SHIRKADDA TURKISH ARILINE OO SHALAY KA SOO DEGI WEYSAY GAROONKA AADAN CADDE Saraakiil Ka tirsan Garoonka Aad an Cadde ee Magaalada Muqdisho ayaa Warbaahinta wax aa ay u sheegeen in shalay 2 Diyaaradood oo Ay leedahay Tu rkisha Arline Ay ka soo deg weysay Garoonka. Sababta ayaa waxaa ay sara akiisha Garoonka ku sheeegeen inay tah ay Dhanka cim ilada,Maadaama Diyaara da Turkish Arline,ay Garoonka ka Soo ga sho Dhanka Badda,Halka Diyaa radaha ka le Ay Soo dul maraan Dhanka iyo Degma da waabari ee M/Muqdisho.

 Maalmo ka hor ayay Aheyd markii Shir kadda Diyaaradaha Turkisha Arline ay 3 maalmood ay ka soo degi waaysay  garo onka diyaaradaha ee M/Muqdisho, inkas too Arrintan lagu sheegay inay Tah ay cim ilada Mararka qaar oo is badbadal ku yimaada..

    Ma Jirto ilaa iyo Hada wax war ah oo ka soo baxay Madaxda Shrkada Duulimaad ka Ee Turkisha Arline
XILDHIBAAN DALXA OO KA HADLAY DAGAAL BEELEEDYADA
    Xildhibaan Maxamed Cumar Dalxa oo ka mid ah Xildhibaanada Baarlamaanka Soomaaliya ayaa ka hadlay dagaal bee le edyada soo noq noqda ee mudooyinkii da mbe ka dhacaayay degaano ka tir san Gobolada Dalka.
     Xildhibaanka ayaa sheegay inay muh im tahay in laga wada shaqeeyo sidii loo joojin lahaa cola ada u dhaxeysa beel aha qaar. Waxa uu ugu baaqay beelaha colaa da u dhaxeyso inay dagaalka joojiyaan is la markaana ka shaqeeyaan nabada iyo Xasiloonida degaanada ay ku nool yihiin.
    Xildhibaan Dalxa ayaa tilmaamay in lag ama maarmaan ay tahay in laga wada shaqeeyo nabad eynta degaanada gobo la da Dalka. Degmooyin iyo Tuulooyin ka tir san gobolada Dalka Soomaaliya waxaa mudooyinkii dambe ka dhacaayay dagaal beeleedyo u dhaxeeyo beelo walaalo ah, waxaana dagaal beeleedyadaasi ka dha shay khasaaro dhimasho iyo dhaawacba
MADAXTOOYADA SOOMAALIYA OO SHEEGT EY IN WARBAAHINTA LA SIIN DOONO XOGA HA XAFIISYADA DOWLADDA
    Agaasimaha Warfaafinta madaxtooya da Soomaliya Abdinuur Maxamed Axmed ayaa sheegay in dowladda Soomaliya ay dhidibada u adkeyn doonto xorriyadda ha dalka, islamarkaana warbaahinta xorta ah siin doonto fursado ay shacabka Soomaa liyeed ugu tabiyaan xogaha yaalla xafiisya da dowladda.
     "Dowladda waxay dhidibada u adkeyn doontaa xorriyadda hadalka, waxayna war baahinta xorta ah siin doontaa fursa do ay shacabka Soomaaliyeed ugu tabiyaan xo gaha yaalla xafiisya da,Warbaahinta mada xa bannaan dhankeeda waxaa laga rabaa inay daacad u ahaadaan dadweyn aha oo ay si quman uga haqabtiraan warar iyo wa rbixinno isu dheelli tiran oo dhab ka hadal ah,Isla xisaabtanka iyo daahfurnaanta waa furaha dowlad wanaagga aan dooney no in dowladdan ay dhaqangeliso mudda da ay xafiiska joogto ”, ayuu yiri Abdinuur Maxamed.
    Warbaahinta Soomalida ayaa inta bad an DFS ku dhaliisha inaysan ka ogaanin xogaha yaalla xafiisyada.
WASIIRKA GAADIIDKA IYO DUULISTA SOOMA ALIYA OO MADAXDA HAY’ADDA ICAO KULA KULMAY M/MONTREAL
    Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Hawa da Soomaaliya Md.Maxamed A Salaad (Oomaar) iyo wafdi uu hogaaminayo ay aa kulan xasaasi ah la qaatay madaxda hay’ adda QM.u qaabilsan Duulista ee ICAO.
     Kulankaas oo ka dhacay xaruunta hay’ adda ICAO ee Montreal ayey madaxa ha y’adda ku soo bandhigeen qorshooy in ay hay’addu ugu tala gashay soo wareejinta hawada Soomaaliyeed.
     Madaxa qaybta farsamada ee hay’ad da ICAO Mr.Ivan Galan ayaa warbixintiisa ku sheegay in qorshaha wareejinta ha wada Soomaaliyeed ku kicidoonto lagac dha n $12 Milyan oo dollar. Lacagtaas oo laga rabo inay bixiyaan dowladda Soo maaliya. Mr.Ivan Galan ayaa sidoo kale shee gay in qarashka ay bishiiba ka aruuriyaan hawa da Soomaaliya uu yahay $1.2 Milyan oo dollar.
     Wasiir Omaar ayaa ka biyo diiday qor shaha ay hay’adda ICAO soo bandhigtay, wuxuna u shee gay madaxda hay’ adda IC AO in Soomaaliya uu isbedel dowladeed ka dhacay bishii Feberaayo, dowladdane ka go’antahay inay hawade eda soo cisha to sida ugu dhaqsiyaha badan. Wuxuuna u soo gudbiyey qorsh cusub oo ay DFS ka shaqeyneysay oo lagu soo wareejindoono hawada dalka Soomaaliya.
     Wasiir Omaar ayaa waxaa socdaalkii sa ku wehliyey agaasimaha hay’adda duul ista hawada Soo maaliyeed Md.Yuus uf Ca bdi Cabdulle (Yuusuf Jaalle) iyo madax ka le oo ka tirsan hay’adda. Wa ana socdaal kii ugu horeeyey oo wasiirka iyo agaasim aha ay ku yimaadaan xaruunta hay’adda ICAO ee Magaalada Montreal.
     Xoghayaha hay’adda ICAO Dr. Fang Liu oo ah haweeneey u dhalatay dalka Shiinaha ayaa war bixin kooban ka soo je edisay kulankaas, ayada oo sheegtay in ay wixii kaalmo ah ee loo baahan ya hay ka geysandoonto sidii hawada Soomaa liya dib loogu soo celin lahaa dalka Soomaal iya DFS iyo Hay’adda QM u qaabilsan Du ulista Hawada ee (ICAO) ayaa waxaa ka dhex aloosan muran ku saa bsan soo ware ejinta maamulka hawada Soomaaliyeed oo soo jiitamayey in muddu ah.
    Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista hawa da Soomaaliyeed Md.Mohamed A. Salaad iyo Xoghayaha hay’adda ICAO Dr. Fang Liu xigasho: Hiiraan online
NIN HUBEYSAN OO TOOGTAY SHAN QOF
       Ciidamada Booliska dalka Mareykan ka ayaa sheegay in nin hubeysan oo ka carooday Shaqo jo ojin lagu sameeyay uu toogasho ku dilay in ka badan 5 qof oo go obtii laga cayriyay ka shaqeynay say.
     Sidoo kale ninkaasi ayaa ka dibna isna is dilin sida ay xaqiijiyeen laamaha Amm aanka. John Robert Neumann oo 45 jir ah oo ku hubaysan qori iyo mindi ayaa galay xarummo ganacsi oo ka agdhaw Orlando, Florida.
