynihii hore ee dalka Sharif Sheikh Ahmed isagoo ugu horeyn uga tacsiyeeyay geerida ku timid hooyo Xasno Cabdulle Isaaq.Madaxweynaha ayaa muruga da iyo tiiraanyada la wadaagay qoyska iyo qaraaba da ay ka baxday marx uumada, waxa uuna Alle uga baryay inuu Jannatul Firdowsa ka waraab iyo

Al-Shabaab oo lagu billaabay in la gowraco kadib marar badan oo ay dad gowraceen

Dagaal-yahanada Macawiisleyda ayaa dilay ugu yaraan 45 xubnood oo ka tirsan Al-Shabaab, ayaga oo gowracay qaar ka mid ah, waxaa sidaas xaqiij iyey goobjoogeyaal, xilli shacabka gobollada dhexe ay xoojiyeen dagaalka ka dhanka ah kooxdan.

Gowracan ayaa dhacay Sabtidii kadib dagaal xooggan oo ka dhacay gobolka Hiiraan, halkaa si oo uu ka socdo kacdoonka ugu xooggan ee ka dhanka ah Al-Shabaab.

"Al-Shabaab ma xoog badna, dadka ayey gubaan, gowracaan oo meydadkooda dhigaan jidadka si ay u argagax geliyaan shacabka,” waxaa sidaas yiri Axm ed Cabdulle oo ka mid ah odayaasha Hiiraan.

"Hadda waxaan ku sameynay sidaas si la mid ah: Waxaan amarnay in la gowraco dagaal-yahana da Al-Shabaab,” ayuu yiri Axmed oo la hadlay wak aaladda wararka Reuters.

Muuqaallo lagu baahiyey barta Telegram ayaa muujiyey ugu yaraan laba ka mid ah dagaal-yaha nada Al-Shabaab oo la gowracay iyo meydadka tob anaan kale oo dagaalka lagu dilay.

Goobjoogeyaal dhowr ah oo codsaday inaan mag acyadooda la shaacin ayaa xaqiijiyey dhab ahaans haha muuqaalladaas.

"Al-Shabaab waa na caddibeen…sidaas darteed, dadkeena waxay go’aasadeen inay is xorreeyaan. Gabadheyda ayaa sidoo kale ka dagaalameysa fur unta hore, waxay haysataa AK-47,” waxaa sidaas tiri Xaliima Ismaaciil oo ka mid ah dadka deegaanka.

Dagaal-yahanada Macawiisleyda ayaa 10 deegaan ka qabsaday Al-Shabaab toddobaadyadii dhowaa, si da uu sheegay Xasan Faarax oo ka mid ah oda yaasha gobolka Hiiraan.

Sidoo kale, shacabka Galmudug ayaa hubka qaa tay oo dagaalka dhankooda ka wada.

"Toddobaadkan, waxaan dib u qabsanay sagaal xaafadood,” ayuu yiri Axmed Shire Falagle oo ah wasiirka arrimaha gudaha Galmudug.

"Kacdoon xooggan ayaa ka socda maamul gobo leedka Galmudug.”

Dowladda federaalka ayaa Sabtidii ciidamo u dir tay Galmudug si ay u xoojiyaan dagaal-yahanada de egaanka.

Maleeshiyada Al-Shabaab ayaa horraantii bishan waxay duleedka Beledweyne ku dileen 18 qof oo shacab ah ayaga oo kadibna gubay baabuur, taasi oo sii kicisay dadka deegaanka.

Dagaalkan ayaa u muuqda kii ugu dambeyn lo oga adkaan lahaa Al-Shabaab, loogana xoreyn lah aa dalka.

Faysal Cali Waraabe oo u jawaabay mad axwey naha Soomaaliya

Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka Somaliland ee UCID Faysal Cali Waraabe, ayaa afxumo ku til maamay hadalkii uu madaxweynaha Soomaaliya ku sheegay in aanu aqbalayn madaxbannaanida Som aliland.

Faysal waxa uu sheegay in mad axweyne Xasan Sheekh aanu wax saamayn ah ku lahayn siyaasada So maliland, isla markaana aanu xataa u talin ismaamul goboleedyada Soomaaliya ka jira, isaga oo sheegay in Xasan Sheekh ay tiisii cuslaysay.

