HANNAANKA WADATASHIYADA XEERNIDAAMIYEYAASHA ISGAARSIINTA OO LA DAAHFURAY Hay'adda Isgaarsiinta Qaranka (HIQ) ayaa si rasmi ah u daahfurtay hannaan ka wadatashiga xeernidaamiyeyaasha is gaarsiinta iyo teknolojiyada dalka, iyadoo munaasabaddaasi ay ka soo qeyb galeen dhammaan dhinacyada ay khuseyso. Maareeyaha HIQ, Md. Cabdi Sheekh Axmed ayaa sheegay in hannaanka wa datashiyadu ay yihiin nidaamka ay Hay 'addu u mari doonto marka ay soo saare yso xeerar lagu nidaamiyo adeegyada no ocyada kala duwan ee isgaarsiinta iyo tek nolojiyada, dadweynaha iyo daneeyeyaa sha kalena looga dalbanayo inay talooy inkooda ku biiriyaan ka hor intaanan la dhaqangelinin.

Maareeyaha ayaa intaasi ku daray in Hay’addu soo diyaarisay xeernidaamiy eyaal iyo dokomintiyo kale oo ay ka mid yihiin Habraaca Sharciyada (Rules of Pro cedures) oo qeexaya sida loo soo gudbin karo talooyinka la xiriira xeernidaamiyeya asha, Xeernidaamiyaha Lambarrada (Nu mbering Regulation), Xeernidaamiyaha Iskuxirka (Interconnection Regulation), iyo Ogeysiiska Dadweynaha ee Xeerni daamiyaha Iskuxirka (Public Notice), Wa ajibaadka iyo Qaabka ay u ekaaneysoo rukhsadda shirkadaha Isgaarsiinta (Lice nse Template – Telecom Company), Jaa ntuska Qoondeynta Hirarka Qaranka (Nat ional Frequency Allocation Table), iyo Til maamaha Fasaxa Qalabka electronic ee dalka lagu adeegsanayo (Type Approval Guidelines) oo loogu talo galay in lagu kontoroolo tayada qalabka electroniga ah ee dalka lagu adeegsanayo.

"Waxaan dareensanahay in fekerka hay’ad suuqa nidaamisa (regulator) ay dal keena ku cusub tahay. Waxaa sidoo kale wax cusub ah in hay’addaas ay soo sa arto xeernidaamiyeyaal dadweynuhu talo ka dhiiban karaan. Sidaasi darteed, wax aan ka codsaneynaa in daneeyeyaasha oo dhan ay soo gudbiyaan talooyinkooda, qaab waafaqsan Habraaca Sharciyada, mana aha oo kaliya inaan dhageysane yno shirkadaha isgaarsiinta oo kaliya,” ay uu yiri Maareeyuhu.

Garyaqaanka Guud ee Qaranka, Md. Cusmaan Guuleed iyo Guddoomiyaha Guddiga Isgaarsiinta ee Golaha Shacab ka, ayaa labaduba ku bogaadiyay Hay’ad da Isgaarsiinta Qaranka inay billowday dhaqangelinta Sharciga Isgaarsiinta Qar anka, iyadoo u mareysa xeernidaam iyey aal.

Sidoo kale waxaa halkaasi ka hadlay Wasiirudawlaha Maaliyadda, Md. Maxam uud Xayir iyo Wasiirka Warfaafinta, Dha qanka & Dalxiiska, Md. Daahir Maxamuud Geelle, oo sheegay in wasaaradahoodu ay si dhow ula shaqeeyaan Wasaaradda Boostada iyo Hay’adda Isgaarsiinta Qar anka maadaama ay jiraan dhinacyo bad an oo ay iska kaashan doonaan sida can shuuraha iyo maareynta hirarka, sida uu qabo Sharciga Saxaafadda Soomaaliya oo sheegaya in marka Wasaaradda Warf aafintu rukhsadda siiso shirkad warbaa hineed in Wasaaradda Boostadu ay siin doonto shirkadpdaas hirarkii ay ku shaq eyn lahayd.

Wasiirka Boostada, Isgaarsiinta & Te knolojiyada oo si rasmi ah u furay wadatashiyadan ayaa ku ammaanay hoggaan ka, Guddiga iyo shaqaalaha HIQ sidii ay u gu guuleysteen inay dhisaan hay’ad aw ood u leh inay gudato waajibka ka saaran nidaaminta suuqa isgaarsiinta.

Wasiirka ayaa intaasi ku daray in isg aarsiinta ay ahmiyad gaar ah u leedahay Xukuumaddan maadaama ay tahay mid saameyn ku leh dhammaan qeybaha kala duwan ee dhaqaalaha iyo nolosha dalka. Wasiirka oo arrintaas tusaale ka bixinaya ayaa yiri "shirkadaha waxay ka faa’iidaya an in ay ka baxaan fowdadii suuqa ka jirt ay; macaamiisha waxay ka faa’iidayaan in ay helaan adeeg wanaagsan sida in shir kaduhu isku xirmaan oo hal taleefoon aad kula hadli karto dalka oo dhan, dawladd una waxay ka faa’iidi doontaa in dakhlig eedu uu kordho, kaasoo qeyb ka mid ah dib loogu celinayo suuqa si loogu dhiso kaabayaasha isgaarsiinta,” ayuu yiri wasiirku.

Munaasabaddan waxaa ka soo qeyb galay qeybaha kala duwan ee ay saa meyn karaan xeernidaamiyeyaasha isga arsiinta iyo teknolojiyada, sida shirkadaha isgaarsiinta dalka oo ay ka mid yihiin: Hormud, SomTel, NationLink, Golis, Som Net,iyo SomLink; Ururka Bankiyada Soo maaliyeed iyo xubnahooda; shirkadaha diiwaangeliya dotSO, shirkadaha tilefi shinada, ururrada jaamacadaha, iyo wasa aradaha iyo hay’adaha dawladda ee xiriirka la leh xeerarkan.