     Askarigan hore ayaa shaqada laga ery ay bishii Abriil, sida ay booliisku sheege en. Dadka ay wax yeeladu soo gaartay ba ddankood waxaa laga toogtay madaxa, qa arkoodna dhawr xabbadood ayuu ku dhuf tay.Sheriff Demings oo ah mada xa booliis ka Orange County ayaa sheegay in uu ga ar u socdeen dadka uu toogtay.
      Dadka madaxa laga toogtay waxaa ka mid ah Robert Snyder oo 69 jir ah, Brenda Montanez Crespo oo 44 jir ah, Kev in Clark oo 53 jir ah, Jeffrey Roberts oo 57 jir ah iyo nin kale oo aan la aqo onsanin.
SHAQAALE U SHAQEYNAYAY HAY’ADA ODE SO OO AY MIINO KULA QARAXDAY MEEL U DHOW GAARISA
     4 qof ayaa dhimatay ka dib markii gaari ay saaraayeen ay miino kula qaraxday de eganka Kullan ee  G/Waqooyi Bari Kenya.
Gaariga ayaa la sheegay inuu u kireysnaa hay’ad samafal oo la yiraahdo ADESO oo ka howlgasha Soomaaliya. Gaarigan ayaa marayey inta u dhaxeysa Kullan iyo Liboy ee degmada Gaarisa markii uu qaraxa qabsaday.
     4-qof ee ku dhintay ayaa lagu sheeg ay darawalkii gaariga, sarkaal ka tisanaa shaqaalaha hay ’adda iyo 2 shacab ah oo ay dhex ka sii qaadeen. Gaarigan ayaa ku sii jeeday M/Dhoobley ee Soom aaliya hal kaa oo ay hay’ada gaariga u kire ysnayd ay xafiis ku lahayd.
    Qaraxa Shalay  dhacay ayaa imanaya 2 toddobaad ka dib markii 3 ka mid ah ciid amada Booliska ay miino kula qara xday gaarigii ay saarnaayeen inta u dhexeysa Kulan iyo Dhadhaab.
    Sidoo kale 3 toddobaad ka hor ayaa 3 sarkaal ciidamada Booliska ka tirsan iyo 4  rayid ah ay ku dhinteen ka dib markii miino la qaraxday gaariga ay saarnayeen.
    Dowlada Kenya ayaa sheegtay in ur urka Alshabaab weerarada uu qaadayay u bedelay inuu Aaso miinooyin waxyeello ka soo gaarto dadka saaran gaadiidka waddooyinka maraya.
ERDOĞAN OO SHEEGAY IN UU QATAR GARAB TAAGANYAHAY
     madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdoğan oo khadka tale efoonka kula had lay Amiirka dowladda Qatar Sheikh Tamiim Binu Xamda Aala Thaani ayaa u shee gay in Turkiga uu garab taa gan yahay Qa tar. Wadahadalka 2da mas’uul ayaa ku soo beegan tay xilli ay cirka isku sii shar eereyso xiisadda ka dhextaagan  do wladda Qatar iyo qaar ka mida dow ladaha carabta.
    Madaxweyne Recep Tayyip Erdoğan  ayaa hogaamiyaasha do wladaha Khaliijka u soo bandhigay inuu diyaar u yahay ka qeyb qaadashada xal nabadeed oo lagu dhex dhexaadinayo xiisadda ka taagan qaar ka mida dowladaha Khliijka.
     Dhanka kale Md.Erdogan  ayaa dhiggii sa madaxweynaha Ruushka waxa uu kala hadlay sidii xal loogu heli lahaa dhib aata da ka taagan Khaliijka iyo waddooyinkii looga gudbi lahaa dhibaatooyin ka as, wax ayna isku afgarteen  2da mas’uul in wad ahadal loo furo dowladda Qatar iyo dowl adaha xiri ir ka u jaray.
    Dowladaha Sacuudi Carabiya, Imaarad ka,Baxreyn iyo Masar ayaa isniintii xiriirka ay u jaray dowl adda Qatar iyagoo dalbad ay in safiirada Qatar ay iskaga baxaan dalalkooda
DAGAALYAHAN DAACISH KA TIRSAN OO ISKU DHIIBAY PUNTLAND
     Maamulka Puntland ayaa waxa uu she egay inuu isa soo dhiibay mid ka mid ah maleeshiyaadka taageera kooxda Daa cish ee ku sugan Buuraleyda Galgala.
    Ninka isku dhiibay Puntland ayaa wax aa lagu magacaabaa C/laahi Maxamed Saciid, wuxuuna ka soo jeedaa Gobolka Ba ay, sida ay sheegeen saraakiisha Punt land. Taliyaha ururka 1aad ee Guuta da Horseed Axmed Maxamuud Yuusf oo la hadlay VOA ayaa sheegay in ninkan uu is aga qirtay in uu ka tirsan yahay kooxda Daacish.
     Wuxuu sidoo kale sheegay Taliyaha ninkan ilaa hadda inaysan ka heyn warey si faah faahsan, balse ay dib ka soo she e gi doonaan, wuxuuna Ragga kale ee ka tir san Daacish ugu baaqay inay isa soo dhii baan. Ciidamada maamulka Puntland ay aa marar badan koox ka tirsan Daacish waxa ay kula dagaalameen Degaano ka ti rsan Degmada Qandala ee G/Bari.
    Qandala daba yaaqadii sanadkii 2016kii ayaa waxaa la wareegay kooxda Daac ish, kuwaasi oo in mudo ah halkaasi ku su gnaa, inkastoo markii dambe laga saaray.
R/WASAARE KHEYRE OO DHAWAAN BOOQ ASHO KU TAGI DOONA NORWAY IYO WALAAC DARAN OO SAFARKIISA LAGA MUUJIY AY
     R/wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre ayaa dhawaan ku booqasho ku tagi doona magaalo madaxda Norwey ee  Oslo, halkaan oo uu R/wasaaruhu ugu qe yb gali doono kulan caalami ah oo looga ga arrinsanaayo ammaanka caal amka.
     Booqashadan  oo ah tii ugu horeeysay oo uu ku tagi doono  Norway oo uu dhala sho ka heys to,tan iyo markii loo mag acaabay R/wasaare, ayaa dadka qaar waxaa ay ka qabaan, walaac la xirr iira celinta qax ootiga Norwey ee loo diiday magangalya da iyo kuwo dhawaan iyagana laga cesh tay dal ku joogga.
    Walaacan ayaa salka ku haya tuhun la ga qabo in Norwey ay heshiis dib loogu celinayo qaxootiga soomaalida la gasho Md. Kheyre oo uu isna saxiixo.waxaa jiray warar la isla dhexmarayey oo sheeg ayey in wefdi ka tirsan dowladda Sooma aliya oo horey u gaaray Denmark ay heshiis dib loogu celinayo qaxootiga soomaalida la gashay.
    Denmark ayaa soomaalida ku dhaqan waxaa ay mudooyinkii ugu dambeeyay ha reeyeey dhibato oyin la xirriira dib u celinta dad gaaray 16.00 qaxooti soomaali ah, kuwaas oo dowladu sheegtay ine ey dib ugu celineeyso Soomaaliya.
    Waxeey Denmark sidoo kale sheegtay ineey qiimeyn ku sameeyneyso xaaladda qeybo ka mid ah Soomaaliya oo ay Nor wey iyo Denmark aaminsan yihiin ineey amni ka jiraan.   Shacabkaku dha qan M/ Os lo ayaa sheegay in bannaanbax cabasho ah laga sameeyn doon Norwey taas oo ku aad dan imaantinka wefdiga soomaalida.
