...

Madaxweyne Xasan Sheekh oo QM kala hadlay waxka qabashada Arrimaha Abaaraha

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaal ka Soom aaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa kulan kula qaa tay Madaxtooyada Qaranka Ku-xigeenka Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Arrimaha Ba ni’aadamnimada iyo Gargaarka Degdegga ah OCHA Mudane Martin Griffiths.

Madaxweyne Xasan Sh.ayaa la wadaagay Martin Griffiths qor sheyaasha DFS ee ku aaddan wax ka qabashada arrimaha ban i’aadamnimada ee ka dhashay saameynta abaaraha ka jira dalkeenna iyo qeybo ka mid ah gobolka Geeska Afrika, taas oo u baahan in si wadajirka ah la isaga kaas hado heer dowladeed iyo heer Caala m intaba.

Sidoo kale, Madaxweynaha ayaa tilmaam ay in sha cabka iyo dowladda Soomaaliy eed ay ahmiyadda siin ayaan ka jawaabid da baahiyaha deg deg ah ee bulsh ada iyo barnaamijyada ku saleysan hiigsiga fog, si xal waara loogu helo caqabadaha soo noqnoqday ee ay ka mid yihiin abaaraha iyo isbeddelka cimilada, isagoo ho osta ka xariiqay in diirradda la saaro xilligan sidii garg aarka bani’aadamnimo loogu saleyn lahaa shaqo abuur qaran, maalgashi, hannaan ka tarjumayo isku filnaan sho dhaqaale iyo horumar waara.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ku bogaadiyey hay ’adda OCHA taageerada iyo garab istaagga joogtada ah ee ay siiyaan shacabka Soomaaliyeed, waxa uuna ku adkeeyey in ay xoojiyaan gargaaridda dadka abaaru hu saameeyeen iyo wax ka qabashada xaaladaha ba ni’aadamnimo ee ka dhashay.

Dhankiisa, Mudane Martin Griffiths Ku-xigeenka Xo ghayaha Guud ee Arrimaha Bani’aadamnimada iyo Gar gaarka Degde gga ah ee OCHA ayaa sheegay in dowl adda Federaalka Soomaaliya ka caawin doonaan arr imaha mudnaanta u leh ee ku saabsan horumarinta iyo dadaa llada wax looga qabanayo saame ynta baahsan ee ka dhalatay isbaddalka cimilada.

Shirka Golaha Wasiirrada oo looga hadlay Amniga iyo Abaaraha

hirkii ugu horreeyay ee toddobaadlaha ahaa ee Gol aha Wasiirrada ayaa Shalay lagu qabtay M/ Muqdisho, kaasi oo looga hadlay xaaladda amniga waddanka, dadaalka gurmadka abaar aha iyo safarradii shaqo ee dhowaan uu galay Ra’iisul Wasaaraha.

Shirka oo uu shir guddoominayay R/ Wasaaraha Xukuumadda Federaalka Somaaliya Mudane Xamse Cabdi Barre, ayaa waxa uu kaga warramay socdaal uu ku tagay magaalada Tunis ee dalka Tunisia, oo isaga wafdigiisa ay kaga qayb gal een shirkii caalamiga ahaa ee TICAD8, kaasi oo intii uu socday

Ra’iisul Wasaaraha iyo xubnaha wafdiga ay ku soo bandhigeen horumarrada socda iyo arrimaha mudnaan ta u leh dowladda ee u baahan kaalmo caalami ah, si g uullo looga gaaro, iyadoo kulamo kala duwan la yeeshe en madaxdii ka qayb galeysay shirka.

Waxaa sidoo kale, R/Wasaaruhu ka warramay safa rkiisi magaalada Beledweyne oo uu sheegay in ay u do orteen, sidii uu tusaale ugu noqon lahaa gurmadka ay dowladdu billowday.

Dhinaca kale, Wasiirradda Gaashaandhiga iyo Amni ga ayaa iyaguna waxa ay xog ka bixiyeen xaaladda am maanka ee dalka iyo dadaalka ay dowladdu waddo ee la gu doonayo in lagu xorreeyo goobaha ay cadowgu ku dhuumaaleysanayaan, laguna sugo amniga shacabka Soomaaliyeed. Wasiir arrimaha Gudaha, Federaalka iyo dib-u-he shiisiinta, ayaa isna ka warbixiyay xaaladda abaaraha iyo xogtii ugu dambeysay ee gurmadka loo fidinayo go obaha ay saameynta ku yeelatay.

R/Wasaaraha ayaa ku adkeeyay wasaarradaha ay quseeyaan ajandayaashii shirka ee Shalay. in ay si de g-deg ah wax qabad la taaban karo u gaarsiiyaan shac abka.---DHAMMAAD----

Maadxweyne Xasan Sheekh oo Taliyaha Cii damada Mareykanka ee Afrika kala hadlay dagaalka Al-Shabaab

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Feder aalka ah ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa M/ Muq di sho waxaa uu kulan gaar ah kula qaatay Taliyaha Cus ub ee Ciidamada Mareykanka ka jooga Afrika ee loo ya qaano (Africom) Jan eraal Michael Langley oo uu wehl inay ay Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya Amb. Larry André.

Kulanka ayaa waxaa labada dhinac ay iskula soo qa adeen muhiimadaha iyo howl gallada iyo dagaalka ka dhan ka ah Al-Shabaab ee ka socda qaar ka mid ah deg aannada ay Al-Shabaab kaga sugan yihiin gobolada dalka Soomaaliya.

Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka ah ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa uga mah ad celiyay Taliyaha Ciidamada Mareykanka ee Arika ta ageerada amni oo ay siiyaan Soomaaliya, isaga oo ugu baaqay inay kordhiyaan.

Soomaaliya ayaa waxaa hadda ku sugan ciidamo ka mid ah kuwa mareykanka, kuwaas oo Saldhigooda ugu weyn uu kuyaallo Xerada Balli-doogle ee Gobolka Sh/ Hoose, waxaana mararka qaar ay ciidamada Mareykan ka fuliyaan duqeymo dhinaca cirka ah oo ay la beegsad aan Saldhigyada Al-Shabaab.

Wasaaradda waxbarashada Soomaaliya oo soo ban dhigtay habka ay u qeybisay deeq waxbara sho oo laga helay dalka Masar

Wasaaradda waxbarashada Soomaaliya ayaa soo bandhigtay sida ay u qeybisay deeq waxbarasho Soo maaliya ay ka heshay dalka Masar, taa soo isugu jirta waxbarashada sare ee heer koowaad iyo heerka laba ad. Qo raal ku taariikhaysanaa bishii june dha mmaad eedkii ayaa dowlad gobolee dyada lagu wargaliyay inay soo gudbiy aan ardayda buuxisay sharuudaha deeqda waxbara shada, ugu dambayn 20-kii bi shii 7-aad ee tagtay.

Gobolka Banaadir ayaa ah gobolka ugu badan ee wasaaraddu siisay deeq da waxbarashada, wuxuuna ka helay 40 arday, halka dowlad goboleedyada iyo Soma liland ay heleen mid 25 arday oo deeq waxba rasho ah.

Qeybsiga deeqaha waxbarasho waa mid kamid ah arrimaha ay aadka isugu khilaafaan dowladda federalka iyo dowlad goboleedyada. Inkastoo marar badan laga gaaray heshiisyo arrintan, haddana dowladda dhexe ay aa lagu eedeeyaa inaysan si caddaalad ah u qeybin fur sadaha waxbarasho ee dibadda.

 

Xasan Sheekh iyo Deni oo Tacsi u diray Sheekh Shariif

Madaxweynaha dowladda federaalka ah ee Soomaa liya, Xasan Sheekh Maxamuud iyo Madaxweynaha dow lad-goboleedka Puntland, Saciid Cabdullaahi Deni ayaa warkasoo saaray geerida ku timid Allaha u naxariis te Marxuumad Xasno Ca bdulle Isaaq oo aheyd ho oyada Madax weynihii ho re ee dalka. Madaxweyne Xas an ayaa marka hore tacsi tiiraanyo leh u diray ma daxweyn ihii hore ee dalka Mudane Shariif Sheekh Ax med, qoys ka iyo qaraabada ay ka baxay marxuumada.

"Innaa Lillaahi wa innaa Ileyhi Raajicuun. Waxaan tacsi tiiraanyo leh u dirayaa Madaxweynihii 7-aad ee Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Shariif Sheekh Axmed iyo dhammaan ehelada ay ka geeriyootay hooyo Xasno Cabdulle Isaaq,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay xafiiska Madaxweyne Xasan Sheekh.Sidoo kale madaxweynaha ayaa Alle uga baryey Marx uumadda in uu hoygeeda ka yeelo jannatul fardowsa samir iyo iimaanna uu ka siiyo qoyskeeda iyo guud aha an ummadda Soomaaliyeed ee ay ka baxday Marxuu mad Xasno Cabdulle Isaaq.

