SAFIIKA SOMALIYA EE SUUDAAN OO LA KULM AY MADAXA GOLAHA MILLATERIGA DALKAAS

      Madaxa Golaha ciidamada KMG ah ee   dalka suudaan ayaa Dorraad  xafiiskiisa ku la kulmay sa fiirka JDS oo muddo xile edkiisa dha maaday.

Warsaxaafa deed  uu soo saaray safiirka soo maaliya ee suudaan c/risaaq axmed .sh. Max’uud ayuu ku xusay qoto dheerida  xiriirka soo maaliya iyo suudaan, wuxuuna intaasira aciyay inuu kaga mahadcelinayo madaxa golaha ciidamada, xukuumadda iyo shac biga suudaan, garab istaaggii iyo taageer adii  walaalahooda dhabta ah ee soomaali ya, sidoo kalana ay soomaaliya taageero hiil iyo hooba la garab taagan tahay wal aalahooda suudaan, wuxuuna danjire c/ris aaq axmed .sh. Max’uud xiriirka labada dal ku tilmaamay mid soo jireen ah.

      Dhanka kale safiirka soomaaliya ayaa shacbiga walaalaha ee suudaan u raje eyay midnimo ,wadajir iyo xasillooni, wux uuna yiri " qofka caaqilka ah waa kan ku tusaale qaata duruufaha dadka hareerihiisa la kulmaan” waxaana loo baa han yahay ayuu yiri in wax laga barto xaa ladaha adag ee soo maray qaar ka mid ah dalalka deriska la ah suudaan.

       Danjire c/risaaq axmed .sh. Max’uud ayaa ugu danbayntii warsaxaafadeedkiisa ugu mahadceliyay xukuumadda iyo shacbi ga suudaan gacansiintii wanaagsanayd uu ka helay muddo xileedkiisii danjiranni mo, shacbiga suudaanna wuxuu u rajeey ay degenaansho iyo barwaaqo.

SADDEX KUN OO NEEF OO LAGA DHOOFIYAY DEKEDDA KISMAAYO

    Ku dhowaad 3000 kun oo Neef oo lo’ ah ayaa Shalay laga dhoofiyey dekedda magaalada Kismaayo, taasi oo laga kala keenay deegaa nada jubbaland islamarkaa na b ari taan caafim aad ku martay maxjar ka M/xoolaha ee M/k ismaayo, waxaana lo’daan loo iib gaynayaa dalka yemen. Ga nacstada M/ki smaayo oo kaashanaya wasaaradda xana annada xoolaha jubba land ayaa dedaal u gu jira suuqgeynta xo olaha nool ee jubbal and, taasi oo muhiin u ah sare u kaca dha qaalaha jubbaland islamarkaana kor u qa adeysa ka faa’iida ysiga waxHabeen horesoo saarka dalka oo ay xoola ha nool kamid yihiin.

       Xoolaha soomaaliya laga dhoofiyo ay aa sanadyadii ugu dambeeyay waxaa soo wajahay dhibaatooyin badan ka dib markii ay diideen qaar ka mid ah dalalka carabta oo inta badan loo suuq geyn jiray xoolaha soomaaliya.

RAG LAGU EEDEEYAY SHABAABNIMO OO XUKUN LAGU RIDAY

      Maxkamad ku taalla M/Nayrobi ee ayaa ku dhawaaqday in  xukun lagu riday 3 nin oo ay ku heshay iney ay ka dambe eyeen weerarkii lagu qaaday jaamacadda gaarisa April 2, 2015Habeen horekii.

     3 qof ee ay maxkamadda xukunka ku ridday laba ka mid ah waxay maxkamadd u ku xukuntay min 41 sano halka hal qo fna ay ku xukuntay madaxaa ha ku furto.

Waxaynu maxkamaddu sheegtay iney 3daasi xubnoo yihiin dambiilayaal oo ay ka dambeeyeen weerarki jaamacadda ga arisa loo geystay oo ay ku nafwaayeen 150 qof oo isugu jiray 144 arday ah, 4 ciid amada ammaanka iyo 2 ka mid ah shaqa alaha jaamacadda.  2Habeen horedii bishii april 2015, afar nin oo hubay san ayaa weerar ku qa aday jaamacadda garissa, iyaga oo si an kala sooc lahayn dadka u tooganayaay.

