
HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER EE MAANTA OO AH KHAMIIS 17-KA MARSO 2022
Waqtiga
Dhaarinta Xildhibaanada Labada Gole Oo La Shaaciyay
Guddiga doorashooyinka heer federaal ayaa
soo saaray jadwalka soo xareynta xildhiba anada la doortay ee baarlamaanka
11-aad, iya doo la qorsheeyey in ugu dambeyn 14-04-2022, la qabto xafladda
dhaarinta xildhibaana da labada Aqal ee baarlamaanka dalka.
Sida ku cad jadwalkaan 16-ka
bishaan oo ku beegan Arbacada berrito illaa 23-ka bishaan ay aa la qorsheeyey
in lasoo uruuriyo dukumint iyada Xildhibaannada labada Aqal ee baarlam aanka,
iyadoo 24-ka ilaa 29-ka la qorsheeyey in la hubiyo dukumintiyadaas.
Inta u dhaxeysa 31-ka Maarso ilaa 4-ta
bisha soo socota ee Abriil waxaa la qorsheeyey in la shaaciyo natiijada rasmiga
ah ee doora shooyinkii baarlamaanka iyo in la soo xareeyo dhamaan
Xildhibaannada labada Aqal.
11-ka bisha Abriil waxaa loo qorsheeyey
in ay dhacdo wareejinta galalka macluumaadka xildhibaanada labada Aqal.
Galmudug
iyo Koonfur Galbeed oo ka hor yimid jadwalka cusub ee doorashada dalka
Dowlad Goboleedyada Galmudug iyo Koon fur Galbeed ayaa ka horyimid
jadwalka cusub ee Habeen hore uu soo saaray Guddiga Hirgelinta Doo rashooyinka
Heer Federaal. Jadwalka ayaa ah aa mid lagu dhameystirayay doorasho oyinka
dalka.
Labada maamul ayaa qoraalo ku sheegay in
cidda keliya ee jadwaleynta iyo dhameystirka hannaanka doorashada iska leh ay
tahay Go laha Wadatashiga Qaran.
Axmed
Shire Falagle, Wasiirka Warfaafinta Galmudug oo goor dambe hadlayna waxa uu
diidmadooda ku sababeeyay, iyadoo ay jiraan wax horey loogu heshiiyay.
"Sababuhu, sababo colaadeed ma’ahan ee
nidaam lagu heshiiyay ayaa jiray oo ahaa in do orashada la qabto. Guddi la
yiraahdo Gud diga Midnimada Qaran oo Dowlad Goboleed yadu ay xubno ka yihiin
ayaana nidaamkaas ho ggaa minayay, Dowlad Goboleed kastana iya daa u
madaxbannaaneyd doorashadeeda.” Ayuu yiri Wasiir Falagle.
Tallaabada ay labada maamul kaga horyi ma adeen
jadwalka cusub ayaa ku soo aadaya, xilli Talaadadii ay soo geba-gabeeyeen Doora
sha da Xildhibaanada Golaha Shacabka, halka Do wlad Goboleedyada kale aysan
weli soo ge ba-gabeen.
Golaha
Midowga Musharaxiinta oo soo dha weeyay jadwalkii ay soo saareen Guddiga
Doorashooyinka Heer Fedaraal
Golaha Midowga Musharaxiinta Madaxwey naha
Soomaaliya ayaa soo saaray qoraal ay ku soo dhaweynayaan, islamarkaana ay kaga
diga yaan in la carqaladeeyo jadwalkii ay soo saar een guddiga doorashada heer
Fedaraal, kaa soo ahaa mid lagu shaaciyay xiliga dhameystir ka iyo dhaarinta
Xildhibaanada labada Gole ee Baarlamaanka Fedaraalka Soomaaliya.
War saxaafadeed kasoo baxay
Golaha ayaa sidoo kale waxay ku sheegeen in guddiga door ashada heer Federaal
loo madax banaaneeyo fulinta waajibaadka saaran.
Mareykanka
oo taageeray go’aanka gudiga doorashada heer federaal iyo ROOBLE
Safaarada Mareykanka ee Soomaaliya ay aa
ayiday jadwalka cusub ee uu soo saaray Gu ddiga doorashooyinka heer federaal,
kaasi oo dhigaya in 14-ka bisha April la dhaariyo xildhib aanada cusub ee
labada aqal.