Shariif iyo Xasan ayaa ah saaxiibo-siyaasadeed si weyn isugu dhaw, ayada oo xusid mudan tahay in xiligii doorashada uu Shariif kamid ahaa musharaxiinta coda dkooda markii dambe ku biiriyay madaxweynaha tallada haya.Dhinaca kale, Madaxweynaha dowlad-goboleedka Puntland Md. Saciid Cabdullaahi Deni ayaa khadka tal eefan kula hadlay Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Md.Shariif Sheekh Axmed, isaga oo uga tacsiyeeyay ge erida Hooyadiis Alle ha u naxariistee Xasno Cabdulle Isaaq.

Madaxweyne Deni ayaa marxuumada Alle uga bary ay in uu danbigeeda dhaafo, oo janadii geeyo, eheladii iyo qoyskeediina samir iyo iimaan kasiiyo, wuxuuna si gaar ah tacsida iyo tiiraanyada ula wadaagay Madaxw eynihii hore ee Soomaaliya Mudane Shariif Sheekh Axmed.

7 qof oo isku qoys ah oo dhimasho iyo dhaawac ay kasoo gaareen hoobiye gurigooda kusoo dhacay

Todobo qof oo isku qoys ah ayaa dhimasho iyo dhaawac ku noqday Hoobiye Shalay aroortii ku dhacay gurigooda oo ku yaala degmada Xamar weyne ee gobolka Banaadir.

Saddex qof oo labo kamid ah ay carruur yihiin, kuw aas oo uu awo owe u ahaa xidlhib aan Cali Ganey oo horey barlamaan ka Soomaaliya ugasoo mid noqday, ayaa ku geeriyooday hoobiyaha gur igooda kusoo dhacay.

Xildhibaan hore Cali Ganey oo booqday hoyga uu hoobi yaha ku dhacay ayaa ururka Alshabaab ku eedeeyay In ay ka dambeeyaan falkaan, isagoo sheegay inay doona yaan inay ku muujiyaan amni xumada magaalada Muq disho.

"Anigoo jiifay waxaan ka war helay jug culus. Haddii bannaanka usoo baxayna, waxaan ka war helay gabar tii deriska ahayd oo cabaadaysa oo dhahaysa, "ilmaha ygii way dhammadeen. Gabadhiiyaan kusoo kala orod nay. Ilmihii aan soo daldalnay qaarna iyagoo mayd ah ayaan bannaanka usoo bixinay, qaarna iyagoo dhaaw aca,” ayay tiri haweeney kamid ahayd dadkii usoo gurm aday qoyskan.Saddex kamid ah dadka dhaawacm ay ayaa xaala ddooda caafimaad laga dayrinayaa, iya goo lagula tac aalayo isbitaalada magaalada Muqdisho.

Wasiir Fiqi: Ma jiro dagaal dowladdu ku la jirto maa mulka Koonfur Galbeed

Wasiirka arrimaha gudaha dowladda federalka Soo maaliya ayaa sheegay in aysan waxba ka jirin wararka sheegaya in dowladda federalku colaad kala dhaxeyso dowlad goboleedyada.

Wasiir Fiqi ayaa si gaar ah usoo qaa tay maamulka Koonfur Galbeed oo ka mid ah maamulada aadka ugu dho waa dowladdii hore ee madaxweyne Farmaajo, kana soo horjeeday siyaasiyiintii mucaarad ka ee uu madaxweyne xasan Sheikh kamid ahaa.

Fiqi wuxuu sheegay maamulka koonfur Galbeed in dowladdu wada shaqayn dhow la leedahay islamarkaa na uu yahay meelaha uu Shabaabku dhibaatada ka wa do ee ay dowladdu doonayso inay gacan ka geysato sidii loosoo afjari lahaa.

Wuxuu sheegay hadal qof dowladda katirsan kasoo yeeray in aanu ka tarjumayn aragtida iyo siyaasada dowladda ee Koonfur Galbeed.

"Koonfur Galbeed hadda gurmadkii abaaraha ayay dowladdu ka billaabaysaa. Hay’adda masiibooyinka ay aa Shalay iyo berri deegannada ugu darran geynaysa gurmadka abaaraha, marka ma jiro dagaalo dowlad gob oleedyada ah,” ayuu yiri wasiir Fiqi.

Wuxuu sheegay dowladdu inay u taalo shaqo culus oo ku aadan la dagaalanka Alshabaab oo uu ku tilma amay mushkiladda ugu weyn ee Shalay hortaagan dow ladda Soomaaliya.Wuxuu sheegay inay ku qaadi doon aandagaal dhi naca fikirka ah, dhinaca dhaqaalaha ah iyo duullaan mil atari oo toos ah. Wuxuu digniin udiray ganacsatada dha qaalaha siiya Alshab aab.

Wasiirka Arrimaha Gudaha Oo La Kulm ay Wakiilo Heer Sare Ah Oo Ka Socda Safaaradda Norway

Wasiirka Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaal ka iyo Dib-u-heshiisiinta XFS Mudane Axmed Macalin Fiqi ayaa la kulmay wakiilo heer sare ah oo ka socda sa faarada Norway ee Somaliya.

Wakiilada ka socday Safaa radda Norway ee Soomaaliya waxaa hogaaminayay Madaxa Safaarada Mr. Haakon Svane, waxaa looga wada hadlay Arrimaha Xasilinta, Dib-u he shiisiinta iyo Barnaamijyada horumarinta ee Dowlada Norway ay ka wado Soomaaliya.

Wasiirka Wasaaradda ayaa bogaadiyay Kaalinta ay dawladda Norway ka qaadatay Arrimaha Xasilinta iyo Di b-uheshiisiinta,dhismayaasha dawladaha hoose isagoo na balan qaaday in ay si dhow ula shaqayn doonaan Ha y’addaha fuliya mashaariicda ay dalka ka wado dawla da Norway.

Dowladda federalka iyo Dowlad goboleedyad oo ku heshiiyay tallaabooyin wax looga qabanayo arrima ha deegaanka

Wasaaradaha deegaanka iyo Isbeddelka cimilada ee Dowlada Federaalka iyo Dowlad Goboleedyada ayaa ku heshiiyay xoojinta ka wada shaqeynta arrimaha de egaanka iyo isbeddelka cimilada.

Diyaarinta guddiyo isku dhaf ah oo ka shaqeeya isku xirka wasaaradaha heer dowlad goboleed iyo heer Federaal, Qa bashada kulamo joogto ah si loo adkeeyo xiriirka iskaashi iyo kan howled ee Wasaaradaha, Midey nta qorsheyaasha iyo istraatiijiyaddaha ee Wasaaradah a si loo gaaro yool mideysan oo wax ku ool ah, ayaa ka mid ah qodobada la isku afgartay.

Waxaa kaloo la isku raacay in wasaaradda Deega anka kormeerto goobaha ay saameeyeen burburka dee gaanka iyo Nabaad Guurka ee dalka, Baahinta Barnaa mijyada wasaaradda Deegaanka iyo Isbeddelka Cimila da dhamaan dalka iyadoo loo marayowasaaradaha de egaanka iyo isbeddelka Cimilada ee Dowlada Goboleed yada.In la wadaago xogaha muhiim ka ah ee la xiriira arrimaha Deegaanka iyo Isbeddleka Cimilada, sameyn ta guddi wadajir ah oo la xiriira waxkaqabashada arrim aha degdega ah, fulinta barnaamijyo wacyigelin la xarii ra deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada heer gobol iyo heer qaran, mideeynta magacyada Wasaaradaha deeg aanka heer Federaal iyo heer Dowlada goboleed, ayaa sidoo kale kamid ahaa waxyaabihii hoosta laga xariiqay.

Wasaaradaha deegaanka iyo isbeddelka cimilada Heer Federaal iyo Heer Dowlada Goboleed, waxay daaq u di reen beesha caalamka iyo deeq Bixiyaasha in ay Soomaaliya ka taageeraan wax ka qabashada saameyn ta isbeddelka cimilada iyo deegaanka.

Weerar askar lagu dilay oo ka dhacay duleedka Afgooye

Wararka laga helayo gobolka Shabeelaha Hoose ay aa sheegaya in Shalay dagaal u dhexeeyey kooxda Al-Shabaab iyo ciidamada dowladda Soomaaliya uu ka dhacay duleedka magaalada Afgooye oo ka tirsan gob olkaasi.

Dagaalka oo ahaa mid culus ayaa yimid, kadib mar kii xubno ka tirsanaa Kooxda Al-Shabaab ay weerar ku qaadeen deegaanka Warmaxan ee gobolkaasi.