KHEYRE OO KORMEERAY XARUMO KU YAALLA DHUUSAMAREEB IYO GURICEEL

      R/ wasaaraha XFS, Md. xasan cali khayre ayaa booqday isbitaallada  ku yaala galguduud ee M/dhuusamareeb iyo isbitaalka istarliin ee guriceel.R/wasaare khayre oo u kuur gelayay xa ala dda caafimaad ee ma gaalooyinka uu booq day ayaa xogHabeen horewarey stay maamullada ka jira istibaallada oo la wadaagay baahiy aha ay qabaan ee u baahan in wax laga qabto. RW/khayre ayaa Sidoo Kale  booqd ay xarunta tababarrada farsamada gacan ta galguduud oo ku taalla M/Guriceel ee Gobalka Galguduud.

    Tubta horumatinta arrrimaha bulshada oo ka mid ah tubaha Qaranka, ayaa halb eegyada ugu waawa yn waxaa kamid ah in dadka soomaaliyeed ay helaan adeeg yo ca afimaaad iyo waxbar sho oo tayo sa re leh.

MADAXWEYNAHA PUNTLAND OO KULAN LA QAATAY SARAAKIISHA CIIDAMADA

    Madaxweynaha  puntland Md. Siciid C/hi Deni ayaa Shalay kormeer ku tegay xarunta ciidamada daraawiishta puntland ee 54Habeen horeaad, madaxweynaha ayaa markii uu halkaasi gaaray wuxuu salaan ciidan ka qaatay cutubyo ka tirsan ciidamada dar aawiishta, ka dibna wuxuu kulan la qaatay saraakiisha ciidamada daraawiishta.

     Kulanka uu Md Dani la yeeshay ciidam ada oo ay ka qeybHabeen horegaleen saraakiisha ugu sareysa ciidamada daraawiishta, waxaa sidoo kale goobjoog ahaa saraakiishii ho re ee soo shaqeeyay xiligii dowladdii dhe xe ee soomaaliya iyo dowladdihii kala dan beeyay ee puntland.

      Waxaana ka mid ah madaxweyne kuHabeen horexigeenkii hore ee puntland gen. Cabdisam ad cali shire iyo gen. Maxmed xirsi mor gan, waxaana kulankaas ka warbixiyey af hayeenka madaxtooyada puntland jaamac yuusuf jaamac dabaraani.

     ” ujeedka kormeerka madaxweynaha iyo kulanka gaarka ah ee uu la qaatay sar aakiisha ciidamada waxaa uu ku saabsa naa tirakoobka iyo tayeynta dhismaha cii damada dowladda puntland, si loo helo ciidamo tirsan oo tayeysan, taasi oo qeyb ka aheyd ballanHabeen horeqaadyadii madaxweyna ha dowladda puntland  Deni”. Ayuu yiri afh ayeenka madaxtooyada dowladda puntl and Mdn. jaamac dabaraani.

    Sidoo kale madaxweynaha dowladda puntland mudane siciid deni ayaa bogaad iyey ciidamada dowladda ee habeen iyo maalin u heelan amniga iyo difaaca dalka, wuxuuna madaxweynuhu faray dhamma an saraakiisha in la fududeeyo si dhakhso

ah hirgelinta tayeynta ciidamada dowlada

BEESHA CAALAMKA OO WAR KASOO SAAR TAY XAALADDA GALMUDUG

     Dowladaha France, Finland, Denmark, Germany, Italy, Poland, Netherland, Norw ay,Sweden,Switzerland, Turkiga, Ingiriis ka,Marayk anka, howlgalka amisom, Mido wga Yurub Urur Gob oleedka IGAD, Q/ Mi doobay iyo Saaxiibb ada Soomaaliya, ay aa waxay si wada jir ah usoo dhoweeyeen wada hadallada Ga lmudug ka socda iyo isu dumidda garaby ada siyaasadda ee ay hormuudka ka tah ay DFS.

