MD Farmaajo Oo War Kasoo Saaray Weera rkii Al-Shabaab Ee Hotel Afrik

Madaxweyanha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ay aa tacsi u diray qoysaska iyo ehelada muwa adiniinta Soomaaliyeed ee ku naf waayey wee rarkii shalay ka dhacay Magaalada Muqdisho.

Madaxweynaha ayaa si gaar ah uga tacsiyeeyey geerida, Alle ha u naxariistee, Janaraal Maxamed Nuur Galaal oo ka mid ahaa Saraakiishii Ciidanka Xoogga Dal ka, waxa uuna xusay doorkii wa naagsanaa ee uu ka soo qaatay dhismaha iyo tayeynta Ciidamada Qalabka Sida oo uu ka soo qabtay xilal kala duwan.

"Innaa Lillaahi wa innaa Ilayhi raajicuun. Wax aan Alle u weydiinayaa naxariistiisa Janno dha mmaan muwaadiniintii Soomaaliyeed ee ku naf waayey weerarkan Alshabaab ay ka fuliyeen Ho telka Afrik, waxaan si gaar ah ummadda Soom aaliyeed uga tacsiyeynayaa geerida Janaraal Maxamed Nuur Galaal oo ka mid ahaa ruug-cad aaga Ciidanka Soomaaliyeed, door wanaagsan na ka soo qaatay tayeynta iyo dhismaha Ciidan ka Qalabka Sida.”

Madaxweynaha Jamhuuriyadda ayaa u raje eyey Muwaadiniinta dhaawacyadu ka soo gaar een weerarkan in uu Eebbe u boogo dhayo, wa xa uuna xusay in shacabka Soomaaliyeed oo is ku duuban ay ka guuleysan doonaan Al-shab aab oo weerarkaas khasaaraha geystay ku qa aday Hotelka Afrik ee Magaalada Muqdisho.

Ra’iisul Wasaare Rooble "Bulshada Soomaa liyeed waxay General Galaal ku xusuusan do onaan kaalintii uu ka soo qaatay difaaca dalka”.

Ra’iisul Wasaaraha Jamhuuriyadda Federaal ka Soomaaliya Mudane Maxamed Xuseen Roo ble ayaa uga tacsiyeeyey ehellada iyo guud aha an Shacabka Soomaaliyeed dadkii ku geer iyooday weerarkii argagixisadu ku

qaadeen hoteelka Afrik ee magaal ada Muqdisho ee uu ka mid ahaa General Maxamed Nuur Galaal oo dalka iyo dadka muddo dheer u soo adeegayay.

Ra’iisul Wasaaraha ayaa tilmaamay in Shac abka Soomaaliyeed ay ku xasuusan doonaan General Galaal kaalintii uu ka soo qaatay difaa ca dalka muddadii 50-ka sano ka badneyd ee uu ka mid ahaa saraakiishii udub dhexaadka u ahaa CXD.

Waxaan cambaareynayaa falkaas bahalni mada ah. Waxaan Eebbe uga baryayaa inuu na xariistii janno ka waraabiyo intii dhimatay, inta dhaawaca ahna uu dhaqso u bogsiiyo”.

Eng. Rooble ayaa ugu baaqay bulshada Soo maaliyeed in loo midoobo la dagaallanka kooxa ha argagixisada ah ee maalin kasta laynaya hal doorka dadka Soomaaliyeed, una diiddan nab adda iyo horumarka. DHAMMAAD.

Akhriso:-Khasaaraha Ka Dhashay Weerarkii Lagu Qaaday Hotelka Afrik

Taliska Ciidanka Booliska dowladda Feder aalka ayaa faah faahin ka bixiyay khasaaraha ka dhashay weerarkii Al-shabaab gelinkii dambe ee shalay ku qaadeen Hotelka Afrik ee ku yaalla meel ku dhow Isgoyska KM-4 dhinaca Jidka aada Garoonka Aadan Cadde.Afhayeenka Bool iska Sadiiq Aadan Doodishe oo warbaahinta la hadlay ayaa u sheegay in weerarka uu ku bil owday gaari laga soo buuxiyay waxyaabaha qar xa, kadibna ay gudaha u galeen rag hubeysan oo dagaal la galay Ciidanka Booliska Har amcad.

Waxaa uu sheegay Sadiiq Doodishe in Ciid anka Booliska ay dileen saddex ruux oo gudaha hotelka saacado dhowr ah ka dagaalamayay, isla markaana sidaas lagu afkaray weerarkii Al-shabaab ay ku qaadeen hotelka oo ah mid lagu qabto Shirar waaweyn.

Sidoo kale Afhayeenka Ciidanka Booliska ay aa xaqiijiyay in ugu yaraan 9 qof ay ku dhinteen weerarka oo afar kamid ah ay ahaayeen ragii hubeysnaa, halka in ka badan 10 qof kalena ay dhaawacyo kala duwan soo gaareen.

Dhaawacyada ayaa la geeyay Xarumo Caafim aad oo ku yaalla Magaalada Muqdisho oo xill igaan lagu dabiibayo xaaladooda Caafimaad, waxaana inta uu weerarka socday la soo badba adiyay dad badan oo isugu jira Saraakiil Ciidan iyo dad shacab ah.

Dadka weerarka ku dhintay ayaa waxaa ka mid ah Jeneraal Maxamed Nuur oo loo yaqaan ay Galaal oo ku sugnaa hotelka iyo Saraakiil ka le, waxaana geeridooda ka tacsiyeeyay dowl adda Federaalka.

Al-shabaab ayaa sheegtay Mas’uuliyada we erarii lagu qaaday hotel Afrik oo ku yaalla meel ku dhow Isgoyska KM-4 dhinaca wadada aada Garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee Maga alada Muqdisho, waxaana weerarka uu socday saacado xiriir ah.

Gen. Maxamed Nuur Galaal oo Muqdisho lagu dilay

Jeneraal Maxamed Nuur Galaal ayaa ka mid noqday dadkii lagu dilay weerarkii ay Al-Shab aab ku qaadeen Hotelka Afriik ee magaalada Muqdisho Madaxweynaha Soo maaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka tacsiyeeyey ge erida, Alle ha u naxariistee, Jan araal Maxamed Nuur Galaal oo ka mid ahaa Saraakiishii Ciidanka Xoogga Dal ka, waxa uuna xusay doorkii wanaagsanaa ee uu ka soo qaatay dhismaha iyo tayeynta Ciid amada Qalabka Sida oo uu ka soo qabtay xilal kala duwan.

"Innaa Lillaahi wa innaa Ilayhi raajicuun. Wa xaan Alle u weydiinayaa naxariistiisa Janno dha mmaan muwaadiniintii Soomaaliyeed ee ku naf waayey weerarkan bahalnimada ah ee argagix isada Alshabaab ay ka fuliyeen Hotelka Afrika, waxaan si gaar ah ummadda Soomaaliyeed uga tacsiyeynayaa geerida Janaraal Maxamed Nuur Galaal oo ka mid ahaa ruug-cadaaga Ciidanka Soomaaliyeed, door wanaagsanna ka soo qaat ay tayeynta iyo dhismaha Ciidanka Qalabka Sida,” ayuu yiri madaxweynaha.

