DF oo dhul u iibineysa 3 ka mid ah safa aradaha Soomaaliya ee caalamka

     Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa qorsheyneysa in ay dhismeyaal u iibiso safa araddaha saddex dal, sida ay sheegeen illo aad loogu kalsoon yahay.

    Safaaraddaha dhulalka loo beecinayo ay aa waxay kala yihiin; Mareykanka, Koonfur Afrika iyo waddanka deriska ah ee Kenya.

Xafiiska wasiirka maaliyadda, Cabdiraxmaan Ducaale Bayle, oo xaqiijiyey jiritaanka xog tan ayaa ka gaabsaday in uu tafaasiil dheeri ah bixiyo.

     Waxyaabaha aan weli laga jawaabin ay aa waxaa ka mid ah: goorta la bilaabayo, qarashka loo qoon-deeyay mid walba iyo hadii ay yihiin dhismeyaal dhisan ama dhul kaliya.

      Qorshahan oo Khamiistii, 19-ka Septem ber 2019, ay ka doodeen Golaha Wasiiradda ayaa waxaa lagu daray Miisaaniyada guud ee dalka sanadkan.

     Ku tala galka miisaaniyadda oo ah 390.1 milyan oo Doollar [Shilin Soomaali ahaana u dhiganta 226,258,000,000] ayaa waxaa me el-mariyey wasiiradda. Golaha Shacabka ayaase ansixinta ugu dambeysa leh.

Ku tala galka miisaaniyadda oo ah 390.1 milyan oo Doollar [Shilin Soomaali ahaana u dhiganta 226,258,000,000] ayaa waxaa meel-mariyey wasiiradda. Golaha Shacabka ayaase ansixinta ugu dambeysa leh.

       Miisaaniyadda oo markii hore ahayd 344.2 Milyan ayaa waxaa ku korortay 45.9 Milyan oo doollar, taasi oo ka timid dakhliga gudaha."Ku tala galkii hore ee dakhliga guduhu ayaa ahaa 189.9 Milyan, halka haddana la rejeynayo inuu gaaro 221.3 Milyan oo doo llar, waxaana farqiga u dhexeeya uu 31.5 milyan oo doollar,” ayuu yiri xubin ka tirsan Laanta Fulinta.

      Mashruuca dhismeyaasha loogu iibinayo safaaradahaas ayaa wuxuu qeyb ka yahay 8 milyan oo Doollar [4,640,000,000 Shilin Soo maali] oo loo jiheyn doono dayactir iyo dhis me iibinta safaaradaha dibadda qaar.

       Safaaradda Koonfur Afrika waa madax ka ah Jamal Maxamed Barow; halka tan Ke nya uu hogaamiyo Maxamuud Axmed Nuur Tarsan; Cali Shariif Axmed uu yahay diblu maasiga ugu sareeya howlgalka Washin gton.Xigasho: Garowe Online

Mareykanka iyo Sacuudiga oo ka wada hadlay Arrinta Iran

Iran ayaa madaxw eynaha Mareykanka uga digtay in la geliyo dagaal ka qarxa Bar iga Dhexe, waxayna sheegtay in weerar kasta oo lagu soo qaado ay ka bixin doonto jawaab ciqaab adag leh.

Xoghayaha arrimaha dibedda Mareykanka, Mike Pompeo ayaa sheegay in Trump, oo horey u amray cunqabateeno dheeri ah oo la saaro Iran, uu doonayo in xal nabadeed loo helo xasaradda.

       Waxa uu hadlayey kadib wada-hadallo uu hogaamiyayaasha Sacuudiga iyo Imaara adka kala yeeshay weerarkii lagu qaaday xa rumaha salidda Sacuudiga, kaasi oo Washi ngton iyo Riyadh ay ku eedeeyeen Tehran.

Iran waa ay beenisay inay wax lug ah ku la hayd weerarka, oo Pompeo uu ku qeexay da gaal lagu qaaday boqortooyada.

     Pompeo ayaa u muuqda inuu hadalkiisa dabciyey kadib wada-hadalladii uu la yee shay dhaxal-sugaha Abu Dhabi, oo ah ninka ay ka go’ado talada Imaaraadka Carabta, oo ah isbaheysiga Carbeed ee ugu weyn ee Sacuudiga.