     War qoraal ah oo ka soo baxay xafii s ka qaramada midoobay ee soomaaliya UNSOM, ayaa lagu sheegay in ay daneey ayaasha iyo saaxiibbada soomaaliya amm aanayaan wadaHabeen horehadallada ka socda galm udug ,si ay u midoobaan garabyada, kor na loogu qaado xasilloonida degaannadaa s, taas oo wax tar u leh dadka halkaa ku dhaqan iyo guud ahaan soomaaliya.

      Qoraalkan ayaa sidoo kale lagu faray in dhammaan daneeyayaasha soomaaliya ay sii wadaan dedaalkooda iyo in ay gal mudug kusoo dabbaalaan dib u heshiisiin ballaaran oo loo dhan yahay, taas oo hor seedi karta doorasho hufan oo caddaalad ah, kana soo baxaan hoggaan cusub , si aan dhibaato lahayn.

GUDDIGA HORUHabeen horeMARINTA ADEEGGA BULSH ADDA EE AQALKA SARE OO KULAN LA QAATAY URURADA BULSHADDA RAYIDKA

      Kulankaan ay guddiga horuHabeen horemarinta adeegga bulshadda, arrimaha bini’aada nnimada, warfaafinta iyo dhaqanka ee go laha aqalka sare bfs ay la yeesheen dha qaatiirta caafimaadka ururada bulshada ra yid iyo dadka baahiyaha gaarka qabo ay aa waxaa looga hadlayay hindise sharciy eedka mihnadleyaasha caafimaadka ee ay soo gudbisay wasaaradda caafimaad ka XFS.

     Prof, Cismaan Xaaji  Maxamud {Dufle} oo ka mid ah guddiga horuHabeen horemarinta adeeg ga bulshadda, arrimaha bini’aadannima da, warfaafinta iyo dhaqanka ee golaha Aqalka sare bfs kana tirsan guddi Hoosa adka caafimaadka ayaa ugu horeyn ka hadlay muhiimada hindise sharciyeedka an uu u leeyahay bulshada, loona baahan yahay in  bahda mihnadleyaasha ay soo bandhigaan fikirkooda

     Qaar ka mid ah dhaqaatiirta caafimaad ka ,ururada bulshada rayidka, iyo dadka baahiyaha gaarka qaba ayaa ka hadlay Hi ndise sharciyeedka mihnadleyaasha caafi maadka, waxa ayna sheegeen in xilligaan loo baahnaa sharcigaan ay wasaaradda caafimaadka soo bandhigtay.

      Senetar Samsam Daahir Maxamuud oo ah xoghayaha guddiga horuHabeen horemarinta adeegga bulshadda, arrimaha bini’aadan nimada, warfaafinta iyo dhaqanka ee gol aha aqalka sare bfs ayaa sheegtay in loo baahanyahay arragtida bahda caafimaad ka. Axmed macalin cumar axmed nadiir guddomiyaha guddiga horuHabeen horemarinta ade egga bulshadda, arrimaha bini’aadannima da, warfaafinta iyo dhaqanka ee golaha Aqalka sare bfs ayaa u mahadHabeen horeceliyay qey baha kala duwan ee ka soo qeybHabeen horegalay kullankaan wadatashiga ah oo looga tash anayay hindise sharciyeedka mihnad leya asha caafimaadka.

    Sharcigaan ayaa waxaa soo gudbiyay wasaaradda caafimaadka xfs, waxaana horey usoo ansixiyeen golaha shacabka BFS, haatana  wuxuu horyaalaa  golaha Aqalka sare bfs.

MIDOWGA AFRIKA OO SI KULUL UGA HADLAY MUHAAJIRIINTA LIIBIYA LAGU LAAYAY

      Guddoomiyaha Ururka Midawga Afr ika Moussa Faki Mah amat ayaa ku baaq ay in baarit a anmadax ban naan lagu sameeyo du qayntii dhanka cirka ah ayd ee la gu qaaday xarunta dad ka soo galootiga ah lagu xiro ee liibiya ku taalla, halkaas oo ay ku dhinteen konton ruux oo muhaajiriin ah, sida ay sheegeen masuul iyiin dawlad da ka tirsan.  Warqor aal ah oo ka soo baxay guddo omiyaha ayaa we erarka ku tilmaamay "da mbi aad u qaabd aran” wuxuuna ku sheeg ay in uu doona yo in lagula xisaabtamo da dkii weerarka as gaystay.