Siyaasiyiinta kale ee durba ka hadashay dilka Jeneraal Galaal waxaa ka mid ah Xildhiba an Mahad Salaad oo bartiisa Facebook ku soo qoray, "Gen Maxamed Nuur Galaal Allaha u nax ariisto. Ehalada iyo asxaabtana samir iimaan All aha ka siiyoo. Aamiin.”Waxaa illa hadda la xaqiij iyey geerida Jeneraal Galaal, Taliyihii ilaalada Hotelka, askari ka tirnaaa ilaalada Hotelka iyo ganacsade Cabdullahi Nuure Siyaad oo ay wala alo ahaayeen siyaasiga Cabdi Nuure Siyaad (Cab i Waal) iyo dhaawaca Cabdikariin Gooba ale oo ah wiil dhalinyaro ah.

Tobanaan qof ayaa laga soo badbaadiyey ho telka markii uu weerarku ka bilaawday kadib, wa xaana illaa hadda si rasmi ah loo ogeyn inta uu dhanyahay khasaaraha ka dhashay weerarka weli ka socda gudaha Hotel Afriik.

Ciidamada Amniga Soomaaliya ayaa abaare labadii subaxnimo (2:00 AM) soo afjaray weerar kii ay maleeshiyada Al-Shabaab ku qaadeen ho telka Afrik, kadib sagaal saac oo uu dagaal ka dhex socday hotelka.

Saraakiil laga soo bad-baadiyey Hotel Afrik, Al-Shabaab oo war soo saartay, iyo wararkii ugu dambeeyey

Faah-faahin dheeraad ah ayaa kasoo baxey sa qarax xooggan iyo weerar lagu qaaday hotel ka Afrik ee ku yaalla agagaarka isgoyska KM4 ee magaalada Muqdisho, gaar aha an waddada aadda garoonka diyaa radaha.

Qarax ayaa ku billowday gaari wa lxaha qarxa laga soo buuxiyey, oo sida la sheegay lagu dhuftay alba abka hore ee hotelka, waxaana kad ib xigay laba qarax oo ka le iyo rasaas xooggan.

Waxaa kadib gudaha hotelka galay koox hu beysan, kuwaas oo dagaal uu dhex-marayo ciii damada ilaalada hotelka iyo kuwa dowladda fed eraalka ah ee Soomaaliya ee joogay bar ku dhow hotelka.

Warar aan helnay ayaa sheegaya inuu jiro khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac, bal se illaa iyo hadda lama oga tirada rasmiga ah.

Afhayeenka booliiska Soomaaliya Saadaq Cali ayaa sheegay in dad badan laga soo bad-ba adiyey hotelka, balse uu rumeysan yahay inuu khasaare nafeed jiro. Wuxuu intaas ku daray inuu howgal socdo.

"Shalay abaare 17:00, ayeey argagixisadu weerartay Hotel Afrik, oo ku yaala agagaarka KM4, Wadada aada Garoonka Diyaaradaha Ad an Cadde. Ciidanka Boliiska oo si deg deg ah goobta ku gaaray ayaa gudaha u galay hoteelka si dadka looga badbaadiyo, waxaa laga badbaa diyay inta badan dadkii ku jiray iyaga oo bad qa ba, welina howlgalku wuu socdaa,” ayuu yiri afhayeenka.

Dadka lasoo bad-baadiyey lo ay ku jiraan sar aakiil ciidan waxaa ka mid ah Generaal Indhac ade, Labo Afle iyo Xuseen Goley oo ah milkil aha hoteelka. Waxaa ciidanka sidoo kale ay ka soo badbaadiyeen hoteelka Odayaal la sheegay in uu shir uga socday goobta.

Wali waxaa laga maqlaya gudaha hoteelka rasaas xoog leh, waxaana dagaalamayo ciida mada dowladda iyo maleeshiyada hotelka Gud aha u galay..Al- Shabaab ayaa sheegatay mas’ uuliyad da weerarkaan, waxayna sheegtay in cii d amadeeda ay gudaha u galeen Hotel Afrik.

Jen Yuusuf Maxamed Siyaad idhacadde oo beeniyey in la soo badbaadiyey

Dhinaca Kale ayaa sheegay inuu isagu ka mid ahaa dadka badbaadada shacaka u ta gay hoteelka waxana uu beeniyey in isaga la soo badbaadiyey ka dib xalay mar uu la hadlay warabaahintakulmiye ee magaalda muqdisho Jennanka wayaa wuxuu ku shee gay beenintaasi isagoo tafaasiil dheeraad ah ka bixnayey weerarka qaraxa markuu dhacayey inuusan joogin ee uu u ku baxay badbaadinta shacabka iyadoo warbaahinta ay sheegtay in la soo badbaadiyey dad uu

ka mid ahaa

Maxaa looga wada hadlay kulankii madaxw eyne Farmaajo iyo wakiillada beesha caalamka?

Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed C/hi Maxamed (Farmaajo) ayaa Shalay xarunta mad axtooyada ee magaalada Muqdisho kula kulmay wakiillada beesha caalamka oo maalmahanba waday kulamo ay la yeelanayaan madaxda iyo siyaasiinta Somaliya.

Kulankaasi ayaa waxaa ka qeyb galay wa kiillo ka socda bee sha caalamka oo ay ka mid yihiin wakiilka gaarka ah ee xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay danjire James S wan, wakiilka Midowga Yurub, safiirrada wadda amda Ingiriiska, Shiinaha, Qadar iyo Turkiga.

Madaxweynaha oo furay kulanka ayaa waki illada beesha caalamka warbixin ka siiyay he erka uu marayo hannaanka doorashada ee wad danka iyo khilaafyada ka taagnaa muddadii la soo billaabay in madaxda Soomaalidu ay ka wa da hadlaan arrimaha doorashooyinka.

Madaxweynuhu waxa uu sheegay in ugu dambeyn 17-kii bishii Sebteembar ee saandkii tegay heshiis laga gaaray nooca doorasho ee ay tahay in ay dalka ka dhacdo iyo habraacyada doorashadaasi loo mari lahaa.

Waxa kale oo uu sheegay in dowladdiisu ay tanaasul badan ka sameysay qodobo badan oo doorashada ku saabsan, wuxuuna intaasi ku da ray in heshiiskii siysaasadeed ee dowladda fe deraalka iyo maamul-gobolleedyada, ansixintii habraacyada iyo shuruucda hagaya doorasha da, diyaarintii guddiyada madaxa bannaan ee qabsoomidda doorashada iyo xaqiijinta miisaani yadda doorashooyinka ay ahaayeen tallaabooy in muhiim u ah doorashada oo horey loo qaa day.