"Waan ka xumahay Xasan Sheekh in uu waxa ku hadlo, afkuu iska xumeeyay, wuxuu saamayn inagu leeyahay Xasan Sheekh ma jirto, tiisa ayaa cuslay say, Soomaaliya 5 dowladood oo qabaa'il ku salays an ayaa kamid ah, midna saamayn kuma leh" ayuu yidhi Faysal.

Faysal waxa uu sheegay in dowladnimada Somal iland ay xoog ku timid, oo shacabku ay qori caaradii ku soo celiyeen, kadib markii si hiyi kac ah reer So maliland ula midoobeen Soomaaliyadii Talyaaniga ka xorowday 1, July, 1960. "Inagu dalkeena gacanta ayaynu ku haynaa oo cid aan baryaynaa ma jirto, xo og ayaynu kusoo ceshanay waliba bilaash kumaynaan soo ceshan, dowladnimadii aynu hiyi ka ca ku bixinay waxay inagu qaadatay in aynu 10 sa nno waxaynu dad iyo xoolo haynay ku bixino" ayuu yidhi Faysal.

Waxa uu sheegay in xisbiga Kulmiye uu dhiiriga lin siiyay madaxda Soomaaliya, kadib markii uu ogo laaday in uu wadahadalo la furo Muqdisho sannadkii 2012, taasi oo uu sheegay in loo arkay in Somaliland ay rabto in ay ku noqoto midowgii.

Waxa kale oo uu sheegay in khilaafka doorashooyin ka ee hada taagani, uu isna sabab u yahay in mada xweyne Xasan uu Somaliland arrimaheeda farag aliyo

Midowga Afrika oo tababaray Ciidamo hor leh oo loo soo dirayo Soomaaliya

Afartan iyo kow sarkaal oo ka tirsan saraakiisha ciidamada ee ka hoos shaqeyn doona howlgalka Mi dowga Afrika ee ku meel gaarka ah ee Soomaaliya (ATMIS) ayaa tababar todobaad qaatay ugu soo ga bagabeeyay magaalada Muqdisho, kaasi oo ujeed kiisu ahaa fududeynta ka mid noqoshada howlgalka.

Saraakiishan oo leh xirfado kala duwan oo dha nka waxbarashada iyo ciidam ada ah ayaa lagu xareyn doo naa xarunta guud ee ciidama da ATMIS-ta iyagoo ku guda ji ra doorar kala duwan oo ay ka mid yihiin taageeridda hannaanka nabadda ee ay Soomaalidu hormuudka ka tahay, oo ay ku jirto tayeynta ciidamada Sooma aliya.

"Wajigan xasaasiga ah ee howlgalka ATMIS, waa heerar sare oo u diyaarsan hawlo muhiim u ah karti, hufnaan iyo hawl-karnimo oo ka kooban saraa kiisha shaqaalaha si ay u maareeyaan hawl maalm eedka kuwaas oo si wadajir ah loogu tiriyo ka miro-dhalinta ujeedooyinka istaraatiijiga ah ee howlgalka,” ayuu yiri Maj. Gen. William Shume, Ku-Xigeenka Tali yaha Ciidanka ATMIS ee Hawlgallada. iyo Qor shaynta,.

Ka dib waxa uu ku booriyay saraakiisha cusub ee loo soo dirayao dalka Soomaaliyain ay aqoon u yeeshaan waajibaadka shaqo ee loo igmaday, isla markaana ay ilaaliyaan xirfada shaqo, taasoo ah tiira rkii ATMIS-ka ee Soomaaliya.

"Waan ku faraxsanahay inaan ogaado in ujeedd ooyinka tababarka la gaaray. Waxaan si rasmi ah idii nkugu soo dhawaynayaa goobta hawl-wadeenada, oo ah mid ay ku jirto xirfada, anshaxa, qiyamka cii danka, heerka sare iyo kartida dhamaanteed oo wa da socda,” ayuu Sarreeye Gaas Shume ku daray.

Fududeeyayaasha tababarkan ayaa waxaa ka mid ahaa saraakiil ka kala socotay Xafiiska Taageerada Qaramada Midoobay ee Soomaaliya (UNSOS) iyo Hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan Miino baarista ee UNMAS.