Mahamat ayaa ku baaqay in si degdeg ah xabbadda loo joojiyo, dhinacyada oo dhanna ay ku dadaalaan badqabka iyo ammaanka shacabka, il gaar ahna ay ku fiiriyaan dadka soo galootiga ah ee ku go’doonsan goobaha muhaajiriinta lagu xiro.  Dad lagu qiyaasay 120 muhaajiriin ah oo gaajaysan ayaa ku sugnaa xarunta dadka soo galootiga ah lagu xiro ee taj oura, kaas oo la duqeeyay arbacadii, sida uu wakaaladda wararka ee afp u sheegay cusmaan cali oo ah afhayeenka shaqaala ha gurmadka degdegga ah.

MADAXWEYNE FARMAAJO OO BOGAADIYAY GUDDIGA MAALMAHA XORRIYADDA QARANKA

     Madaxweynaha JFS Md.Maxamed C/ hi Farmaajo oo madaxtooyada abaalma rinno ku gudd oonsiiyay gudd igaqaban qaa bada maalma ha xorriyadda ayaa uga mah ad celiyay shaq ada hufan ee ay qabteen.

    Md.farmaajo ayaa guddiga ku bogaadi yay abaabulkii xoogganaa ee ay sameeye en isaga oo ku ammaanay dadaalka ay muujiyeen iyo sida ay masuuliyadda isaga saareen qabanqaabada iyo maamuuska maalmaha xorriyadda qaranka. Madaxwe ynaha ayaa sheegay in maalmaha xorr iyaddu ay yihiin Astaan Qaran oo Mudan in la weyneeyo si loo xoojiyo wadajirka bul shada, ubadka soomaaliyeedna loogu bar baariyo waddaniyad iyo dal jacayl.

    Madaxweyne farmaajo ayaa guddiga ku boorriyay inay dejiyaan qorshaha xuska maalmaha xorriyadda ee sannadka soo socda maadaama oo ay ku beegan tahay 60Habeen horeguurada markii ay soomaaliya xornim ada ka qaadatay gumaystaha.

     Madaxweynaha ayaa xubnaha guddiga qabanqaabada maalmaha xorriyadda iyo dhammaan shacabka soomaaliyeed uga mahad celiyay sida wanaagsan ee ay dal iyo dibadba uga qayb qaateen xuska ma almaha xorriyadda dalka.

FAAHFAAHIN DUQEYN KA DHACDAY BARI

    Diyaarado dagaal oo aan la ogayn dal ka la ga leeyahay ayaa weerar cirka ah ku qaadey saldhigyo alHabeen horeshabaab iyo daacish ay ku leey ihiin degaano hoos yimaado de gmada isku shuban ee ggobolka bari.

      Saraakiil ka tirsan ciidanka maamulka punt land ayaa xaqiijiyay in duqeynta lala beegsad ay goob ay ku sugnaayeen daga alyahano ka tirsan shabaab.

      Duqeynta ayaa ka dhacday nawaaxi ga tuuladaasi timirshe oo ay ku su gan yih iin daa cishta ku sugan degaanada maam ulka punt land.       Dadka degaanka ayaa sheegey in diy aaradahaas gantaallo ku garaaceen sa ldh igay leeyihiin daacish waxaana la oge yn khas aaraha ka dhashay.

    Diyaaradaha dagaalka mareykanka iyo ku wa kenya ayaa inta badan ka fuliya wee rara da cirka ah oo inta badan lala beeg sado goo baha ay ka taliyaan  alHabeen horeshabaab iyo daacish ee soomaaliya.