    Soomaalidaku dhaqan dalalka Skaan daneefiyanka ayaa la filayaa ineey ka qe yb qaataan bann aanbaxaasi caba shada ah.
DIYAARADDA QATAR AIRWAYS OO BILOWDAY INAY ISTICMAASHO HAWADA SOOMAALIYA  
      Diyaaradda Qatar Airways oo ka mid ah diyaaradaha caalamiga ee ugu caans an Adduunka ay aa bilowday inay istic maasho Hawada Soomaaliya. Dowladaha Sac uudiga, Masar, Baxreyn iyo Ima araadka Carabta ayaa xiriirka u jaray D/Q atar, wax aana ay ka xirteen in diyaarada Qatar Airw ays ay isticmaalaan hawadooda.
Saraakiil ka tirsan Hey’adda Saadaasha iyo Duulista Hawada Soomaaliya ayaa xaqiijiyay in tan iyo daraad ay hawada Soo maaliya isticmaaleen illaa 20 diyaaradood.
Raadaarka Hawada Soomaaliya ayaa wa xaa lagu arkay diyaarado fara badan oo ay leedahay Qat ar Airways leedahay oo isticmaalay hawada Soomaaliya.
      Khariirad muujineysa isticmaalka diy aarada Qatar Airways oo ay heshay Jow har.com ayaa muu jinaya in dhowr diy aar adood oo ka mid ah diyaaradaha Qatar Airways oo qaarkood ka yimid dalalka bari ga iyo bartamaha Afrika ay dul mareen hawada Soomaaliya.
     Mid ka mid ah duulimaadkii Qatar Air ways oo ka soo duushay Jaziirada Zanzi bar, kuna socotay M/ Doxa ayaa dul mar ay Hawada Soomaaliya, taasoo ahaa duul imaadkii u horeeyay ee Qatar Airw ays isti cmaasha Hawada Soomaaliya.
        Dhowr diyaaradood oo ay leedahay Qa tar Airways ayaa si toos ah u isticmaalay hawada Soo maaliya 24kii saac ee la soo dhaafay, kuwaasoo dul maray magaaloo yin ka tirsan Soomaaliya. La ma oga in do wladda Soomaaliya iyo Qatar ay arrintan ka wada hadleen, isla markaana dowlad da ay oggolaansho siisay, hase ahaatee maamulka Hawada Soomaa liya ayaa gac anta ugu jirin dow a dda Soomaaliya, tan iyo wixii ka dambeeya bur burkii dalka, He y’add lagu magacaabo ICAO ayaa gacan ta ku heysa Hawada Soomaaliya, taasoo fadhigeeda yahay Narobi.
IGAD OO AQBASHAY INAY KA QEYB QAADA TO DIB U HESHISIINTA GALMUDUG IYO AHLUSUNNA (AKHRISO)
     Ururka Goboleedka IGAD oo ay ku mid eysan yihiin dowladaha bariga Afrika ayaa aqbalay codsi uga yimid DFS ,kaa soo aha a inay ka qeyb qaadato fududeynta wada hadalada dib u heshiisiinta ee maamul goboleedka Galmudug iyo Ahlu Sunna  .
      Qoraal uu ku saxiixnaa xoghayaha jo ogtada ah ee xafiiska ra’iisal wasaaraha DFS Maxamed Keynaan oo ku taariiqe ysneyd 27/04/2017 ayaa loo direy urur goboleedka IGAD, kaasoo looga cods ana yay inay ka qeybqaadato fududeynta si dii dib u heshisiin loogu sameyn lahaa Maam ulka Galmu dug iyo Ahlu Sunna.
     Hase yeeshee urur goboleedka IGAD ayaa ka jawaabida warqada DFS ka mid ku qaadatay illaa Daraad oo ah 6da Ju ne 2017, balse waxaa uu aqbalay codsiga ay dowlada federalka u gudbisay ee ahaa in ay ka qeybqaadato wadahdalada lagu he shiisiinayo maamulka Galmudug iyo urur ka Ahlu Sunna oo maamula qeybo kamid ah gobolka Galgaduud.
     Xogheynta IGAD ee fadhigiisu yahay Jabuuti ayaa sheegay in Guddi qubaro ah oo ka socda xaf iiska nabadgelyada iyo dib u heshiisiinta IGAD ay u dirayaan So omaaliya, si ay dowladda Fede raalka uga taageeraan dib u heshiisiinta laga dhex wado Galmudug iyo Ahlusuna
WASIIRKA WARFAAFINTA HIRSHABEELLE OO KA HADLAY QARAX KA DHACAY DULEEDKA BALCAD
        Wasiirka Warfaafinta Maamul Goboleedka Hirshabelle Mahad Xasan Cismaan ayaa ka had lay weerar qarax miinoah oo daraad ka dhacay degmada Balcad ee gobolka Sh/dhexe.
Qaraxan ayaa ahaa mid lagula beegsaday kolonyo gaadiid ah oo galbinaysay wafdi ka soc day wasaarada arrim aha gudaha dowlada Federalka iyo wafdi ka kooban Wasaaradaha arrimaha gudaha dowlad goboleedyada dalka.
Wasiirka Warfaafinta dowlad goboleedka Hirshabeelle Mahad  Xasan Cismaan ayaa  weer arka qaraxa ku tilmaa may mid fashilmay oo ay mas’uuliyiintii lala beegsaday ay ka badbaadeen.
Hase yeeshee wasiirka ayaa sheegay in qaraxan uu ku shahiiday mid ka mid ah ciidamada galbinaysay wafdiga waxana uu sheegay in askarigan uu yahay mid shahiid ah uuna geeriyooday isagoo sooman.
"Shir ay yeelanayaan wasaaradaha arrimaha gudaha dowlad goboleedyada Hirshabelle ayaa beri ka furmi doona magaalada Jowhar ee xarunta dowlad goboleedyada loomana hakin doono fal alka ay argagaxisada maleegayaan.”ayuu yiri Wasiirka Warfaafinta Hirshabeelle.
Howlgalo ay sameeyeen ciidamada ammaanka degmada Balcad ayaa la sheegay inay ku soo qab teen qof loogaga shak isan yahay inuu ka dambeeyay miinada lagu qarxiyay kolonyada ay la socd een wafdi daraad ka tegey magaalada Mu qdisho.
Wasiirka warfaafinta Hirshabelle Mahad Cismaan ayaa xaqiijiyay in la soo qabtay ninkan isla markaana ay baarita an ku sameyn doonaan laamaha ammaanka.
Kolonyada gaadiidka ah ee  lala beegsaday qaraxa ayaa mas’uuliyiintii la socotay waxaa ka mid ahaa Xoghayaha joo gtada ah ee Wasaarada Arrimaha Gudaha  Yaxye Cali Ibraahim iyo wasiirada arrimaha gudaha dowlad goboleedyada Jub baland iyo Koofurgalbeed Soomaaliya.
GAARI CIIDAN OO MIINO KULA QARAXDAY DULEEDKA DEGMADA BALCAD
Wararka ka imaanaya degmada Balcad ee gobolka Sh/dhexe ayaa sheegaya in gaari nooca ciidamada ee loo yaqaan Cabdi Bilaha ay miino kula qarxday duleedka magaalada Balcad, iyadoo hal askari uu ku dhintey, qaar kalana ay ku dhaawacmeen.
Miinadan ayaa la sheegay in ay ahayd kuwo dhulka lagu aaso waxaana gaariga ciidamada ah ee lagu qarxiyay uu ahaa ciidamo galbinayay wafdi ka socday dowlada federalka oo ku sii jeeday magaalada Jowhar ee xarunta dowlad goboleedka Hirshabeelle.
Wararka qaar ayaa sheegaya in qaraxa lala beegsaday kolonyo galbineysay wafdi isugu jiray wasiiro ka tirsan maamulka Hirshabeelle iyo wafdi ka socday dowladda Federaalka.