Sarkaal ka tirsan ciidamada ATMIS ee dhanka ji nsiga Maj. Mary Kaonga oo u dhalatay dalka Za mbia, ayaa sheegtay in tababarkan ay ka faa’iideen fikrado muhiim ah oo ku saabsan sida ugu wa naagsan ee ay ula shaqeyn karaan haweenka ka ti rsan ciidamada ammaanka ee Soomaaliya si loo soo celiyo nabadda iyo ammaanka dalka.

"Tababarku waxa uu ahaa mid cajiib ah sababtoo ah waxa uu i siinayay fursad aan wax badan uga ba rto xaaladda Soomaaliya, waxa la qabanayo iyo wa xa la samaynayo ee la rabo in aad u codsato sidaad hawshan ugu jirto,” ayuu yiri Maj Kaonga, oo ka soo shaqeeyay caafimaadka muddo 23 sano ah, isaga oo sidoo kale ka hoos shaqeysay Howlgalka Q/M.ee Koonfurta Suudaan sanadkii 2010-kii.

Tababarka ayaa waxaa ka qeyb galay saraakiil cii dan oo ka kala socday dalalka Burundi, Ethiopia, Ghana, Kenya, Sierra Leone, Uganda iyo Zambia.

Shiinaha Oo Soomaaliya Ka Taageeraya Horu ma rinta Duulista Iyo Gaadiidka.

Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawada , Xil. Far dowsa Cusmaan Cigaal ayaa Shalay qaabishay Saf iirka Shiinaha u fadhiya Soomaaliya , Amb. Fei Shen gchao. Kulan ay yeesheen ayaa looga hadlay wada shaqeynta dhinacyada Duulista iyo Gaadiidka, iya doo Safiirka Shiinaha uu ballanqaaday inay door mu uqda ka qaadanayaan hannaanka casriga ah ee loo qalabeynayo dhismaha xarunta Hay’adda , tab babarada Shaqaalaha hay’adda iyo horumarinta siyaasadaha iyo shuruucda Gaadiidka.

"Shiinaha waa dal ka mid ah kuwa ugu horreeya dunidda ee Duulista iyo Gaadiidka , si loo gaaro hiigsigeenna ho rumarinta wuxuu Safiirka inuu xaqiijiyay tallaabooy inka u horreeya ee horumarinta Hay’adda Duulista.” Wasiir Fardowsa ayaa sida sheegtay.

Wasiirka ayaa xaqiijisay iskaashiga Shiinaha in uu sidoo kale gacan ka geysanayo adeegyada Duul ista iyo Gaadiidka Soomaaliya inay noqdaan kuwa u sarreeya ee gobolka.

Madaxweynaha Mareykanka oo u digay Ruushka.

Madaxweynaha Mareykanka, Joe Biden ayaa ka digay jawaab celin culus hadii Ruushku dagaalka Ukraine u adeegsado nukliyeer xaddidan ama hubka kiimikada.

Mar uu Biden la hadlayay wakaal adda wararka ee CBS, waxaa uu sheegay in tallaabada noocaas ah ay weji cusub u yeeli karto da gaalka Ruushka iyo Ukraine.

Madaxweyne Putin ayaa heegan gaar ah geliyay ciid amadiisa ku hubeysan nukliyeerka, kaddib duulla ankii uu Ukraine ku qaaday bishii Febraayo.

Waxaa isa soo tarayay walaaca waddamada reer Galbeedka, taas oo ku aaddan in madaxweynaha Ruushka, Vladymyr Putin uu soo bandhiggo istaraati jiyad cusub iyadoo ciidamada millateriga Ruushka ay lumiyeen meelo kamid ah Ukraine.

Madaxweyne William Ruto Oo Safarkiisii Ugu Horreeyay Ku Tegaya Dal Ku Yaalla Yurub

Madaxweynaha dalka Kenya, William Kipchirchir Samoei Arab Ruto ayaa waxa uu Shalay Safarkiisii u horeeyey ku tegi doonaa dalalka Ingiriiska iyo Ma raykanka.

Booqashada ayaa timid isbuuc kadib, markii loo dhaariyey Xilka Madaweynaha ee dalka Kenya.