Ilo deegaanka ah ayaa sheegay in weerarka kadib uu xi gay dagaal toos ah oo u dhexeeyey ciidamada dowl adda oo sal dhig ku leh deegaankaasi iyo dagaalyahan ada weerarka qaaday.

Al-Shabaab oo ka hadashay dagaalkaan ayaa guu llo ka sheegatay, waxayna shaacisay inay ku dishay u gu yaraan lix askari, tiro kalena ay ku dhaawaceen, si doo kalena ay ku soo qabsadeen mooto nooca Fekon-ta ah oo ay lahaayeen ciidamada dowladda Soomaa liya.

Dhankooda saraakiisha ciidamada dowladda Soo maaliya ayaa sheegay inay iska caabiyeen weerarka uga yimid kooxda Al-Shabaab, ayna sidoo kale khasa are culus gaarsiiyeen.

Ma jiro ilo madax bannaan oo xaqiijin kara khasaara ha rasmiga ah ee ka dhashay weerarkaasi, marka laga tego sheegasha da labada dhinac. Xaaladda ayaa ha dda ah mid deggan, wax aana goobihii lagu dagaalam ay ku sugan ciidamada Xoogga dalka Soom aaliyeed oo howlgallo ka bilaabay halkaasi.Afgooye iyo nawaax igeeda ayaa waxaa inta badan ka dhaca wee raro iyo dagaallo culus oo u dhexeeyo ciidamada dowla dda iyo Al-Shabaab oo weli ku xoogan Sh/ Hoose.

Laamaha Amniga Gobolka Mudug oo gacanta ku dhigay waxyaabaha maanka dooriya iyo raggii watay

Ciidanka Daraawiishta Galmudug ayaa howlgal Amniga lagu xaqiijinayo ka sameeyay koonfurta Gob olka mudug ayaa gacanta kusoo dhigay maandooriyaal iyo Ragii watayHowgaljaan ayaa ka dhacay Deegaano hoos yimaa da Degm ada Wisil Saraakiisha Da raawii shta Galmudug ayaa she egay in maandooriyaashaan Amn iga lagu qalqal galin rabay

Saraakiisha Daraawiishta Galmudug ayaa sheegay inay Howlgaladaan ka dhanka ah Meeshiyaad Al Shaba ab iyo maandooriyaasha wadayaan

Dowladda Soomaaliya Oo Ka Digtay Khata ro Ka Dhalan Kara Roob Yari Dhacda Xiliga Dayrta

Wasaaradda Tamarta iyo Kheyeraadka Biyaha Dawladda Fedraalka ee Soomaaliya oo si dhow ula so cota Maraxaladaha adeegyada Saadaasha iyo Korm eerka biyaha (Hydrometeoro log ical Monitoring Servic es) ee dal ka, waxay Wasa araddu shaacina ysaa in saa daasha xilli-roobaad ka dayrta ee nagu soo fool leh ay muujinayso in roobka dayrtu uu aad uga hooseeyo sida caadiga ah (below normal) guud ahaan da lka, marka la ga re ebo qaybo yar oo kamid ah gobollada waqooyi oo iyagu heli doona roobab wanaagsan haduu Alle Id mo. Sidoo kale, waxaa suuragal ah in roobka dayrtu uu ka soo da ahi karo Gobolada Koonfurta Iyo Bartamaha Dal ka (Late Onset).

Roob yarida la filayo awgeed, heerkulka ayaa suura gal ah in uu aad uga sare maro oo uu gaaro ilaa 40oc, kaasoo sababi kara uumi-bax farabadan oo ku yimaad da roobka yar ee la filayo. Socodka qul-qulka biyaha ee wabiyada Jubba iyo Shabeelle ayaa la filayaa inay si wayn hoos ugu dhacaan. Sidoo kale, Waxaa suuragal ah in Wabiga Jubba uu gaaro meel aad u hoosaysa, de eganada qaarna ay qallalaan ama ay ku dhacdo abaar-biyood darani (Hydro-drought). Afar xilli roobaad oo is xig-xiga oo aan sidi larabay u di’in, meelaha qaarna ayn aan wax roob ah helin, ayaa suuragal ah in uu hoos u dhac weyni ku yimaado cabbirka joogga biyaha dhulka hoostiisa sida ceelasha, oo ku xiran roobka.

Waxaa kaloo jira in Deegaanno badan ay qiimaha bi yuhu uu sare kac ku yimid, taasoo sii laba-jibbaari karta qiimaha biyaha haddii roobka dayrta yaraado.

Hadaba Wasaaradda Tamarta Iyo Kheyraadka Biyaha

oo ka falcelinaysa saadaasha xilli roobaadka Dayrta ay aa walaac ka muujinaysa saadaasha taban ee ku aad dan roobka Dayrta oo siwayn loogu baahi qabay, wax wayna ka tari lahayd abaarta daran ee hadda dalka ka jirta. Wasaaradda ayaa ku baaqaysa inay lagama maar maan tahay in Wasaaradaha Biyaha heer Fedraal, Maa mul Gobaleed iyo bah-wadaagtoodu ay xoojiyaan isku xirnaanta iyo wadashaqaynta, una diyaar garoobaan ka jawaabidda biyo-yarida iyo u gargaaridda dadka iyo duunyada.

Bilaal Bulshaawi oo Xalay Muqdisho lagu dhaawacay

Koox hubaysan ayaa Xalay degmada Hodan ee ma gaalada Muqdisho ku dhaawacay Bilaal Bulshaawi oo caan ka ah baraha bulshada, aadna loogu yaqaan ma gaca ah Madaxweynaha Tiktok-ga.

Wiil ka mid ah ehellada Bilaal Bulshaawi ayaa Idaacad da Kulmiye u sheegay in Bilaal laba xabadood looga dhuftay dhegta iyo afka, inkastoo uu san sheegin sababta loo weeraray.

Dhaawac halis ah ayaa goobta loo ga qaaday Bilaal iyo qof kale oo la socday. Falkaan ayaa ka dhacay maqa ayad ku taalla agagaarka isgoyska Ban aadir ee magaalada Muqdisho, halkaas oo inta badan Bilaal lagu arki jiray.

Weli ma jirto cid faahfaahin rasmi ah ka bixisay xaalad da uu ku sugan yahay Bilaal Bulshaawi oo dhaawaciisa isbitaal loola cararay, sidoo kale lama oga sababta loo beegsaday.

Inta badan magaalada Muqdisho waxaa ka jirta tuu go xiliyada habeenkii ah dadka ka dhacda taleefoonada iyo agabyada kale oo ay wataan, kuwaas oo mararka qaar dila qofka ay dhacayaan.

Hase yeeshee lama oga in weerarkaan Xalay lagu dhaawacay wiilkaan caanka ka ah baraha bulshada uu la xariiro dhac ama beegsi toos ah, toona.

Wasiir ku-xigeenka caafimaadka XFS oo Muqdisho kula kulmay xildhibaano iyo dhaliny aro aqoonyah an ah.

Kulankaan oo lagu qabtay magaaladda Muqdisho ayaa isugu jiray boggaadin iyo kala warqaadasho ayaa wasiir kuxigeenka wasaaradda Caafimaadka XFS Hon Dr Mohamed Hassan Mohamed waxa uu la yeeshay qa ar kamid ah dhalinyara da Soomaaliye ed ee wax ku soo baartay jaamacad aha dalka Shiinaha.

Waxaa sidoo kale kulan ka goob joog ka ahaa qaar kamid ah xildhibaanada ba arlamaanka Soomaaliya, iyadoo wasiirkana uu kamid ahaa ardaydii horey wax uga soo baratay dalka Shiin aha kana faa’ideystay saaxiibtinimada Soomaaliya iyo Shiinaha, maadaama dowladda Shiinaha deeqo waxbar asho ay siiso Soomaaliya sanadkasta.

Muddadii kulanka uu socday ayaa dhalinyaradii soo qaban qaabisay kulankaasi waxaa ay u balanqaadeen wasiir ku-xigeenka caafimaadka Somaaliya Hon Dr Mo hamed Hassan Mohamed in ay markasta garabkiisa taa gan yihiin.

Dhankiisa ayuu muujiyay wasiirka sida uu ugu farax san yahay in uu waqti la qaato qaar kamid ah aqoonya hanka Soomaaliyeed oo ay wax ku soo barteen dalka di badiisa,islamarkaan uu shacbka Soomaaliyeed uu ugu adeegi doono si hufan cilmigii uu soo bartay iyo mas’uul iyadda ka saaran bulshadiisa, ka wasaarad ahaan.