Weerarada qaraxyada ayaa ku soo kordhaya gobolka Sh/dhexe, waxana qaraxan uu noqo nayaa kii  labaad ee ka dhaca wadada laamiga ah ee isku xirta magaalada Jowhar iyo caasimada dalka ee Muqdisho.
Maalintii daraad ayay aheyd markii qarax miino lala eegtay gaari dagaal oo ay la socdeen ciidamo duleedka magaalada Jowhar.
AKHRISO:GUDOOMIYE HORE OO LOO MAGACAABAY XIL MUHIIM
     Sida ay Sheegayaan wararka Wasiirka Amniga Gudaha XFS Maxamed Abuukar Islow (Ducaale) ayaa Gudoomiyihii Hore ee Degmada Holwadaag Maxamed Abuu kar Cali (Jacfar) u magacaabay Taliyaha Howlgalinta Ciidamada Nabadda Sugida iyo sirdoonka qaranka Soomaliyeed ee (NISA).
    Gudoomiyihii Hore ee Degmada Holwa daag Maxamed Abuukar Cali (Jacfar) ay aa shaqada ka badali doona C/raxm aan Xirow  oo ahaa taliyaha Howlgalinta Ciida mada Nabadda Sugida iyo sirdo onka qar anka Soomaliyeed ee (NISA), islamarkaa na habeen hore ku dhawaaqay inuu iska casilay xilka uu ka hayay dowladda.  
      Maxamed Abuukar Cali (Jacfar) ayaa la soo Shaqeeyay Maamulka K/galbeed Soomaliya ee G/Shabeelaha isagoona ka soo qeyb qaatay howlgalo lagu fuliyay gobolkaas oo lagula dagaalamyay Xarak ada Alshabaab
RA'IISUL WASAARAHA OO U KUUR GALEY HOWLAHA SHAQO EE DEKEDDA MUQDISHO.
Muqdisho, 06 June 2017...Ra’iisul Wasaaraha XFD Soomaaliya Mudane Xasan Cali Kheyre ayaa daraad kormeer shaqo ku tagey Dekedda Muqdisho, waxaana ku soo dhaweeyey Wasiirka De kadaha iyo Gaadiidka Badda Marwo Maryan Aweys, Maareeyaha Dekada Muqdisho iyo dhammaan shaqaalaha ka howlgala, wuxuna mid mid u booqdey xafiisyada ay ku howlgalaan shaqaalaha dekedda.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa maamu lka dekadda kala hadlay sidii loo dardargelin lahaa shaqa da, loona horumarin lahaa dekedda Muqdisho, sidoo kalena waxuu la sheekeestey Ganacsatada ala abta kala soo dageysey dekadda, isagoona ka wareystey sida loola dhaqmo marka ay usoo degaya an badeecooyinka. Waxuu maamulka dekadda ugu baaqey iney ilaaliyaa xariirka Ganacsatada, lo ona fududeeyo sidii ay ganacsigooda hab nidaam ah u mari lahaa.
"Waa iney helaan Ganacsatada Soomaaliyeed qadarin gooniya si loo dareensiiyo iney dalkan iyagu leeyihiin, taasina waxaa keeni karta iyadoo loo fududeeyo Ganacsigooda”ayuu yiri R/W Xasan Cali Kheyre.
Ra’iisul Wasaaraha ayaa kormaarkani u noqonayaa markii Shanaad ee uu booqdo Dekadda. Waxuuna maamulka iyo shaqaalaha kula dardaarmey iney nidaam caddaalad ah ugu shaqeeyaan bulshada Soomaaliyeed, isla markaana ay iska ilaaliyaan wax walba oo keeni kara musuqmaa suq.DHAMMAAD
DOWLADDA SOOMAALIYA OO AQOONSIGA DOWLADNIMO EE INTERNETKA HELEYSO
Wasaaradda Boostada, Isgaarsiinta iyo Teknolojiyada ayaa ku dhawaaqday in si rasmi ah loo billaabay adeegyadii astaanta internetka ee qaranka Soomaaliyeed (dotSO) ee loogu talogalay was aaradaha iyo hay’adaha kale ee dawladda.
Arrintan ayaa qeyb ka ah dadaallo is daba joog ah oo qeyb ka ah qorshe 90 maalmood ah, oo ay ansixiyeen Gol aha Wasiirrada, kaasi oo ay Wasaaraddu ku dooneyso inay adeeggaas uga dhigto mid si buuxda uga hawlgala gudaha Wasaaradda.Bishii May ee sanadkan waxaa si rasmi ah u bill owday in dhammaan wasaaradaha dawladda loo sameeyo emails leh astaanta dowladda ee (.gov .so). Marka la dhammeeyo adeegyada hay’adaha federaalka, waxaa qorshaha ku jira sidii adeegga dotSO loo gaarsiin lahaa dawladgoboleedyada, shirkadaha, waxbarashada iyo guud ahaan shacab ka, si muwaadiniintu uga faa’iideystaan adeeggan ay xaqa u leeyihiin.
Wasiirka Boostada, Isgaarsiinta & Teknolojiyada, Mudane Eng Cabdi Cashuur Xasan, ayaa sheegay in isla markii uu xilka la wareegay inuu mudnaanta 1aad ka dhigtay in adeegga astaanta qaranka ee internetka uu si habsami leh uga shaqo bill aabo dalka, isagoo hoos imanaya wasaaradda. "Waxyaa bo badan ayaa noo hirgalay muddo kooban gudaheed. Waxaan u mahad celinayaa Madaxweynaha, Ra’iisul Wasaaraha iyo Golaha Wasiirrada oo nagu taageeray qorshaha aan arrintan u sameynay iyo cid kasta oo nagala shaqeysay hawshan.”
            "Astaanta qaranka ee internetka waa aqoonsiga aan ku leenahay internetka. Haddii aan isticmaalno waxaan muu qaal wanaagsan ka bixineynaa wasaaradaha iyo hay’adaha kale ee aan ma talno iyo guud ahaan dawladdaba. Haddaba waxaan ku wargelineynaa dhammaan hay’adaha dawl adda inay soo dalbadaan cinwaanno (domains) iyo emailo shaqo,” ayuu hadalkiisa ku soo gabag abeeyay wasiirka.
FARMAAJO OO CIIDAMADA JUBBALAND KU SUGAN U BALLANQAADAY AGAB AY KULA DAGAALAAN ALSHABAAB
           Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullahi Farmaajo oo booqasho ku joogta magaa lada Kismaayo ee xar unta KMG ah ee Jubbaland ayaa ammaanay hawsha wanaags an ee Jubbaland ay ka qabatay Magaalada Kismaayo oo hada Xarun KMG ah, isla markana ay ku shaqeeyaan Hay’adaha kala duwan ee Dowlad goboleedka Jubbal and.
           Mar uu hadlay talaadadii waxaa uu intaa raaciyay in uu ballanqaadyoy in Fed eraalku ay sida ugu dhaqsiyaha bad an uga hawlgali doonan sidii Xarumo ay Madaxda Dowlada dhexe ku shaqeeyaan Kismaayo looga furi lahaa.
           Dhankiisa, Mudane Axmed Maxamed Islaam waxaa uu xusay in ay Jubbaland rajaynayso sidii loo hirgalin lahaa Xarumo iyo goobo ay ku shaqeeyaan Hay’adaha Dowlada Dhexe  gaar ahaan Madaxtooyada Ra”iisul Wasaaraha iyo Gu ddoomiyaha Baar lamaanka.