QABUURHabeen horeWADAREED LAGU AASAY BOQOLAAL QOF OO LAGA HELAY SYRIA

    Maydadka ilaa 200 qof oo y ku jiraan kuwo ay kooxda daacish disay ayaa laga helay meel ku dhow magaalladda raqah ee bartamaha dalkaasi yaasir alHabeen horekhamiis oo ka tirsan ko oxda laHabeen horesocodka xuquuqda aadanaha ee syria ayaa sheegay inay maydadkaasi ku jiraan rag da’ dhexaad ah oo madaxa laga toogtay iyo 3 haw een oo la rumeysan yahay inay kooxda daa cish ku dileen dhagax.

    waxa uu tilmaamay inay rumeysan yihiin in maydadka la helay la dilay muddo hataan laga joogo wax ka badan 2Habeen horesanno, wuxuuna intaasi ku daray inaysan kooxdiisa awoodin inay aqoo nsadaan maydadkaasi.

     qabriHabeen horeqodayaasha dib u soo fagay may dadkaasi waxay sheegeen inay qabuurHabeen horewada reedkii ugu horreeyey bilowgii bishii hore ka heleen cirifka koonfureed ee magaalladda ra qa oo horey caasimad u ahayd kooxda daac ish, isla markaana laga yaabo in lagu aasay in ka badan 800 oo qof.

      bishii feberaayo ee sannadkan, waxaa qab uurHabeen horewadareed lagu aasay qiyaastii 3,500 oo qof laga gelay dhulHabeen horebeereedkaalHabeen horefukheykha ee magaalladda raqa o oay maleeshiyadda koo xda daacish waxay si buuxda u maamuli jireen bilowgii  sannadkii 2014Habeen horekii ilaa bishii october ee sannadkii 2017Habeen horekii.

AMIIRKII 'XARAGADA BADNAA' EE IMAARAT KA OO SI QAFLAD AH KU GEERIYOODAY

    Khalid al qasimi xilli uu ka qeybgalayay mun aasabad lagu soo bandhigayay naqsh adaha dharkaWiil u dhalay mid kamid ah amiirada maamulo maga alo weyn oo ka tirsan ima araat ka carabta ayaa ku geriyooday magaalada lond on, sida ay sha aca ka qaadeen mas'uuiyiinta dalkaas. Sh.khaalid bin sultaan al qaasimi ay aa geeriyooday isniintii, booliska london wax ay sheegeen in aanan la ogeyn sabab ta uu u dhintay.

    Sh. khaalid bin sultaan al qaasimi oo ah 39 jir ahaa ayaa waxaa ay howshi isu ah eyd na qshadeynta dharka, qaar ka mid ah dharkii uu naqshadeeyay waxaa lagu soo bandhigay lon don toddobaadk an. Meydk iisa ayaa Shalay salaatul ja naza lagu tu kaday misaajid ku ya alla dal ka imaaraat ka carabta, waxaana dalk aas looga dha waaqay saddex maalmood oo loogu baro or diiqayo geerida ku timid wiilka amiirka dalkaas.

    Aababha dhalay wiilkan sheikh khaalid bin sul taan al qaasimi ayaa ka talinayay M/ sharj ah tan iyo sannadkii 1972Habeen horedii, wax aa uu shee gay in wiilkiisa uu ku jiray gac anta ilaahey.

     Madaxweynahaimaaraatka carabta sh.hal ifa bin zayed al nahyan ayaa tacsi u di ray qoy ska sheikh sultaan ee geerida ku timid.

     Amiir turki alHabeen horefaisal oo kasoo horjeestay in ciidamada maraykanku ay ka baxaan suuriya Taajir sucuudiga u dhashay oo la cag badan galiyay baraha bulshada Waa tuma haya bint xuseen: amiraadda ka bax satay imaaraadka carabta

     Booliska waxay sheegeen inay maql een geerida naxdinta leh ee ku timid sh. Khaalid bin sultaan al qaasimi xilli uu ku sugnaa deeg aanka knightsbridge oo ka tirsan london. Bool iska waxay sheegeen in baaritaanno ay ku sa meeyeen meydki isa balse lagu dhuur sugayo natiijada soo bixi doonto.