TUULAX OO KORMEERAY SADDEX DEGMO OO MUQDISHO KA TIRSAN

Gudoomiye Ku xigeenka ammaanka & Siyaasadda Maamulka Gobolka Banaadir Maxamed C/laahi Tuulax ayaa shalay ko rmeeray Xarumaha Saddex Degmo oo ka mid ah Gobolka Banaadir. Xarumaha uu kormeerka ku tagay Gudoomiye Tuulax, ayaa waxa ay kala yihiin Degmooyinka Xamar weyne, Xamar Jajab & Degmada Waaberi halkaasi oo uu ugu kuur gal aayay qaabka shacabka Degmooyinkaasi loogu adeego iyo hanaanka ammaanka Degmooyinkaasi uu yahay.

Gudoomiye Tuulax ayaa la sheekeyst ay qaar ka mid ah Shaqaalaha Xarumaha Degmooyinka oo uu waydiiyay sida sha cabka ay ugu adeegaan, waxaana uu kul a dardaarmay inay sii laba jibaaraan shaq ada Bulshada ay u hayaan ee ah u adeeg ida shacabka Somaliyed.

Kormeerka ayaa ka bilowday Deg mada Xamar weyne, halkaasi oo maam ulka Degmada & Shaqaalaha si wanaag san u soo dhaweeyeen Gudoomiye Ku xigeenka ammaanka & Siyaasadda Ma amulka Gobolka Banaadir Maxamed C/l aahi Tuulax, kadibna ay uga warbixiyeen sida shacabka ugu adeegaan.

Sidoo kale Degmooyinka Xamar Jaj ab & Waaberi ayuu si la mid ah Degmada Xamar weyne kormeerka ugu tagay, halk aasina si wanaagsan ugu soo dhaweey een Shaqaalaha & Maamulka Xarumah aasi. Gudoomiye Tuulax ayaa saddexda Degmo ee uu tagay Maamulka & Sha qaalaha kula dar daarmay inay si hufnaan ah ugu adeegaan Bulshada Somaliyed ee Degmooyinkaasi ku nool, si dadka looga haqabtiro adeegyada dowladda hoose.

WARARKII UGU DAMBEEYAY QARAX KA DHACAY DULEEDKA MUQDISHO

Sarkaal ka tirsan laanta canshuuraha Gobolka Banaadir iyo laba askari oo la so cotay ayaa ku dhaawacmay qarax ka dha cay deegaanka Waydoow ee dul eedka Muqdisho.

Qaraxa oo la dhigay waddada dhinace eda ayaa la sheegay inuu qabsaday gaar igaan oo ay wateen xubnaha ku dhaaw acmay. Sarkaalka gaariga watay ayaa wa xaa magaciisa lagu soo koobay Salaad oo ka tirsan qaybta Canshuuraha Gobol ka Banaadir.

Wararka ayaa sheegaya in qaraxa uu ahaa miino la dhigay waddada dhinacee da oo jawaan lagu riday, kadibna lagu qar xiyay iyaga oo waddada maraayay.

Dhaawaca Sarkaalkaan iyo illaaladiisa ayaa la geeyay isbitaalka Madiina, halk aasi oo xaaladooda Caafimaad lagu dab iibaayo.

GUDDOOMIYAHA BAARLAMAANKA MAXA MED MURSAL OO SI WEYN LOOGU SOO DHOWEEYAY MUQDISHO

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka Maxamed Mu rsale Sheekh C/raxmaan ayaa shalay dib ugu soo laabtay magaalada Muqdi sho, kaddib safar uu muddooyinkan ugu maqnaa dalka Turkiga.

Guddoomiye Mursal ayaa waxaa ku soo dhoweeyay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho Guddoomiye kuxigeenada 1aad, 2aad iyo Xildhibaano ka tirsan Golaha Shacabka.

Soo dhoweyntan ayaa waxaa ka muu qatay dhoolatus iyo loolan u dhaxeeyay Xildhibaanada labada dhinac ee Baarlam aanka, kuwa taageersan Xukuumadda iy o kuwa ka soo horjeeda, waxaana laga dareemayay in labada dhinacba raadin ayaan kalsoonida Guddoomiyaha.

Guddoomiye Maxamed Mursal ayaa wareysi uu siiyay Idaacada VOA ku she egay in marka uu ku laabto Muqdisho uu ka hadli doono waxa xeer hoosaadka ka qabo kala diridii muranka badan dhalisay ee Guddoomiye kuxigeenka 1aad ku sam eeyay Guddiga Maaliyadda Golaha Shac abka.

Mr Mursal ayaa heysata labo daran mid dooro go’aanka uu qaato waxay ku xiran tahay awooddiisa siyaasadeed hal ka ay aado, inkastoo haatan la sheegayo in aanu ku qanacsaneyn tallaabadii lagu kala diray Guddiga Maaliyadda, hadana go’aan walba uu qaato wuxuu kala kulmi doonaa caqabad.Guddoomiyaha ayaa markii lagu soo dhoweeyay garoonka diya aradaha Muqdisho ma aanun siin saxa afada wax war ah, iyadoo markii dambe loo galbiyay Xarunta Villa Hargeysa ee ku taal xeyndaabka Madaxtooyada Villa Somalia.

FAAH FAAIN: DUQEYN CUSUB OO MAREYKANKA KA FULIYAY GOBOLKA BAAY

Taliska Mareykanka ee AFRICOM ayaa shaaciyay in duqeyn cusub uu ka fuliyay maalintii daraad deegaan ka tirsan Gobolka Baay uu ku dilay dagaalamayaal ka tirsan AlShabaab.

Duqeynta ayaa ka dhacday deegaan lagu magacaabo Lebede, hase ahaatee dadka deegaanka ay sheegayaan inuu yahay deegaanka Buur Gaalway oo u dhaxeeya Diinsoor iyo Buurhakaba.

