Farmaajo Oo War Kasoo
Saaray Geeridii Ku Timid Guddoomiye Cabdullaahi Abyan
Madaxweynaha muddo xileedkiisa dhammaa day Maxamed Cabdullaahi Farmaajo
ayaa tacsi tii raanyo leh u diray qoyska, qaraabada iyo dhamm aan shacabka
Soomaaliyeed ee uu ka
baxay Alle ha u naxariistee
Guddoomiyihii Gudd iga Xallinta Khilaafaadka Doorashooyinka Heer Federaal
Marxuum Cabdullaahi Abyan Nuur oo ku geeriyooday magaalada Muqdisho
Madaxweyne Farmaajo ayaa tilmaamay in
Marxuumku uu u soo adeegay dalkiisa iyo dadki isa, isaga oo soo noqday Wasiir,
Xildhibaan iyo Guddoomiyaha Guddiga Xallinta Khilaafaadka Do orashooyinka Heer
Federaal oo uu hadda hayay.
"Innaa Lillaahi Wa Innaa Ilayhi Raajicuun. Alle ha u naxariistee Marxuum
Cabdullaahi Abyan Nu ur oo muddo u soo adeegayey Qaranka Soomaal iyeed. Geerida
ku timid waa mid murugo leh oo taabatay qalbiyadeenna, waxaanna uga tacsiyey nayaa
qoyskiisa iyo guud ahaan shacabka Sooma aliyeed ee uu ka geeriyooday”.
Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa
Marxuumka Alle uga baryey in uu hoygiisa ka yeelo Jannatul Fardowsa, samir iyo
iimaanna uu ka siiyo qoyskiisa iyo dhammaan shacabka So omaaliyeed ee uu ka
baxay.
Guddoomiyihii Guddiga Xallinta Khilaafaadka Doorashooyinka Heer Federaal
ayaa Isbitaalka martiini ee magaalada Muqdisho ugu geeriyooday Cudurka halista
ah ee COVID-19 oo ku dhacay, isla markaana uu la jiifay maamlmihii lasoo dhaa fay.
Cumar Filish Iyo Maamulka
Sh/Hoose Oo AMIS OM Kala Hadlay Dadkii La Xasuuqay
Guddoomiyaha G/Banaadir ahna Duqa Ma gaalada
Muqdisho Cumar Maxamuud Maxamed (Cumar Filish) iyo Guddoomiyaha Gobolka Sha beellaha
Hoose Cabdiqaadir Maxamed Nuur (Siidii) ayaa si wadajir kulama kala duwan ula
qa atay saraakiisha qeybaha AMISOM iyo sidoo kale taliyaha ugu Sareeya
howlgalka nabad ilaalinta AMISOM ee Soomaaliya General Ndegeya Dio mede.
Ujeedka kulankan ayaa ahaa sidii baaritaan deg deg ah loogu sameyn lahaa
dhacdadii argag axa laheyd ee ciidamada AMISOM ku xasuuqeen Allaha Unaxariistee
dad shacab ah oo kunool dee gaanka Goolweyn ee Shabeellaha Hoose.
Duqa Muqdisho Cumar Filish iyo Guddoomiye Cabduqaadir Maxamed Nuur
Siidii ayaa u shee gay Madaxda AMISOM inaan la aqbali karin falka asi gurcan ee
lagu dilay 7-qof oo shacab ah, isla markaana loo baahan yahay in marxuumiintaas
iyo eheladooda ay si deg deg ah u helaan cada alad. Maalmo kahor ayey aheyd
markii Ciidamo ka tirsan AMISOM ay dad shacab ah oo aan wa xba Shalaysan ku
xasuuqeen degaanka Goolweyn ee hoostega Magaalada Marka, iyagoona halkaas ku
dilay 7-qof oo ay ku jiraan dad joogay Baar.
Ehelada dadka la laayay oo la
hadlay warbaa hinta ayaa u sheegay in aan Meydka dadka la dilay la aasi doonin
ilaa iyo Cadaalad ay hela an, isla markaana Madaxda dowladda Federa alka ka
dalbaday inay wax ka qabtaan xasuuqii dhacay.
Midowga
Musharaxiinta Madaxweynaha Soomaaliya ayaa faah faahin ka bixiyay Shir gaar ah
ee Shalay oo sabti ah uga furmay Ma gaalada Caasimadda ah ee Muqdisho gaar ahaan
hotelka Hotelka Jazeera
Musharax
Cabdiraxmaan Cabdishakuur War same oo la hadlay warbaahinta ayaa u shee gay in
Shirka u furmay Golaha uu socon doono muddo saddex maalmood ah, isla markaana
looga hadlayo doorashadii Aqalka Sare ee ka dhacday dowlad Goboleedyada iyo
doorasha da soo socoto ee Golaha Shacabka.
Waxaa uu sheegay
C/raxmaan C/Shakuur in Musharaxiinta ay iska xog-wareysteen do orashooyinkii
dhacay iyo walaaca Qaar ka mid ah Musharaxiinta ay ka muujiyeen doorashooy inkii
Aqalka Sare ee ka dhacay maamul Gobol eedyada.
Sidoo kale waxaa uu tilmaamay in Midowga Musharaxiinta ay kulamo la
qaadan doonaan Ra’iisul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble, Madaxda maamulada
dalka,Beesha Caalam ka & qeybaha kala duwan ee Bulshada, isla markaana ay
kala hadli doonaan arrimaha doorashooyinka.
Ugu dambeyn
C/raxmaan C/Shakuur ayaa Carrabka ku dhuftay in Shirka Golaha Shalay u furmay
lasoo xiri doono maalinta Isniinta, isla markaana laga soo saari doono Shirka
War-murtiyeed ku saabsan mowqifka Golaha ee doorashooyinkii Aqalka Sare ee
dhacay iyo kuwa Golaha Shacabka ee soo socda.
Muxuu QOOR QOOR ka yiri
eedeynta loo je ediyey, kadib doorashadii GALMUDUG?
Madaxweynaha
dowlad goboleedka Galmu dug, Axmed Cabdi Kaariye ( Qoor Qoor) oo Habeen hore khudbad ka jeediyey xuska aas
aaska 14-ka August ee maamulkaasi ayaa soo hadal-qaaday doora sh adii Aqalka
Sare ee ka dhac day magaalada Dhuusamareeb,
ka dib markii si aad ah loo dhali ilay qaabka ay u dhacday door ashadaasi.