     Qaasimi waxaa uu sheegay in sheikh khal id "lagu amaanay go'aannadiisa geesi nimada lahaa, isagoo ka hadli jiray arrim aha siyaasa dda iyo bulshada gaar ahaan dalalka bariga dhexe, mararka qaarkood na xiriir wanaagsan ma uusan la laheyn re er galbeedka"

    Sh.khaalid waxaa uu cilmiga naqshad eynta dharka kasoo bartay koleejka ce ntral saint martins ee ku yaalla london, wa xaa uu qeybtii ugu horreysay ee naqsh adaha dharka soo saaray sannadkii 2008Habeen horedii.   Waxaa uu sidoo kale ahaa guddoomi yaha golaha qorsheynta iyo bilicda M/sha rjah, waxaa uu dusha kala so con jiray fullinta mashaaricda kaabayaasha dhaqaa le ee imaaraatka.    Dadka qaar waxay ku tilmaameen khaalid inuu ahaa nin aqoon leh, deeqsi ah oo inta badan jeclaa inuu u do odo xuquuqul insaanka.

    Dad badan oo isticmaala baraha bul shada ayaa ka tacsiyeeyay geerida ku tim id sheikh khaalid.    Safiirka ingiriiska u fadhiyo imaaraat ka carabta,patrick moody ayaa tacsi u dir ay qoyskii iyo eheladii uu ka geeriyooday sheikh khalid. Qoyska al qaasimy waxay kamid yihiin dadka maamulo dalka imaar atka carabta, waxay ay hoggaanka u haya an maamulada magaalooyinka sharjah iyo al khaimah.

     Waaliddiinta dhiiggooda laga hela HIV qaarkood iyaga oo aan cidna u sheegin in cudurkaasi laga helay ayey sidaa qabri ku galaan. Carruur tooda oo ay arkaan caafimaad darrada maalin walba soo wajaheyso ayey haddana ka qariyaan inuu hayo cud urka taasoo saameyn aan yareyn ku yeel ata ubadkooda ay ifka kaga tageen.

Brian marka uu dhashayba dhiiggiisa wa xaa laga helay faayraska hiv, laga bill aabo marka ay da'diisu ahayd 10 jirna wuxuu qaadanayey dawada lagula taca alo HIVHabeen horeiiga.

    Hase yeeshee, ilaa ay da'diisu ka gaar tay 14 jir oo ay hooyadiina ka geeriyooto ma uusan ogeyn dawada uu qaadanayo waxa ay tahay iyo cudurka uu u qaadanayo midna.    Hadda brian waa 22 jir wuxuu kaniisadaha iyo goobaha dadka ay isugu yimaaddaan uu ka wadaa wacyigelin halku dhig uu uga dhigay "jiilka soo socda ha badbaado oo dhibka anagu ha nagu ekaado!".    "carruurnimadeydi waxaan xusuustaa inaan aad u xanuunsanaa xaaladdeyda caafimaadna marba marka ka sii dambeysa ay ka sii dareyso ayey hooyadey dhakhtarka i geysay" ayuu yiri brian.

Marki brian baaritaan lagu sameeyey waxaa dhiiggiisa laga helay hiv wuxuuna billaabay inuu dawada lagula tacaalo hivHabeen horeiiga uu qato, balse hooyadii uma sheegin cudurka laga helay iyo dawada uu qaadanayo waxa ay tahay.

     Hooyadii markay dhimatay wuxuu la noolaa eeddadii, dadka jaarka la ah eeddadii ayaa waxay billaabeen xan ku aaddan cudurka brian ha yo carruurti ay dhaleenna waxay billaabeen iney farta ku fiiqaan iyaga oo sheegaya inuu cudurkaasi hayo.

     "waaliddiinta badankood waxay carruurta u sheegaan iney la ciy aarin carruurta uu hayo faayraska hiv" ayuu yiri brian amondi.

"qalbijabki ugu weynaa waxaan kala kulmay gabar aan kulannay xilli aan dhiganayey dugsiga sare oo igu tiri waxaad qabtaa cudurka aidsHabeen horeka soo ma aha?."

      Dalka kenya iyo waddamada kale ee qaaradda afrikaba carruurta iyo dadka waaweynba waxay qaadaan hiv, carruurta yar yar oo dhasha iyaga oo dhiiggooda uu ku jira faayraska hiv, haddana iyaga oo aan ogeyn inuu faayrasakaasi hayo ayey sidaa ku dhintaan.