Taliska Mareykanka AFRICOM ayaa sheegay in 9 dagaalame ay ku dileen duqeynta, iyadoo aanay jirin dad rayid ah oo waxyeelo ka soo gaartay.

Duqeyntan ayaa ah tii 37aad oo Mareykanka ka fuliyo Koofurta iyo Bartamaha Soomaaliya.

Dowladda Soomaaliya ayaa goor sii horeysay shaaciyay in howlgal ay fuliyeen ciidanka Amniga iyo saaxibo caalami lagu dilay horjoogayaal iyo maleeshiyaad ka tirsan AlShabaab.

XILDHIBAAN BAARLAMAANKA HORTIISA KA SHEEGAY INUU QABO CUDURKA AIDSKA

Md.ka tirsan aqalka hoose ee baarlama anka dalka Ingiriiska ayaa shaaca ka qaaday inuu qabo cudurka HIVga, xilli uu aqalka ka doodayay arrin ku saabsan caa fimaadka dadweynaha. Lloyd RussellMo yle, oo ah xildhibaanka xisbiga shaqaa laha ee laga soo doortay degmada Br ighton Kemptown, ayaa noqday mudanihii ugu horreeyay ee xaaladdiisa ku saabsan cudurka HIVga uga dhawaaqa gudaha baarlamaanka hoose, wuxuuna noqday xildhibaankii labaad ee sheega inuu la nool yahay xanuunkaas.

Wuxuu sheegay inuu dareemay sidii in uu ku khasbanaa ka hadalka arrin isaga shakhsi ahaan u saameysay. Mr RussellMoyle ayaa ku boorriyay wasiirrada iney dib u eegis ku sameeyaan go’aanka wax looga dhimayo miisaaniyadda loogu tala galay caafimaadka dhinaca galmada.

Wuxuu xildhibaannada aqalka hoose u sheegay in sannadka soo socda uu u noqon doono sannadkiisii 10aad ee uu la noolyahay cudurka HIVga. "Marki aan og aanayay inaan xanuunkaas qabo waxay igu ahayd "argagax dhab ah” laakiin ma a ysan ahayn dhammaadkii dunida, inkast oo dhowr ilbiriqsi ay sidaas kula noqone yso” ayuu yiri Mr RussellMoyle, oo 32 sano jir ah.

Isagoo hadalkiisa sii wata ayuu intaas ku daray: "Wuxuu ahaa safar dheer, laga soo billaabo markii aan niyad ahaan u aqbali waayay ilaa shalay oo aan ahay qof u dooda dadka xanuunkaas qaba, an igoo og in daaweynta la ii sameeyo ay ga can weyn ka geysato xaaladdeyda caafi maad, taasoo sidoo kale ilaalisa qof wal ba oo lamaane ila noqda”.

Xildhibaanka ayaa sidoo kale la ha dlay dadka xanuunkiisa oo kale qaba: "U gu dambeyn waxaan rabay iney ii su urta gasho inaan halkan soo istaago una she ego dadka kale ee la nool HIVga in cudu rkooda uusan astaan u ahayn”.

"Waxaan gaari karnaa heer walba oo aan dooneyno, dadka ka cabsanaya iney cudurka iska baaraan iyagana waxaan le eyahay, waxaa habboon inaad la nool aato wax aad ogtahay intii aad la dhiman lahayd cabsi”.

Xildhibaankan ayaa sheegay in ku dha waaqista arrintiisa uu doortay inuu ku soo beego maalinta Aidska adduunka oo ku asteysan Sabtida. Sannadkii 2005tii ay uu xildhibaan ka tirsanaa xisbiga shaqaal aha oo lagu magacaabo Chris Smith ku shaaciyay wargeys inuu muddo 17 sano ah qabay cudurka HIVAdidska.

Xigasho BBC SOMALI

WASIIR KUXIGEENKA DASTUURKA OO FURAY BANBAX SANADEEDKA KOOWAAD EE WAS AARADDA

Waxaa magaalada Muqdisho ka fur may Banbax Sanadeedka koowaad (Ann ual Retreat) ee Wasaaradda Arrimaha Da stuurka kaasoo ay ka qeybgalayaan dha mmaan Agaasimayaasha, Lataliyayaa sha iyo Shaqaalaha Wasaaradda.

Banbaxan oo uu furay Wasiir KuXige enka Arrimaha Dastuurka ayaa maalm aha uu socdo waxaa looga doodi doonaa Qorshaha Wasaaradda ee sanadka 2019 ka iyo tababar ay qaadan doonaan sha qaalaha Wasaaradda.

Ugu horayn, Agaasimaha Guud ee Wasaaradda Mudane Maxamed Abuukar Zubeyr ayaa ka hadlay arrimaha uu qus eeyo Banbaxan isagoo sheegay in dham maan Waaxyaha Wasaaradda ay soo ban dhigi doonaan hawlihii ay qabteen sanad kan dhamaanaya ee 2018ka iyo qorsha ha sanadka soo socda ee 2019ka.

Dhanka kale, Wasiir KuXigeenka Dr. Xuseen Cabdi Cilmi oo khudbad dhinacyo badan taabaneysay ka jeediyay furitaan ka Banbaxa ayaa yiri "Dhamaan Agaasim ayaasha, Lataliyayaasha iyo Shaqaalaha Wasaaradan waxey muhiimad gaar ah u leeyihiin dalka, waad ogtihiin waajibaadka masiiriga ah ee ina saran iyo hawsha ay dadka Soomaliyeed inaga sugayaan, si daa awgeed waxaa ku faraxsanahay in shalay uu inoo bilowday Banbax howle edkan oo kor loogu qaadayo tayada shaq aalaha islamarkaana looga arinsanayo Qorshaha Wasaaradda ee sanadka soo socda”.