Waxa uu lugtiisa Koowaad ku tegi doonaa caasim ada dalka UK ee London,halkaasi oo uu berrito ka ga qeyb geli doono Aaska Qaran ee loo samaynayo Boqoradii geeriyootay ee dalkaasi, Queen Elizabeth II.

Ilaa 500 oo Wafuud Caalami ah ay aa ka qeyb geli doona aaskaasi, iy adoo Boqorka cusub ee dalka UK, King Charles III qaabili doono Madaxda Shisheeyaha ee ka qeyb gal ayo Aaska Queen Elizabeth Ii.

Dhinaca kale, Madaxweynaha dalka Kenya wa xa uu Safar kiisa 2aad ku tegi doona dalka Maray kanka, isagoo dhigiisa dalkaasi, Joe Biden kula kul mi doona Xarunta Aqalka Cad ee magaalladda Was hington.

Sidoo kale, waxa uu ka qeyb geli doonaa Shirwe ynaha 77-aad ee Golaha Guud ee QM (The 77th Uni ted Nations General Assembly (UNGA) oo ka furmi doona Xarunta Dhexe ee QM ee magaalladda New York.

sheegay 11 jir & 12 jir oo laga helay xeebta Magaa lada Bosaso ee xarunta gobolka Bari.

Meydka laba caruur ah oo da’adooda lagu kala shee gay 11 jir & 12 jir ayaa laga helay xeebta Magaalada Bo saso ee xarunta gobolka Bari.

Caruurtan oo ay baddu qaaday Dorraad ayaa Shalay soo tuftay sida ay xaqiijiyeen eheladooda.

Caruurta ku geeriyootay bada ayaa Magacyadooda lagu kala sheegay Ax med C/kariin & Sakariye,ehelada car uurtan ayaa buux dhaafiyay Isbitaalka oo la dhigay meydka.

Dhacdadaan ayaa ku soo beegmeysa xilliyada ay dabaylaha xagaagu dhacayaan waxaana horey xeeba ha badda cas ugu degay doonyo ganacsi oo u soo socday Bosaso

Booliska Mareykanka oo xiray Muwaadin Soom aaliyeed oo loo heysto in uu dil geystay

Cidamada Booliiska Magaaladda Mankato ee dalka Mareykanka ayaa sheegay in ay gacanta ku dhigeen oo ay xireen Maxamed Bashiir oo loo heysto dembi la xirii ra toogasho ka dhacday magaaladda Mankato ee gob olka Minnesota.

Bashiir Maxamed, oo 30 jir ah, ay aa la xiray, waxaana lagu xiray xab siga degmadda Blue Earth. Weli fa ah faahin dheerad ah maamulka bo oliisku kama ayna soo saarin xariga Bashiir, sida meesha laga qabtay iyo sida loo qabtay.

Maxamed Bashiir ayaa lagu eedaynayaa in uu toogtay nin ay is yaqaanaan oo ay guri wada joogeen. Dembiga toogashadda ee loo xiray Maxamed Bashiir ayaa dha cay maalintii Jimcaha 9-ka subaxnimo ka hor. Ninka uu toogtay Maxamed ayaa Isbitaalka loola cararay, isaga oo ay boliisku sheegeen in uu yahay dhaawac halis ah.

Dhawaan sidoo kale waxaa gudaha magaaloyin ka mid ah dalka mareykanka dil loou geystay laba rag So omaali ah, iyada oo dilkaas ay Booliska u xireen Hawe eneey iyo Nin u dhashay dalka Mareykanka.

Qaramada Midoobay Oo Mar Kale Digniin U Dirtay Hoggaamiyeyaasha Taliban

Jimciyadda Quruumaha Ka dhaxeysa, ayaa mar kale ku boorisay hoggaamiyeyaasha Taliban inay qaad aan tillaabooyin degdeg ah, oo dib looggu furayo dug siyada sare dhammaantood, sannad ka dib markii koo xdu ay amar ku bixisay in gabdhaha ardayda ah ay ku nagaadaan gurya hoodda.

Qaramada Midoobay ayaa waxay sheegtay inay ahayd sannad-guuro naxdin leh, oo ay aheyd in laga xishoodo, oo gebi aha anba laga baaqsan karayey.