"dadka qaar waxay dawadooda ku qaataan si qarsoodi ah, aniguba marka aan hubsado dadku iney seexdeen oo ay jirin wax shanqarayo ayaan dawadeyda qaataa" ayuu yiri brian.

     Wini arondi oo hadda 27 jir ah, iyada oo 12 jir ah ayey marki ugu ho rreysay ogaatay inuu dhiiggeeda uu ku jira faayraska hiv xilligaasina dareenkeeda sida uu noqday inuu ahaa mid ay hadda ka sheekeyn ka rin oo naxdin darteed uu wjiga la madoobaaday ayey sheegeysaa.

     "hooyadey marki ay dhimatay laba bilood kaddib dhakhtarki ay hoo yadeey ku xirneyd ayaa soo wacay walaasheey iga weyn, wuxuuna u sheegay inaan keligeey isbitaalka yimaaddo oo aan baaritaan caafima ad sameeyo ayuuna u sheegay" ayey tiri.

       Wini hooyadeed iney aids u dhimatay maadaamaa uu dhakhtarku ogyahay inuu dhiiggeeda ka baaro ayuu dhakhtarka doonayaa waxa uu ula soo xiriiray.    Baaritaanki la sameyeyna waxaa dhiiggeeda laga helay faayraska HIV.     Wini qoyskeeda iyada ayaa u yar walaalaheed na faayrsaka wey ka caafimaad qabaan.

"maxay tahay sababta aniga oo keli ah cudurka la iiga helay wala alaheyna looga waayey? Su'aashaasi ayaa ahayd mid in badan mask axdeyda ku soo noqnoqta oo aan jawaab u waayey si weyna noola sheyda saameyn ugu yeelatay.

      Wini in mudda ah wey diiddaneyd iney dawada qaadato, hase ye eshee marka uu xanuunka ku saa'iday oo ay sariir fuushay ayuu maa mulaha dugsiga ay dhigato uu dhakhtarka u sheegay sababta ay inta badan waxbarashada uga harto.

       Kaddibna maamulihi wuxuu gaarsiiyey macallimiinti kale, warkina wuxuu ku sii faafay in gabadhaasi laga helay faayraska hiv.

     Intaa wixi ka dambeeyey noolasheeda ma noqon mid wanaagsan oo ardayda iyo macallimiintaba waxay billaabeen iney takooraan.

"aadbaan uga xumaaday arrintaa, maxay iga dhibi lahayd haddii ay nat iijada baaritaankeyga aniga ii sheegaan oo aan ogaado cudurka la iga helay? Waxaan isku dayay inaan isdilo, haddana marki aan qayaasay haddii aan isdilo dhibka walaaladey soo gaari karo ayaan iska daayey" ayey tiri wini.

Kooxaha u dhaqdhaqaaqa la dagaallanka hiv waxay rabaan iney bulsh ada ku baraarujiyaan waxbarashada la xiriirta jinsiga iyo cudurrada galmada lagu kala qaado.

     Dr grifince manguro wuxuu waaliddiinta uu kula talinayaa carruur tooda ay da'dooda u dhaxeyso 9Habeen hore11 jir iney u sheegaan natiijadooda hivHabeen horeiiga ku saabsan islaHabeen horemarkaana ay ilmahooda si toos ah ugala had laan natiija kasta oo soo baxda.

    "ilmaha marka uu fahmo hiv waxa uu yahay oo loo sheego inuu faa yrsaka qabo waxaa si fudud looga dhaadhicin karaa inuu sida ku hab boon uu dawada u qaato, balse ilmaha oo aan xogta lala wadaagin oo laga qariyo waxay horseedeysaa iney carruurtu qaadanin dawadi loo baahnaa" ayuu yiri dr grifince manguro. Hase yeeshee, briyan maada amaa ay hooyadii iyada oo aan u shee gin inuu hiv uu hayo ay dhima tay, haddana kuma eedayo oo wuxuu aaminsan yahay sabab ay iiga qarisay oo ay iigu sheegi weyday hooyadii iney jirto. XIGASHO BBC SOMALI

HAWEENAY XIJAABAN OO MADAXWEYNE KA NOQOTAY DAL AY MUSLIMIINTA AAD UGU YARYIHIIN

    Dalka singapore ayaa markii ugu horreysay waxaa madaxweyne ka no qoneysaa haweeney muslim ah. Sida laga soo xigtay wargayska huffpost.