      "Waxaan halkan u joognaa inaan dhiso xulufo looga gol leeyahay inay ku guuleysato xal nabadeed. Taasi waa howsheeda, taasi waa waxa madaxweyne Trump uu doonayo inaan ka shaqeeyo, oo aan ku guuleysto, wa xaan rajeynayaa in Jamhuuriyadda Islaam iga ah ee Iran ay sidaas u aragto” ayuu yiri Pompeo.

    Pompeo ayaa xulufada uu dhisayo ku qe exay "ficil diblomaasiyadeed”, halka asiirka arrimaha dibedda Iran Mohammed Javad Zarif uu CNN u sheegay in Iran aysan gam’i doonin, haddii ay noqoto inay iska difaacdo weerarka Mareykanka ama Sacuudiga, oo uu sheegay inuu hoggaamin doono "dagaal buuxa”                                                    

Madaxweynaha Puntland oo magacaab ay Guddi dabagal ku sameeya Maal gashiga                                         Madaxweynaha maam ul goboleedka Pu ntland Si ciid Cabdull aahi Deni, ay aa maga caabay guddi u qaabi lsan dabagalka hirgelin ta fursadaha maalgeshi iyo shirkadaha maal gashi ee Pun tland. Guddigan oo ka kooban xubno ka tir san Golaha wasiirrada Puntl and, ayaa waxa uu madaxweynuha Punt land amray in ay kala shaqeeyaan Shirkad aha maalgashi iyo kuwa balanqaadyada la galay Puntaland

    Afhayeenka madaxtooyada maamulka puntland Jaamac Yuusuf Jaamac Depraani ayaa ku tilmaamay ujeedka laga leeyahay magacaabista guddigan inay tahay fududee ynta fursadaha maalgeshi ee ka jira Punt land.

     Magacaabista guddigan ayaa ku soo bee gmaya xilli uu shalay Madaxweyne Deni uu booqasho ku tegey magaalada Garacad,iya doo safarkaasi ay ku weheliyeen shirkado ka qayb galay shirka maalgeshiga ee todobaad kan ay martigelisay Puntland si ay usoo qiim eeyaan fursadaha maalgeshi ee ka banaan magaalo xeebeedka Garacad

Muddo Kordhin Lagu Sameeyay Waqtigii Qabashada Codsiyada Baasaboorka Soomaaliga

    Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha dowl adda Federaalka Soomaaliya ayaa Muwaad iniinta Soomaaliyeed ku wargelisay  in mud do kordhin lagu sameeyay waqtigii mudada hakinta qabashada codsiyada baasaboorka Soomaaliya.

      Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha ay aa muddo saddex maalin ah ku kordhisay waqtigii la hakiyay qabashada codsiyada ba asaboorka,taasi oo ka bilaabaneysay 14, 2019 kuna ekeed September 21, 2019.

War qoraal oo la soo dhigay barta rasmiga ee Facebook ee Hay’adda Socdaalka iyo Jin siyadaha dowladda ayaa waxaa lagu shaac iyay in Howlo farsamo oo weli ka socda hab ka bixinta Baasaboorka awgood mudadii hak inta qabashada codsiyada baasaboorka lagu kordhiyey 3 maalin.

    "Howlo farsamo oo weli ka socda habka bi xinta Baasaboorka awgood, waxaa muwaad iniinta Soomaaliyeed meelkasta oo ay jo ogaan lagu wargelinayaa in mudadii hakinta qabashada codsiyada baasaboorka lagu kordhiyey 3 maalin, waxayna qaba shada co dsiyadu dib u bilaaban doon aan maalini mada Arbacada ah, taariikh duna tahey Sept ember 25, 2019’ayaa lagu yiri Warka ka soo baxay Hay’adda Socdaalka.

Hoggaamiyaha Al-Shabaab oo markii u horeysay ka hadlay Arrinta Badda ee Soomaaliya

     Ururka Al-Shabaab oo dagaal kala soo horjeeda dowlada Soomaaliya iyo ciidamada AMISOM ayaa markii ugu horeysay ka had lay muranka badda ee u dhexeeya Soom aaliya iyo Kenya.

Amiirka Al-Shabaab, Sheekh Axmad Diiriye Abuu Cubeyda ayaa cajalad maqal ah oo uu soo saaray ku sheegay in ururkiisu uusan aqoonsan doonin natiijada ka soo baxda maxkamada ICJ ee ah khilaafka badda Soo maaliya iyo Kenya.