Ugu dambayn, Banbaxan ayaa sed dex maalin kadib la soo gabagabayn doo naa iyada oo laga soo saari doono Qorsh aha Guud ee Wasaaradda Arrimaha Das tuurka ee sanadka 2019ka.

Wasaaradda

GOLAHA AQALKA SARE OO SHALAY YEESH AY KULAN MUHIIM AH

Kulanka shalay ee Golaha Aqalka sa re oo uu shirguddoominayay Guddoomi yaha Golaha Aqalka sare ee Baarlamaan ka Federaalka Soomaaliya Mudane Cabdi Xaashi C/llaahi ayaa ajandihiisu wuxuu ahaa ka doodista iyo su’aalo weydiin Hind isesharciyeedka la dagaalanka musuq maasuqa,waxaana goojoog ahaa Was iirka Cadaaladda Xukuumadda Federaal ka Soomaaliya. Qaar ka mid ah senatara da oo aragti dooda ka dhiibtay hindiseSharciyeedka la dagaalanka musuqmaa suqa ayaa she egay in qodobada qaar m uhiim tahay in wax ka badel lagu sameyo

Guddoomiyaha Guddiga Garsoorka, Owqaafta ,Xuquuqul Insaanka , Haween ka iyo Carruurta Golaha Aqalka sare Sen ator Samsam Ibraahin oo qodobada qaar jawaab ka bixisay ayaa sheegtay in fikradaha ay senatarada soo jeediyeen la tixgelin doono.

Wasiirka Cadaaladda XF/Soomaaliya Xasan Xuseen Xaaji ayaa uga mahad celi yay Guddiga Garsoorka Golaha Aqalka sare sida ay uga shaqeeyeen Hindisesharciyeedka iyo fikradaha nadiifka ah ee senatarada soo jeedinayeen.

Guddoomiyaha Golaha Aqalka sare ee Baarlamaanka Jamhuuriyadda Feder aalka Soomaaliya Mudane Cabdi Xaashi Cabdillaahi oo kullanka soo xiray ayaa sheegay in maalinta tallaadada la isugu soo labanaya guddiga laga doonayo iney qoraalka ku soo daraan fikradaha la soo jeediyay ee la isku raacay.

Hindisesharciyeedka la dagaalanka mu suqmaasuqa ayaa waxaa soo gudbiyay Wasaaradda cadaaladda XF/Soomaaliya, iyadoo ho ray ay u soo ansixiyeen Golaha Shacabk a Baarlamaanka Soomaaliya.

QARAX KA DHACAY DALKA BURKINA FASO & KHASAARO KA DHASHAY

Shan qof oo ay ku jiraan afar boolis ah ayaa ku dhintay qarax ka dhacay bariga dalka Burkina Faso, sida ay wararka she egayaan. Qaraxan ayaa ahaa miino wad dada loo dhigay ciidammada. Qaraxa ay aa ka dhacay deegaanka Boungou oo ah meel ay dhowr jeer ka dhaceen weeraro ay fuliyeen kooxaha jihaaddoonka.

Saraakiisha booliska ee qaraxa ku dhint ay ayaa ilaalinayay ammaanka dadka da habka qodo oo ku sugnaa halkaasi, sida ay ku warrantay wakaaladda wararka ee AFP.

Bishii Agosto ayay ahayd markii shan boolis ah lagu dilay weerar ka dhacay hal kaasi. Weerarada ayaa ka dhacay wad dada isku xirta magaalooyinka Boungou iyo Fada N’Gourma oo ah 2da magaalo ee ugu weyn ee ku yaalla gobolka bariga dalka Burkina Faso. Ku dhawaad 40 ka tirsan booliska Burkina Faso ayaa ku dhin tay qarax miino ah tan iyo bishii Agosto. Weeraro ay fuliyeen kooxaha jihaaddoon ka waxaa ku dhintay ugu yaraan 230 qof tan iyo sannadkii 2015kii, deegannada dhaca waqoyi&Bariga D/ka BurkinaFaso

PROF YAXYA CAAMIR”WASIIRKA MAALIYAD DA WAXAY AHEYD IN UU IS CASILO”

Prof Yaxya Caamir oo ah Aqoonyahan bartay Cilmiga Dhaqaalaha ayaa si adag uga hadlay doodda ka dhalatay Warbixin guddiga Maaliyadda ay horgeeyeen Golaha taas oo banaanka soo dhigtay khilaaf guddiga dhaxdiisa ah.

Profka ayaa shaaca ka qaaday in ay muuqato in la shaqsiyaynayo eed la xiriirtay lacag guddigu Maaliyaddu ay sheegeen in ay maqantahay,waxaana uu tilmaamay in hadii ay jirto taas kaliya aan eedda loo saari Karin Wasiirka Maaliyaadda C/raxmaan Ducaalle Beyle hase,ahaatee si guud loo baahanyahay in loo dul istaago Wasaaradda oo uu ku magacaabanyahay Bayle.

Dhinaca kalana Yaxya Sheekh Caamir ayaa sheegay Wasiirka Maaliyadda in uusan aheyn qof bartay cilmiga dhaqaalaha bedelkeedana uu ku taqasusay Beeraha iyo Abuurka,waxaana uu tilmaamay in ay aheyd in uu Iscasilo haddii uu fulin waayay qorshayaahsa Wasaaradda Maaliyadda.

KOOXO XIRIIR LA LEH SHABAAB OO HANJABA AD KU XIRAY SAFAARAD MAREYKANKA UU LEEYAHAY

Safaaradda Mareykanka ee ku taalla dalka Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo ayaa xiran muddo todobaad ah kaddib markii ay hanjabaad uga timid koox la baxday ADF.

Wasiirka arrimaha dibadda DRC Leonard She Okitundu, ayaa sheegay in hanjabaad ay heleen ay tahay mid sax ah islamarkaana loo qaatay si dhab ah,taas oo sababtay in la xiro safaaradda lana fasaxo shaqaalaha.