      Intaas kadib Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Max amed iyo Madaxweyna ha Jubbaland waxay booqdeen Xarunta Jaamacadda Kismaayo oo ay ku xar aysan yihiin Ciidamada Federaalka isku dha fka ah, waxaana ay salaam ka qaateen cutubyo kala du wan oo katirsan SNA.
           Madaxweynaha Jubbaland ayaa sheegay in Ciidamadan ay dhamaysteen dhamaan tababarkii ay u baahnayeen hadana ay u xayiran yihiin hub la’aan taas oo dhaliisheeda ay leedahay Dowladda Federaalka ah, isagoo ugu danbayn sheegay in Doladda Federaalka ah laga sugayo in Ciidamad an ay meel saarto tasiiladka ay u baahan yihiin si ay u haw lagalaan .
           Madaxweyne Farmaajo ayaa dhankiisa sheegay in Dowladda Federaalka ah ay sida ugu dhaw u keeni doonto dha maan agabka Ciidamadan ka maqan isla markana ay hawlgali doonan, isagoo ku booriyay inay xoojiyaan la dagaallanka Al Shabaab
     Sidoo kale Madaxweynaha Soomaaliya iyo wafdiga la socday waxay booqdeen Xarunta taba barka Ciidamada Dara wi ishta Jubbaland halkaas oo Ciidamo tababar dhamaystay ay kula hadleen.
C/FATAAX SHAAWEEYE OO LOO MAGACAAB AY AGAASIME KUXIGEENKA HEY’ADDA SOCDAALKA
C/fataax Ibraahim Cumar Shaaweye ayaa loo magacaabay Agaasime Kuxigeenka Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiy adda Soomaaliya, isagoo mar kale kuxigeen u noqday saaxibkiis Maxamed Aad an Jimcaale Koofi Agaasimaha Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda.
Warbaahinta ayaa heshay warqad lagu magacaabay C/fataax Shaaweeye oo soo baxday 23-kii bishii April, waxaa warqadan ku saxiixanaa Wasiirka Amniga Gudaha Maxamed Abuukar Islow.
Inkastoo warqadan ay daraad un soo shacaa baxday, hadana taariikhda ka muuqata maga caabida ayaa ah bishii April, waxaana la ogeyn sababta illaa hada ay qarsoodiga aheyd.
C/fataax Shaaweeye ayaa xilal badan loo magacaabay, waxaa horay u jiray xil ah Taliye kux igeenka NISA, taasoo aan ku soo bixin faafin rasmi ah, balse ay markii dambe noqotay war suuqe ed.
Lama oga cida lagu bedelay Mr Shaaweeye, iyadoo labo Agaasime kuxigeen ay leedahay Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiy adda Soomaaliyeed, waxaana maalmahan xaalad ka dhex jirtay gudaha Hey’a dda oo labada agaasime kuxigeen ay shaqo ka fariisin ku sameeyeen madaxii shaqada iyo shaqaa laha ee Hey’adda Socdaalka, inkastoo uu xilligaas safar ku maqnaa Agaasimaha Hey’adda Mr Koofi.
Dadka odorasa siyaasada ayaa saluug ka muujinaya magacaabista xileed ee dowladda Soo maaliya muddooyinkii u dambeeyay waday, taasoo aan lagu saleyn nidaamka awood qeybsiga, wax aana shaqsiyaad la magacaabo ay yihiin kuwo lagu xanto inay ku qoys yihiin Madaxweynaha iyo Ra’Iisul Wasaaraha
MADAXWEYNE FARMAAJO OO SI WEYN LOOGU SOO DHOWEEYAY KISMAAYO
Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa gaaray magaalada Kisma ayo, isaga oo u kuur galaya xaaladaha amni iyo nololeed ee dadka ku nool deegaannada Jubaland.
Madaxweyne Farmaajo oo si diirran loogu so dhaweeyay garoonka diyaaaradaha ee magaalada Kismaayo ayaa uga sii gudbay Jaamacadda Kismaayo oo xarun u ah Taliska 43aad ee Ciidanka Xo ogga Dalka iyo xarunta ciidamada Daraa wii shta Jubaland.Wafdiga uu Madaxweynaha hoggaaminay ay oo isugu jira wasiirro ka tirsan dowladda Federaalka, xildh iba annada labada Aqal ku matala Juba land iyo Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka ayaa Xalay ku hoyaney doona magaalada Kis maayo.
kolonyada ay la socdeen wafdi daraad ka tegey magaalada Muqdisho.
Wasiirka warfaafinta Hirshabelle Mahad Cismaan ayaa xaqiijiyay in la soo qabtay ninkan isla ma rkaana ay baaritaan ku sameyn doonaan laamaha ammaanka.
Kolonyada gaadiidka.
FARMAAJO OO SHACAB KULA SHAAHEEYAY BARTAMAHA KISMAAYO
           `Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Jubbaland ee Soomaaliya Mudane Axmed Maxamed Islaam oo uu weheliyo Madaxweynaha Jamhuuriyada Federaalka ah ee Soomaaliya Mudane Maxam ed Cabdullahi Farmaajo ayaa caawa dadweyne shacab ah kula shaaheeyay bartamaha Magaalada Kismaayo.
           `Madaxweynaha Dowlada Federaalka ah ayaa Bulshada uu caawa kula shaaheeyay barta maha Magaalada ka xog waraystay Xaaladaha ay Magaaladu ku sugan tahay isagoo qaarkood uga jawaabay su’aalo la xiriira hananka Siya asadeed ee Dowladu ay ku wajahayso dalka.
           Madaxweyne Farmaajo ayaa bogaadiyay nabada ka jirta Kismaayo oo uu xusay in ay Tusaale u tahay Magaalo oyinka kale ee dhibka nabad galyo la’aantu uu ka jiro.
MADAXWEYNAHA JUBBALAND OO KA HADLAY MUSHAARKA CIIDAMADA JUBBALAND
           Madaxweynaha Maamulka Jubbaland Axmed Maxamed Islaam " Axmed Madoobe” ayaa ka hadlay helida Mu shaarka Ciidanka Dowladda.
           Axmed Madoobe ayaa sheegay in Dowladda Federaalka Soomaaliya ay meelo kala duwan lacago ku bixiyaan bal se aysan ahmiyad siin Mushaarka Ciidamada.
           Waxa uu tilmaamay in la heli karo oo la bixin karo mushaarka Ciidamada Dowladda isla mark aana Madaxda Dowl ada loogu baahan yahay inay ka shaqeyaan joogteynta Mushaarka Ciidamada.
TRUMP OO SHEEGAY IN HADALADIISA DARTOOD LOO GO’DOOMIYAY QATAR
           Madaxweynaha Mareykanka D. Trump ayaa taageeray xayiraadda LA saarey Qatar isaga oo weliba sheegtay in uu lahaa saameynta oo Carabta ay  warkiisa maqleen.
           Trump oo 3 qoraal soo dhigay bartiisa Twetterka ayaa sheegay in booqashii uu tagay bariga dhexe ka dalbaday madaxda in LA jaro maalgelinta argigixisada, madaxda waxaa Farta Ku fiiqayaan Qatar.
           Madaxweynaha waxaa uu sidoo kale ka Hadley in hadaladiisa uu dalalka Islaamka Ku yiri markii uu joogay Riyadh ay  miro dhaleen.
RAMADAANKU WAA FURSADA CUMRIGA
 (Dersigii Tobnaad)