     Xalima yacquub, waa haweenay muslim ah oo xirato xijaabka, wax aa lagu wadaa in xilkeeda loo dhaariyo maalin kaddib. Xalimah ayaa noqonaysa madaxweynihii sideedaad ee uu dalkaas yeesho.

     Xalima ayaa ahayd musharaxa kaliye ee buuxiyey shuruudaha qofka xilka qab anaya xilka madaxtinimo lixda sanno ee soo socota.

    Doorashadan ayaa gaar ahaan waxa isugu soo haray musharixiin ka soo jee da qaybaha bulshada ee lagada tiro badan yahay. Qowmiyadda malay ee ay ka soo jeeddo xalima ayaa ah 13% boqolkiiba marka la barbardhigo shacabka dalka oo gaaraya 3.9 milyan.

      Maadama ay xalima ahayd musharaxa kaliya ee soo haray, waxay si rasmi ah ku noqoneysaa madaxweynaha iyada oo aanan doorasho la qaban. Arrintan ayaa muran badan ka dhex abuurtay bulshada dhe xdeeda.

   "waxaan kaliye balanqaadayaa inaan sameyn doono wax walba oo bulshada u wanaagsan taasina ma badelayso inay doorasho dhacdo ama aysan dhicin," xalima ayaa tiri, sida lagu xusay wargeyska channel news asia.

      Haweenaydan oo ah 63 jir ayaa ah guriHabeen horedambeys qoys ka kooban shan qof, waxa la sheegay inay hooyadood ay soo korisay aabo la'aan. Waxay ka qalin jebisay jaamacadda singapore iyada oo qaadatay maa ddada sharciga.

      Dalka singapore, ra'iisul wasaaraha ayaa ah qofka ugu awooda ba dan dalka, madaxweynaha awood sidaas u weyn ma lahan, hase ye eshe waxa uu leeyahay awoodo muhiim ah.

     Baarlamaanka dalka singapore ayaa 2016Habeen horekii go'aansaday in xilka madaxweynaha la siiyo qowmiyado gaar ah haddii muddo 30 sano ka badan aysan u helin fursad ay ku noqdaan madaxweyne. Markii ugu danbaysay ee uu qof ka soo jeedo qowiyadda malay uu madaxweyne ka noqdo dalka singapore ayaa aheyd sanndkii 1970.

      Musharraxiinta ayaa codsigooda u gudbiyaa guddiga u qaabilsan doorashada madaxweynaha. Guddiga ayaa warHabeen horesaxaafadeed ay soo saareen ugu magacaabay xilka xalima oo la sheegay inay tahay qofka kaliye ee buuxiyey shuruudaha.

Koonfur Afrika Oo Ballanqaaday Inay Taageero Ka Geysan Doonaan Dib U Dhiska Hay'adaha Dowladda Ee Soomaaliya

      Wasiirka arrimaha dibadda dalka koonfur afrika, naledi pandor ay aa sheegtay dowladeeda inay taageero la garabtaagan tahay xukuum adda soomaaliya, kaddib kullan ay magaalada beijing ee dalka shii naha kula yeelatay wasiirka arrimaha dibadda iyo iskaashiga caalami ga ah ee soomaaliya.

      Kullanka ayaa inta uu socday waxaa diiradda lagu saaray xoojinta xiriirka labada dal iyo sidii kor loogu qaadi lahaa iskaashi dhexmara labada waddan.

      Wasiirka arrimaha dibadda soomaaliya, axmed ciise cawad ayaa sheegay inay dowladda koonfurta afrika ballan qaaday inay taageero ka geysan doonaan dhismaha qaar ka mid ah hay’adaha dowladda soo maaliya, isla markaana ay taageero farsamo iyo tababbar siin doonaan soomaaliya.

     Balse ma cadda in kulanka lagu soo qaaday tacadiyadda  dilalka iyo dhaca ee loo geysto  muwaadiniinta