Hey’adda ayaa xustay in ka-saarista joogtada ah ee hablaha dugsiga sare aanay lahayn sabab rasmi ah oo loo qaateyn ah, oo aanay jirin meel kale oo dunida ku taalla, oo sidaasi lagu sameeyo.

Taliban ayaa ogolaatay in iskuulada wiilasha dib loo furo sanadkii hore, bil kadib markii ay la wareegeen ga can kuheynta magaalada Kabul. Laakiin dugsiyada sare ee hablaha ee inta badan dalkani, ayaa wali xiran.

Kooxda Islaamiga ah ayaa sheegtay in wadanku uu u baahan yahay deegaan Islaami ah oo sax ah, kahor inta aan ardayda gabdhaha ah loo oggolaan inay dib u bilaa baan waxbarashadooda.

Horraantii bishaan, qaar kamid ah iskuulada gabdha ha, ayaa dib loo furay magaalada Gardez ee gobolka Paktia, iyadoo ay caawinayaan odayaasha qabaa’ilka iyo macalimiinta, laakiin Taliban ayaa mar kale xirtay

Madaxda Caalamka Oo Kusii Qul-Quleysa Guda ha Dalka Ingiriiska

Boqor Charles ayaa Shalay boqollaal Madaxda ca alamka ah iyo marti sharafeed boqortooyooyinka dunida ka socda kula kulmi doona qasriga Buckingham , iy adoo maalinta berri ah loo diyaar garoobayo aaska boqorad Elizabeth.

Madaxda la filayo inay ka qeyb galaan waxaa ka mid ah madaxweyne Biden. Biden oo Habeen hore gaa ray London wuxuu ka mid yahay ilaa shan boqol oo ma daxda dalalka adduunka ah iyo marti sharafeed kale oo la filayo inay munaasabadda ka qeyb galaan. waxaa sidoo kale ah London ku sugan madax uu ka mid yahay madaxweynaha Hindiya.

Ra’iisul Wasaareyaasha dalalka Canada, Australia iyo New Zealand ayaa iyaguna ka mid ah madaxda ku sugan Londona. Xaaska boqor Charles, Camilla, ayaa khudbad la sii duubay uga qyeb qaadaneysa macsala ameynta boqoradda.

Ra’iisul Wasaaraha New Zealand Jacinda Ardern ay aa xaqiijisay inay la kul mi doonto boqorka, amiirka Wa les iyo raysal wasaaraha Britain kahor aaska booq radda, iyo in sidoo kale ay Westminster Hall uga qeyb galeyso munaasabadda aaska. Dhaxal sugaha booqr tooyada Sacuudiga Maxammed Bin Salmaan ayaa isa guna ka mid ah martida lagu casuumay aaska, inkastoo ay cabasho ka timuid kooxaha u dooda xuquuqda aad anaha.

Shir weynaha 48aad ee Shaqada waddam ada Jaam acadda Carabta oo Qaahira ka furmay

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada Xuku umadda Federaalka ah ee Soomaaliya , Xil. Biixi Iimaan Cige iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa ka qeybgalay furitaanka shir weynaha 48aad eeShaqada Jaam acadda Carabta.

Kulanka koowaad ee fadhiga 48aad ee shir weynaha Shaqada ayaa looga had layarrimaha dhaqaal aha iyo horumarinta Buls hada , hababka cusub ee shaqada, ilaalinta Bul shada iyo dhaqaalaha dhijitaalka gaar aha an xaaladaha cusub ee ay ku shaqeeyaan shaqaalaha ku shaqeeya dhijitaalka.

Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada ,Mudane Biixi Iimaan Cige, ayaa soo bandhigay sida ay Sooma aliya ugu sii horumarayso dhinaca Ilaalinta Bulshada iyo dadaallada ku aaddan xal u helida shaqo la’aanta.

Wasiir Biixi, oo uu safarka ku weheliso Agaasimaha Guud ee Wasaaradda , Mudane Cabdullahi Maxamed Cali ayaa waxaa uu sheegay in loo baahan yahay siya asad mideysan oo ay ka yeeshaan waddamada Car abta taasoo si buuxda uga hadleysa ku shaqeynta dhaq aalaha dhijitalka, isla markaana la dhowrayo xuquuqda shaqaalaha, ayadoon looga faa’ideysaneynin u guurida dhijitalka ama adeegsiga teknoolajiyada.