Boqolaal dhalinyaro Soomaaliyeed ayaa ka faaideysa tay deeqaha waxbarasho ee dowladda Shinaha ay siiso Soomaaliya, iyaddoo intabadan aqoonyahanadii wax ku soo bartay dalkaasi ay aqoontooda dalka ay dib ugu soo celiyeen, islamarkaana

Prof. DALXA: Xasan Sheekh ayaa lagu xumeyna yaa hoobiyeyaasha Muqdisho

Xildhibaan hore Maxamed Cumar Dalxa oo la had la yey warbaahinta gudaha ayaa si kulul uga hadlay xa aladda ammaan ee magaalada Muqdisho, gaar ahaan hoobiyeyaashii lagu weeraray qa ar ka mid ah degmooyinka gobol ka Banaadir.

Dalxa ayaa marka hore su’aa llo ka keenay weeraradaan loo ad eegsaday hoobiyeyaasha ee ku dhacay degmooyin ay kamid yihiin Xamarjajab, Xamarweyne iyo sidoo kale Bo ondheere, kuwaas oo ay ku dhinteen, kuna dhaawac meen dad shacab ahaa oo aan waxba Shalaysan.

"Hoobiyeyaal ayaa dhacay reer Xamarjajab maxay haleeyeen, Xamarweyne ayuu ku dhacay maxay haleey een, reer Boondheere saacaddaas ay jiifaan maxay hal eeyeen, dadkii xayaat lagu haligay maxay haleeyeen? ma waqtiga ayaan eedeneynaa mise annaga iska leh? ayuu yiri yiri xildhibaan hore Mudane Maxamed Cumar Dalxa oo ka hadlayey amniga Muqdisho.

Xildhibaanka ayaa shaaciyey in ujeedka laga leeya hay weeraradaan ay yihiin in kaliya lagu xumeeyo dowl adda madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud, sida uu hadalka u dhigay.

"Waxaas oo dhan waxay asal u yihiin dhaqan xumo ninka waxaas laga dhaadhiciyey in Ummaddaas dadkii sa ah xilli ay jiifaan waa nin aqlaaqda iyo aqoonta ka ar adan, laakiin nin wax garta oo aqlaaq leh oo diin leh oo iimaan leh iska rid madfac Xamar meesha uu kaga dha co, Xasan Sheekh ku xumey ma noqonaayo cudur da ar. Nin weliba camalkiisa ayuu la imaanayaa ama dowl adda ku xumey ama ow hebelow,” ayuu markale yiri Prof. Dalxa.

Wxuu intaasi ku sii daray "Dad ayaa hala yiraahdo Xamar amni kama jiro dowladdaan waxba ma qabaney so saasey ka liidataa ayuu u dhammeynayaa Ummad dhan oo aan wax ay ka Shalaysatay aaney jirin oo add uunkooda u baabi’inayaa oo naftoodana u jarayaa,”.

Hadalkaan ayaa ku soo aadayo, ayada oo aroortii h ore ee Khamiista hoobiyeyaal khasaare geystay lagu ga raacay qaar ka mid ah degmooyinka gobolka Banaaa dir, waxaana ka horreeyey weeraro kale iyo dilal ka dha cay magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.

Wasiirkii hore ee qorshaynta Soomaal iya oo xil culus looga magacaabay IGAD

Wasiirkii hore ee qorsheynta iyo maalgashiga caala miga ah ee xukuumaddii hore Soomaaliya Jamaal Max amed Xasan ayaa loo magacaabay madaxa xarunta la qabsiga cimiladda iyo ilaalilnta Deegaanka ee ururka goboleedka IGAD.

Wasiir Jamaal ayaa kamid ahaa w asiiraddii ugu saamaynta badnaa xu kuumadii hore ee Soomaaliya, wuxuu na aad ugu dhawaa madaxweynihii hore ee Soomaaliya Maxamed Cabdu llaahi Farmaajo.

Raysal wasaare Xamse oo dhawaan aad ugu amm aanay wasiir Jamaal shaqada uu ka qabtay wasaarad da qorshaynta Soomaaliya xilli uu xilka wareejinayay, ayaa warar aan si rasmi ah weli u xaqiijin waxay sheeg ayaan in raysal wasaaruhu door ku leeyahay xilka loo magacaabay Jamaal Xasan.

Jamaal Maxamed Xasan wuxuu tobankii sano ee la soo dhaafay aad uga dhex muuqday siyaasada Soom aaliya. Markii ugu horraysay wuxuu safiir kasoo noqday dalka Kenya 2015-2017. Madaxweyne Xasan Sheikh ayaa xilkaas u magacaabay.

Jamaal waxa uu sidoo kale xildhibaan soo noqday shantii sano ee lasoo dhaafay. Waxay si adag isaga hor yimaadeen madaxweynaha Puntland, Siciid Deni oo ka hor istaagay inuu mar labaad kusoo laabto kursiga barl amaanka Soomaaliya ee beeshiisa.

Garyaqaan caan ahaa oo MUQDISHO lagu dilay

Koox hubeysan ayaa Shalay magaalada Muqdisho ku dishay Garyaqaan ka tirsanaa maxkamadaha dalka, sida ay Caasimada Online u xaqiijiyeen ilo dhanka am maanka ah.

Allaha u naxariistee Abuuka ate Maxamed Warsame waxaa lagu dilay xaafadda Soonakey ee degmada Hodan. Waxaana baxsatay kooxdii dishay oo bistoolado ku hubeysneed.Al-Shabaab oo inta badan di lal ka fulisa Muqdisho, weli ma sheegan dilka Shalay loo geystay Abuukaate Maxamed Warsame.

Garyaqaanka ayaa maxkamadaha dalka ka difaaci jiray eedeysanayaasha wajahaya dacwadaha adag, si rasmi ahna looma oga cida geysatay dilkiisa.

Qaar ka mid ah qareenadii uu lasoo shaqeeyey Abuuka ate Maxamed Warsame ayaa warbaahinta u sheegay in uu ahaa nin aad u bartay qaanuunka oo wax ku bartay jaamacadaha dalka Yemen.

Wuxuu sanadihii u dambeeyey ka shaqeynayey ma xkamadaha dalka, welina laamaha amnigu war kama soo saarin dilka Garyaqaankaan.

Muxuu yahay shirka ay wasiir Khadiija uga qeyb-galeyso dalka Talyaaniga?

Wasiirka Deegaanka iyo Isbeddelka Cimilada Soom aaliya Khadiija Maxamed Almakhzoumi ayaa ka qeyb galeysa Madasha 48-aad ee "Intelligence on the World, Europe, and Italy” oo lagu qabanayo dalka Talyaaniga.

Madasha oo lagu qabanayo Villa d’Este (Cernobbio, La ke Como, Italy) ayaa soconaysa 2-da illaa 4-ta Sept ember.

Kulankan oo ah mid ka mid ah kuwa ugu muhiimsan ee caalamka ayaa isku keena koox aad loo soo xulay oo ka kooban siyaasiyiin hoggaamiyeyaasha ganacs iga, dad horey ugu guuleystay abaalmarinta Nobel-ka, aqoonyahanno, iyo shakhsiyaadka kale ee saamaynta leh ee adduunka oo dhan.

Waxa ay ka wada hadlayaan arri maha muhiimka ah ee xilligan sa ameynaya bulshada dunida cas riga ah iyo dhaqaalaha adduun ka.

Shakhsiyaadka horey madashan khudbadaha uga jeediyey waxaa ka mid ah: Hillary Rodham Clinton, Kofi Annan, Mahmoud Abbas "Abu Mazen”, José María Az nar, Michel Barnier, José Manuel Barroso, Joe Biden, Dick Cheney, François Fillon, Bill Gates, Angel Gurría, Henry Kissinger, Vaclav Klaus, Christine Lagarde, Bru no Le Maire, David Lidington, Emmanuel Macron, John McCain, Shimon Peres, Queen Rania of Jordan iyo sha qsiyaad kale.

Wasiir Khadiija ayaa loo arkaa inay Soomaaliya ka hayso xil muhiim ah, ayada oo caalamka oo idil uu had da ku baraarugsan yahay halista isbeddelka cimilada oo ah mid ka mid ah caqabadaha ugu waa weyn ee dunida ay wajaheysa qarniga 21-aad.

Wasiirka ayaa Shalay la kulantay qaar ka mid ah mas’ uuliyiinta shirka ku sugan, oo ay ka mid tahay Dr Okonjo-Iweala oo ah haweeneydii ugu horreysay ee ma dax ka noqota ururka ganacsiga adduunka ee WTO, wasiirka arrimaha dibedda South Afrika iyo xubno kale.

Wadaad si weyn u taageero Taalibaan oo Qarax lagu dilay

Qarax ka dhacay masaajid ku yaalla magaalada Her et ayaa lagu dilay Mujiibu- Raxmaan Ansaari oo ah wa daad si weyn u taageero urur ka Taalibaan 17 qof oo kale. Ansaari oo khudbadda Jimca ha inuu masaajidka Gazargah ka soo jeediyo

Qaraxa oo dhacay xilli ay mu slimiinta ay isugu yima adde en gudashada salaadda Jim caha.