Qoor Qoor ayaa
shaaca ka qaaday in doo rashada dalka ka billaabatay ay ku timid he shiis,
isla-markaana ay tahay mid dadban oo sidii loogu talagalay ku socoto, sida uu
hadalka u dhigay.
Sidoo kale wuxuu
tilmaamay in loo baahan yahay in la’isku dul-qaato, isla-markaana la taa geero
cidda ku soo baxda doorashada.
"Dalku wuxuu
ku heshiiyay doorasho dad ban marka doorasho dadban sideey tahay iyo sidii ay
aheyd beey ku socotaa, hadadan adiga kursi ka soo helin ama midaa rabtay uusan
kursi ka helina in xumani dhacday micnaheeda ma ahan horay aaan u socono.” Ayuu
yiri Qoor Qoor.
Madaxweynaha
Galmudug oo hadalkiisa sii wata ayaa intaasi sii raaciyey "Adeer qofkas ta oo
Soomaali ah ee soo baxa hadaa tahay musharax cod ka bari cod warso, waxaan lee nahay
u dulqaado dalka doorashada uu ku he shiiyay si xun wax uu sheegna ha noqonin meeshii lagu tartami jiray xuShalay waa laga
soo gudbaywanaaga aaad soo bandhigto ayaa laguugu dooranayaa,”.
Hadalkan ayaa
ku soo aadaya, xilli maam ullada Galmudug iyo Puntland lagu dhaliilay do orashooyinkii
ka dhacay magaalooyinka Gar oowe iyo Dhuusamareeb ee maamulladaasi. Xigasho:caasimada.net
Arday Macalinkoodii Dugsi
Qur’aanka Ku Dilay Degaan Ka Tirsan Gobolka Mudug
Wararka aan ka
heleyno deegaan dule edka ah Magaalada Gaalkacyo ee Xarunta Gobolka Mudug ayaa
waxaa ay sheegayaan in gabaldhicii Shalay lagu dilay halkaas Macalin Dugsi
Qur’aan oo aad loo yaqaanay.
Dad ayaa waxaa
ay ku warrameen in Mac alinka Dugsi Qur’aanka lagu dilay deegaanka Laan-Kadawo
ee duleedka Koonfureed Maga alada Gaalkacyo, xili uu ku sugnaa hoygiisa, isla
markaana uu dhex jiifay.
Laba wiil oo kamid ah Ardeyda Dugsi Qur’ aanka
ayaa la sheegay inay macalinkoodii Dugsiga ee barayey Qur’aanka dileen, iyago ona
dilkiisa u adeegsaday Faas ama maqar oo qeybaha sare ee jirka uga dhufteen,
isagoona goobta ku geeriyooday.
Allaha u naxariistee Macalinka ayaa lagu
magacaabi jiray Cadisalaan Maxamuud Ilka-weyne, waxaana Ardeyda ay ugu tageen
gur igiisa oo ku yaalla deegaanka Laan-Kadawo, welina lama oga sababtay keentay
falkaas dhacay.
Wararka ayaa intaas waxaa ay kusii dara yaan
in rag dhalinyaro ah oo kamid ah dadka deegaanka Laan-Kadawo ay gacanta ku dhig
een Ardeydii dishay macalinkoodii Dugsi Qur’ aanka, kuwaasi oo lagu wareejiyay
Ciidanka amniga Galmudug.
Dhacdadaan lagu dilay Macalinka Dugsiga ayaa Xalay aad looga hadal hayaa
deegaan ka uu falku ka dhacay, waxaana falkaas si weyn uga naxay waalidiin
farabadan oo carru urtooda dhigta Dugsiga Macalinka dhintay.
Farmaajo Oo Asteeyay
Maalinta La Daga alanka Musuq-Maasuqa Soomaaliya
Madaxweynaha muddo xileedkiisa dham maaday
Maxamed Cabdullaahi Farmaajo oo ka qayb galay munaasabad lagu daah-furayey
Guddiga Madaxa Bannaan ee la dagaallanka Musuq-maasuqa iyo ka mid noqoshada
Sharci yada Caalammiga ah ee la dagaallanka Mus uq-maasuqa ayaa tilmaamay in
Guddigani uu gundhig u yahay
hufnaanta maamulka iyo maaliyadda
ee dalka.
"Guddigani waa mid dastuuri ah, waxaan sha rciga lagu
dhisay saxiixay 21 Sabteembar 2019, Shalayna waxa aynu u taagannahay mu naasabaddan
aynu ku daah-furayno. waxa ay tallaabadani dhiirrigelinaysaa fursadaha maa lgashiyada
caalammiga ah ee dalka, kobaca dhaqaalaha, hufnaanta maaliyadda iyo kalso onida
shacabku ay ku qabaan dowladnimada”.
Madaxweynaha oo
dul istaagay dadaallada miro-dhalay ee ay Dowladda Federaalka Soo maaliya
gelisay la dagaallanka musuq-maas uqa iyo ku tagri-falka hantida dadweynaha,
ayaa muujiyey muhiimadda ay leedahay in ay Soomaaliya ka mid noqoto Sharciyada
Caa lammiga ah ee La Dagaallanka Musuq-ma asuqa, sida: Sharciga Heshiiska
Midowga Afr ika ee La Dagaallanka Musuq-maasuqa, Sharc iga Heshiiska Jaamacadda
Carabta ee La Dagaallanka
Musuq-maasuqa iyo Sharciga Heshiiska Qarammada Midoobey ee la Daga allanka
Musuq-maasuqa.
"Dowladda Federaalka Soomaaliya oo ka duuleysa qorsheyaasha Qaran ee ku
salaysan dhowridda xuquuqda muwaaddiniinta iyo ilaa linta hantida Qaranku waxa
ay ku guuleysatay inaynu si rasmi ah uga mid noqonno Shalay Sharciyada
Caalammiga ah ee La Dagaallan ka Musuq-maasuqa.” Farmaajo oo kula dardaa rmay
Guddiga Madaxa Bannaan ee La Dagaal lanka Musuq-maasuqa in ay waajibaadkooda u gutaan si ay ku dheehan tahay waddaniyad iyo
hufnaan, ayaa sidoo kale xeeriyey in 14-ka Ogoosto loo aqoonsado Maalinta Qaran
ee La Dagaallanka Musuq-maasuqa ee Jamhuuri
yadda Federaalka Soomaaliya.