Isticmaalka iyo u guurista dhaqaalaha dhijitalka ay aa waxaa la filayaa inuu fududeeyo ganacsiga, iyadoo sahleyso inuu dhaqaalaha dalka kordho, ayuu ku daray Wasiir Biixi Iimaan Cige oo intaas sii raaciyay in loo baa han yahay in dhaqaalaha dhijitalka loo isticmaalo shaqo abuuris baahsan si loola dagaallamo shaqo la’aanta.

Wafdiga Wasiirka ee ka qeybgalay shirka ayaa sidoo kale waxaa qeyb ka ahaa xiriirka ururrada Shaqaalaha Soomaaliyeed iyo rugta ganacsiga iyo warshadaha.

Ballanqaadyadii Madaxweyne Xasan Sheekh u sam eeyay Xildhibaanada Murusade oo mar kale fashil ku yimid

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxam uud ayaa kulan uu la yeeshay xildhibaanada Murusade ugu ballanqaaday in uu usoo celinayo xilalkii ay hayeen uu horey uga qaaday markii madaxweynaha ahaa kasii de gayay sanandkii 2016-kii, ku waa oo ay kamid ahaayee aga asimaha Hay’adda So

cdaalka iyo Maareeyaha Garo onka Aadan Cadde.

Xilalka uu Xasan Sheekh uu ballanqaaday beesha Murusade in uu siinayo markii uu la kulmay kahor inta aan xukuumadda lasoo dhisin ayaa waxaa kamid ahaa, Wasiir buuxa, Wasiiro dowle iyo sidoo kale agaasimaha Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha, Maareeyaha gar oonka Aadan Cadde iyo Maareeye kuxigeenka Dekad da Muqdisho, saddexdan xil ayaa horey waxaa u hee stay beesha Murusade kahor inta uusan Xasan Sheekh ka qaadin .

Madaxweynaha ayaana siiyay kaliya beesha Murus ade hal Wasiir oo katirsan xukuumadda, waxa uuna ka laabtay ballanqaadkii ahaa Hay’adda Socdaalka iyo jin siyadaha, waxaa sidoo kale haddana meesha ka ba xday maareeyaha garoonka Aadan Cadde oo hadda loo magacaabay masuul kasoo jeeda Puntland, waxa ayna hadda sugayaan Murusade kaliya maareeye kuxige enka Dekadda oo iyana laga yaabo in lagu boodo ama qolyo kale la siiyo

Meydka laba caruur ah oo da’adooda lagu kala

Al-Shabaab oo lagu billaabay in la gowraco kadib marar badan oo ay dad gowraceen

Dagaal-yahanada Macawiisleyda ayaa dilay ugu yaraan 45 xubnood oo ka tirsan Al-Shabaab, ayaga oo gowrac ay qaar ka mid ah, waxaa sidaas xaqiijiyey goobjoogey aal, xilli shacabka gobollada dhexe ay xoojiyeen dagaalka ka dhanka ah kooxdan. Gowracan ayaa dhacay Sabtidii kadib dagaal xooggan oo ka dhacay gobolka Hiiraan, halkaasi oo uu ka socdo kacdoonka ugu xooggan ee ka dhanka ah Al-Shabaab.

"Al-Shabaab ma xoog badna, dadka ayey gubaan, gowracaan oo meydadkooda dhigaan jidadka si ay u arga gax geliyaan shacabka,” wax aa sidaas yiri Axmed Cabdulle oo ka mid ah odayaasha Hiiraan.

"Hadda waxaan ku sameynay sidaas si la mid ah: Waxaan amarnay in la gowraco dagaal-yahanada Al-Shabaab,” ayuu yiri Axmed oo la hadlay wakaaladda wararka Reuters.

Muuqaallo lagu baahiyey barta Telegram ayaa muu jiyey ugu yaraan laba ka mid ah dagaal-yahanada Al-Shabaab oo la gowracay iyo meydadka tobanaan kale oo dagaalka lagu dilay.