Weerarkaasi oo ay jirin cid sheegatay haddana uru rka Taalibaan waxay ku tilmaameen ‘Mid Arxan darro oo Fuleynimo ah.’

AL-SHABAAB oo qarxisay ceelasha biyaha degaano ka tirsan maamulka Galmudug

Wararka naga soo gaaraya go bolka Galgaduud ay aa sheegaya in Habeen hore dagaalyahanno ka tirsan kooxda Al-Shabaab ay weeraro culus ku qaadeen deegaanno ka tirsan gobolkaasi oo hoostaga dowlad goboleedka Galm udug.

Weeraradaan ayaa waxaa lagu beegsaday deegaa nnada kala ah Maarsamage iyo Ca dokibir oo hoostaga magaalada Baxdo ee gobolka Galg uduud, sida ay sheegeen ilo deegaanka ah. Xoo gaga weerarka fuliyey ayaa qaraxyo ku burburiyey matoorada ceelasha biyaha, baraago iyo xarumaha isgaartiineed ee ku yaallay deegaannada la weeraray.

Xaaladda ayaa haatan ah mid adag, balse waxaa la soo wariyey in uusan khasaare nafeed oo ka dhashay weerarada ay kooxda Al-Shabaab ka fulisay duleedka degmada Baxdo.Deegaannadaan la weeraray ayaa ma rkii horeba waxaa ka jirtay biyo la’aan baahsan iyo baax adda abaaraha haatan ka jira qaybo ka mid ah koonf urta iyo bartamaha Soomaaliya.

Dhanka kale ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo ka soo baxay saraakiisha ciidamada dowladda iyo mas ’uuliyiinta Galmudug oo ku aadan dhacdadaasi.

Weeraradaan ayaa daba socda dagaalkii 17-kii bishii June Al-Shabaab iyo dadka deegaanka ku dhex-maray degmada Baxdo halkaas oo kooxda Al-Shabaab looga dilay ugu yaraan 100.

Kadib dagaalkaas ayey dadka deegaannada ku dhow Baxdo waxay sheegayeen inay la kulmayeen hanj abaadyo & cunaqabateyn uga imaaneysay Al-Shabaab.

Dil ka dhacay magaalada Beledweyne oo dhaliyay in la xirto waddo muhiim ah

Faah-faahino dheeri ah ayaa waxaa laga helayaa dil ka dhacay magaalada Beledweyne, gaar ahaan xaafa da Howl-wadaag, halkaasi oo Askari ka tirsan ciidama da Booliska uu ku dilay mid kamid ah darawa lada gaa diidka ka sha qeeya gudaha magaal ada.

Darawalka la dilay oo lagu magacaabi jiray Faarax Shiiraar ayaa u geeriyooday dhaawac cu lus oo kasoo gaaray dhowr xaba dooda oo uu ku dhuftay Askar iga, kaasi oo ay markii hore ku murmeen lacag dar awalka uu askariga ka doonayay.

Askariga dilka geystay ayaa ka baxsaday goobta dil ka kadib, sida ay sheegeen dad goobjoog ah.

Wararka ayaa intaas kusii daraya in maleeshiyaad hubeysan oo ka gadoodsan dilka loo geystay darawalka ay xirteen wadada Buundada liiq-liiqato ee magaalada Beledweyne, iyaga oo sheegay inay furi doonin ilaa laga keeno dambiilihii dilka geystay.

Ma aha markii u horeysay ee dil noocan ah ka dhaco M/Beledweyne, waxaana xusid mudan in dhowr jeer di lal noocaan oo kale ay ka dhaceen magaa lada.

Si kastaba, Illaa hadda majiro wax war ah oo kasoo ba xay laamaha amniga magaalada Beledweyne oo la xiri ira dilkaan loo geystay mid kamid ah darawalada gaa diidka.

Dagaal culus oo ka dhacay garoonka Laascaanood

Wararka laga helayo gobolka Sool ee waqooyiga Soomaaliya ayaa sheegaya in Shalay israsaaseyn kha saare dhalisay ay ka dhacday gudaha garoonka diyaar adaha magaalada Laascaano od ee xarunta gobolkaa si. Iska hor imaadka oo ahaa mid culus ayaa wuxuu u dhexeey ey laba maleeshiyo oo ku sug an magaalada, isla-markaana ilaalo u ahaa laba ka mid ah ganacsatada qaadka ee magaalada.Labada nin ayaa la sheegay inuu soo kala dhex-galay muranka dha shay diyaarad sidday jaad kaMiirowga ee dalka Kenya, taas oo Shalay ka degtay garoonk aasi.

Inta la xaqiijiyey waxaa dhacdada asi ku dhaawac

may ugu yaraan illaa afar qof, iyada oo kadibna lagu ka la cararay garoonka, sida ay innoo sheegeen ilo dad ka deegaanka ah.

Sidoo kale waxaa goobta gaaray ciidamo ka tirsan ku wa ammaanka ee Somaliland oo ku baxay xiisaddaasi, waxayna kala dhex-galeen maleeshiyaadka labada dhi nac. Xaaladda ayaa haatan ah mid deggan, waxaana so conaya dadaallo lagu dhammeynayo khilaafka soo kala dhex-galay ganacsatada iyo maleeshiyaadka ku sugan halkaasi.

Laascaanood ayaa waxaa inta badan ka dhaca iska hor imaadyo geysta khasaare kala duwan, dilal iyo falal kale oo amni darro ah, taas oo keentay in magaaladaasi laga soo masaafuriyo dadka aan u dhalan, gaar ahaan shacabka ka soo jeeda koonfurta Soomaaliya.

Mareykanka oo ka walaacsan degaan naf loo huray oo ay dib u qabsatay Al-Shabab

Dowladda Mareykanka ayaa sheegtay in ay aad uga walwalsan tahay in uu hal bacaad lagu lisay noqdey "geesinimada” ay dadka degaanka tuulo ku taala gobolka Hiiraan isaga dul-qaadeen "gumeysiga” Al-Shabaab.Larry Edward André Jr, danjiraha Washington

u fadhiya caasimadda Muqdisho, ayaa xusay "in uu aad uga murugoodey” markii ay soo gaareen warbixinadda

ku saabsan in maleyshiyadda ay dib ula wareegtay tuulada Ceel-Cade.

"Waxaan aad uga walaacsanahay dib-u-qabsashadda Al-Shabaab ee degaanka Ceel-Cade ee gobolka Hiiraan halkaasoo dadka degaanka ay si geesinimo ah ay isaga xoreeyeen [gumeysiga] Al-Shabaab,” ayuu yiri Larry ka yiri kulan uu la qaatay warbaahinta madaxa-banaan iyo tan dowladda.

Safiirka ayaa intaas ku daray: "Waxaan raadinayaan macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan qaabka ay wax u dhaceen. Laakiin xogta illaa hadda isoo gaartey waa dib ula wareegidaas oo aad aad uga murageysanahay dhabtii”.

Xoogaga gacansaarka la leh Al-Qaacida ayaa 31-dii bishii hore ee August dib u hantay gacan-ku-haynta degaanka Ceel-Cade kadib weerar rogaal celis ah maadaama 27-dii August ay ka saareen dadka degaanka ee la baxay Macawiisley.

Degaanka Ceel-Cade oo 60 KM dhanka galbeed kaga beegan magaalada Beledwayne ee gobolka Hiiraan ayaa maalmihii lasoo dhaafay ciwaan u ahaa warbixinada warbaahinta kadib markii ay abaabul xoogan ka sameeyeen dadka degaanka.

Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa halkaas u dirtay mas’uuliyiin uu horkacayo wasiirka gaashaa ndhiga Cabdiqaadir Maxamed Nuur kuwaasoo kal dambe ku guuldareystay in ay baaqi kusii ahaadaan iyo in ay geeyaan askar dheeraad ah.

Dhanka kale, xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya ayaan wali ka hadlin dib-ula-wareegida Al-Shabaab ee degaanka Ceel-Cade. Isku-dayo ay saxaafadda la sameysay xafiisyadda warfaafinta taliska ciidamadda xoogga ayaan guuleysan.