Waxa uu sheegay in dowladdiisu ay tanaasul badan ay ka sameysay hannaanka hirgelinta do orashada, waana arrin mudan buu yiri dhiirigelin iyo xoojin, si looga miradhaliyo buu yiri hadafka guud ee qabsoomidda doorasho waafaqsan shuruucda dalka, kana turjumeyso horusocodka dowladnimada.

Farmaajo ayaa wakiillada beesha caalamka uga mahadceliyay dedaallada ay ku bixinayaan nabadda iyo taageerada qabsoomidda doora shooyinka Soomaaliya.

Dhinaca kale, wakiillada beesha caalamka ayaa waxay sheegeen in ay aad u boogaadinay aan tallaabooyinka loo qaaday hirgelinta hanna anka doorashada, waxayna tilaameen in ay ku garab taagan yihiin shacabka iyo dowladda So omaaliyaba dedaallada ay ku bixinayaan qab soomidda doorasho loo dhan yahay.

Muranka hareeyay doorashada Soomaaliya ayaa soo taagnaa in muddo ah, waxaana arri maha inta badan la isku haysto ka mid ah, xub naha guddiga hirgelinta doorashada, xulista xub naha aqalka sare ee gobollada woqooyi, arrinta gobolka Gedo iyo arrimo kale oo la xiriira siyaa sadda dalka.Puntland iyo Jubbaland oo horey u diiday in ay soo magacaabaan xubnaha ugu ma talaya guddiga hirgelinta doorashada ayaa dhawaan soo gudbiyay xubnaha laga sugayay. Haseyeeshee dowladda Soomaaliya ayaa shee gtay in magacaabista xubnahaasi uu baal mar san yahay habraaca magacaabista.

Shalay waxaa baaqday oo aan qabsoomin shir ay ku baaqeen labadani maamul-goboleed oo ay ahayd in uu ka dhaca magaalada Muqdisho.

Beesha caalamka ayaa in dhawaaleba wadday dedaallo la doonayo in la isugu keeno siyaasi inta Soomaalida ee ku kala tagay arrinta doora shada, waxaana horay uga dalbatay dhinacya da ay khuseyso siyaasadda Soomaaliya in ay meel dhexdhexaad ah oo la isku waafaqsan ya hay ka istaagaan arrimaha doorashada, ka hor inta aan wax tallaabo ah loo qaadin fulinteeda.

Wakiillada beesha caalamka ayaa horey u ta gay Baydhabo, Garowe, Jowhar iyo meelo kale, si ay isugu soo dhaweeyaan dhinacyadan ku ka la aragtida duwan siyaasadda iyo doorash ada ay tahay in ay dalka ka dhacdo.

Dowladda Somaaliya waxay ku adkeysanaysaa in doorashadu ay u dhacdo sidii lagu heshiiyay 17-kii Nofeembar, xilli muddo xileedka madax weynaha uu sii dhammaanayo.

Dowladda Kenya oo lagu eedeeyay inay dagaal ka hurinayso Gobolka Gedo.

Taliyaha Ciidanka dhulka xoogga dalka So omaaliyeed General Maxamed Tahliil Biixi oo ko rmeer ku sameeyey fariisimaha ciidanka xoogga ee duleedka degmada Beled-xaawo ayaa mar kale dowladda Kenya ku eed eeyey in ay colaad ka hurine yso gobolka Gedo.

Taliyaha waxaa uu sheeg ay in dowladda Kenya ay maleeshiyaad ku aruurineyso duleedka Beled-Xaawo ee Gobolka Gedo, iyaga oo doonaya in ay carqaladeeyaan amniga kajira Gobolkaas.

Waxaa uu ku eedeyay Guddigii xaqiiqo raadinta ahaa ee ka tirsan IGAD ee dhawaan gudbiyay Warbixinta inay iska indha-tireen xaaladaha kajira Gobolka Gedo, waxaana uu sheegay in Warbixintaas ay tahay mid Madaxweynaha Jab uuti uu ku doonayo in uu ku dheereesto xukun ka.

" Waxaa ayaan darro ah Shalay waxa cad oo meeshaan ka muuqda in ciidankii Siliga kasoo gudbay oo madaafiicda soo ridaya oo Xerada cii danka Kenya ku dhex-jira in Madaxweynaha Jabuuti u yiraahdo Soomaaliya ayaa gardaran, Shacabka Soomaaliyeedu sheegaya in Sha cabka Jabuuti ay yihiin Walaalaheen raali kama ahana waxa lagu hadalay waxaa ay khaas ku ta hay siyaasadda Ismaaciil Cumar Geelle uu ku dherer sananayo xukunka ayuu yiri” Taliyaha.

Maxay ka wadahadleen James Swan iyo Axmed Madoobe?

Madaxweynaha Jubbaland Axmed Madoobe ayaa xarunta Madaxtooyada Kismaayo ku qaab iley Ergayga Qaramada Midoobey ee Soomaa liya James Swan iyo Madax ka socotey Hay’a daha Qaramada Midoobey.

Axmed Madoobe ayaa Ergeyga Qaramada Midoobey uga mahadceli yey booqashada ay ku yi maadeen Kismaayo iyo dadaalka ay saaxiibada beesha caalamku ugu jira an sidii xal rasmi ah loogu heli lahaa caqabada ha ku gadaaman sidii doorasho nabdoon wadar ogolna ah dalka uga dhici laheyd.

"Dowlada Jubbaland waxay diyaar u tahay wado kasta oo lagu wada hadli karo xal waara na looga gaari karo is fahanwaaga siyaasadeed ee kajira dalka Madaxda qarankuna hormuudka u yihiin, Arrimaha la isku hayo oo ay ugu horrey so arrinta Gobolka Gedo waxay u baahantahay in si waafaqsan dastuurka iyo heshiisyadii Doo rasho ee aan horey u soo galney loo xalliyo si ay u qabsoonto Doorasho loo simanyahay lagu na wada qanacsanyahay”

James Swan ayaa dhankiisa boggaadiyay tal laabaddii Jubbaland iyo Puntland ay qaadeen ee albaabka u furtay xaaladii cakirneyd ee ahaa guddiyadii ay magacaabeen iyo shirkii ay ku baaqeen oo dhashay in Madaxweyne Farmaajo uu Dorraad iclaamiyo shir la isugu yimaado oo ka dhaca Dhuusamareeb.

"Waxaan boggaadinayaa markale tallaabadii wax ku oolka ahayd ee albaabka u furtey xaa ladii cakirneyd ee dalku ku jirey ee ay qaadeen Madaxweynayaasha Jubbaland iyo Puntland taas oo ay 28dii bishan kusoo magacaabeen gudi yadii doorashada ee heer Dowlad goboleed iyo baaqoodii ahaa in ay Madaxda DFS iyo Dowlad goboleedyadu shir isugu imaad aan taas oo dhashey in Madaxweynaha JFS uu shaley shir isugu yeero Madaxda Dowlad gobo leedyada iyo Gobolka Banaadir kaas oo aan ka fileyno inay kasoo bixi doonaan qodobo ka turju maya sidii loo qaban lahaa doorasho loo dhan yahay iyo isu tanaasul madaxda dhexdooda ah”

James Swan ayaa booqasho ugu tegey xa rumaha dowlad goboleedyada dalka isagoo kula kulmay madaxda dowlad goboleedyada toddo baadkan.