Waxaan maantana wax ka tilaameynaa Axkaamta zakada Fidriga Maadaama la gaaray xeli gabo gabo ku dhawdahay Bishii Ramadaan anagoo illaah ka rajeynaayo inuu nagu anfaco kalimaad kan, wax badana aan ka faaiideysano.

Zakada Fidriga waxaa la yiraahdaa Cunooyinka la bixiyo marka uu Ramadaanku Dhamaanayo amaba Dhamaado Soomalida ay qaarkood u yaqaanaan ZakaatulBadan

Zakada Fidriga: waa waajib in la bixiyo sida uu cadeeyay Nabiga suuban (nabad galyo iyo nax ariis korkiisa allaha yeelee),waxeyna ku waajibtaa qofkii heli kara xeliga ay waajibto wax ka badan quudkiisa iyo quudka dadka uu masruufkooda saaran yahay, qofkii Deyn qaata si uu Fidrada isaga dhiibana waa u banaan tahay.

Cidda ay ku waajibto: waxey ku waajibtaa qof kasta oo Muslin ah Xor, Adoon,Lab, Dhadig, Qof Weyn iyo Qof yarba, dadka dhintay ka hor xeliga ay waajibtay lagama rabo wax Fidro ah, ama dha sha xeliga ay waajibtay ka dib.

Waqtiga Fidrada waajibto: waa laga bilaabo Qorax dhaca maalinta ugu danbeysa bisha Rama daan,waxaana Fidrada bixinteeda ku egtahay marka la tukado salaada Ciidda, waxaana la bixin kar aa maalin ama laba maalin ka hor dhamaadka Ramadaanka.

Qadarka la bixinayo: waa Suus (4 Koombo) Qofkiiba Cuntooyinka la beego ama 2500kg Cun ooyinka la Miizaamo sida Bariiska oo kale, waxaana la bixin karaa dhamaan noocyada kala duwan ee Cuntada.

Ulajeeda Fidrada: waa in ay Kab ugu noqoto wixii gabood fal ahaa ee ka dhacay ruuxii soo naa,iyo in ay Quud u noqoto Masaakiinta iyo Fuqarada Muslimiinta si ay uga kaaftoomaan gacan ho orsiga (Tuugsiga ama Dawarsiga) Maalita Ciidda ah.

Habka loo bixinayo Fidrada: waxa uu Qofka siin karaa Fidrada hal ruux ama waxa uu u kala qe rybin karaa dad fara badan, mana jirto xeliga la bixinaayo hab gaar ah oo loo bixiyo sida dadka qaar aaminsan yihiin oo ah in ay Gacanta in yar ku qaadaan ayaga oo magacaaba marba ruuxa ay doon ayaan in ay ka Zakeeyaan, mana laha Ducooyin gaar ah oo la aqriyo xiliga Fidrada.