Munaasabadda
waxaa kale oo ka qayb ga lay Guddoomiyaha Maxkamadda Sare ee JFS Baashe Yuusuf
Axmed, Wasiirro ka tirsan Gol aha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Xil dhibaanno
ka mid ah Baarlamaanka Federaal ka Soomaaliya, Taliyeyaasha Ciidammada Bo oliska
iyo Asluubta Soomaaliyeed, Guddoomi yaha Guddiga Madax Bannaan ee La Dagaal lanka
Musuq-maasuqa.
Wasiir Kaahin oo ka
sheegaya sababtii Li xle loogu bixiyey "Astaanta Halganka”
Wasiirka arrimaha
gudaha ee Somaliland, Maxamed Kaahin oo ka qeyb-galay munaasi bad lagu daah
furayay buug laga qoray taariikh dii Lixle oo kamid ahaa Mujaahidiinti SNM ay aa
ka sheekeyay sababtii Lixle loogu bixiyey Astaantii Halganka Wasiir Maxamed Kaahin ayaa ugu horeyn tii
Maxamed Xaashi Diiriye (Lixle) AUN ku tilm aamay inuu ahaa Nin geesi ah oo aan
marn aba cabsan, oo halgankii gud aha si weyn uga waday, sida uu sheegay.
Waxa uu sheegay in Lixle uu ku hantay su mada
"Astaantii Halganka”, maadama uu ka mid ahaa labadii Sarkaal ee gudaha ka waday
halganka, islamarkaana uu ahaa nin aad u diy aarsan oo uu ku dhici waayey
taliskii xiligaas.
"Lixle wuxuu
ahaa Saraakiishii caanka ah eyd ee ciidamadii Soomaaliya, xaga aqoonta,
aragtida iyo cilmiga Injineer ayuu ahaa nin aad u diyaarsan ayuu ahaa.
Waxyaabihii la yaabka lahaa waxaa kamid ahaa marka aynu leenah ay Lixle
iskamaanu siin Astaantii Halganka, waxaa ku garaneysaan ninka darajadaa leh ee
ciidamada lagu hayn waayey, ee haddana hal gankii gudaha ka waday,” ayuu yiri
Wasiir Ma xamed Kaahin.
"Halgankii gudaha labo nin ayaa mas’uul ka ahaa ciidamadii, mid waa
Maxamed Xaashi Dii riye (Lixle) iyo Axmed Maxamed Halac oo isag una Xamar
Jooga. Maxamed Xaashi iyada oo halkaas laga raadinayo ayuu Hargeysa ayuu ku
noola.”
Buug laga qoray nolosha
mid kamida abwa anadii ugu waa wayna fanka oo Hargaysa lagu soo bandhigay
Buuga
Joogaha-maqan oo laga qoray no loshii iyo taariikhdii faneed ee abwaan Xasan
Qawdhan Yuusuf, oo ahaa hal-abuur alifay qaar kamida heesaha iyo riwaayadaha
ugu caansan uguna wanaagsan fanka Soomaaliy eed, ayaa lagu soo bandhigay
Hargaysa.
Buuga Joogaha-maqan oo uu qoray qoraa
dhalinyaro ah oo lagu magacaabo Axmed Kara ama, ayaa lagu ururiyay dhaxal kii
faneed ee uu abwaanku ifka kaga tagay iyo noloshiisii, is la markaana waxa lagu
sugay taariikhda iyo so oyaalka ay leedahay murtida abwaan Xasan Qawdhan.
"Abwaan
Xasan Qawdhan taariikhdiisa ku dheeraan maayo oo heesaha ugu caansan So omaalida,
ayuu lahaa waxa buugani uu koob sanayaa, in suugaantii Xasan Qawdhan iyo
shakhsiyadiisi laysku barto" sida waxa yidhi qoraaga buuga Axmed Karaama. Xafladda bandhigan buuga Joogaha-ma qan
oo ka dhacday hoteelka Maansoor ee Har gaysa, ayaa waxa kasoo qayb galay
saraakiil xukuumada ka tirsan, madaxda xisbiyada muc aaradka, bahda
suugaanlayda, qoraayo iyo kumaan waayeel iyo dhalinyaro ah oo suug aanta
abwaankanka la barbaaray.
Heesaha ugu
caansan ee uu abwaanku alifay waxa kamida, heesta Miidaamo oo uu qa ado Axmed
Mooge, Riyo oo uu qaado Max amed Saleebaan, Qalam-jalam oo uu qaado Muuse
Ismaaciil Qalinle, Hoombaro oo ay wa da qaadan Bashiir Xadi iyo Hubo Nuura, Wax
an tagay shabcantii oo uu qaado Maxammed Mooge iyo heeso kale oo badan.
Riwaayadaha uu
abwaanku alifay waxa ugu caansan, Anaga oo waalan waagu noo bari, Yaan la
waalin jacaylka iyo Wakhtigu nina waal
nina waani oo ahayd riwaayadii ugu horaysay ee madaxwaynihii dowladii Kacaan ka
Maxammed Siyaad Barre ka qayb galo daawashadeeda sanadkii 1973.
Abwaan Xasan
Qawdhan waxa uu ku dha shay maagalada Hargaysa sanadkii 1944, fan kiisa waxa uu
ka bilaabay magaalada Muqdi sho dhamaadkii 1969, kadib muddo dheer oo uu bahda
sugaanlayda ka tirsana waxa uu ku xijaabtay waddanka Sweden 19, April, 2017
isagoo 73 sano jir ah.
Puntland : In ka badan
toban qof oo cudur ka Covid19 ugu geeriyooday
Cudurka
Covid19 ayaa si aad ah ugusoo labo kacleeyay deegaannada Puntland, iyadoo
24saac ee lasoo dhaafay ay magaalada Gar owe oo kaliya ugu geeriyoodeen labo
qof oo dhalinyarro ah halka kuwa kale ay ku jiraan qeybta xaaladdaha degdega
ah.