Sida ku cad jadwalka Guddiga FEIT 16-ka
bishaan illaa 23-ka bishaan ayaa la qorsheeyey in lasoo uruuriyo duku mintiyada
xildhibaana da alabada Aqalka ee baarlamaanka, iyadoo 24-ka ilaa 29-ka la qor sheeyey
in la hubiyo du kumintiyadaas.
Safaarada Mareykanka ee Muqdisho ayaa
niyad wanaag ka muujisay fulista jadwalkaan cusub ee soo xareynta xildhibaanada
la door tay ee baarlamaanka 11-aad iyo dhaarintooda, kaasi oo ay ka
hor-yimaadeen dowlad gobole edyada Galmudug iyo Koonfur Galbeed oo ay agu soo
gaba-gabeeyay doorashada Golaha Shacabka.
Sidoo kale waxa qoraalka Safaarada Marey kanka
ee lagu taageeray jadwalkaan cusub ayaa waxaa lagu sheegay in dhaarinta kadib
la kulmi doonaan xildhibaanada cusub ee So omaaliya.
"Waxaan rajaynaynaa in aan la kulano Xil dhibaanada
cusub ee Soomaaliya kaddib mar kii la dhaariyo 14-ka April, weliba xilli ku
habb oon,” ayaa lagu yiri qoraalka Safaarada Mareyk anka ee Soomaaliya oo lasoo
dhigay twitter-ka.
Dorraad unbey aheyd markii ay Safaarada
Mareykanka sheegtay inay garowsan tahay in dowlad goboleedyada Koonfur Galbeed
iyo Ga lmudug ay ku dhameystireen doorashada Gola ha Shacabka waqtigii loo
igmaday, ayada oo nasiib darro ku tilmaamtay in Madaxweynayaa sha Jubbaland,
Puntland iyo Hirshabelle ay see geen waqti kale oo muhiim ah.
Mareykanka ayaa kamid ah dalalka beesha
caalamka ee sida dhow isha ugu haya arrima ha doorashooyinka Soomaaliya iyo
dhameystir ka doorashada Golaha Shacabka oo dhowr je er uu ku yimid dib u dhac.
Si kastaba, sida uu qorshuhu yahay 14-ka Abriil
xafiiska Ra’iisul wasaaraha ayaa qabana ya xafladda dhaarinta xildhibaanada
labada Aqal ee baarlamaanka 11-aad.
Wasiirka
maaliyadda oo warbixin ku saab san dib-u-habeynta dhaqaalaha siiyay hay ’adda
IMF
Wasiirka Maaliyadda Xukuumadda Federa alka
Soomaaliya Dr Cabdiraxmaan Ducaale Be yle, ayaa Shalay warbixin ku saabsan
dib-u-ha beynta iyo isbaddalada dhaqaallaha dalka siiy ay hoggaanka sare ee
Paris Club, kaas oo ay ku midaysan yihiin dalal badan oo Soomaaliya ku leh
deyn.
"Ururka
Naadiga Paris iyo xubnaha naadigu waxay
muujiyeen dadaal weyn oo lagu taageerayo is baddalada Soomaaliya ee hannaanka
deyn-caf inta. Waxaa naga go'an in aan sii wadno dib-u-habeynta maaliyadda
dalka, ilaa aan ka gaarno guusha ugu dambeysa” ayuu yiri wasiirka.
7-dii bishan hay’adda IMF ayaa
soo saar tay war-saxaafadeed ku saabsan natiijada ka soo baxday shirkii
dib-u-eegista 2aad iyo 3aad ee Barnaamijka Deyn-Cafinta (ECF) ee Soom aaliya ay
la yeelatay labadii toddobaad ee xili gaasi ka horreeyay hay`addaha Bangiga Add uunka iyo IMF.
War-saxaafadeedka ayaa muujiyay dada alada
dowladda Soomaaliya ee dib-u-habeynta maaliyadda, iyada oo dalka uu ku jiro
abaaro, COVID-19 iyo isbaddelka cimilada.