Baraarujin: Zakada Fidriga lama siin karo ruux masruufkiisa waajib kugu yahay, sida labada waalid ama Caruurta iyo Xaaska, waxaase la siin karaa Qaraabada iyo Masaakiinta Muslimiinta oo dhan, in Qaraabada la siiyo ayaana Ajar weyn waayo waxa ay noqoneysaa Sadoqo iyo Xeriirin.

Zakada Fidriga wax lagama siin karo Ruux aan Muslim aheyn, Laakiin waxaa banaan in Masa akiinta aan Muslimiinta aheyn lasiiyo Sadaqooyinka kale.

Ruuxii ilooba wax dambiya malaha laakiin waa in uu gudaa goortuu soo xasuusto, ruuxii ula kac uga tagana waa uu gafay laakiin Diinta ugama baxayo sida Zakada maalka laga bixiyo oo kale, waxaana laga rabaa in uu illaah(cw) usoo laabto xaqa saarana iska gudo.

Waxaa banaan in laga bixiyo Fidrada Caruurta Uurka ku jirta, Sidaasna waxaa Sameeyay Cuthmaan Ibnu Cafaan (Allaha ka Raali Noqdee).

Qofkii hilmaama waxaa uu bixinayaa goortuu soo xasuusto, qofkii ula kac uga tagana waxa uu ku dhacay gaf weyn waloow Diinta uusan uga baxeyn, waxaana la gudboon inuu ka Toowbad keeno Xaqa lagu leeyahay guto.

Waxaan Dersigaan kusoo gabagabeynayaa Duruus taxane aheyd oo aan wax uga tilmaamay Ramadaanka iyo Fursadaha uu Xambaarsan yahay, si ay nafteeda ugu Dhiiri galiso ka faa’iideysiga maalmaha kooban ee Bishaan Barakeysan ee Dhamaanteen naga yaabisay sida ay dhaqsaha ugu dhamaaneyso, ayadoo aan damaanad loo heysan in la haleeli doono sanadaha soo socda Rama daan kale,..

Sidaa daraadeed waxaa jecleestay inaan qiso yar oo aad u muhiim ah kusoo gabagabeeyo Durustaan, Qisadaan waxa ay dhacday ayadoo uu Nabiga joogo waxaana ay u dhacday sidatan: Waxaa jiray laba nin oo ka mid aheyd Muslimiintii Reer Madiina waxaa Shahiiday midkood (lagu dilay Dagaal Jihaad ah) sanad ka hor inta uusan Dhiman (Si caadi ah u Dhintay) kii kale, markaas ay uu Dhalxa Ibnu Cubeydillaah ku riyoaday, ayadoo Janadii Albaabaha loo Furay waxaa uuna ku Dhex arkay labadii nin kii Dhintay ee dambeeyay oo Janda kaga hor maray kii Shahiiday, markaasuu ayuu la yaabay , sababta kan dhintay goor dambe uga hor maray kii Shahiiday sanad ka hor, arintii ayuu u sheegay qaar Saxaabada ka mid,.. markii dambana warkii waxa uu gaaray Nabiga (SCW), markaa saa Dhalxa uu Su’aalay oo yiri bal ii sheeg. markii uu u sheegay Nabiga (SCW) waxaa uu bixiyay Ja waab aad u yar oo tuseysa Fursada ku jirta in Qof Nasiib u yeesho in Cumrigiisa loogu Daro Sanad uu Ramadaan ku jiro, Nabiga waxaa uu yiri:

أليس قد صام بعده رمضان ، وصلى بعده ستة آلاف ركعة ، وكذا وكذا لصلاة السنة ؟

Bal aan u Fiirsano Jawaabta uu Bixiyay Nabiga Suuban sida ay u kooban tahay iyo Macnaha weyn oo ay Xambaarsan tahay!!

Waxaa uu yiri Nabiga (SCW) Miyuusan Soomin Gadaashiisa Ramadaan oo miyuusan Tukan Lixkun oo Rakcadoos (Salaadood) iyo intaas iyo intaas oo Salaado Sunnooyin ah.!!

Xadiiskan xaga Darajada waxaa Saxiixay Sh Albaani (ALLaha u Naxariistee) oo waxa uu yiri (صحيح لما له من الشواهد)sida uu ku qoray (سلسلة الصحيحة Juzka lixaad) Nambarka Xadiiskana waa (2591) dabacaada koowaad ee ay qortay maktabada Almacaarif

(وقد أخرجه ابن ماجه 3925 ، وابن حبان 2466 من طريق محمد بن إبراهيم التيمي عن أبي سلمة به أتم منه . وكذا رواه أحمد وغيره .)

Marka Xadiiskaas waxaa uu na tusayaa inuu Ramadaanku yahay Fursada Cumriga, Xadiiska an Dartiis ayaanan u doortay Duruustan aan ka Diyaariyay Ramadaanka inaan ugu magac daro Ramadaanku waa Fursada Cumriga.

Waxaan Illaah ka baryayaa inuu Camalkeena ka Dhigo mid Khaalis ah, iyo inuu nagu daro kuwa Bishaan looga Xoreeyo Naarta nana waafajiyo Camalada kuwa ugu Fadliga Badan, waxaan Illaah ka baryeeynaa inuu waalidkeen iyo intii wax nasoo bartay Debmigooda ku Dhaafo waxa yar ee Wanaaga ah ee aan sameyneyno, Illaah asagaa awoodee wax kasta.

Waxaanan u Mahad Celinayaa Dhamaan Raga Maamula webabka Afka Soomaaliga ku baxa ee qoray Duruustaan waxaanan leeyahay Jazaakumullaahu Kheyran.

Waxaanan ka Cudurdaranayaa wax kasta oo gaabis ah oo ka muuqday qoraaladeyda waxa anan leeyahay waa dadaal yar ee uu sameeyay Arday Soomaliyeed, laakiin wanaaga jecl, illaahna ha iga cafiyo wax dembiya hadaan ku galay Aamiin.aamiin..