Duqa
magaalada Garowe Axmed Siciid Muuse (Axmed Barre) ayaa sheegay in ay gab aabsi
yihiin haamaha ogsijiinta ee caawiya dad ka naqasku ku dhego ee uu soo rito
cudurka Covid19.
Magaalada Qardho
ee gobolka Bari ayaa sidaas oo kale maalmihii lasoo dhaafay dad ba dan ugu
geeriyoodeen cudurka.
Wasaaradda
caafimaadka Puntland ayaa sheegtay in tobankii berri ee la soo dhaafay xa nuunka
dad badan laga helay ayna u geer iyoodeen
ilaa 10 qof.
Waxaa shaybaarka
lagu baaro covid19 lagu xaqiijiyay in nooca cusub oo ka halis badan kii hore uu
yahay nooca hadda Puntland ka jira lo ona yaqaano Delta, waana nooc cusub oo
India horay looga helay.
Wasaaradda
caafimaadku waxay dadwey naha u soo jeedisay in dib loo soo celiyo taxa darkii
gaar ahaan afxirashada, kala fogaan shaha, sidoo kalena dadweynaha ay tallaalka
qaataan si loo xakameeyo
Maxay tahay xiisadda salka
ku haysaa Soo maaliya ee ka taagan dalka Turkiga?
Xisbiyada mucaaradka ee dalka Turkiga
ayaa si weyn uga soo horjeestay lacagta kaa lmada ah ee uu madaxweyne Recep
Tayyip Er dogan dhowaan ugu deeqay dowladda federal ka Soomaaliya, taas oo
gaareyso illaa 30 Milyan oo Dollar.
Mucaaradka
Turkiga ayaa ka carooday go’ aanka madaxweynaha ee yabooha lacagtaasi, waxayna shaaca ka
qaa deen in dalkooda aanu awoodin lacagtaas, ma adaama ay haatan ka jira an
xaalado is biirsa day sida, dhaqaale xumo, Co vid-19 & dabka ka holcay a
wadankaasi
Sidoo kale
mucaarad ka sida weyn uga soo horjeedo madaxweyne Erdogan ayaa xu say in
xilligan dowladda Tur kiga looga baahan yahay samatabixin, isla-mar kaana ay
tahay in ay soo iibsato qalabka dab-damiska, si looga hortego dabka ku sii baah
aya meelaha qaar dalkaasi.
"Arrinta mudnaanta
leh xilligan la joogo waa gudaha Turkiga waa in la iibsado qalabka dab damiska,
si looga hortego dabka kasii so cda meelaha qaar ee dalkaasi,” ayuu lagu yiri
bayaan uu soo saaray afhayeenka xisbiga sha cabka jamhuuriga ee uu hoggaamiyo
Kamal Oglu.
Sidoo kale afhayenka ayaa intaasi kusii
dar ay "Dal aan heli karin 4 milyan oo Dollar oo ay ku iibsadaan diyaaradaha
dab-damiska waxay go’aansadeen inay 30 milyan oo deeq ah siiy aan Soomaaliya,”.
Dhinaca kale
mucaaradka dalka Turkiga ay aa isku xiriiriyey kaalmadan lacageed iyo shi rkad
ay leeyihiin qoyska wiilka uu Sodogga uu yahay madaxweyne Recep Tayyip Erdogan,
taas oo haatan maamusha, isla-markaana gac anta ku heysa dekedda weyn ee dalka
Maur itania.
Hadalkan ayaa ku
soo aadayo, iyadoo tod obaadkii hore dowladaha Turkiga iyo Soomaal iya ay kala
saxiixdeen heshiis ku kacaya 30 Milyan oo Dollar, isla-markaana bil wabo dowl adda
federaalka ah la siinayo lacag gaareysa illaa 2.5 milyan oo Dollar, sida ku cad
he shiiskaasi.Xigasho:Caasimadda.Net
Xildhibaano ka
tirsan Baarlamaanka 10-aad ee waqtigiisa dhammaaday iyo Siyaasiyiin ay aa
gaaray magaalada Beledweyne ee xarunta Gobolka Hiiraan, halkaasoo oo la filayo
inay dhawaan ka dhacdo doorashada kuraas kamid ah kuwa HirShabeelle ee Aqalka
Hoose.
Xubnaha gaaray
Magaaladab Beledweyne waxaa ka mid aha Wasiirkii hore ee Amniga Cabdirisaaq
Cumar, Wasiirkii hore Waxbara shada Cabdullaahi Goodax Barre, Xildhibaan Qoone
iyo Siyaasiga C/llaahi Sanbaloolshe oo sanadkii 2016 Xildhibaan loo doortay,
balse markii Taliyaha NISA loo magacaabay ku wa ayay xubinnimadii Golaha
Shacabka, tartan uu mar kale u galayna horaantii sanadkii 2018 looga
adkaaday.Xubanaha gaaray Magaalada Beledweyne ayaa hordhac u ah wafdiga
madaxweynaha HirShabelle Cali Guudlaawe oo la filayo inuu gaaro Magaalada
Beledwey ne.
Wafdigaan gaaray Beledweyne ayaa la fila yaa
inay General Xuud iyo Beesha Xawaadle ku qanciyaan in madax weynaha HirShabelle
uu si nabad ah ku imaa do Magaalada, waxaana muuqato in markaan loo ogolaan
doono inuu ka dago Beledweyne.
Beledweyne ayaa waxaa taala illaa 25 kursi oo Golaha
Shacabka ah, waana kuraas intooda badantartan iyo loolan adag uu ka jiro, waxaa na ka mid ah Kursiga uu ku
fadhiyo Xildhibaan Faarax Cabdulqaadir oo xifaaltan kala kulmayo Taliyaha NISA
Fahad Yaasiin oo sanadkan raa dinaya kursi Xildhibaannimo.
Haweeney Soomaali Loo
Diiday Ka Mid Noq oshada Baarlam aanka Australia Oo Sheeg tay In La Dooranayo
Sahra Sheekh
Axmed Mustaf, oo u sharax an kursiga Baarlamanka Federaalka ee xaa fa dda ay ku
badanyihiin Soomalida ee dalka Aus tralia ayaa lagala noqday ruqsaddii u ogo laan
eysay in ay xubin ka ahaato xisbiga talada ha ya ee dalkaas.