Weerarkii Hotel Afrik oo la soo afjaray iyo khasaaraha oo la faah faahiyay

Taliska Ciidanka Booliska Soomaaliyeed ay aa xaqiijiyay in la soo afjaray weerarkii saa cad aha badan qaatay, ee Shabaabku ku qa adeen Hotel Afrik ee Magaalada Muqdisho.

Weerarkan ayaa ku bilowday gaari walxaha qarxa laga soo buuxiyay oo lagu dhuftay albaab ka hore ee hotelka, waxaana xigay dabley hub eysan oo gudaha u galay hotelkaasi, kuwaa oo sideed saacadood ka dhex dagaalamayay.

Afhayeenka Ciidanka Booliska Soomaaliye ed, Dhamme Sadiiq Aadan Cali (Doodisho) a yaa sheegay in weerarka uu bilowday abaare 5-tii galabnimo ee shalay, ka dib markii kooxaha argagixisada gaari walxaha qarxa laga soo buu xiyay ay u isticmaaleen buu yiri naftii hallige in uu qaribo naftiisa iyo midda shacabka.

Afhayeenka Ciidanka Booliska oo Warbaahin ta kula hadlay Magaalada Muqdisho ayaa she egay in dhimashada ay tahay sagaal qof iyo dha awaca toban kale.

"Inta la xaqiijiyay waxaa weeye dhimashada illaa sagaal qof iyo dhaawaca illaa toboneeyo qof ah, oo dhammaantood ay goobta wax ku wa da gaareen.” Ayuu yiri Afhayeenka.

Afhayeenka ayaa xusay in sagaalka qof ee dhintay ay afar ka mida yihiin maleeshiyadii wee rarka soo qaaday, midkii isku qarxiyay ilinka ho re ee hotelka iyo saddex kale oo hotelka ka dhex dagaalamayay, oo markii dambe ay ciida mada dileen, sida uu yiri.

Doodisho ayaa intaa ku daray in dhimashada iyo dhaawacuba uu kordhi karo, balse inta la xa qiijiyay ay hadda tahay tiradaasi.

Ururka Al Shabaab ayaa sheegtay masuuliy adda weerarka abaabulan ee lagu ekeeyay Hotel Afrik. Weerarkan ayaa noqonaya kiisii ugu horeeyay ee Caasimadda Muqdisho ka dhaca wax ka yar lix bilood. Weerarkan kii ka horeeyay waa midkii ay Shabaabku ku bartilmaam eedsa deen Hotel Elite, 16-kii bishii August.

Dhinaca kale Weerarka araxaan ayaa sheega tay xarraga al shabaab in ay ka danbeeyeen

Ma daxweynaha Hirshabelle oo ku dhowaa qay dagaal ka dhan ah Alshabaab

Madaxweynaha dowlad Hirshabeelle Cali Guudlaawe Xuseeen ayaa Shalay shir gudoo miyayay shirka Golaha Wasiirada dowlada Hirshabeelle.

Madaxweynaha Hirshabelle Cali Guudlaawe ayaa Golaha Wasiirada la wadaagay warbixin la xiriirta socdaalkii uu dhowaan ku tagay Magaal ada Muqdisho iyo kulamadii kala duwanaa ee uu lasoo qaatay Madaxda u gu sareeyo dalka iyo wakiil ada beesha caalamka.

Cali Cabdulaahi Xuseen Madaxweynaha Hirshabelle ayaa Golaha wasiirada u sheegay in dhowaan la bilaabi doono howlgalo ka dhan ah argagix isada dhowaana laga sifeynayo guud ahaan deegaanada Dowlad Goboleedka Hirshabeelle iyo in dhowaan la bilaabi doono dhismaha wada da laamiga ee Muqdisho iyo Jowhar.

Ugu dambeyn waxaa Shirka Golaha Wasiirada Warbixino ka dhageystay Wasiiradda Amniga, Qorsheynta, Dhalinyarada iyo Ciyaara ha, Dib u Heshiisiinta iyo Waxbarashada

Duqeyn ka dhacday markale deegaano ka tirsan gobolka Bakool

Duqeymo diyaaradeed ayaa Habeen hore waxaa ay markale ka dhaceen degaano ka tirs an gobolka Bakool, kaas oo lala beegsaday Xa rumo ay ku sugnaayeen Xubno ka tirsan Ururka Al-Shabaab.

Wararka ayaa waxa ay sheegayaan in duq eymaha ayaa waxaa ay ka dhaceen degaa nnada kala ah Garasweyne , Ab ag-beeday, Gob id-Galoole, iyo Moorogaabey oo ka wada tirsan gobolka Bakool.

Duqeyntan oo lala beegsaday saldhigyo ay Alshabaab ku lahaayen deegaanadaas ayaan la ogeyn waxyeelada ay geysteen.

Wararka ayaa waxa ay sheegayaan in duq eymahan ku bilowday gobolka Bakool ay yihiin kuwo lagu doonayo in go’odoonka loogaga sa aro degmooyinka gobolka Bakool.

Inta badan degmooyinka gobolka Bakool ayaa waxaa muddo ay u go’doonsan yihiin Ururka Al-Shabab, waxaana taasi ay keentay inay dhibaa tooyin culus soo wajahaan dadka ku nool gobol kaas.

Muxuu yahay Qorshaha madaxweyne Farma ajo ee shirka Dhuusamareeb?

Madaxweynaha Soomaaliya, Maxamed C/i Maxamed (Farmaajo) ayaa Dorraad iclaamiyey shirweyne ay isugu imaanayaan madaxda dow ladda iyo kuwa dowlad goboleedka dalka, kadib shir uu la yeeshay beesha caalamka.

Shirkan oo ah mid aad isha loogu wada-hayo, isla markaana ku soo aaday xilli xasaasi ah ayaa waxaa ka hadlay Prof. Cabdi Ismaaciil Samatar oo falan qeeya arrimaha siyaasadda.

Samatar oo u warramay laanta afka Soomaaliga ah ee VOA ayaa shaaca ka qaaday in madaxw eynaha Soomaaliya shirka uu ku baaqay ee ka dhacaya gudaha magaalada Dhuusamareeb 1-da illaa 3-da bisha soo socota ee Febaraayo uu yahay mid uu uga fogaanayo in la’isku keeno mucaaradka & muxaafadka, sida uu hadalka u dhigay.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku sii daray in shir kan ay soo jeedisay beesha caalamka, islamark aana ay tahay in xal looga gaaro doorashooyin ka dalka ee 2021-ka.