Goobjoogeyaal dhowr ah oo codsaday inaan maga cyadooda la shaacin ayaa xaqiijiyey dhab ahaanshaha muuqaalladaas.

"Al-Shabaab waa na caddibeen…sidaas darteed, dadkeena waxay go’aasadeen inay is xorreeyaan. Gaba dheyda ayaa sidoo kale ka dagaalameysa furunta hore, waxay haysataa AK-47,” waxaa sidaas tiri Xaliima Ismaaciil oo ka mid ah dadka deegaanka.

Dagaal-yahanada Macawiisleyda ayaa 10 deegaan ka qabsaday Al-Shabaab toddobaadyadii dhowaa, sida uu sheegay Xasan Faarax oo ka mid ah odayaasha gobolka Hiiraan.

Sidoo kale, shacabka Galmudug ayaa hubka qaat ay oo dagaalka dhankooda ka wada.

"Toddobaadkan, waxaan dib u qabsanay sagaal xaafa dood,” ayuu yiri Axmed Shire Falagle oo ah wasiirka arrimaha gudaha Galmudug.

"Kacdoon xooggan ayaa ka socda maamul goboleedka Galmudug.”

Dowladda federaalka ayaa Sabtidii ciidamo u dirtay Galmdug si ay u xoojiyaan dagaal-yahanada deeg aanka.

Maleeshiyada Al-Shabaab ayaa horraantii bishan wa xay duleedka Beledweyne ku dileen 18 qof oo shacab ah ayaga oo kadibna gubay baabuur, taasi oo sii kicisay dadka deegaanka.

Dagaalkan ayaa u muuqda kii ugu dambeyn looga adkaan lahaa Al-Shabaab, loogana xoreyn lahaa dalka.

Nin lagu magacaabo Maxamed Khan oo la xirey markii uu ku dhawaaday naxashka boqorad Elizabeth

Nin 28 jir ah, ayaa lagu soo oogay danbi ka dhan ah xeerkadagsan, kadib markii lagu eedeeyay inuu ka baxay safka tacsida, si uu ugu dhawaado naxashka boq oradElizabeth-da Labaad Jimcihii.

Muhammad Khan, oo dagan xaafadda Tower Haml ets ee bariga magaalada London, ayaa kasoo muuqan doona maxkamadda Westminster, maalinta Isniinta ah ee soo socota.

Booliiska caasimadda ayaa sheegay in lagu soo oo gay ninkani sharciga nidaamka dawliga ah. Muuqaalka toos ah ee ka imanaya Westminster Hall, ayaa la go oyay markii uu shilku dhacay.

Bayaan kasoo baxay booliiska ayaa lagu yiri: "Muha mmad Khan, waa qof 28 sano jir ah, dagan wadada Bar leycorn Way, xaafada Tower Hamlets, waxaa lagu soo oogay dacwad sabtidii, oo ay taariikhdu ku beegnayd bi shii Sebtembar 17-keeda, ee sanadkan 2022-ka, sida uu dhigayo Qeybta 4 A ee Sharciga kala danbeynta ee Bulshada.

"Waxa lasoo is taajin doonaa xabsiga maxkamadda Westminster maalinta Isniinta, oo ku beegan Sebtembar 19-keeda.” Waa qofkii labaad ee lagu soo oogo dambi ah inuu galay xadgudub, isagoo safka ku jira, si uu u ar ko naxashka boqorad Elizabeth-da Labaad.

Nin 19 jir ah, ayaa lagu soo oogay dacwad, kadib ma rkii lagu eedeeyay inuu is qaawiyay, oo uu gadaal ka rii xay dad barooranaya, oo markaa ku sugayay naxashka boqoradda Victoria Tower Gardens Arbacadii.

Adio Adeshine, ayaa lagu soo oogay labo dacwadood ,oo ah fara xumeyn iyo labo dambi oo ah jebinta am arka ka hortagga waxyeelada galmada. Wuxuu kasoo muuqan doonaa maxkamada Southwark Crown 14-ka Oktoobar.

Boqorad Elizabeth-da Labaad ee geeriyootay, ayaa waxaa naxashkeeda uu ooli doonaa Hoo lka Westm inster, ilaa maalinta aaskeeda ee Isniinta.