Balse, illo wareedyo ayaa xaqiijiyey inuu socdo abaabul uu milatariga Soomaaliya ku doonayo in uu kaga hortago dhibaato ay Al-Shabaab u geystaan dadka degaanka ee hormuud ka ahaa howlgalka lagula diriray.Kulanka uu danjire Larry la qaatey qaar kamid ah warbaahinta ka howlgasha Muqdisho ayaa ku saabsanaa is-xog-wareysi xaaladda guud ee dalka ah waxaana wariyeyaasha ay safiirka su’aallo ka waydiiyeen xorriyada hadalka iyo ammaanka. Isha: Garowe Onlin

Somaliland oo ku gacansaydhay deeq waxbara sho oo xukuumada Soomaaliya uga timid 

Xukuumada Somaliland ayaa iska diiday deeq waxbarasho, oo dalka Masar Soomaaliya ugu deeqay, oo xukuumada Soomaaliya sheegtay in ay Somaliland qayb kasiinayso.

Wasiir Ku Xigeenka Wasaarada Waxbarashada Somaliland Cabdixakiin Siciid Muuse Bustaale, oo waraysi siiyay muuqbaahiyaha xukuumada Somaliland, ayaa sheegay in Somaliland iyo Soomaaliya ay yihiin laba dowladood oo kala madaxbannaan, isaga oo deeqda waxbarasho ku tilmaamay qorshe la'aan siyaasadeed.

"Waan arkaynay warqad baraha bulshada waraygaysay oo kasoo baxday maamulka Muqdisho, runtii waxaanu u aragnaa nasiib daro wayn iyo qorsha la'aan siyaasadeed oo halkaasi ka jirta, sideedaba Somaliland iyo Soomaaliya waa laba dowladood oo kala madaxbannaan" ayuu yidhi Bustaale.

Waxa uu sheegay in siyaasada guud ee Somaliland ay ku dhisantahay rabitaanka shacabka, isla markaana ay Somaliland leedahay siyaasad lagu hago arrmaha waxbarashada, isagoo sheegay in Somaliland anay deeqaha waxbarasho marti uga ahayn xukuumada Soomaaliya.

"Siyaasada guud ee qaranka Somaliland lagu hagaa waata rabitaanka shacabka Somaliland ku salaysan, siyaasada guud ee waxbarashada lagu hagaa, waa ta ka turjumaysa nidaamka siyaasadeed iyo hogaaminta dalka ka jirta" ayuu yidhi Bustaale "Deeqaha warbarasho ee qaranka Somaliland u baahanyahay maaha dal u martida maamulka Muqdisho".

Waxa uu sheegay in Somaliland ay si madaxbannaan adduunka ula macaamisho, oo iyadu kala hadasho deeqaha waxbarasho iyo baahiyaha kale ee ay iska kaashan karaan waddamada caalamka.

QM oo ka digtay musiibo ka dhalan kar ta Marka ku ciladoobay Biyaha Badda Cas

Qaramada Midoobay ayaa ka digaysa masiibo aad u weyn oo ka dhalan karta, shidaal ku daata Badda Cas oo ah marin biyood aad u muhiim ah, haddii aan xal degdeg ah loo helin shidaalka ku kaydsan Markab nooca shidaalka qaada ah oo xumaaday oo taagan meel u dhow xeebaha dalka Yemen. Markab lagu magcaabo FSO Safer oo uu ku kaydsan yahay shidaal ka badan illaa hal million oo foosto ayaa taagan meel u dhow xeebaha dalka Yemen. Markabkan ayaa ah mid aad u duugoobay, waxaana la joojiyey shaqadii dayac-tirka ahayd ee laga qaban jiray, ka dib markii uu bilaabmay dagaalkii sokeeye ee dalka Yemen, sannadkii 2015.

Qaramada Midoobay ayaa hore u shee gtay in kharashka ku baxaya hawlgalka lagaga hortegayo inuu daato shidaalka ku kaydsan markabkani inuu gaadhayo illaa $80 oo dollar, kaas oo soconaya muddo bilo ah.

Qaramada Midoobay ayaa haatan sheega ysa in qaadhaan-bixiyayaashu ay ku yabooheen illaa $66 million oo dollar, taas oo weli la sugayo in la helo illaa $14 million oo dollar oo ka dhiman kharashka la shee gay inuu ku baxayo hawlgalka badbaadada ee markabkan.

Saraakiisha Qaramada Midoobay ayaa sheegay inaan hawlgalka la bilaabi karin illaa inta gacanta lagu dhigayo lacagtaas, iyagoo dhinaca kalena walaac ka muujiyey, in xattaa lacagta la ballanqaaday inaan qaybo badan oo ka mida aan weli la soo gaadhsiinin bangiyadii ay ahayd in lacagahaas lagu shubo. Russel Geekie oo ah sarkaal u qaabilsan Qaramada Midoobay dhinaca isgaadhsiinta ayaa sheegay inay heleen oo keliya

illaa $10 million oo ka mida lacagta la ballanqaaday.

Guddoomiye Xirsi: Sidaa loo socdo ayuu madax weynuhu leeyahay sharcigan ilaalinayaa

Guddoomiyaha xisbiga Waddani Xirsi Cali Xaaji Xasan, ayaa cambaareeyay, xadhiga salaadiin xukuumada Somaliland dhawaan xidhay, iyo dadkii lagu xidh xidhay mudaharaadkii 11 August.

Guddoomiyaha ayaa xidhiga salaadiinta ku tilmaamay mid baal marsan sharciga, dhaqanka iyo diinta, isla markaana waxa uu sheegay in qabashadooda aan loo marin nidaam sharci, isaga oo sheegay in ay ka xisbi ahaan cambaaraynayaan xadhigooda.

"Madax dhaqameedka la xidh xidhay ee folaad koodii la qab qabtay, sida runtii sharciga ka baxsan ee milgaha dhaqanka ka baxsan loo qab qabtay, iyada oo aan loo marin diriiqii sharciga ahaa, oo waaran loo goosan la xidhay, ee xad gudubka ku ah, dhaqankeena, sharcigeena iyo diinteena, aad iyo aad ayaanu u cambaaraynaynaa" ayuu yidhi Xirsi.

Xadhiga salaadiinta iyo dadkii lagu xidhi xidhay banaanbixii 11 August ayuu ku tilmaamay ayaan daro, isaga oo sheegay in madaxweynuhu isaga oo sharciga jabinaya uu leeyahay sharciga ayaan ilaalinayaa "Taa ay tahay ee sidaa loo socdo ayuu hadana madaxcweynuhu wuxu ina leeyahay sharcigii ayaan ilaalinayaa".

Salaadiin uu ugu caansanyahay Suldaan Axmed Cismaan Cadde-gudde, ayaa dhawaan xabsiga la dhigay, salaadiintan ayaa shacabka ugu baaqay in ay isu soo baxaan, oo ay dalbadaan doorasho.

Sidookale, qaar kamid ah dad boqol ka badan oo lagu xidh xidhay banaanbixii mucaaradka, ayaa wali xabsiyada ku jira, waxaana ilaa iyo hada lasiidaay 49 qof oo kamid ah.

Al-Shabab oo weerar cusub ku qaaday LIYUU BOOLIS

Wararka naga soo gaaraya deegaanka Yeed oo katirsan gobolka Bakool ayaa sheegaya in saldhig ay halkaas ku leeyihiin ciidamada Liyuu Boolis ee dowlad degaanka ay weerar madaafiic ah ku qaadeen xubno ka tirsan ururka Al-Shabaab.

Goobjoogayaal ayaa waxaa ay sheegeen inay maqlayeen jugta madaafiicda oo qaarkood ku dhacday xerada ciidamada Liyuu Boolis, balse aysan caddeyn karin khasaaraha ka dhashay.

Al-Shabaab oo ka hadlay weerarkaas ayaa sheegtay inay madaafiicda ay la heleen gudaha xerada, islamarkaana ay khasaare xooggan ku gaarsiiyeen Liyuu Boolis. Si kastaba ma jirto cid si madax banana u xaqiijin karta khasaaraha ay sheegteen Al-Shabaab.

Wararka ayaa waxaa ay intaasi ku darayaan Ciidamada Liyuu Boolis dhankooda ay madafaiic ku jawaabeen, isla markaana dhowr madfac ay ku tuureen degaannada ku dhow dhow degaanka Yeed ee Gobolka Bakool.

Wararkii ugu dambeeyay ee naga soo gaaraya degaanka Yeed ayaa waxaa ay sheegayaan in xaaladu ay tahay mid degan.

Weerarkan ayaa ah kii ugu horreeyey ee Al-Shabaab ay ku qaado Liyuu Boolis kadib dagaalkii xoogganaa ee labada dhinac xuduudda ku dhexmaray dabayaaqadi July iyo horraantii August.

Dagaalkaas ayaa waxaa ka dhashay khasaare nafeed oo xoogga oo labada dhinac kala gaaray ayada oo mid walba uu sheegtay inuu ka kale ka dilay boqolaal askari, waxayna Al-Shabaab ku guuleystay inay dhowr boqol oo KM gudaha u gasho Itoobiya.