Sahra ayaa
waraysi ay BBC siisay ku she egtay in aysan ka harin musharaxnimada kurs iga
Baarlamanka, balse ay ha dda go’aansatay inay u istaa gto si madax-ba naan, si
loo doortay, isla mark aana xustay in la doran doono
Sahro oo ah
haweeney So omaali ah ayaa sheegtay in sa babta uu xisbiga cuskaday ay ta hay
lacag Soomaaliya looga soo diray, haye eshee taas uusan sharciga u diideynin.
"Xisb iga wuxuu adeegsaday sharci ay meel marisay dowladdan middii ka horeysay,
si xun ayuuna u fahmay lacagtaas.” ayey tiri Sahra.
Sharciga uu
xisbiga cuskaday wuxuu dhi gayaa in qof musharrax ah oo xil u taagan in aan
lacag looga soo dirin karin dalka dibadiisa.
"Lacagaha la
sheegayo ee aan aniga helo waa kuwa la ii soo diro xilliyada fasaxa iyo cii daha
oo gaaraysa ilaa saddex kun oo doollar, oo sanadkiiba hal mar carruurta loo soo
diro, Adeerkay wuxuu soo diraa lacag yar ayuu carr uurta u soo dira maadama uu
yahay nin iska mashquul badan. Sida uu wasiir Soomaaliya u ga noqdayna waxba ma
uusan ii soo dirin. La cagaha laga hadlayana wuxuu ii soo diray ka hor inta
uusan wasiirka noqonin” ayey tiri Sah ra Sheekh.
Sahro ayaa
sannadkan go’aansatay in ay musharax noqoto oo ay u istaagto kursiga Baa rlamaanka
ee xafadda ay dagantahay, markii hore waxay iska diwaan-gelisay xisbiga talada
haya ee dalkaas oo hadda kala laabtay mush araxnimada.
DIYAARAD sidday gaadiid
dagaal oo ka degtay M/Beledweyne
Diyaarad sidday
gaadiid dagaal oo noocyo ka la duwan leh ayaa saacadihii la soo dhaafay ka
degtay garoonka diyaaradaha Uga as Khaliif oo ku yaalla magaalada Beledweyne oo
xarun u ah gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaliya.
Wasaaradda amniga HirShabelle oo faah faahin
ka bixisay gaadiidkaasi ayaa sheegtay inay ka ko oban yihiin shan ga ari oo Ca bdi
Bile ah iyo afar Mooto no oca laba lugaaleyda ah, kuwa as oo ay tilmaamtay in
ay si rasmi ah ugu wareejiy een maamulka G/Hiiraan
Qoraalka ka soo
baxay wasaaradda amni ga dowlad goboleedka HirShabelle ayaa wax aa lagu sheegay
in gaadiidkan ay isticmaali do onaan ciidanka ammaanka, gaar ahaan kuwa sugaya
amniga doorashooyinka ka dhacaya magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan.
Sidoo kale
waxay wasaaraddu shaaca ka qaaday in gaadiidkan iyo mootooyinkaba ay fu dudeyn
doonaan howl-gallada amniga lagu xa qiijinayo ee ka socda HirShabelle. Horay
wax aa Beledweyne looga dajiyey baabuur cusub oo ah kuwa aan xabaddu karin oo
la sheegay inay adeegsan doonaan mas’uuliyiinta doora shooyinka u tegaya
magaaladaasi.
Arrimahan ayaa ku
soo aadayo, xilli ay weli dood ka taagan tahay in doorasho lagu qabto
Beledweyn, maadaama uu haatan dhaq-dha qaaq ka
wado Janaraalka hubeysan ee Xuud oo ciidamo
badan ku heysto duleedka magaal ada, kana soo horjeedo maamulka
Markab laga leeyahay
Turkey oo lagu weeraray meel ka baxsan xeebaha Muqdisho
Markab laga
leeyahay dalka Turkiga ayaa la gu weeraray meel ka baxsan xeebaha maga alada Muqdisho,
sida uu Jimcihii shee gay Ururka Ganacsiga Badaha UK ee loo soo gaba iyo UKMTO.
Weerarka oo la
rumeysan yahay inay fuliye en kooxaha buracda badeedda Soomaaliya ay aa abaare
7:45 am Jimcihii, waxa uu ka dhac ay meel 100-mile ka baxsan xeebta Muqd ishoMarkabka
ayaa lagu warramayaa inuu we erarka ka baxsaday, islamarkaana shaqaalaha iyo
markabkuba ay hadda bad qabaan.
Kooxda qiimeysa
halista badaha ee EOS Risk Group ee fadhigeedu yaha y UK ayaa she egtay in
markab ka oo sita calan ka Turkey laga leeyahay gobolka Anatolia ee dalkaas. Si
kastaba, Turkiga weli wax war ah kama aysan soo saarin dhacdadan.
Inkasta oo
dhacdooyinka burcad badeen imo ee xeebaha Soomaaliya ay aad u yaraade en
sanadihii tagay, haddana waxaa jira weer aro si naadir ah mararka qaar u dhaca.
Weera rkan ayaa noqonaya kii ugu horreeyey ee dha ca tan iyo bishii April ee
2019.
Sanadii 2011,
ayaa ciidanka badda Midow ga Yurub ee EU Naval Force waxay weriyeen in xeebaha
Soomaaliya ay ka dhaceen 176 we erar, ayada oo lagu qabsaday in ka badan 25
markab. Hase yeeshee tiradaas ayaa eber noq otay markii la gaaray 2016
Webiga Shabeelle ayaa fatahaad ku
sameeyey tuulda Booda-ale oo ka mid ah tuulooy-inka hoos yimaada Maga-alada
Jowhar ee Caasi-mada dowlad Goboleedka Hirshabeelle, waxaana laga helayaa faah
faah-ino. Fatahaad a Webiga ayaa waxaa ka dha-shay khasaaro isugu jira
dhimasho, dha-awac iyo mid hantiyadeed, waxaana la xaqi-ijiyay in laba Carruur
ah oo biyaha ay qaadeen uu mid kamid ah meydkiisa baadi goob weli loogu jiro.