     "Waxaan Umadeena muslimka ah ku war gelineynaa in Mujaahidiintu ka soo horje edaan gaashaankana u daruurayaan go’aan kasta oo ka soo baxa maxkamad ku sheega caalamiga ah ee ku saabsan loolanka badda Soomaaliya ka taagan.Waxaan caalamka u sheegeynaa in badaheenu ahayn kuwa gor gortan aan ka galeyno, martina ugama noqo neyno dowlado shisheeye” ayuu yiri Abu Cubeyda.

     Amiirka Alshabaab ayaa sidoo kale shee gay in Kenya ay haysato dhul Soomaaliyeed haddana ay dooneyso inay badda Soomaal iya ku darsato.

"Waxaa laga rabaa umadeena muslimka ah inay ku baraarugto in Kenya ay soo liqday dhul baaxad weyn, ka hor inta aysan badda u hanqal taagin, Itoobiyana waa tan hadda loo saxiixay Dakado dhowr ah, dalkuna wu xuu ku socdaa in la wada xaraasho haddii aydaan ka hortagin”.ayuu sii raaciyay Abu Cubeyda.

     Abuu Cubeyda hogaamiyaha Alshabaab ayaa cajalada maqalka ah ee uu soo saaray waxa ay soconaysaa muddo labaatan daq iiqo ah waxa ugaga hadlay arrimo kala duw an oo ay ka mid yihiin Dowlad goboleed yada,maalgashiga dalka,arrimaha Kismaayo iyo Dhuusa mareeb.

Madaxweynihii hore ee Tunisia Zine al-Abidine oo geeriyooday

      Madaxweynihii hore ee dalka Tunisia Zine al-Abidine Ben Ali ayaa ku geeriyooday Sacudi Carabiya isagoo halkaas musaafuris ugu noolaa tan iyo markii xukunka laga tuuray sanadkii 2011.Zine ayaa ahaa 83 sano jir waxana uu Madaxweyne ka ahaa dalkiisa muddo 23 sano ah isagoo ah aa Madaxweynihii labaad ee dalkaas soo mara.

Ben Ali ayaa ka cararay dalkiisa kadib markii kacdoon dadweyne uu ka dilaacay waxana uu kacdoonkaas ku fidey dalal badan oo Carab ah iyadoo xukunka laga tuuray madax weynayaal muddo haystay dalalkooda.

Zine Ben Ali ayaa muddo saddex bilood ah ku jirey isbitaal isagoo la xanuunsanayay cudurka Kansarka ee ku dhaca qanjirada.

Qareenka qoyska Ben Ali Mounir Ben Salha ayaa u sheegay geeridiisa wakaalada wara rka ee Reuters.

      Dowlada Tunisia ayaa ka hadashay gee rida Ben Ali waxaana shacabka reer Tunisia u xaqiijiyay Wasiirka Arrimaha Dibbada.

Bin Ali oo maxkamad dalkiisa ku xukuntay is agoo maqan xabsi 35 sano ah ayaa geeridi isa waxa ay ku soo beegantay xilli ay ka soc oto Tunisiya doorasho ay labo musharax isu gu soo hareen wareeg 2aad oo doorasho ah

Dagaal dhex-maray Al- Shabaab & Dad Xoolaley ah

     Faah faahino dheeraad ah ayaa kasoo baxaya dagaal Xubno ka tirsan Ururka Al-Shabaab iyo dad xoolaley ah ku dhex-maray deegaano duleedka ka ah degmada Xuddur ee Xarunta Gobolka Bakool.

     Dagaalka ayaa ka dambeysay sida ay sheegeen horjoogayaasha dadka Xoolal eyda ah in Al-Shabaab ay xoog uga kaxeys teen geel farabadan taa soo keentay inay la-dagaalamaan.

      Dagaalka ayaa waxaa uu ka dhacay deegaanka yab-yab oo hoostaga degm ada xuddur ee gobol ka bakool, waxaana la sheegay in ay ku geeriyoodeen 4 ruux halka laba kale ay ku dhaawacmeen oo labada dhinac ah.