Ciidamada Eritrea oo kusoo biiray daga alka iyo weerar culus oo lagu

Ciidamada Itoobiya iyo kuwa Eritrea ayaa Shalay weerar ku qaaday gobolka Tigreega ee woqooyiga Ito obiya, waxayna bartilmaameedsadeen

ciidamada Tigreega, sida uu sheegay afhayeen u hadlay cii damada Tigreega, inkastoo wa k aaladda wararka ee Reuters aysan u suurtagelin in ay si madaxbannaan u xaqiijiso warbixinta.

Getachew Reda, oo ah afhayeenka ciidamada Tig rayga, ayaa bartiisa Twitter-ka ku sheegay in labada "ciidan ay subaxnimadii hore ee Shalay weerar ballaaran oo afar jiho ah ku qaadeen degaanka Adyabo ee Waq ooyi-galbeed ee Tigray!”

Afhayeenka dawladda Itoobiya Legesse Tulu, afha yeenka milatariga Kornayl Getn et Adane iyo afhayeen ka Ra’iisul Wasaar aha Billene Seyoum iyo Wasiirka Warfaafin ta ee Eritrea Yemane Gebremes kel ayaan si degdeg ah uga jawaabin codsiyada ku saabsan inay ka jawaabaan eedeymahan.

Dowladda Itoobiya ayaa Arbacadii bayaan ay soo saartay ku eedaysay ciidamada Tigreega inay weeraro dhowr jiho ah ku qaadeen ciidamada dowladda.

Labada dhinac ayaa midba midka kale ku eedeynayaa inuu jabiyay xabbad- joojintii.

Colaadda ka taagan Itoobiya ayaa gobolka ka dhig tay mid xasillooni darro ka dhigtay waddanka labaad ee ugu dadka badan Afrika, oo ah waddanka ugu miisaan ka culus ee diblamaasiyadeed ee martigeliya Midowga Afrika.Xoghayaha Arimaha Dibada ee Maraykanka Antony Blinken ayaa ku boorriyay xukuumada Itoobiya iyo koox da TPLF galinkii danbe ee Arbacadii inay "si degdeg ah u joojiyaan hawlgallada militari” ayna ka shaqeeyaan sidii loo soo afjari lahaa colaadda.

Eritrea ayaa ciidamo u dirtay Tigray si ay u taageeraan militariga Itoobiya, kadib markii uu dagaalku qarxay Noofambar 2020, in kasta oo labada waddanba ay si cad u beeniyeen joogitaankooda muddo ku dhow shan bilood, iyada oo eedeymaha ay kor u kaceen kufsi-wadareed, dilalka xad-dhaafka ah ee loo geysanayo dadka rayid ka ah iyo bililiqo. Eriteria ayaa diiday eedeymahaas. VOA + Reuters.

WAA KUMA MAHAD SOOMANE: QAREENKA SOOMAALIGA AH EE DIFAACAYAY IEBC IYO RUTO?

Maxkamadda sare ee Kenya ayaa Shalay oo Ji mco ah la filayaa inay soo gabagabeyso dhegeysiga da cwadda la xiriirta doorashada madaxtinnimada Kenya.

Qareennada u doodaya guddI ga Madaxabannaan ee Doora shooyinka iyo Xudduudada Ke nya (IEBC) iyo madaxweynaha la doortay ee William Ruto ayaa ka hor yimid codsiga murash axa madaxweyne ee Raila Odinga iyo lix qof oo kale oo doonaya in ay meesha ka saaraan natiijadii lagu dha waaqay ee doorashadii 9-kii Agoosto.

Qareennada ayaa ku boorriyay maxkamadda in ay meesha ka saarto dacwadaha ay soo gudbiyeen Odi nga iyo kooxdiisa, iyagoo sheegay in aysan soo ban dhigin caddeymo ay ku taageerayaan sheegashadooda.

Waxay ku xujeeyeen inay keenaan caddayn muujinaysa in nidaamka teknoolajiyada ee natiijooyinka doorashada la farageliyay.

Waxay ku eedeeyeen kooxda Raila in ay sameeye en qalalaase dastuurka ka hor imaanaya si ay u gaar aan ujeeddooyinkooda siyaasadeed.

Qareennada ayaa ka jawaabi doona su’aalaha iyo caddaynta ay rabaan toddobada garsoore ee fadhiga Shalay oo Jimco ah.

Garsooreyaasha ayaa markaas kaddib dhamaadka isbuuca qori doona xukunka, waxayna Isniinta soo saari doonaan go’aanka kama dambeysta ah ee maxkama dda.

Qareenka Soomaaliga ah

Qareennada u doodaya Guddiga Doorashada Kenya ee IEBC waxaa ka mid ahaa qareen Soomaali ah oo la gu magacaabo Mahad Soomane, kaas oo Dorraad markii uu dooddiisa soo gudbiyay kaddib ay dadku aad u ha dal-hayeen.

Inta badan dooddiisa waxay ku qotontay sharraxaad la xiriirta habka teknoolojiyada ee loo isticmaalay doora shada, taas oo ay kooxda Raila ay ku doodayeen in la farageliyay.

Baraha ay bulshadu ku xiriirto ee Kenya gaar ahaan Twitter-ka ayaa waxaa tan iyo Habeen hore ka tagneyd hadal-hayn la xiriirta qaabkii uu qareen Mahad u soo bandhi gay dooddiisa, iyadoo dadka qaar ay la dhaceen halka qaar kalena ay dhaliilayeen.

Haddaba waa kuma qareen Mahad Soomane?

Soomane waxa uu ammaan ku soo jiitay sida uu u qeexay macluumaadka teknoolajiyada iyo ereyada shar ciga ah ee uu adeegsaday, isaga oo difaacaya guusha Madaxweynaha la doortay ee William Ruto.

Soomane waxa uu 2005-tii ka qalin jabiyay Jaamacad da Nairobi isagoo markaas qaatay shahaadada koow aad ee sharciga, halka uu 2007-dii ka qaatay shahaada da (Post Graduate Diploma in Law) kulliyadda sharciga ee Jaamacadda Nairobi, sida uu qareenku ku soo qoray bartiisa LinkedIn.

Sanadkii 2010, wuxuu ka qalinjabiyay Dugsiga Harv ard Kennedy isagoo qaatay shahaadada Masters-ka ee kulliyadda Siyaasadda Dadweynaha (Horumarinta Dhaq aalaha Caalamiga ah).

Sanad kaddib 2011, wuxuu shahaadada labaad ee sharciga ka qaatay isla Jaamacadda Sharciga ee Har vard. Mahad waxa uu wax ka diyaariyay sharciyada shi rkado iyo hay’ado waaweyn oo ay ka mid tahay Hay’ad da Bill iyo Melinda Gates Foundation ee Mareykanka. Waxaa aasaasay Bill Gates oo ah aasaasaha Microsoft, kana mid ah bilyanneerrada ugu caansan adduunka.

Markii ugu horreysay waxa uu soo shaac-baxay sanad kii 2017, kaddib markii Guddiga IEBC uu qandaraas ku siiyay in uu ku matalo maxkamadda ugu sarreysa ee Kenya intii ay socotay dacwaddii ka dhalatay murankii doorashada madaxweynaha.

Hadda waa markii labaad oo uu maxkamad ka difaa cayo Guddiga Doorashada. Waxa uu shuraako ku yahay Garane & Somane Adv ocates, oo ah shirkad sharci oo fadhigeedu uu yahay Nairobi.Isha: BBC Somali

Madaxweyne Ku Xigeenka Argentina Oo Dil Ka Badbaadday

Madaxweyne ku xigeenka Argentina Cristina Ferná ndez de Kirchner ayaa dirqi uga badbaadday isku day dil oo lala damacsanaa. Haweneydan maadaxweyne ku xigeenka u ah dalka Argentina waxay dilka uga badbaa dday ninki dilka ge ysan lahaa oo ay xabadda u dhici weysay Cristinia ayaa xilliga iskuday ga dil loo geysanayey ku sugneyd afa afka hore ee gurigeeda xilli ay salaam eys ay taageerayaash eeda oo halkaa ku soo uruuray.

Booliskuna waxay gacanta ku dhigeen ninki dilka ge ysan rabay iyaga oo baaritaan ku hayo.

Iskudayga dil ee madaxweyne ku xigeenka ayaa ku soo beegmaya xilli ay maxkamadda dhageysaneyso dacw ad musuqmaasuq oo loo soo jeediyey.

Kiiska dacwadda ee ku socota Cristina haddii lagu helana maxkamadda waxay ku ridi doontaa 12 sano oo xarig ah iyo noolosheeda inta ka dhiman oo siyaasadda laga mamnuuco.