"Ururka Naadiga Paris Club waxaa ay Shalay iga wareysanayeen wixii na
kala dhex maray annaga iyo IMF, iyagoo arkay war-saxaafadeedkii kasoo baxay
IMF, haddana waxaa ay naga doonayeen macluumaad dheeri ah” ayuu yiri wasiirka.
Dowladda
Soomaaliya oo bilowday diiwaan-galinta shirkadaha shaqaalaha Soomaalidda u qaada
dibadda
Wasiirka Shaqada iyo Arrimaha Bulshada
Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Cabdiwahaab Ugaas Xuseen Ugaas
Khaliif, ayaa Shalay shaaciyay in diiwaangalin cusub ay u billaabatay
shirkadaha shaqaalaha u qaa da dibadda, si loo waafajiyo habraaca shaqo-si inta
dibadda ee shaqaalaha xoogs atada Soom aaliyeed.
Wasiirka ayaa sheegay inay ka go’antahay
Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulshada dhowrista xuquuqda muwaadiniinta
Soomaali yeed ee shaqooyinka u tagaya dibadda, isagoo in taa ku daray in
habraaca ay ansixiyeen Gola ha Wasiirrada uu ilaalinayo xaquuqda iyo shar afka
muwaadiniinta.
Sidoo kale wuxuu wasiirka xaqiijiyay in
1-da bisha April 2022, ay tahay waqtiga kama damb eysta ah ee shirkadaha ay
dibadda u qaadi kar aan shaqaalaha, iyadoo wixii intaa ka horeeya looga
baahanyahay dhammaan shirkadaha in ay maraan diiwaan-galin cusub oo lagu dhaq an-galiyo
habraaca.
"Waxaan faraya shirkadda inay diiwaan-gal inta
cusub maraan. Hay’adaha Dawladda ee ay arrintan quseyso oo amniga , socdaalka
iyo du ulista ugu horreeyaan ayaan gaarsiinayna in ay san dibadda shaqaalo u
qaadi karin shirkadda aan marin diiwaangalinta cusub ee la waafajin ayo
habraaca.” ayuu ku yiri shirkiisa jaraa'iid ee Shalay.
Wasaaradda Shaqada iyo Arrimaha Bulsh ada
ayaa hoosta ka xariiqday in ay heshiisyo iyo is-afgarad lagu ballaarinayo fursadaha
sha qada iyo dhowrista xuquuqda muwaadiniinta la gaartay waddamada shaqooyinka
ay u tagaan xoogsatada Soomaaliyeed.
Dowladda
Somalia & Shiinaha oo ka wada hadlay horumarinta duulimaadyada
Wasiirka Wasaaradda Gaadiidka iyo Du ulista
Hawadda Xukuumadda Soomaaliya Dur ran
Axmed Faarax ayaa Shalay la kulmay Dan jiraha Dawladda Shiinaha ee Soomaaliya
Dan jire FEI Shengchao.
Wasiirka Iyo Danjire Shengchao ayaa kawa da
hadlay Iskaashiga labada dal gaar ahaana dhanka Duulimaadyadda Rayidka ah, waxaana
uu Wasiir Duran sheegay in Danjiraha dadaalk isa in kor loo qaado xariirka
iskaashi ee 2da dal
”Dawladda Shiinaha waxay naga caawisaa
dhinaca horumarinta Gaadiidka Cirka iyo duuli maadyadda Rayidkaa, Soomaaliya
waxay hiigs anaysaa in heerka Maamulka Hawadda la gaarsiiyo heerka A oo ah kan
dunida horuma rtay ay joogto”Ayuu Yiri Wasiir Duran Farah.
Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawad da
Xukuumadda Soomaaliya ayaa maalmihii la soo dhaafay waday dadaalo lagu
horumarinayo arrimaha doorashooyinka Soomaaliya.
Dowladaha
Soomaaliya iyo Itoobiya oo bilaa bay wada xaajoodyo lagu hormarinaayo Ganacsiga
labada dal
Wasiirrada waxay isla ga rteen muhiimadda
ay wada hadalladaan u leeyihiin sha qo abuurka iyo maalgashi ga dhinacyada
ganacsi ga iyo warshadaha labada dal, waxayna go'aansadeen in la bilaabo
wadatashiyo ku aadan xoojinta xiriir ka Ganacsi ee labada wadan.