"Beesha Caalamka ayaa soo jeedisay in la qabto Shir looga hadlayo arrimaha dalka, isaga oo ka fogaanayo Madaxweyne Farmaajo in fa dhi guud la isugu yeero Mucaarad & muxaafid ayuu ku dhawaaqay in Dhuusamareeb markale la isugu tago, balse haddii aan laga gudbin oo aan la xalaaleen Guddiyada uu sameystay, Xiis adda Gedo & hab maamulka Guddiga Gobolla da Waqooyi wax wanaagsan kalama kulmi doo no Baarlamaanka, arrintuna waa jugjug oo bar taada joog” ayuu yiri Prof Cabdi Ismaaciil.

Cabdi Ismaaciil Samatar oo hadalkiisa sii wa ta ayaa intaasi raaciyey "Natiijada la kulanka Ba arlamaanka waa mid ku xiran hab maamulka Shirka Dhuusamareeb iyo sida loo xakameeyo qodobada caqabadda ku noqday in la guda galo Doorashooyinka Soomaaliya ee lagu heshii yay,”. Hadalkan ayaa ku soo aadayo, iyada oo maamullada Jubbaland iyo Puntland oo ka soo horjeeday dowladda ay soo dhoweeyeen qab ashada shirka Dhuusamareeb oo u jeedadiisu tahay in xal mideysayn looga gaaro muranka ka taagan doorashooyinka dalka ee 2021-ka.

Qaramada Midoobay oo soo dhoweysay Shir ka uu ku baaqay Madaxweyne Farmaajo

Xafiiska Qaramada Midoobay ee Soomaa liya soo dhaweeyay Shirka wadatashi ga ee Ma daxweyne Maxamed Cabdulaahi Farmaajo ku baaqay in uu maalinta berri ka bilowdo mag aalada Dhuusamareeb.

Qoraal ka soo baxay Qara mada Midoobay ayaa dadax da dowladda iyo kuwa maam ul Goboleedyada ku boorisay inay shirkaas ay ku gaaraan heshiis isku tanaasul ah, isla mar kaana si deg deg ah loogu fuliyo heshiiskii hor ey looga gaaray doorashada 17-kii Sebtember.

"Bahda Qaramada Midoobay ee Soomaaliya waxa ay soo dhoweynayaan shirka uu Madax weyne Maxamed Cabdullaahi Maxamed isugu yeeray Dowladaha Xubnaha ka ah Dowladda Fedaraalka ah magaalada Dhuusamareeb, wa xa ayna ku boorrinayaan hoggaamiyeyaasha Soomaaliya in ay heshiis isku tanaasul gaaraan si degdeg loogu fuliyo nuucii doorasho ee 17-kii Sebtember”.ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay Xafiiska Qaramada Midoobay ee Sooma aliya.

Qabashada shirka Dhuusamareeb ayaa yi mid saacado kadib markii ay Xarunta Mad axto oyada Soomaaliya ay kula kulmeen wakiilo ka socda Beesha Caalamka Md.Farmaajo.

Ergeyga gaarka ah ee Qaramada Mido obay James Swan oo gaaray magaalada Kisma ayo

Ergeyga gaarka ah ee Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Arrimaha So omaaliya James Swan iyo wafdi uu hoggaami nayo ayaa waxa ay gaa reen M/ Kismaayo.James Swan iyo waf diga uu horkacayo ayaa waxaa garoonka diyaarad aha ku soo dhaweeyay Madaxweyne ku-xigeen ka 1aad ee Jubbaland Maxamuud Sayid Aadan iyo Mas’uuliyiin kale oo ka tirsan Maamulka Jubb aland. Wakiilka Qaramada Midoobay James Swan ayaa lagu wadaa inuu la kulmi Madaxwey naha dowlad Goboleedyada Jubbaland Axmed Maxa med Islaam Axmed Madoobe.

Kulanka ayaa loogaga hadli doonaa arrimo kaay ka mid yihiin doorashooyinka iyo weliba arrimaha gobolka Gedo.

James Swan ayaa soo dhoweyn hab ma amuuskeeda sareysay loogu sameeyay Garo onk diyaaradaha Kismaayo, waxaana uu salla an ka qaatay Cutubyo ka tirsan Ciidanka AMI SOM ee ka socda Kenya.

Maamulka Jubbaland oo soo dhoweeyay shir ka ka dhacaya magaalada Dhuusam areeb

Maamulka Jubbaland ayaa aqbalay inuu ka qeybgalo shir ka uu ku baaqay Madaxweyne Farmaajo ee ka dhacay 1da illaa 3da bisha Febr aayo ee sanadkan. Wasiirka Warfaafinta dowlad goboleedka Jubbaland Cabdi Xuseen Sheekh Maxamed ayaa sheegay in ay ka qeybgalayaan shirka,maadaama hore ay maamulada Jubb aland iyo Puntland ugu baaqeen in la qabto shir loogaga hadlo arrim aha doorashooyin ka.

"Waan soo dhowe yneynaa shirkan ma amul ka Jubalandna waa ka qeybgalayaa.”ayuu yiri Wasiirka Warfa afinta Jubbaland oo u war ama yay laanta afka soomaaliga ee Bbcda.

Hase yeeshee Wasiirka Warfaafinta Jubba land ayaa ku tilmaamay diidmada ay dowl ada federalka diiday guddiga doorashooyinka ee Pu ntland iyo Jubbaland ay soo magacaabeen uu yahay mid lagu doonayo in dowladu ay muddo kororsi ku sameysato.

Khilaafka u dhexeeya Maamulka Jubbland iyo Dowlad Federalka ayaa sare u kacay toddo baadkan kadib markii dagaal uu ka dhacay mag aalada BeledXaawo oo ku taal xadka kala qeybiya Soomaaliya iyo Kenya.

Turkiga oo ka caawinaya Dowlada Sooma aliya Horumarinta Xabsiyada

Wasiirka caddaalada Xukuumadda Sooma aliya iyo Safaaradda Turkiga ee Soomaaliya ay aa goob joog ka ahaa heshiis ay kala saxii xana yeen Wasaaradda Caddaa lada iyo Safaarad da Turkiga ee Soomaaliya.

Heshiiskaan oo quseeyey hormarinta xabsiyada dalka iyo Waxbarida maxaabiis ta waxaa la bada dhinac u kala saxiixay Agaasimaha Gu ud Axm ed Yuusuf Xasan iyo Wakiilka Hay’ada bisha cas u jooga Soomaaliya Alakis jagwin.

Agaasimaha guud ee Wasaarada Caddaa lada Axmed Yuusuf Xasan ayaa bogaadiyey ga rab istaag Dowladda Turkiga, sidoo kale agaa simha ayaa sheegay in ay socdaan dadaalo isugu jira dhis mo iyo horumarin lagu samayna yo Xabsiyada ku yaala dalka

Heshiiska Shalay ayaa ku soo aadaya xilli Wasiirka Cadaalada Xukuumadda Soomaliya uu horay u sheegay in ay ku dadaalayaan horm arinta xabsiyada la socodka nolosha maxaabiis

ta iyo sare uqaadida caddaalada dalka.