     Ugaas Cali Dirir waxa uu ka mid yahay abaabulayaasha Deegaanka ee isku biir saday in ay la dagaalamaan Al-Shabaab, wa xaa uu sheegay in Ciidamada Dowladda ay garab ka heleen,isla markaana ay iska difa aceen Al-Shabaab oo doonayay inay Xoolo kale ka kaxeystaan.

    Waxaa uu sheegay in Al-Shabaab ay be egsanayaan dad gaar ah, kadib markii ay soo baxeen dad is abaabulay oo la magac baxay Cali Qaran ay bilaabeen inay la-daga alamaan.

     Si kastaba dagaalkaan Al-Shabaab iyo dad xoolo Dhaqato ah ku dhexmaray deega ano hoostaga degmada xudur ee Gobolka Bakool ayaan weli dhankooda aysan ka ha dlin Al-Shabaab.

Heshiis Cusub oo dhexmaray Sooma aliya iyo Turkiga

      Heshiiskan iskaashi ee labadan shirkad ood oo laga kala leeyahay Soomaaliya iyo Turkiga ayaa yimid kadib markii dalka Turkiga safar shaqo uu ku tagay mada xa shirkadda Ceymiska Islaamiga Soomaaliya (Fir st Somali Takaful and Re-takaful) Maxamed Cabdi Maxamed oo uu wehliyo lataliyaha shirkadda Hilaal sheekh Cusmaan,kuwaasi oo kulamo la yeeshey ganacsatada Turkiga.

     Safarka shaqo ay ku tageen dalka Tur kiga ayaa ahaa sidii ay u hormarin lahaa yeen shirkadda Ceymiska Islaamiga ee Soo maaliya, heshiis wada shaqeyn ahna ula soo geli lahaayeen shirkadda Ceymiska ee dalka Turkiga,lagana hirgaliyo xarun ay shirkaddu ay leedahay dalkan turkiga.

      Ujeedka arrintan ayaa la xiriirta si bul shada soomaaliyeed ay u helaan shirkad Ce ymis oo la isku halaynkaro una qabato adee gyada Ceymiska,sida Ceymiska Caafimaad ka, Ceymiska Tikidada,Ceymiska baabuurta, Guryaha IWL.

       Heshiiskan ganacsi oo ay ku heshiiyeen labadan shirkadood ee Ceymiska Soomaal iya iyo Turkiga ayaa waxaa kala saxiixday madaxa shirkadda Ceymiska Islaamiga Soo maaliya Maxamed Cabdi Maxamed iyo shirk adda Ceyymiska Dalka Turkiga oo uu ka socday Arif Hikmet Cesur,ahna la-taliyaha Wasaaradda Maaliyadda ee dalka Turkiga.

Waxaa saxiixa heshiiska dhexmaray labada shirkadood goob joog ka ahaa Danjiraha Saf aaradda Soomaaliya ee Dalka Turkiga Muda ne Jaammac Cabdullahi Maxamed Ceydiid, mas’uuliyiin iyo ganacsato ka soocotay dow ladda Turkiga iyo howlwadeenada Safaar adda soomaaliya ee dalka Turkiga.

G/D.warsheekh Oo Dhaawa cay Xil dhibaan Ka Tirsan Golaha Deega an kiisa

    Guddoomiyaha Cusub ee Degmada War sheekh ee Gobolka Shabeellaha Dhexe ee dowlad Goboleedka Hirshabeelle Xasan Xaaji Axmed Dara feey  ayaa dhaawa cay Xildhibaan ka tirsan Golaha deeg aanka deg mdaas oo dhawaan la doo rtay.

Ilo xog-ogaal ah oo ku sugan Degmada Warsheekh oo la hadlay Idaacadda Dalsan ee Magaalada Muqdisho ayaa u sheegay in Guddoomiye Darafeey ay xabad kaga fak atay Xildhibaan Xasan Cali Nuur  oo loo yaq aano Makaraan xili uu siinayay tababar ku aadan sida loo rido Bastoolad.

      Intaasi kadib Xildhibaan Makaraan ayaa waxaa soo gaaray dhaawac fudud,waxaana xabada ay uga dhacday gacanta bixi,iyadoo dhaawaciisa loo soo qaaday Magaalada Mu qdisho oo la dhigay Isbitaalka Keesaney.