Wasiirka wasaarada Beeraha iyo
waraabka Hirshabeelle Maxamed Cumar oo la hadlay warbaahinta dowladda ayaa
sheegay in xaalada webiga xiligan ay tahay mid cabsi weyn ay ka qabaan, maadama
biyihii ugu ba-dn-aa uu wado webigu suuro-galna ay tahay in deegaano hor leh
looga barakaco.
Sidoo kale Wasiir Maxamed Cumar oo
hadalkiisa sii wada ayaa waxaa uu bulshada ugu baaqay laga qeyb qaato u
gurmashada dadka ku barakacay fatahaada webiga shab-eelle uu ka sameey tuulada
Boodaala iyo de-egaano kale oo hoostega Magaalada Jowhar.
Wararkii ugu dambeeyay ee laga helayo dega-ano ka tirsan
Gobolka Shabeellaha Dhexe ay-aa waxaa ka taagan casbi xoogan oo ay qad-aan
dadka deegaanka oo ku aadan in Webiga uu mar kale sameeyo fatahaad kale oo kha-saaro
geysata.
Rag Burcad Ah Oo Lagu
Toogtay Xaafad Ka Tirsan M/ Muqdisho
Ciidamo ka tirsan kuwa Booliska
dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa waa-berigii hore ee Shalay xaafad ka tirsan
degm-ada Deyniile ee Gobolkaan Banaadir ku dilay rag hubeysan oo dadka dhac u
geysan jiray, xiliyada habeenkii ah.
Goobjoogayaal la hadlay Idaacadda
Dalsan ayaa u sheegay in Ciidanka amniga ay raggaas oo laba ahaa ku toogteen
xaafadda Gubta ee degmada Deyniile, kuwaasi oo la sheegay inay dadka ka qaadan
jireen Moob-eelada gacanta.
Burcada hubeysneyd ayaa xiligii la
dilayay watay Mooto laba lugaaley ah, waxa-ana la tilmaamay in mid kamid ah
ragga uu isku dayay inuu goobta ka baxsado, hay-eeshee Ciidanka amniga ayaa
rasaas fara-badan ku furay, iyagoona geeriyooday.
Saraakiisha amniga degmada Deyniile
ee Gobolka Banaadir ayaa horey u sheegay in marnaba aysan aqbali doonin in
burcad hube-ysan ay dhac u geystaan dadka shacabka ee kunool degmadaas, waxaana
ragga la toogtay ay dhici jireen dadka.
Si kastaba Ciidanka Booliska dowl-adda
Federaalka ayaa horey sidaan oo kale degmooyin ka tirsan Gobolka Banaadir ugu
dilay rag buracd hubeysan oo dadka ka dhici jiray Telefoonka gacanta iyo
waxyaabaha kale ay wataan, halka burcad kalena la qabtay.
QATAR oo Washington ka
furtay dacwad ka dhan ah Eritrea Maxay
isku hayaan?
Bankiga Dhexe ee Qatar (QNB) ayaa
maxkamad ku taalla magaalada Washington DC weydiistay inay amarto dowladda
Eritrea inay bixiso lacag deyn ah oo gaareysa $300 oo milyan, kadib markii
Asmara ay diiday inay ka jawaabto laba dacwad oo horey, waxaa sidaas werisay
warbaahinta Bloomberg.
Sida lagu sheegay warbixintan,
Eritrea ayaa 200 oo milyan oo dollar ka amaahatay QNB oo ah Bankiga ugu weyn
Bariga Dhexe ee deynta bixiya, sanadihii 2009 iyo 2010, waxayna soo celisay 45
milyan oo kaliya bishii May 2012.
QNB ayaa kadib dacwad ka furtay
dalka UK sanadkii 2018, sida ku cad heshiiska. Garsoore ku sugan UK ayaa amray
in Eritrea ay bixiso 253 milyan, oo ay ku jirto dulsaar, hase yeeshee Eritrea ayaa
joojisay inay u jaw-aabto qareenada, sida warbixinta lagu shee-gay.
Bankiga Qatar ayaa Ta-laadadii wuxuu go’aan ka codsaday
xaakim federal Mareykan ah, isaga oo sheegay in do-wladda madaxweyne Isaias
Afwerki, oo dalkaas xukumeysay 28 sano, ay iska indho tirtay warqado sharci ah
oo loo diray.
QNB ayaa tuhunsan in Eritrea aysan
u hoggaansameyn xukunada maxkamadda UK, ayna go’aansatay inaysan isku difaacin
labada maxkamad ee UK iyo Mareykanka.
Go’aanka maxkamadda Washington,
ayaa u fududeyn kara Bankiga QNB inuu raa-diyo kadibna la wareego hantida
Eritrea ay ku leedahay caalamka, sida Bloomberg ay ku warrantay.
Madaxweyne taageere u ah
Arsenal oo si adag uga hadlay ciyaartii Habeen hore.
Inta badan lama arko madaxweynay-aasha
oo ka hadlaya arrimaha kubbadda cagta balse guuldaradii Arsenal ay kala
kulantay ciyaartii dhexmartay Brentford habeenkii Jim-caha ayaa soo jiitay mid
ka mid ah taage-erayaashooda ugu weyn, Madaxweynaha Rwanda Paul Kagame.
Dhowr daqiiqo ka dib markii koo-xda fadhigeedu yahay
magaalada London ay guuldarro 2-0 ah kala kulantay kooxda ku cusub hory-aalka
Ingiriiska, ayaa madaxweyne Kagame qoraal uu bartiisa Twitter-ka soo dhi-gay
wuxuu ku sheegay in isbadal loo baah-anyahay, isagoo yiri "taageerayaasha
Arsenal uma qalmaan inay la qabsadaan tan …. MAYA !!! Waxaan sidaas u leeyahay
anigoo ka mid ah taageerayaasha waaweyn ee Arsenal. Isb-eddelku wuxuu qaatay
waqti dheer inuu yima-ado!”
Kagame ayaa sheegay in ay tahay in
la soo afjaro dhex -dhexaadnimada kooxda oo ku dhameysatay kaalinta 8 -aad
xilli ciyaa-reedkii hore isla markaana seegtay dhammaan tartamada kooxaha
Yurub.