Farmaajo oo soo saaray Qodob ka hor imanaya matalaadda G/Banaadir

Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaa jo ayaa soo saaray war-saxaafadeed ka kooban shan qodob, kaasi oo uu ku iclaamiyey shir lagu xalinayo arrimaha ku hor gudban doorashada Soomaaliya kadib kulan uu la qaatay Beesha Caalamka.

Qodobadaas uu soo saa ray madaxweynaha waxaa ka mid ah qodob si cad uga hor imaanaya kuraastii 13-ka ahaa ee aqalka sare laga siiyey gobolka Bana adir, kaasi uu todobaadkii lasoo dhaafay uu saxi ixay madaxweynaha

Qodobka ku jira war-saxaafadeedka ee bur ina ya kuraasta aqalka sare waa qodobka afara ad ee war-saxaafadeedka kaas oo leh:

"Shirka wadatashiga ee Madaxweynuhu is ugu yeerayo Madaxda Dowlad Goboleedyada, waxaa saldhig u ah heshiiskii 17-ka September 2020 laga gaaray hannaanka doorashooyinka, ayna meelmariyeen labada aqal ee Baarlamaan ka Federaalka Soomaaliya”

Qodobkaan wuxuu soo koobay waxyaabaha shirka ka dhici doona magaalada Dhuusaamar eeb looga hadlayo, waxaana saldhigga shirka wadatashiga ah lagu sheegay heshiiskii 17-ka September ay madaxda dowlad goboleedyada iyo gobolka Banaadir ku gaareen Muqdisho.

Marka heshiiskaas lagu laabto, kuma jirin arr imaha matalaadda gobolka Banaadir oo uu dha waan ansixiyay madaxweyne Farmaajo, sida cad maadaama uusan ku jirin shirkii horay loo gaaray, laguma soo hadal qaadi doono marka la tago caasimadda dowlad goboleedka Galm udug.

Marka la isugu tago caasimadda Galmudug ee Dhuusamareeb waxaa la gorfeyn doonaa si da loo xalin karo tabashooyinka jira ee ku hor gudban in la qabto doorasho xalaal ah oo loo siman yahay iyadoo lagu jaangoynayo heshiiskii horay loo gaaray bartamahii September.

Dhanka kale Wasiirka warfaafinta Jubbaland Cabdi Xuseen Sheikh Maxamed oo BBC-da la hadlayay ayaa la weydiiyay hadii ajandaha shi rka Dhuusamareeb lagu dari doono 13-ka kursi ee gobolka Banaadir.

Wasiirka wuxuu sheegay inaan lagu dari doo nin, raallina ka aheyn, wuxuuna qiray in wax wal ba oo ka dhacaya Dhuusamareeb ay yahiin wixii horay loogu heshiiyay oo lagu noqonayo.

Trump oo ay Garyaqannadiisii Deeyriyeen

Warbaahinta Mareykanka ayaa sheegaysa in qareennadii madaxweynihii hore ee dalkaas Donald Trump ka difaacayay eede ymaha aqa lka sare ay garabkiisa ka baxeen

Garyaqaannadaasi waxaa ka mid ah Butch Bowers iyo Deborah Ba rberi oo labaduba ka soo jeeda go bolka South Carolina, waxaana la sheegayaa in si iskood ah ay u go’aansadeen in asyan Trump difaacin.

Mudanayaasha aqalka sare ee ayaa 8-da bi sha February ee sanadkan waxa ay cod u qaadi doonaan dacwadda ka dhanka ah Trump.

Xildhibaannada ayaa u codeyn doono in Trump lagu soo oogo iyo in kale dacwad ah in uu dab ada ka riixcayay rabshaduhii 6-dii bishan ay taageerayaashiisa ku qabsadeen dhismaha Aqa lka Congress-ka.

Wakaaladda wararka AP ayaa sheegtay in Greg Harris iyo Johnny Gasser, oo labaduba ka tirsanaan jiray xafiiska xeer-ilaalinta heer fede raal isla markaana ka soo jeeda gobolka South Carolina ayaa iyaguna isaga baxay kooxda gar yaqaannada ah ee Trump difaacaya.

Garyaqaannadani ayaa sida la sheegaya dii day in Trump ay ka difaacaan eedeymaha uu wajahayo, sababtuna waxaa lagu sheegay had alkii Trump ee ahaa in doorashada looga shub tay.Josh Howard oo isna ah garyaqaan dha waan uun ku soo biiray kooxdani garyaqaa nanda ahi ee Trump difaacayay ayaa lagu soo warramayaa in isna uu shaqadaasi isaga tagay.

Turkey oo Mareykanka u dirtay baaq la xiriira Iran

Turkey ayaa Mareykanka ugu baaqday inuu dib ugu soo laabto heshiiska Nukliyeerka Iran, islamarkaana uu cunaqabateenada ka qaado Jamhuuriyada Islaamiga ah, taasi oo dhabbaha u xaareysa ganacsi horumarsan oo dhex-mara labada dal ee deriska ah.

Maamulka madaxweyne Joe Biden ayaa muujiyey inuu hab cusub ku wajihi doona siya asadda Bariga Dhexe, oo ay ku jirto inuu si aa yar ah ugu laabto inuu Iran kula macaamilo dibl omaasiyad.

Hase yeeshee xoghayaha arrimaha dibedda Mareykanka Antony Blinken ay aa sheegay in Washington ay dib ugu biiri doonto heshiiska, oo uu Donald Trump ka baxay 2018, marka ay Tehran dib u bill owday inay si buuxda ugu hoggaansanto xeerarkiisa.

Khamiistii, Zarif ayaa sheegay inay tahay in Washington ay qaaddo tallaabada koowaad, sababtoo ah ayada ayaa ka baxday heshiiska oo ay 2015 wada saxiixdeen Iran, Midowga Yur ub, Mareykanka, Ruushka iyo China.

Qarax Sababay Dhimashada 8 Carruur ah Oo Ka Dhacay Deegaanka Golweyn

Wararka naga soo gaarayo deegaanka Gol weyn oo hoostaga degmada Marka, ayaa shee gaya in Shalay caruur ku sugneeyd deegaanka uu haleelay qaraxa.

Caruurta ayaa la sheegay in uu ku qarxay qaar ka mid ah haraadiga waxyaabaha qarxa oo ay ku ciyaarayeen , taas oo sababtay dhim ashada 8 caruur.

Agaasimaha Isbitaalka deegaanka Shalam bood oo GoobJoog News la hadlay ayaa she egay in la soo gaarsiiyay isbitaalka dhaawaca 11 caruur ah.

Maxamuud maxamed Jimcaale Abaabo aga asimaha ayaa sheegay in adeegga caafimaad ee Isbitaalka yaalo uusan ku filneyn dabiibka dhaawacyada , balse saacadaha soo aadan ay magaalada Muqdisho , si xaaladooda caafimaad wax looga qabto .