Qoraal
kasoo bacay Wasaaradda Ganacsi ga iyo Warshadaha Dowladda Soomaaliya ay aa lagu
sheegay in dowladdaha Itoobiya iyo So omaaliya ay bilaabayaan wadaxaajood ku
saa bsan yagleelidda heshiiska ganacsiyada isaga kala goosha xuduudaha iyada oo
ujeedadu ta hay in la fududeeyo badeecooyinka muwaadi niinta labada dal iyo in
la yareeyo ganacsiga aan rasmiga ahayn ee xuduudaha.
Labada wasaaradood waxay sidoo kale ay ka
wada hadleen oo ay heshiis ku gaareen in ay wadahadlaan kadibna ay kala
saxeexdaan heshiis ganacsi oo laba geesood ah kaas oo ka abaya dadaallada
isdhexgalka gobolka iyo Afr ika oo ay ka mid yihiin Suuqa Iskaashiga Gana csiga
ee Bariga & Koofurta Afrika ee COMESA iyo Aaga Ganacsiga Xortaa ee Afrika
(AfCFTA)
Maamulka
Gobolka Shabeellaha Dhexe oo soo saaray Amar ku socda Hay’adaha
Waxaa uu sheegay in Maamulkiisa
uu bilaabi doono dib u eegis uu kusameynayo Boorarka ay adeegsadaan hay ’adaha,
shirkadaha Siminaarada ku qabanaya Gobolka iyo Goobaha kale ee Ganacsiga ee
lagu dhejiyo astaamaha Aqoonsiga.
Sidoo kale Guddoomiyaha Gobolka Shab eellaha
Dhexe Axmed Meyre Makaraan ayaa sheegay inay ciqaab adag la kulmi doonto ci ddii
lagu helaa in Goobahooda ay ku xardhan yihiin boorar lagu qoray luuqadaha
qalaad.
Amarkaan ka soo baxay Maamulka Gobol ka
Shabeellaha Dhexe ayaa ku soo qaaday xilli inta badan Soomaaliya Hay’adaha ka
howlgalla iyo Shirkadaha gaarka loo leeyahay ay astaa maha ama Boorarka lagu
yaqaan ay ku qorta an luuqadaha qalaad.
Guddiga
Doorashada Jubbaland oo shaaciy ay liiska kuraasta taala deegaan doorshada
labaad ee Garbahaareey
Guddiga
doorashooyinka maamulka Jubba land ayaa soo saaray liiska doorashada 16 kur si
oo ka mid ah kuraasta Golaha Shacabka Ba arlamaanka Soomaaliya, kuwaas oo
deegaan doorashadoodu tahay magaalada Garbahaar eey ee gobolka Gedo.
War qoraal oo kasoo bax ay
guddiga doorashada Jubbaland ayaa lagu shee gay in doorashada 16-ka kursi ay ku
qaban doonaan muddo laba todobaad gudahood ah, walow ay san cadeyn halka ay ku
qabanayaan doorash ada 16-ka kursi.
Kuraasta la shaaciyay ee taala deegaan do orashada labaad ee Jubbaland ayaa kala ah:-
HOP 065, HOP 078, HOP 087, HOP 090,
HOP 091, HOP 100, HOP 102, HOP 110, HOP 116, HOP 117, HOP 119, HOP 122, HOP
123, HOP 125, HOP 131, HOP 216.
Kuraastaan la shaaciyay doorashadoodu wa xaa
mudo dheer ka taagna khilaaf xoogan oo u
dhaxeeya madaxda maamulka Jubbaland iyo kuwa gobolka Gedo oo garab ka helaya
mada xweyne Farmaajo, mana jirto heshiis rasmi ah oo laga gaaray hab maamulka
kuraasta guddi ga doorashada Jubbaland ay shaaciyeen, wax aana xusid mudan in
guddi uu Raysal wasaare Rooble u magacaabay magaalada Garbahaa rey si ay
qiimeyn ugu soo sameeyaan xaalada doorashada magaaladaas inay ka hor yimaade en
maamulka degmada iyo kan Gobolka Gedo.