Madaxweynaha K/Galbeed oo soo dhameystiray liiska doorashada Musharaxiinta Aqalka sare
Madaxweynaha maamulka Koonfur Galbeed Cabdicasiis Xasan Maxamed
Laftagareen ayaa soo saaray liiska xubnahii ka dhinaa doorashada kuraasta
Aqalka sare ee deegaan doorashadooda tahay Koonfur Galbeed Soo-maaliya.
Liiska uu soo saaray mad-axweynaha Koonfur Gal-beed ayaa ah
sadax xubno-od oo ka dhinaa doorashada kuraasta Aqalka sare ee Soomaaliya
xubnaha ku matalaya Baarlamaanka Soomaaliya.
Dooraashada Musharaxiinta la shaac-iyay
ayaa lagu wadaa in maalinta berito ah ay ka dhacdo magaalada Baydhabo ee
xarunta gobolka Baay, sida lagu shaaciyay jadwalka ay soo saareen guddiga
doorashada maamulka Koonfur Galbeed.
Maamul goboleedka Koonfur Galbeed
ayaa noqonaya maamulkii labaad ee dhamey-stira dooraashada Xildhibaanada Aqalka
sare ee Baarlamaanka Soomaaliya, waxaana maa-mulkii ugu horeeyay ee dhameystira
dooraas-hada Aqalka sare noqday maamulka Puntland.
Itoobiya ‘oo beegsaneysa’ siyaasiyiinta Soomaalida ee
Madaxweynaha ayaa sheegay inay ka
soo horjeedaan isku day kasta oo TPLF ku done-yso inay ku carqaladayso am-niga
iyo nidaamka dowliga ee dalkaasi ka jira.
"Waxay Shalay ku doodeysaa TPLF
inay rabto inay soo celiso nidaam federaali ah oo dowl-adda hadda jirta ay
diidan tahay, laakiin 27 sano wixii ay fulin weyday dib oo dambe uma fulin
doonto,” ayuu yiri Madaxweynaha oo la hadlayay dadweyne Shalay bannaanbax ka
dhan ah TPLF ka dhigay Magaalada Jigjiga.
Madaxweynaha
ayaa yiri "Kooxdaasi waxay isku arkaysay inay qabatay shaqo muhii-ma, oo ah ka
hortagidda qowmiyadaha, waxay isku dirtay Soomaalida iyo Oromada, waxay isku
dirtay Amxaarada iyo Oromada, waxay isku dirtay Banishaaguli iyo Amxaar-ada.”"Marka
maadaama ay u arkaysay inay dadka iska wada horkeentay waxay aaminsa-neyd is
bedelkii dhacay ma soconayo, oo cid la socon doontaa ma jireyso. Laba sano ayay
ku jirtay howshaa, markii ay aragtay iyadoo nida-amkii iyo xisbiyadii dib loo habeeyay,
iyadoo doorashooyinkii la’isku diyaariyay, iyadoo da-dkii uu ka maarmay, waxay
qaadatay go’aan ah in dagaal ay qaaddo mooyee wax dambe oo u harsan oo rajo ay
leedahay oo saamayn siyaasadadeed ay ku yeelanaysaa inaanay jireynin.”
Madaxweyne
Cagjar ayaa ku hanjabay in gacan bir ah ay ku qaban doonaan Siyaas-iyiinta
Soomaalida, ee taageersan Jabhadda Gobolka Tigrayga ee TPLF, si aanay u car-qaladeen
amniga iyo horumarka ka jira Dowlad Deegaankooda, waana xilli siyaasiyiintaasi
qa-arkood Shalay lagu xirxiray Magaalada Addis Ababa, oo ay ka wadeen shir ka
dhan ah Maamulka Jigjiga.
Hadal ka soo baxay Madaxtooyada
Raashiya ee Keremiliinka ayaa lagu sheegay inay Lab-ada Hoggaamiye ka wada
xaajoon doonaan Iskaashiga Labada dal , Isdhaafsiga Dhacdo-oyinka Caalamiga iyo
kuwa Gobaleedka ee ka hadalka u baahan.
Ajendayaasha wada hadalka Putin iyo
Angel Merkel waxaa kaloo ka mid ah dhuu-maha Gaaska Dabiiciga, Mashruuca
Tamarta ee Labada dal iyo Khilaafka Maraykanka ee Dhismaha Dhuumaha Gaaska ee
isku xirayo Raashiya iyo Jarmalka.
Japan oo markii ugu horreeysey iibsan kara gawaarida gaashaaman ee
Turkigu
Tokyo:-Gawaarida
gaashaaman ee fudud ee Turkish-sameega ah ee ay soo saarto Nurol Makina oo loo
yaqaan Yörük 4×4 ayaa ka mid noqday gaadiidka iskugu soo haray tartan ay furtay
dowladda Japan.
Haddii ay guulaysato Nurol Makina,
waxay noqon doon-taa markii ugu horreeysey ee gaadiid gaashaaman oo uu Turkigu
sameeyo laga iibiyo dalka Japan, balse waxaa sidoo kale final-ka la taagan 4
shirkadood oo kale.
Shirkaddan Turkiga ah ayaa samaysa
moodallo kala geddisan oo gaashaaman, wa-xana ka mid ah Ejder Yalçın 4×4 oo ah
gaw-aari gaashaaman oo ay ku rakiban yihiin taayarro taatikaysan, Yörük, Ilgaz
II oo gaashaaman ciidankana daabula (APC), Ejder Kunter oo ah qallaabi
gaashaaman iyo Ejder TOMA oo loogu tala galay inuu rabshadaha la tacaalo,
kuwaasoo 8-dii sanadood ee lasoo dhaafay ka shaqaynayey dalal kala geddisan oo
haysta.
Waxaa dalalkaa ka mid ah Qatar,
Kuwait, Hungary, Chile, Uzbekistan iyo Senegal, iyadoo Yörük 4×4 lagu soo
bandhigay Carwada DSEI Japan Fair, oo ahayd carwo lagu bandhigo agabka ciidanka
oo lagu qabtay Japan 2019kii.
Haddii uu qalabkan Japan iibsado
waxay sidoo kale Turkiga u sahlaysaa inuu noqdo tartame rasmi ah oo ka muuqda
suuqyada caalamka, taasoo keenaysa inay sidoo kale soo dalbadaan dalal waawayn
oo ay ku jiraan kuwa dhaca Aasiyada Baasifigga.