Diyaaradda Emirates Oo Sabab Layaab Leh Darteed U Hakisay Duulimaadyada Mid Kamida Wadamada Africa

Diyaaradda Emirates Airlines ayaa hakisay duulim aadyadii ay ku tagi jirtay iyo kuwii ka imaan jiray Nigeria muddo 10 maalmood ah oo ka bilaabaneysay Dorraad Khamiis ahayd.

Emirates oo fadhigeedu yahay magaalada Dubai ay aa sheegtay in aysan awoodin in ay dib u soo ceshato lacagtaas oo laga keenay dalka ku yaalla galbeedka Afrika.

Duulimaadkii ugu dambeeyay ee Emirates ayaa ka ambabaxday Lagos 2 duhurnimo Arbacadii ee Galbee dka Afrika.

Shirkaddu waxay sheegtay in ra ka akii la qaadi laha 10-kaas maalm ood ay dib u dhigan karaan socdaal koda markale ama ay burin karaanqorsh ahooda.

Tallaabadaas ka hor, shirkaddu waxay hoos u dhig tay tirada duullimaadyadeeda Nigeria oo hore u ahaan jirtay 11 illaa 7 toddobaad kasta. Waxay hore uga dhaw aajisay inay joojinayso adeegyadeeda laga bilaabo Seb tembar 1 si loo yareeyo khasaaraha dheeraadka ah iyo saamaynta kharashaadka hawlgalkayaga.

Dowladda Nigeria ayaa lagu leeyahay $8 milyan oo ay ka heshay iibka tigidhada. Toddobaadkii hore, Bang iga Dhexe ee Nigeria wuxuu usii daayay $265 milyan oo doolar shirkadaha diyaaradaha ee ka howlgala dalkaas si looga hortago dhibaatooyinka ka jira waaxda duulista.

Iska horimaad kooxo Shiico ah ku dhex maray magaalada Basra

Saddex mintidiin ah ayaa lagu dilay weerar gaadmo ah oo ka dhacay magaalada Basra ee dalka Ciraq, ay ada oo ay isku dhaceen laba koox oo Shiico ah oo iska soo horjeeda.

Laba xubnood oo ka tirsan kooxda Saraya al-Salam oo ah koox hubeysan oo ku xiran wadaadka awoodda badan ee Shiicada Moqtada Sadr ayaa la dilay markii baabuurkooda ay rasaas huwiyeen dagaalyahan ada kooxda Asaib Ahl al-Haq, oo iyagana dagaalka looga dilay hal dagaalyahan, sida ay sheegeen ilo-wareedyo.

Ciidamada ammaanka ayaa la geeyey goobta uu da gaalka ka dhacay si ay u kala dhexgalaan, waxaana bar asaabka gobolka Basra Assad al-Eidani uu Shalay she egay in xaaladda magaalada ay hadda tahay "mid am maan ah oo ay gacanta ku hayaan.”

Iska horimaadkan ayaa dhaliyey argagax maalmo un kadib markii taageerayaasha Moqtada al-Sadr iyo ko oxo ku xiran Iran uu iska horimaad ku dhexmaray aa gga aadka loo sugo amnigiisa ee Green Zone (Aagga Cagaaran) ee magaalada Baghdad.

30 ka mid ah taageereayaasha Sadr ayaa 24 saac gudahood ku dhintay iska horimaadkii qarxay Isniintii ka dib markii ay ku xoommeen xarumaha dowladda oo ku dhexyaalla Aagga Cagaaran. Weerarka Basra ayaa dhaliyey camba areyn xoog gan oo ka timid wakiilka Sadr, Mohammed Saleh al-Ira qi oo weerar afka ah ku qaaday una digay Qais al-Khaz ali, oo ah madaxa xoogagga Asaib Ahl al-Haq. "Waan kuu digayaa Qais. Haddii aadan xakameyn maleeshiyadaada xushmad darrada badan iyo haddii aadan gacmaha ka mayran dhiigga iyo dambiyada lagu la xiriirinayo, adna ayaga oo kale ayaa tahay,” ayuu ku yiri bayaan usoo dhigay twitter. Xooggagga Asaib Ahl al-Haq ayaa qeyb ka ah Hashed al-Shaabi, oo ah koox Iran ay taageerto oo sida militariga oo kale u tababaran, kuwaas oo hadda lagu dhex daray ciidamada amniga.

Tan iyo October 2021, Ciraaq ayaa waxaa aafeeyey khilaaf u dhaxeeya kooxaha kala duwan ee Shiicada oo ku saabsan dhismahda xukuumad cusub, taasi oo dalka ka dhigtay dowlad, ra’iisul wasaare iyo madaxweyne la’aan.

Ruushka oo markale tubbooyinka gaas ka ka xirtay dalalka Yurub

Ruushka ayaa gabi ahaanba joojiyay gaaskii uu ka siin jiray waddamada Yurub isagoo sheegay in loo baa han yahay in dayactir lagu sa meeyo dhuumaha shidaalka.

Shirkadda tamarta ee dawla dda Ruushka, ee Gazprom, ay aa sheegtay in hakinta dhuum aha Nord Stream 1 ay socon doonto saddexda maalmood ee soo socda.

Ruushka ayaa horey si weyn hoos ugu dhigay dhoofinta gaaska ee dhuumaha.

Moscow ayaa beenisay eedeymaha inay tamarta ay u adeegsatay sida hubka dagaalka kaas oo ay uga go’ leedahay inay ku caburiso wadamada reer galbeedka.

Dhuumaha Nord Stream 1 waxa uu dheererkoodu gaa raya 1,200 kilomitir oo ka soo bilaaneyso xeebta Ruu shka ee u dhow St Petersburg ilaa waqooyi bari ee Jar malka.

Waxa la furay sannadkii 2011-kii, waxaana maalin walba mara gaas cadadiisu gaare yso ilaa170 milyan oo mitir kuyuubik.

Dhuumaha ayaa la xiray 10 maalmood bishii Luulyo markaasi oo uu sidoo kale Ruushku sheegay in la day actiri doono waxaana dhowaanba dhuumaha marayay gaas boqolkiiba labaan ah marka loo eego gaaskii ma alin laha ee mari jiray. Wuxuu ku sababeeyay inay dhuu maha ay wax ka khaldan yihiin.

Mamulaha guud ee shabakadaha Jarmalka ayaa sheegay in waddankiisa uu sii adkeysan karo 3-da maa lmood ee uu Ruushka hakiyay gaaska laakiin waa had dii uu dib u bilaabo keenista maalmaha soo socda.

"Waxaan u maleynayaa inaan awood u yeelan doon no inaan la qabsano,” Klaus Mueller ayaa sidaasu u sheegay Reuters. "Waxaan ku kalsoonahay in Ruushka uu ku soo celin doono 20% gaaska maalinta Sabtida ah, laakiin cidna ma xaqiijin karto taas.”

Hogaamiyayaasha Yurub ayaa ka cabsi qaba in Ru ushku uu kordhiyo muddada uu qabsaday isagoo isku dayaya inuu sare u qaado qiimaha gaaska, kaas oo horeyba aad kor ugu kacay sanadkii la soo dhaafay.

Sri Lanka Oo Loogu Deeqay Balaayiin Doollar Si Looga Samatabixiyo Dhibaatada Dhaqaale

Hay’adda Lacagta Adduunka ee (IMF) ayaa sheegtay in ay heshiis la gaadhay dalka Sri Lanka, si looga samatabixiyo dhibaatada dhaqaale ee dalkaas ka jirta, waxaana IMF ay sheegtay inay dalkaas siin doonto muddo afar sano ah, lacag gaadhaysa illaa $2.9 billion oo dollar.

Koox ka tirsan hay’adda IMF oo booqasho ku joogta dalka Sri Lanka ayaa bayaan ay soo saareen ku sheegay in heshiiska hordhaca ah ee ay la gaadheen dalkaasi inuu ku xidhan yahay inuu helo ansixinta maamulka sare ee hay’adda IMF.

Sri Lanka ayaa waajahaysa masiibo dhaqaale oo aad u daran, iyada oo ay dalkaas gabaabsi ka noqdeen shidaalkii, daawooyinkii iyo cuntooyinkii, ka dib markii ay aad u yaraadeen lacagihii qalaad ee ay debedda wax kaga soo iibsan jireen.

Dalkan ayaa hakiyey inuu bixiyo deyn gaadhaysa illaa 7 billion oo dollar oo ay dalal kala duwan iyo hay’ado kale ku leeyihiin. Wadarta deynta guud ee dalkan lagu leeyahay ayaa gaadhaysa illaa $51 billin oo dollar, taas oo $28 billion oo ka mida ay tahay in dib loo bixiyo sannadka 2028.IMF waxay sheegtay in dhaqaalaha Sri Lanka la filayo inuu hoos u dhaco 8.7%, iyada oo sicir bararkuna uu kor u dhaafay 60%