Waxa uu kulan la qaatay kaaliye ku xigeenka Wasaaradda arrimaha dibadda Mareykanka ee Afrika, Elizabeth Fitzsimmons, waxaana ay si wadajir ah u ballan qaadeen in ay uga hortagayaan qatarta soo wajahday.

Kooxda ADF ayey Dowladaha Congo iyo Uganda ku eedeeyeen in ay xiriir toos ah la leedahay AlShabaab oo ka dagaallanta Kenya iyo Soomaaliya.

Guddi ka tirsan Qaramada Midoobay oo baaris ku sameeyay xiriirkaas ayaa sheegay in muddo dheer ay ku qaadatay xiriirka ADF iyo AlShabaab.

Laakiin Hay’ad cilmi baariseed oo ka dhisan Congo ayaa xaqiijisay in xiriir wanaagsan uu ka dhaxeeyo Daacish iyo ADF, sidoo kalena ay xiriir la leedahay Ururro ka dagaallanak Tanzania iyo geeska Afrika intiisa kale.

DOORASHADA MADAXWEYNAHA KOOFUR GALBEED OO MARKII 3AAD DIB LOO DHIGAY

Waxaa markii saddexaad dib loo dhigay doorashada Madaxweynaha Koofur Galbeed, iyadoo 5ta bishan oo ku beegneyd Arbacada soo socota lagu waday inay dhacdo.

Labo jeer oo hore ayaa dib loo dhigay, waxaana xaalada Koofur Galbeed muuqataa mid allow sahal ah, marka loo eego xaaladaha ka jira Baydhabo.

Guddiga Doorashada Madaxweynaha Koofur Galbeed ayaa qoraal uu soo saaray waxaa uu ku sheegay in 19 bishan la qaban doono doorashada Madaxweynaha, iyagoo u sababeeyay howlaha baaxada leh, waqtiga ay heystaan iyo shaqooyinka qabyada ee u baahan in muddo cayiman gudaheed lagu qabto

Sidoo kale Guddiga ayaa sheegay in markii ay ogaadeen martida caalamiga ah iyo xubnaha goobjooga ka noqonaya doorashada aanay ku wada imaan karin waqtigii loogu tala galay.

Waxaa kaloo Guddiga ku sababeeyay dib u dhaca doorashada in aanay u dhameystirneyn qalabkii doorashada lagu qaban lahaa, sidaas Guddigu ku go’aansaday in doorshadii lagu waday inay dhacdo 5 december dib loo dhigay, lagana dhigay 19 bisha December.

Ugu dambeyn Guddiga ayaa raalli gelin ka bixiyay dib u dhaca ku yimid doorashada markii saddexaad.

GUDDOOMIYAHA BAARLAMAANKA MAXAM ED MURSAL OO SI WEYN LOOGU SOO DHOWEEYAY MUQDISHO

Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka Maxamed Mursale Sheekh C/raxmaan ayaa shalay dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho, kaddib safar uu muddooyinkan ugu maqnaa dalka Turkiga.

Guddoomiye Mursal ayaa waxaa ku soo dhoweeyay garoonka diyaaradaha Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho Guddoomiye kuxigeenada 1aad, 2aad iyo Xildhibaano ka tirsan Golaha Shacabka.

Soo dhoweyntan ayaa waxaa ka muuqatay dhoolatus iyo loolan u dhaxeeyay Xildhibaanada labada dhinac ee Baarlamaanka, kuwa taageersan Xukuumadda iyo kuwa ka soo horjeeda, waxaana laga dareemayay in labada dhinacba raadinayaan kalsoonida Guddoomiyaha.

Guddoomiye Maxamed Mursal ayaa wareysi uu siiyay Idaacada VOA ku sheegay in marka uu ku laabto Muqdisho uu ka hadli doono waxa xeer hoosaadka ka qabo kala diridii muranka badan dhalisay ee Guddoomiye kuxigeenka 1aad ku sameeyay Guddiga Maaliyadda Golaha Shacabka.

Mr Mursal ayaa heysata labo daran mid dooro go’aanka uu qaato waxay ku xiran tahay awooddiisa siyaasadeed halka ay aado, inkastoo haatan la sheegayo in aanu ku qanacsaneyn tallaabadii lagu kala diray Guddiga Maaliyadda, hadana go’aan walba uu qaato wuxuu kala kulmi doonaa caqabad.

Guddoomiyaha ayaa markii lagu soo dhoweeyay garoonka diyaaradaha Muqdisho ma aanun siin saxaafada wax war ah, iyadoo markii dambe loo galbiyay Xarunta Villa Hargeysa ee ku taal xeyndaabka Madaxtooyada Villa Somalia.

MAXKAMADA CIIDAMADA QALABKA SIDA OO XUKUN RIDAY

Maxkamada ciidamada Qalabka sida ee Soomaliya ayaa xukun ku riday Askari ka tirsan Ciidamada Dowladda kaas oo geystay falal uu ka mid yahay in uu dhacayay dadka Shacabka ah.

Xukun Xasan Abshir ayaa ka soo baxay si dhuumaaleysi ah aagga dhanaane ee gobalka shabeelaha Hoose.

Ujeedada qarsoon ee kasoo tagista goobtiisa shaqo ayaa ahayd inuu dhac ka gaysto mid ka mid suuqyada magaalada Muqdisho.

Markii uu soo gaaray magaalada Muqdisho ayay si wada jir ah dhac ugu baraareen isaga, marxuum Saleebaan Cali Maxamed iyo askari kale oo baxsad ah ee uu Saleebaan Yaqiinay.

Xukun Xasan Abshir ayay ciidamada amniga ka soo qabteen suuqa weyn Bakaaraha, waxaana xilligaasi uu Ku guda jiray dhac uu ugeysanayay muwaadiniinta Soomaaliyeed ee usoo shaqa tegay Suuqa Bakaaraha.