Waxaan u hambalyeynayaa in la isla gartay in Gobalka Banadir uu Xaq u leeyhay in uu helo xubnaha ka maqan. Waxa ka sukeeyana Fiiri:

1. Golaha Shacabku qoraalka uu soo saaray waxaa ku Qoran Qaraar, ee Ma ahan "Xeer” ama Hindisa Sharciyeed la ansixiyay, Qaraar waxaa loo badali karaa Xeer marka Labada Aqal isku soo Raacaan oo ey soo saxiixaan. "Qaraar iyo Xeerna isma leh Sharci ahaan”.

2. Xildhibaan waxaa lagu Doortaa Laba hab, sida Sharcigu qabo: Xildhibaanka Golaha Shacabka waxaa soo doorto Ergo ka socoto Qabiilka, Aqalka Sare waxaa doorto Xildhibaanada Maamul Gobaleedka, welina Gobalka Banadir ma dhisin Maamulkii Gobalka Bandir ee Xaqa u lahaa soo Xulidda Aqalka Sare. Weli Lama arag Xildhibaan "Nomination” ah oo la magacaabay oo dikareetana ku soo baxay.

3. Aqalka Sare lama horkeenin, kama doodin, mana Ansixin, 13 kaan Xubnood.

4. Warqadda Golaha Shacabku soo saaray 27/06/ 2020 ee uu Madaxweeynuhu uu tix raacayo, kuma socoto Madaxweynaha waxa uu ku leeyahay Og kaliya, warqad Og ah oo aan toos kuugu socon ma laga dhigi karaa tixraac Sharci ?.

5. Dekareetada lagu soo saaray 13ka Xubnood, waxaa ku qoran "ku meel gaar- KMG”. waxaa loo qaadan karaa ii codeeyay kadibna haddii la idin diido iska taga.

6. Xildhibaanada Dalka Qof waliba waxaa laga soo doortaa deegaan Doorashadiisa, Dowladu xaq uma leh in ey iyadu Xubna u soo xusho Dadka Deegaanka.

7. Tirada 13ka ah, soo xulidooda looma Madax baneyn Dadka Deegaanka.

Xadiith kii Rasuulka CSW ayaa leh: "Qofka Muuminka ah Gurigiisa imaam looguma noqdo”.

8. Warqadda uu Madaxweynuhu saxiixay qeybteeyda hoose waxaa ku qoran, "Go’aanka meel marinta Xeerka” . Su’aasha ayaa ah erayga "Xeerka” xagee laga soo qaatay, Bacdamaa warqadda Gudoomiyihii Hore ee Baarlamankii 10aad ee waqti sharciyeedkiisu Dhamaaday Md. Maxamed Mursal ey ku qoran tahay "ansixin Qaraar” oo kaliya oo eyna ku qorneyn Ansixin ama Soo gudbin Xeer.

9. Dastuurka weli waxaa ku qoran in tirada Xubnaha Aqalka Sare ey yihiin 54 Xildhibaan oo kaliya, Qodobka 72aad ee Dasruurka oo arrintaa xadidayana weli lama badalin.

10. Xubnahaan Cusub ee 13ka ah waxa ey u muuqadaan Dab Siyaasadeed oo la isagu dhiibay Dadka Gobalka Banadir. (F.S: 1aad)

11. Waxaa Dadka lagu khaldin Xiriirka ka dhexeeyo Xuquuqda Caasimadda iyo Xuquuqda Deegaanka, Caasimad darteed Laguma weyn karo Xuquuqda Deegaan, Caasimaddu waa Xarun ey dagantahay Dowlad dhexe, waxa eyna maamushaa Xafiisyadeda heer Qaran, Deegaankana waxaa metalo oo maamulo Dadka ku leh xuquuqda deegaanka oo sax ah.

12.Madaxweynihii hore ee Mareykanka.J.F. Kennedy ayaa yiri: Lalama heshiin karo, Qof ku leh: waxeeyga Annigaa iska leh oo ey ii gaar yihiin, waxaagana waa laga wada heshiin karaa.( F.S: 2aad ).

13. Fiiri Qoraalada (F.S: 3- 5aad ), Ha u qaadan in aan diidanahay in Banadir ey xaqeeda hesho, laakin ma jecli in aan Cuno helibka Neef Xoola ah oo la qalay iyada oo aan loo cuskan Bisinka.

FG:Wixii iga khaldan ka sax, wixii iga dhimanna ku dar

.QORE: YAHYA AMIR.

 

COLAADDA ITOOBIYA: DEBRETSION GEBREMICHAEL, NINKA MAGACIISU KU XARDHAN YAHAY COLAADDA

Wuxu ahaa dagaal yahan hore oo jabhad ah oo ciidamada Itoobiya ka goyn jiray isgaa dhsiinta. Debretsion Gebremichael haatanna wuxuu horseed ka yahay dagaal lagaga soo horjeedo xukuumadda Ra'isal Wasaare Abiy Ahmed oo ay ku diririyaan gacan ku haynta gobolka woqooyi ee Tigray oo lagu tilmaamay "ubucda" qarankaas.

Debrestion waa hogaamiyaha xisbiga Xureynta Tigray (TPLF) kaas oo dhowaan laga qa bsaday magaalooyiinkiii uu ka taliyayay ee gobolka Tigray, waxayna si lama filaan ah isku seegeen Abiy. Isaga oo markaas uun guursaday oo ilmo yar dhalay, ayaa Debretsion ka ta gay waxbarashadiisii jaamacadda Addis Ababa, sannadkii 1970-aadkii oo uu ku biiray TPFL si uu uga qayb galo dagaalkii 17 sannadood socday ee ururku kula jiray xukunkii Derg-iga ee hogaamiyihii Maarkisiga ahaa ee Mengistu Haile Mariam.

Wuxuu wasiir ka noqday xukuumadda markii talada laga tuuray Derg-gii ee talada ay qabteen isbahaysi xisbiyo TPLF awoodda ugu badan ku lahayd wixii ka horeeyey intaa Abi hogaanka la wareegin 2018.

Saaxiibkii oo ay aad iskugu dhaw yihiin jaalna ahaayeen oo la yidhaa Al emayehu Gezahegn ayaa sheegay in markii labadooduba ay tababar milatari ku dhamayste en dhulka buuraleyda ah ee Tigray, uu ogaaday kartida farsamo ee saaxiibkii oo isna kula taliyey taliskii TPLF in Debretsion lagu daro ururka "farsamada".

Alemayehu waxay la ahayd arin maal gal ah in Debretsion lagu daro ururkaas maadama oo uu ahaa qof maskax badan laakiin afgaaban oo "ciyaalo magaalo ah" kuna kacaamay Shire oo haatan ay guul darro wayni ka soo gaadhay hogaamiyaha Tigray maadaama ay ciidamada federaalku ka gacanta ku dhigeen magaaladaas.

'Biraha la tuuro ayuu koronto ka dhalin jiray'

Wuxuu ka dhashay qoys Masiixiyiin Orthodox ah, waxaana loo bixiyey Derbretsion oo ma cnihiisu yahay Buurta Zion, halka magaca aabihiina yahay Gebremichael oo macnihiisu yahay adoonkii weliga la yidhaa Michael.