     Wararka ayaa intaasi waxaa ay ku daray aan in xaalada Caafimaad ee Xildhibaan Xa san Cali Nuur ay tahay mid aad u wanaags an,isla markaana ay ka soo hagaageyso si dii marka hore ay aheyd.

     Guddoomiyaha Cusub ee Degmada War sheekh Xasan Xaaji Axmed Darafeey ayaa waxaa la soo doortay Bishii la soo dhaafay ee Agoosto,waxaana doortay

Golaha deegaanka Degamdaas.

Duqa Muqdisho Oo Balan Qaad U Sameeyay Shacabka Ku Nool Gobolka Banaadir

    G uddoomiyaha gobolka Banaadir ahna duqa magaalada Muqdisho Cumar Maxa muud Maxamed Cumar Fin ish ayaa ballan qaaday in uu isbedel mug leh uu ku samey nayo adegyo muhiim ah oo ay u baahanyihiin dadka shac abka ah.

     Duqa Muqdisho ayaa sheegay inay jiraan adeegyo badan oo shacabku dhib ku qab aan helitaankooda sidaas daraadeedna uu masuuliyad dheeraad ah iska saarayo sidii culaysyadaas looga qaabi lahaa.

    Hadalka Guddoomiyaha gobolka Banaa dir ayaa imaanaya xili isbedel lagu samee yay adeegii waraaqaha dembi la’aanta CID-da tas oo cabasho badan ay ka gudbiyeen shacabka gobolka Banaadir kadibna la be del badi hogaanka laanta.

Dowladda oo sheegtay in la kordhinayo dagaalka Al-Shabaab

Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ayaa shaac isay inay wado qorsho ku aaddan sidii loo kordhin lah aa dagaalka ka dhanka ah ururka Al-Shabaab,isla markaana wadatash iyo lagala yeelanayo Dowlad Goboleedyada dalka ka jira.

     Go’aankaan ayaa laga soo saaray kulan uu Magalada Muqdisho kula qaatay Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre, Madax ka tirsan Maamul goboleedyada iyo Xubno ka socda Beesha Caalamka gaar aha an kuwa daneeya Arrimaha Soomaaliya.

     Wasiirka Wasaaradda Gaashaandhigga Xukuumadda Soomaaliya Xasan Cali Max amed (Amar-dambe) ayaa sheegay in kul anka looga hadlay sidii Xubnaha Beesha Ca alamka ay taageero weyn u siin lahaayeen Ciidamada Qalabka sida ee Soomaaliya.

     Sidoo kale waxaa uu sheegay in Madax uu ka mid yahay Ra’iisul Wasaare Kheyre iyo Wakiilada Beesha Caalamka ay isla gar teen in la kordhiyo dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab,isla markaana howlgallo laga sameeyaod eegaannada ay ku sugan yihiin.

Sheekh Shaakir oo la kulmay mid ka mid ah musharixiinta Galmudug

      Madaxa Xukuumadda Maamulka Galmu dug Sheekh Maxamed Shaakir Cali Xasan ayaa Shalay Xafiiskiisa waxaa uu kusoo dha weeyayb Musharax MadaxweyneDowlad go boleedka Galmudug Axmed Cabdi Kaar iye(Qoor Qoor)    Sheekh Maxamed Shaakir  ayaa Musha raxa Wasiir Axmed Cabdi Kaariye uga Warbi xiyay Xaalada ammaan ee Deegaanka, isa goo Madaxa Xukumadda Galmudug Sheeg ay in ay soo dhaweenayaan Musharixiinta u taagan Xilka Madaxweyne Galmudug.

      Sidoo kale waxaa ay ka wada hadleen si dii looga wada Shaqeyn lahaa dhismaha Galmudug loo dhan yahay oo haatan loo diyaar garoobayo in la dhiso,waxaana Sheekh Maxamed Shaakir uu sheegay in dhisamaha Galmudug mideysan ay tahay muhiim.

      Madaxa Xukuumadda Maamulka Galmu dug Sheekh Maxamed Shaakir Cali Xasan ayaa waxaa kulanka ku wehlinayay Sanoter Cabdi Axmed Dhuxulow Dhagdheer, waxa ana xusid mudan in uu horay ula kulmay Mu sharax Xildhibaan Cabdiraxmaan Odawaa.

Askari ay ciidamada Booliska ku dileen magaalada Muqdisho