Shacabka ayaa Ku war geliyay ciidamada Amiga in suuqa uu ka socdo dhac ay geysanayaan rag ku hubaysan qoray Ak47 iyo Bistoolad.

Ciidamada Amiga degmada Howlwadaag ayay isaga hor yimaadeen suuqa markii lagu amray in ay isdhiibaan ayuu bilaabay xabad Xukun Xasan Abshir taasi oo sababtay in uu geeriyoodo Saaxiibkiisa saleebaan halka sidoo kale uu baxsaday shaqsi kale oo la socday kaasi oo Ku hubeysnaa Bistoolad.

Intaas kadib ayuu is dhiibay Xukun Xasan sidaana ay ciidamada amniga ugu soo wareejiyeen Hey’adaha Baarista.

1510 ee sanadkan ayaa loo soo gudbiyay xafiiska xeer ilaalinta, isla xilligaas ayay garsoorka weydiisteen in loo dhaa dhiciyo xabsiga inta ay ka soo dhameystirayaan eedda eedeysanaha.

Baaristooda kadib ayay 22 – bishii 11 ee sanadkan ayay codsadeen in la muddeeyo dhageysiga dacwadda.

Maxkamadda ayaa aqbashay 4 cisha uun kadib in la dhageysto dacwadda ka dhanka ah eedeysanaha.

Laba xidigle Ismaaciil Salaad Axmed oo ah Ku xigeenka Xeer ilaaliyaha ciidamada qalabka sida ayaa fadhiga hor keenay laba shaqsi oo shaqa joojin Ku sameeyeen intii ay dhacca wadeen xukun iyo saaxibbadiiis, afar kamid ah ciidamada amniga ee soo qabtay eedeysanaha, warqad muujineyso lacagta baadda ah oo ayka qaateen masuul ka tirsan Shirkadda BaalGore iyo ID Card, ay u isticmaaleen baadda dadka, qoriga dhacca lagu geystay iyo Qiraal laga qoray eedeysane Xukun Xasan Abshir.

Qareenada u dooday eedeysanaha ayaa Ku dooday in loo naxariisto, loona fiiriyo sifaalaha dambiga fududeeyo.

Garsoorayaasha ayaa ugu dambeyn go’aan Ku gaaray in lagu xukumo Xukun Xasan Abshir 8sano oo Xabsi Ciidan ah, sida uu u sheegay dhammaan ka qeyb galayaasha dacwadda Dhamme Maxamed Cabdi Muumin.

Xukunsanaha ayaa heysta fursad kale hadii uusan Ku qancin xukunka Maxkamadda Darajada koowaad ee Ciidamada Qalabka Sida.

XILLIGA AY DHACEYSO DOORASHADA MADA XWEYNAHA PUNTLAND OO LA SHAACIYAY

Madaxweynaha Maamulka Puntland Cabduweli Maxamed Cali Gaas ayaa soo saaray jadwalka xulista Golaha Wakiilada iyo doorashada Puntland.

Wareegto ka soo baxday Xafiiska Madaxweyne Gaas ayaa loogu baaqay OdayaashaDhaqanka Puntland in ay si wanaagsan u soo xulaan Xubnaha Golaha Wakiilada una gudbiyaan Guddiga ansixinta iyo xalinta khilaafaadka ilaa 10/12/ 2018.

Sidoo kale waxaa wareegtada lagu sheegay in 1/1/2019 uu furmi doono kulanka ugu horeeya ee Golaha Cusub ee Wakiilada Puntland,halka doorashada Madaxweynaha Puntland iyo kuxigeenkiisa ay dhici doonto 8/1/2019.

HESHIIS LA DHEXDHIGAY BEELO KU DAG AALAMAY GOBOLKA GALGADUUD

Waxaa heshiis horudhac ah laga gaaray dagaal deegaanka Turbi ee duleedka degmada Balanbale ee Gobolka Galgaduud ku dhexmaray laba maleeshiyo beeleed kaas oo sababay dhimashada 4 Ruux.

Heshiiskaas ayaa waxaa siwadajir ah uga qyeb qaatay Guddiga xasilinta iyo Saraaksiiha Ciidamada Qalabka sida qeybta 21aad ee deegaanada Galmudug,waxaana ka soo baxay qodobo dhowr ah oo horudhac u ah.

Heshiiskaas.Qodobada kasoo baxay ayaa waxaa ka mid ah.

1 in la kala dhex dhigay Xabad Joojin rasmi ah

2: In Shalay oo Sabti ah ay kala dirayaan Odayaasha Dhaqanka Maleeshiyaadka labada beelood

3:Qofkii ama Kooxdii lagu arko,iyada oo hub ku dhexwadata inta u dhaxeysa Balanbale iyo Guriceel in hubkaas laga qaadayo dib dambana aan loogu celin doonin,hadii uu dagaal ku galana tallaabo laga qaadi doono.

4:In 10ka Bishan Decembar Magalada Guriceel ee Gobolka Galgaduud ay Gogol Nabadeed isugu yimaadaan Odayaasha dhaqanka labada beelood.

5:In inta laga gaarayo Gogosha Nabadeed ee la dhigay Guriceel ay amniga deegaanadii lagu dagaalamay ay ku sugnaan doonaan ciidamada Dowladda Federaalka Soomaaliya.

Markii ay soo baxeen qodobada heshiiska laga gaaray dagaal beeleedkii ka dhacay deeganka turbi ee duleedka Balanbale,waxaa aqbalay Odayaasha labada dhinac oo ay kala matalayaan Ugaas Xasan Ugaas Maxamed Ugaas Nuur iyo Ugaas Barre Axmed Cali (Taakooy).

Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa dhawaan guddi ka qeybb qaata nabadeyntaas waxa uu u diray Gobolka Galgaduud,waxana guddigaas horkacayay taliyihii hore ee Ciidanka xoogga dalka Janeraal Gorod iyo Cali Yare Cali oo ka tirsan Madaxtooyada Soomaaliya.