Burcad mid ka mid ah uu hubeysan
yahay ayaa galay qasri uu degan yahay amiirka dalka Qatar, oo ku yaalla xeebta
Faransiiska ee Cannes, halkaasi oo ay ka qaateen saacado iyo alaabo kale oo
qaali ah, sida ay ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay u sheegeen AFP
Amiir Sheikh Tamim bin Hamad
Al-Thani ayaa ka maqnaa qasriga markii ay kooxdan oo ka koobnaa afar qof ay
galeen gurigiisa oo ku yaalla xaafadda Mouans-Sartoux, sida uu sheegay
il-wareedka, taasi oo xaqiijineysa xog ay markii hore baahisay warbaahinta RTL.
"Dad ku sugnaa qasriga ayaa u
hoggaansamay hanjabaadda burcadda kadib markii ay arkeen hub ay wateen,” ayuu
yiri il-wareedka la hadlay AFP.
Hase yeeshee wuxuu sheegay in dadka
ku sugnaa qasriga aan bastoolad madaxa laga saarin.
In kasta oo Amiirka uusan ku
sugneyn qasrigaa, waxaa joogay xubno ka tirsan qoyskiisa, oo uu ku jiro
ra’iisul wasa arihii hore ee Qatar oo reer Al-Thani ah, sida ay sheegtay
warbaahinta RTL.
Dhowr ka mid ah hay’adaha
sharci fulinta ee magaalo oyinka Grasse, Nice iyo Marseille ayaa furay baaritaan
ku aaddan kiiska.
Qoyska Sheikh Hamad bin Khalifa Al
Thani, oo sanadkii 2013 ka tegay boqortooyada, kuna wareejiyey wiilkiisa Tamim,
ayaa qasriga lahaa tan iyo sagaashamaadkii, wuxuuna ku fadhiyaa dhul cabirkiisu
yahay 30 hektar, kuna yaalla Mouans-Sartoux.
Sanadkii 2016, wuxuuna hal Milyan
oo Dollar ugu deeqay Dadka degan Xaafaddan yar.
Bannaanbaxyo Looga Soo Horjeedo Jabha dda TPLF Oo Ka Socda Jigjiga
Qaybaha kala duwan ee bulshada ku
dhaqan Caasimadda deegaanka Soomaalida Itoobiya ayaa Shalay isugu soo baxay
garoonka
kubadda cagta ee magaa-lada jigjiga, si taageero ugu mujiyaan ciid-amada kala
gedisan ee dagaalka kula jira jabhadda TPLF isla markaana lagu canba-areenayo
gulufka Falaagada TPLF ay ku hayso deeganada dariska la ah ee Canfarta iyo
Axmaarada.
Madaxda deega-anka oo ka qeyb
galaya dibad bax-aan lana hadlayay shacabka ayaa ka hadlay hagardaam-ooyinkii
ay TPLF u geysatay shacabka Dee-gaanka Soomaalida.
Banaabaxyo
kan la mid ah ayaa ka dhacayay Toddobaadyadii la soo dhaafay Caasimadda dalka
Itoobiya ee Adis Ababa iyo deegaano kale oo ka tirsan isla dalkaas.
Mustafe
Muxumed Cumar, Madaxw-eynaha Deegaanka Soomaalida ee Itoobiya oo madashaas ka
had-lay ayaa sheegay in TPLF ay ku andacooneyso hadda in ay soo celi-nayso
nidaamkii Federalka qoomiga ah ee ay ku guuldarersatay hirgalintiisii 27 kii
sano ee ay xukunka heysteen.
Dowladda Canada ayaa sheegtay inay
qaadan doonto ilaa 20,000 oo qaxooti reer Afghanistan ah, kuwaas oo ay ku
jiraan mada-xda ururada haweenka, shaqaale dowladeed iyo dad kale oo wajahaya
hanjab-aadyo ka imanaya Taalibaan, xi-llii maleeshiyada Taalibaan ay ku sii
baaheen waddanka oo dhan.
"Xaaladda Afghanistan waa mid
qalbijab leh, inaguna ma fiirsan doonno,” ayuu Wasiirka Socdaalka Marco
Mendicino ka sheegay shir jaraa’id o uu Jimcihii qabtay.
Iyadoo
Taalibaan ay ku sii siqeyso caasimadda, ayaa saraakiishu waxay sheege-en in
ciidamada gaarka ah ee Canada ay qeyb ka yihiin qorshe kumeel gaar ah oo shaq-aalaha
safaaradda Canada looga saarayo Kabul, laakiin faahfaahin dheeraad ah lagama
bixin, maadaama howlka noocan ah uu yahay mid xaasaasi ah.
Horraantii
Jimcihii, dalal badan oo ay ku jiraan Spain, Denmark, Norway iyo Netherl-ands
ayaa ku dhawaaqay inay shaqaalaha safaaradahooda kala baxeen.Canada
ayaa sheegtay inay si dhow ula socoto xaaladda Afghanistan.Isha: VOA
Madaxweynaha Afghanistan Ashraf Ghani oo ka hadlay xaaladda ka aloosan
dalkiisa
Madaxweynaha
dalka Afghanistan Ashraf Ghani, ayaa wacad ku maray in dalka uu ka difaaci
doona Taalibaan, xilli Taalibaanku ay ku sii siqayaan magaalada caasima-dda ah
ee Kabul.
Khudbad gaaban oo uu jeediyay Mad-axweyne Ashraf Ghani wuxuu ku sheegay
in ka saarista ciidamada qalabka sida ee Afg-hanistan ay tahay "ahmiyadda
koowaad”, wux-uuna wada -tashiyo la yeelanayaa hogga-amiyeyaasha deegaanada iyo
la –hawlg-alayaasha caalamiga ah ee u taagan horum-arka dalka.
Waxaa
sidoo kale dagaal xooggan laga soo sheegayaa magaalada Maidan Shar oo 40
kilomitir oo keliya u jirta magaala madaxda Kaabuul.Waxaana wararka sheega-yaan
in Taalibaan ay ku sii siqayaan Kabuul oo laga cabsiqabo inay gudaha u galaan
inkastoo ay ciidamo ajaanib ah ay ku sugan yihiin.
HALKAAN KA AQRISO W/WARGEYSKA MOGADISHU TIMES AXAD 15-KA UGSTO 2021
...