Hoos ka akhriso liiska 16-ka kursi ay
shaaci yeen guddiga doorashada Jubbaland:-
Indhaqarshe oo sanadkaan laga reebay liis ka
baarlamaanka 11-aad ee dalka, kadib markii madaxweynaha Galmudug uu u diiday
inuu u tartamo kursiga xildhibaan ee beeshiisa, ayaa ka codsaday xildhibaanada
cusub in Farmaajo iyo kooxdiisa Nabad iyo Nolol aysan dib u soo dooran.
Waxuu sheegay intii Farmaajo uu joogay xu kunka,
in wixii fiicanaa ee u qabsoomay ay ka badaneyd inta uu ka haleeyey dadka iyo
dalka Soomaaliyeed.
"Xildhibaanada cusub waxaan lee yahay fad lan
hanagu soo celinina Nabad iyo Nolol, shan sano ayey na xukumayeen, wixii xumaa
ee dal kaan ay ka sameeyeen, waxay ku qormeysaa Pagekooda, Inta xun oo ay
sameeyeen waxay ka badan tahay inta fiican oo ay qabteen,” ayuu yiri Jeneraal
Indhaqarshe.
Sarkaalkaan ayaa tusaale ka sii bixiyey
dha liisha uu u hayo nidaamka Madaxweyne Farma ajo oo sanado ka hor uu ka
tirsanaa.
Jeneraalku waxuu intaas ku sii daray in
dhi baatada Shalay Farmaajo heysata, oo isaguba uu marqaati ka yahay ay ka
dambeeyaan dad ka xun ee bulshada uu ka xushay.
"Shacabka dhan ayey kugu direen, adigaa
masuul ah, waxaa mar hore lagaa rabay inaad iska qabato inta aysan dadka kugu
dirin, gobol ladii aan tegay waa lagaa nacay Farmaajo, ani ga waan ku aqaan,
waana kula shaqeeyey, si da lagaa aaminayna kaama aaminsani, laakiin dhibaataa
kugu dhacday, dad xun ayaa kugu dhareereysan, hadii nasiibku ku saamaxo oo aad
soo noqoto, kuwaas iska qabo,” ayuu yiri Indhaqarshe.
Wararkii
U Danbeeyay Shan QOF Oo Gaajo Iyo Haraad Ugu Geeriyootay GEDO.
Wararka ka imanaya gobolka Gedo ayaa
sheegaya in Shan ruux ay gaajo iyo haraad u gu geeriyoodeen agagaarka degmada
Ceelwa aq oo ka mid ah meelaha ugu daran ee ay ka jirto abaarta ku dhufatay
deegaanada Juba land. Arrintan ayaa ka danbeysay markii dadka danta yar ay
heli waayeen cuno iyo biyo ku fil an, maadaama sare u kac xooggan laga daree mayo
qiimaha la kala siisto maciishado, waxaa na taasi ay keenty in nolosha dadka ku
adk aato.
Waxa uu sheegay in hadii xaaladan adag la gu
sii fiirsado ay sabab u noqon doonto in mas iibo bini’aadanimi ay ku dhufato
gobolka guud ahaan, wuxuuna qiray in bilaha soo socda la sii saadaalinayo in
xaaladda ay sidan ka sii cusla an doonto.
Qatar
oo gargaar raashiin ku wareejisay Dowladda Somaliya
Diyaarad nooca militariga oo siday
raashiin kan ayaa Shalay ka soo degatay Garoonka Diy aaradaha Aadan Cadde ee
Magaalada Muq disho.
Dowladda Qatar oo ka jawaabeysa baaqa
Dowladda Somaliya ayuu Safiirkeeda dalka u joogga, Hassan bin Hamza uu
raashiinkaasi ku wareejiyay xubno ka tirsan Guddiga Gurmadka Abaaraha.
Hay’adda Qatar Charity oo fududeysay in
raashiinkan dalka la soo gaarsiiyo ayaa loogu talagalay in la gaarsiiyo dadka
Soomaaliyeed ee abaarta la tabaaleysan.
Somaliya waxaa abaaraha soo noqnoqday u
sii dheer dagaalka muddada soddonka sano ka badan ka socdo, fatahaado iyo koran-kora
da ayaxa ee mararka qaarkood cagta marinaya dalagyada beeraha.
HALKAN KA AKHRISO WARARKA WARGEYSKA MOGTIMES DAILY NEWSPAPER EE MAANTA OO AH KHAMIIS 17-KA MARSO 2022
.