SANOTER XUSEEN SHEEKH MAXAMUUD” DHIBAATADII KA DHACDA KGS WAXAA MAS UUL KA AH DFS

Sanoter Xuseen Sheekh Maxamuud oo ka mid ah Golaha Aqalka Sare ee Baarlamaanka Soomaaliya kana soo jeeda Koonfur Galbeed ayaa ka hadlay arrimaha Doorashada Koonfur Galbeed iyo Ciidamadii daraad la yay Magaalada Baydhabo. Waxa uu sheegay SanoterXuseen in Ciidamada la geeyay Magaalada Baydhabo loo baahnaa in la geeyo meelo u baahan Ciidamo oo ay kamid tahay wadada isku irta Muqdisho iyo Afgooye. Sanoter Xuseen Sheekh Maxamuud ayaa sheegay in guddiga Doorashada Madaxweynaha Koonfur galbeed faragelin lagu haayo ayna dhici karto inay is Casilaan,isla markaana Xukuumadda Soomaaliya dooneyso in saqsi ay iyada magacaabatay geeyso Magaalada Baydhabo, Sidoo kale waxa uu tilmaamay Sanoterka in Doorashada Baydhabo ka dhaceysa aysan u muuqan mid wanaagsan,wuxuuna dadka reer Koonfur Galbeed u rajeeyay inay u Midoobaan sidii Doorasho xalaal ah ay u dhici laheyd.

Isagoo sii hadlayay ayuu Xukuumadda Soomaaliya ugu baaqay inay ka joogto faragelinta ay ku heyso Doorashada Madaxweynaha Koonfur Galbeed Soomaaliya oo dhawaan la filaayo inay ka dhacdo Baydhabo.

Doorashada Madaxweynaha Koonfur Galbeed Soomaaliya ayaa waxaa lagu waday in ay dhacdo 5 Bishan, balse Guddiga doorashada Madaxweynaha Koonfur Galbeed ayaa Shalay markale shaaciyay in ay dib u dhacday waqtiga ay dhici laheyd doorashada Koonfur Galbeed.

XIRIIR GANACSI OO DHEXMARAYA SOMALILAND IYO KENYA

Kulan ka dhacay magaalada Nairobi oo ay ka qeyb galeen Mas’uuliyiin ka tirsan Guddiga Sare ee horumarinta Ganacsiga ee dalka Kenya ayaa looga hadlay sidii Somaliland iyo waliba Kenya ay u yeelan lahaayeen xiriir Ganacsi oo ballaaran.

Wasiirka arrimaha dibadda iyo iskaashiga caalamiga ah Yaasiin Mohammed xiir oo ka qeyb galay kulanka ayaa sheegay in waddanku uu xiiseynayo in uu albaabada u furo maalgashadayaasha ajnabiga ah ee doonaya in aysan kaliya ganacsiga la wadaagin Somaliland balse sidoo kale abuuraya fursado loogu talagalay dadka dhalinta yar ee raadinaya shaqooyin iyo fursado ganacsi.

"Kenya iyo Somaliland waxa ay wadaagaan waxyaalo badan, Waxaan leenahay taariikh soo jireyn ah oo u baahan in la kobciyo si loo xoojiyo dadkeenna iyada oo loo marayo ganacsiga iyo maalgashiga, "ayuu yiri xiir.

Guddoomiye ku xigeenka Rugta Ganacsiga iyo Warshadaha ee Kenya James Mureu ayaa sheegay in dowladda Kenya ay dadaal badan ay ku bixin doonto sidii iskaashi uu dhexmari lahaa Somaliland iyo Kenya, kaasoo ku aadan dhanka Ganacsiga.

"Waxaan diyaar u nahay in aan ganacsi la sameyno Somaliland, sababta ayaa ah oo nabadgaliyo” ayuu yiri James.

BOGGA CAYAARAHA

JUVENTUS OO GUUL SAHLAN KA GAARTAY FIORENTIA XILLI RONALDO UU MARKALE GOOLKA GAARAY

Guulaha Juventus ayaa la joojin la’ yahay iyadoon guul aysan ku dhibtoon 3-0 kaga badisay Fiorentina.

Kulanka ayaa qeybta hore lagu kala maray 1-0, waxaana hogaanka u dhiibay Juve laacibka Rodrigo Bentancur markii dheeshu socotay saacad barked.

Dib markii loogu soo laabtay kaambiyaha dambe Kooxda Viola ayaa isku day dhawr sameysay waxayna ku dhaween iney goolka bar-baraha dhaliyaan kaddib qataro dhawra oo ay galiyeen goolka Bianconeri.

Balse hogaamiyaasha horyaalka ayaa si awood le hula wareegay maamulka cayaarta iyadoo Giorgio Chiellini uu daqiiqadii 69-aad goolka labaad u dhaliyay kadidb kubbadd si lama filaana goolka u gashay.

Waxaana ugu dambeyn goolka seddaxaad rigoore ugu dhaliyay Juventus Cristiano Ronaldo waana goolkiisa 10-aad uu u dhaliyay horyaalka talyaaniga.

Juventus haatan waxay hogaanka ku heysaa 11- dhibcood inkastoo kooxda kusoo xigtaa ee Napoli ay beri cayaari doonto.

REAL MADRID OO KUSOO DHAWAATAY HOGAANKA LA LIGA KADDIB GUUL AY KA GAARTAY VALENCIA..

Real Madrid ayaa 3-dhibcood u jirta hogaamiyaasha La liga ee Sevilla kaddib guul 2-0 oo ay kaga gaareen Valencia garoonkooda Bernabeu.

Qeybta hore cayaarta ayaa lagu kala maray 1-0, waxaana dhacday in Real ay hogaanka dheesha qabatay kaliya cayaarta oo socota 8-daqiiqo kaddib ku kama ah uu iska dhaliyay laacibka Valencia Daniel Wass.