"Markuu dugsiga hoose ku jiray wuxuu soo urursan jiray baytariyad la daadiyo, raadyowyada iyo qalabka elektarooniga ah ee la tuuro markaasuu hagaajin jiray. Iyada oo aan magaaladooduba lahayn laydh ayuu gurigooda u sameeyay laydh koronto ku shaqee ya" ayuu yidhi Alemayehu oo waayadaa hore xusuusani.

Debretsion wuu ka soo dhalaalay "qaybtii farsamada" TPLF ee lagu daray, waxaanu door muhiim ah ka ciyaaray dhismaha awoodda sirdoonka TPLF ee dhegaysiga qalabka isgaadhsiinta ee ciidamadii Itoobiya iyo sidoo kale in la jaro isgaadhsiintooda taarka.

"Arintaasi waxay noo sahashay in aan guulaysano, sababta oo ah dagaalyahannadii xorriyad u dirirka TPLF waxay ka war heli jireen dhaqdhaqaqa ciidanka Itoobiya intaanay hawl gal ba bilaabin, marka taarkooda isgaadhsiinta aanu jarno na may wada xidhiidhi kari jirin marka weerarrada lagu qaado" ayuu yidhi Alemayehu.

Si uu xirfadiisa u sii kobciyo, Debretsion wuxuu Talyaaniga ku tagay baasaboor foorjari ah markuu soo noqday na wuxuu dhisay idaacaddii ugu horaysay ee TPLF yeelato oo la yidhaa Dimtsi Weyane oo macnaheedu yahay Codka Kacaanka.

'Gebi uu ka dhacay buu ku dhiman gaadhay'

Nin kale oo ka tirsan dagaalyahannadii jabhadda TPLF oo la yidhaa Measho Gebreki dan, ayaa isna xusuusan siday habeenkii buuraha u fuuli jieen marka ay ogaadaan in aan basaasiinta dawladdu arkayn si ay buurahaa dushooda ugu soo rakibaan anteenooyin.

"Habeen ayuu gebi ka dhacay, aniga iyo jaalle kale ayaa noloshiisa badbaadinay. Waxaan had iyo goor is weydiiyaa haduu dhiman lahaa maxaa dhici lahaa, idaacaddaasi ma hir geli lahayd?" ayuu yidhi Measho. Haatan Dimtsi Weyane waxay qayb ka tahay warbaahin afaf badan ku hadasha oo xarunteedu tahay magaalo madaxda Tigray ee Mekelle, waxay baahisaa warbixinaha ay TPLF ka soo saarto iska hor imaadka milateri ee dhex maraya dawladda federaalka ah. Idaacaddaasi waxay tan iyo intii colaaddu bilaabantahay baahi naysay faalooyin aad u dhaliilaya Abiy, mawjadaha Idaacadaasi ka hadasho ayaa la xidhay laakiin Dimtsi Weyane maalin ka dib ba hawada ayay ku soo noqotay.

Abiy ayuu kula loolamayey xilka ra'isal wasaarenimo

Debretsion iyo Abiy waxaad moodaysay in ay saaxiibo yihiin bilowgii markii ra'isal wa saaruhu xilka qabtay 2018. Hogaamiyahan Tigray xataa wuxuu abaabulay xaflad farxad iyo raynrayni ka muuqato oo lagu soo dhawaynayo ra'isal wasaaraha oo ka dhacday Mekelle.

"Tigray waa halka taariikhda dalkeena samaysa, waa gobolkii lagu jabiyey shisheeyihii soo duulay [ oo ay ku jiraan Talyaaniga iyo Masaaridu". Itoobiyadan casriga ahna waa ubuc deeda" ayuu yidhi Abiy 2018. Debretsion na dhankiisa wuxuu amaanay dadaalka nabadda ee ra'isal wasaaruhu la bilaabay madaxweynaha Eritrea, Isaias Afwerki, ee lagu soo af-jaray ey xaaladdii "nabad iyo colaadtoona" aan ahayn ee dhex taalay labada dal tan iyo dhama adkii dagaalkii ay xadka isku laayeen ee 1998-2000.

"[Abiy] wuxuu tagay Eritrea oo wuxuu la kulmay Isaias. Sannado badan arintan oo kale ma dhacdo ahay ahayd. Waa arin weyn sababta oo ah waxay fursad weyn u abuuraysaa dalka" ayuu yidhi Debretsion markii heshiiska la gaadhay.

Laakiin jaalnimadaa uu muujjiyey waxaad moodaysay in ay sheelaysay xiisad isa soo taraysa oo labada nin dhex taallay.

Debretsion wuxuu lahaa han ah inuu isagu noqdo ra'isal wasaaraha waxaa se kaga guulaystay Abiy doorasho uu qabtay isbahaysigii talada hayey 2018.

''Waxaan ku idhi: 'nin aan bislayn baad tahay. Ma tihid musharax ku haboon xilka" ayuu yidhi Debretsion oo waraysi siiyey wargeyska Ingiriiska ka soo baxa ee Financial Times sannadkii 2019. Laakiin in lagaga adkaado doorashadaasi layaab kuma ay ahayn dadka, maadaama oo TPLF ay noqotay wax ku sidkan cabudhinta iyo musuqmaasuq 27 kii san nadood ee ay siyaasadda dalka awoodda ku lahayd.

'Dagaalkani waa masiibo' Laakiin haatan wuxuu gunta ugu jiraan colaad la sheegay in ay ku dhinteen boqolaal qof oo ay ku baro kaceen 30,000 oo qof oo u tallabay dalka deriska la ah ee Sudan sidoo kal ena dhaawacay kaabayaashii dhaqaalaha ee muhiimka ahaa - wadooyinka iyo dhis mayaasha- gobolkaas oo sida Qaramada Midoobay sheegtay ah ka saboolnimadu ugu ba dan tahay Itoobiya.

''Debretsion dagaalkan masiibo ayuu u arkaa" ayuu yidhi Dade Desta oo ah khabiir ku takhusay siyaasadda oo fadhigiisu yahay Maraykanka Laakiin wuxuu filayey in TPLF si adag uga soo horjeedsanayso isku dayada Abiy ee ah in maamul cusub loo dhiso Tigray.

''TPLF waxay soo wada dagaalameen Eritrea oo waxay halgan kaga soo wada horjedeen xukunkii Derg-giga oo waayo aragnimo dheer ayay u leeyihiin dagaalka. Laakiin dagaalku sidiisaba wuxuu u baahan yahay dad u heelan in ay dagaalamaan waana wax ka jira arintaasi gobolka Tigray" ayuu yidhi Dade oo odorosaya in colaadu daba dheeraan karto.

Hase yeeshee, Abiy ayaa qudhiisu kalsooni ku qaba inuu ka adkaan karo TPLF oo uu Debretion, oo lagu soo oogay eedo khiyaamo qaran ah iyo dastuurka oo uu ku tuntay, uu horkeeni doono caddaaladda

.Xigasho:Bbc