Waxaana ugu dambeyn Lucas Vazquez ayaa xili dambe u dhaliyay goolka labaad waana guushii lixaad uu kooxda ku hogaaminayo Santiago Solari todoba dheel uu maamulay tan iyo markii xilka loo dhiibay bishii October.

Gareth Bale ayaa laga badbaadiyay kubbad halis aheyd iyadoo goolhayaha Valencia Neto uu si qurux badan kaga saaray goolkiisa,

Sido kale dhan Madrid waa mar horaanta kulanka aheyd gool ku dhawaaday Karim Benzema kaddib kubbad aan dhulka dhicin uu goolka ku bartilmaameedsaday.

Valencia halka fursad ee ugu qaalisan kulanka waxay aheyd kubbad uu 10- yards ka ka darbeeyay Santi Mina laakiin ma suura galin xittaa iney goolka calanka helaan.

SARRI OO AMAAN KALA DUL-DHACAY MORATA XILI UU UQISHAY SIDUU DOOKHA 1AAD KU HELI KARO

Chelsea ayaa wajaheysa dhibaato dhinaca weerarka ah – Dhibaatudu waa sidii uu macalinka u kala xulan lahaa Alvaro Morata iyo waliba Olivier Giroud.

Gooldhaliyaashaan ayaa shabaqa soo taabtay ciyaartii ay kooxdooda ka dheeshay tartanka Europa League, kaasi oo ay qarka u saaran yihiin inay hantaaan.

Maurizio Sarri, maamulaha naadiga Blues oo war-fidiyeenka u waramay wuxuu carabka ku dhuftay in ciyaartoydiisa ay markasta usiman yihiin, uuna ukala eexan doonin.

Morata ayuu amaan kala dul-dhacay, isaga oo ku bogaadiyay qaabka wanaagsan ee uu kaga soo kabtay niyad-jabkii uu ka qaaday xagaagaii hore, keydka.

"Morata waa ciyaaryahan dhameystiran….Waxaan arkaa inuu kooxda kaafin karno, kusoo bilaabashada waa arrin kale,” ayuu hadalkiisa udhigay.

"Hadii uu si joogta udhaliyo goolal, uuna farsamo ahaan is-wanaajiyo, waxaan arkaa inay wax kasta u hagaagi doonan,” ayuu hadalkiisa kusoo xiray Maurizio Sarri.

UNAI EMERY OO DHULKA KU JIIDAY KOOXDIISA KAHOR KULANKA PREMIER LEAGUE XILI UU SHARAXAY SABABTA

Tababaraha naadiga Arsenal, ninka lagu magacaabo Unai Emery, ayaa wuxuu aaminsan yahay in kooxdiisu ay tahay mid laga fiican yahay marka ay timaado in lala barbardhigo Tottenham,

Gunners iyo Spurs ayaa gorada is-deri doona xili dambe oo Axadda ah maanta ah, kulan ciyaareed ka tirsan tartanka wayn ee Premier League ee wadanka UK.

Emery oo kahor dheesha uwaramay warbaahinta wuxuu cod dheer ku qeexay inay wajahayaan koox ka adag, ka abaabulan, islamarkaana ah kuwa isku xiran.

Balse, wuxuusan meesha ka saarin inay diyaar-sadeen qorshooyinkii ay ku kala dhan-taali lahaayeen dhamaan sheekooyinkaasi, isaga oo xusay inay dhinac uga soo wada jeesan donan.

"Xaqiiqadii, Tottenham waa ay ka fiican tahay Arsenal….Sababta oo ah isku xirnaanta, abaabulka weerarka iyo wadashaynta,” ayuu hadalkiisa ku daray.

"Balse, inaga waxaan awoodnaa inaan sameyno suurtagalnimo kasta oo aan ku burburin karno, waxaana usoconaa guul,” ayuu hadalkiisa

ERNESTO VALVERDE OO KA HADLAY SIDUU U ARKO INAANU MESSI XAGAAGAN KU GUULEYSAN BOLLON D’ORO

Jaa’izadda Bollon D’oro oo ah tan uu ciyaaryahan kata ku hamiyo ayaa warar horudhac oo la helayo waxay sheegayaan inaanu Lionel Messi sanadkaan hanan karin.

Fahfaahinada ayaa intaas ku daraya in Luka Modric uu yahay midka ugu cad-cad ee ku guuleysan doona, kadib bandhig wacan oo uu sameeyay.

Hadaba, waxaa sheekadda ku saabsan inaanu Messi ku guuleysan doonin biladaan wax laag waydiiyay tababaraha Barcelona, ninka lagu magacaabo Ernesto Valverde.

Macalinkaan udhashay wadanka Spain ayaa ku tilmaamay inay noqon doonto wax qariib ah inaanu Messi kasoo muuqan doonin mas-raxa lagu bixinayo biladdani.

"Waxay noqon doontaa wax qariib ah oo lama filaan ah, hadii aanu Messi halkaasi kasoo muuqan,” ayuu Valverde usheegay warbaahinta kahor kulanka La Liga.

"Marka, Messi waa midka dunida ugu wanaagsan, sanad kasta isaga ayaan qabaa inuu hanto,” ayuu hadalkiisa kusoo gabgabeeyay Ernesto Valverde.

ENGLAND - PREMIER LEAGUE DECEMBER 1

Crystal Palace 2 - 0 Burnley

Huddersfield Town 1 - 2 Brighton & Hove Albion

Leicester City 2 - 0 Watford

Manchester City 3 - 1 AFC Bournemouth

Newcastle United 0 - 3 West Ham United

Southampton 2 - 2 Manchester United

ENGLAND - PREMIER LEAGUE

02:00 Chelsea FC? - ? Fulham

ITALY - SERIE A

01:30 Milan? - ? Parm

SPAIN - LALIGA SANTANDER

01:00Real Betis? - ? Real Sociedad