Waxaa Diyaariyay Calinuur Xoogsade calixoogsade@hotmail.com

Wargelin:-

Maamulka Wargeyskan wuxuu ku leeyahay {Walaal Alle Haku Xafidee Meel Xafidan Dhig Macl uulaamdka Diiniga Ah Ee Qoraalkaan Ku yaala ee Bisha Barakeysan ee Ramadaan ee kor yeel kana ilaa li meelah wasaqda iyo Najaasada ah Alle haku Barakeeye …Wabilaahi Towfiiq

Waxaan maantana wax ka tilaameynaa Axkaamta zakada Fidriga Maadaama la gaaray xeli gabo gabo ku dhawdahay Bishii Ramadaan anagoo illaah ka rajeynaayo inuu nagu anfaco kalimaad kan, wax badana aan ka faaiideysano.
Zakada Fidriga waxaa la yiraahdaa Cunooyinka la bixiyo marka uu Ramadaanku Dhamaanayo amaba Dhamaado Soomalida ay qaarkood u yaqaanaan ZakaatulBadan
Zakada Fidriga: waa waajib in la bixiyo sida uu cadeeyay Nabiga suuban (nabad galyo iyo nax ariis korkiisa allaha yeelee),waxeyna ku waajibtaa qofkii heli kara xeliga ay waajibto wax ka badan quudkiisa iyo quudka dadka uu masruufkooda saaran yahay, qofkii Deyn qaata si uu Fidrada isaga dhiibana waa u banaan tahay.
Cidda ay ku waajibto: waxey ku waajibtaa qof kasta oo Muslin ah Xor, Adoon,Lab, Dhadig, Qof Weyn iyo Qof yarba, dadka dhintay ka hor xeliga ay waajibtay lagama rabo wax Fidro ah, ama dha sha xeliga ay waajibtay ka dib.
Waqtiga Fidrada waajibto: waa laga bilaabo Qorax dhaca maalinta ugu danbeysa bisha Rama daan,waxaana Fidrada bixinteeda ku egtahay marka la tukado salaada Ciidda, waxaana la bixin kar aa maalin ama laba maalin ka hor dhamaadka Ramadaanka.
Qadarka la bixinayo: waa Suus (4 Koombo) Qofkiiba Cuntooyinka la beego ama 2500kg Cun ooyinka la Miizaamo sida Bariiska oo kale, waxaana la bixin karaa dhamaan noocyada kala duwan ee Cuntada.
Ulajeeda Fidrada: waa in ay Kab ugu noqoto wixii gabood fal ahaa ee ka dhacay ruuxii soo naa,iyo in ay Quud u noqoto Masaakiinta iyo Fuqarada Muslimiinta si ay uga kaaftoomaan gacan ho orsiga (Tuugsiga ama Dawarsiga) Maalita Ciidda ah.
Habka loo bixinayo Fidrada: waxa uu Qofka siin karaa Fidrada hal ruux ama waxa uu u kala qe rybin karaa dad fara badan, mana jirto xeliga la bixinaayo hab gaar ah oo loo bixiyo sida dadka qaar aaminsan yihiin oo ah in ay Gacanta in yar ku qaadaan ayaga oo magacaaba marba ruuxa ay doon ayaan in ay ka Zakeeyaan, mana laha Ducooyin gaar ah oo la aqriyo xiliga Fidrada.
Baraarujin: Zakada Fidriga lama siin karo ruux masruufkiisa waajib kugu yahay, sida labada waalid ama Caruurta iyo Xaaska, waxaase la siin karaa Qaraabada iyo Masaakiinta Muslimiinta oo dhan, in Qaraabada la siiyo ayaana Ajar weyn waayo waxa ay noqoneysaa Sadoqo iyo Xeriirin.
Zakada Fidriga wax lagama siin karo Ruux aan Muslim aheyn, Laakiin waxaa banaan in Masa akiinta aan Muslimiinta aheyn lasiiyo Sadaqooyinka kale.
Ruuxii ilooba wax dambiya malaha laakiin waa in uu gudaa goortuu soo xasuusto, ruuxii ula kac uga tagana waa uu gafay laakiin Diinta ugama baxayo sida Zakada maalka laga bixiyo oo kale, waxaana laga rabaa in uu illaah(cw) usoo laabto xaqa saarana iska gudo.
Waxaa banaan in laga bixiyo Fidrada Caruurta Uurka ku jirta, Sidaasna waxaa Sameeyay Cuthmaan Ibnu Cafaan (Allaha ka Raali Noqdee).
Qofkii hilmaama waxaa uu bixinayaa goortuu soo xasuusto, qofkii ula kac uga tagana waxa uu ku dhacay gaf weyn waloow Diinta uusan uga baxeyn, waxaana la gudboon inuu ka Toowbad keeno Xaqa lagu leeyahay guto.
Waxaan Dersigaan kusoo gabagabeynayaa Duruus taxane aheyd oo aan wax uga tilmaamay Ramadaanka iyo Fursadaha uu Xambaarsan yahay, si ay nafteeda ugu Dhiiri galiso ka faa’iideysiga maalmaha kooban ee Bishaan Barakeysan ee Dhamaanteen naga yaabisay sida ay dhaqsaha ugu dhamaaneyso, ayadoo aan damaanad loo heysan in la haleeli doono sanadaha soo socda Rama daan kale,..
Sidaa daraadeed waxaa jecleestay inaan qiso yar oo aad u muhiim ah kusoo gabagabeeyo Durustaan, Qisadaan waxa ay dhacday ayadoo uu Nabiga joogo waxaana ay u dhacday sidatan: Waxaa jiray laba nin oo ka mid aheyd Muslimiintii Reer Madiina waxaa Shahiiday midkood (lagu dilay Dagaal Jihaad ah) sanad ka hor inta uusan Dhiman (Si caadi ah u Dhintay) kii kale, markaas ay uu Dhalxa Ibnu Cubeydillaah ku riyoaday, ayadoo Janadii Albaabaha loo Furay waxaa uuna ku Dhex arkay labadii nin kii Dhintay ee dambeeyay oo Janda kaga hor maray kii Shahiiday, markaasuu ayuu la yaabay , sababta kan dhintay goor dambe uga hor maray kii Shahiiday sanad ka hor, arintii ayuu u sheegay qaar Saxaabada ka mid,.. markii dambana warkii waxa uu gaaray Nabiga (SCW), markaa saa Dhalxa uu Su’aalay oo yiri bal ii sheeg. markii uu u sheegay Nabiga (SCW) waxaa uu bixiyay Ja waab aad u yar oo tuseysa Fursada ku jirta in Qof Nasiib u yeesho in Cumrigiisa loogu Daro Sanad uu Ramadaan ku jiro, Nabiga waxaa uu yiri:
أليس قد صام بعده رمضان ، وصلى بعده ستة آلاف ركعة ، وكذا وكذا لصلاة السنة ؟
Bal aan u Fiirsano Jawaabta uu Bixiyay Nabiga Suuban sida ay u kooban tahay iyo Macnaha weyn oo ay Xambaarsan tahay!!
Waxaa uu yiri Nabiga (SCW) Miyuusan Soomin Gadaashiisa Ramadaan oo miyuusan Tukan Lixkun oo Rakcadoos (Salaadood) iyo intaas iyo intaas oo Salaado Sunnooyin ah.!!
Xadiiskan xaga Darajada waxaa Saxiixay Sh Albaani (ALLaha u Naxariistee) oo waxa uu yiri (صحيح لما له من الشواهد)sida uu ku qoray (سلسلة الصحيحة Juzka lixaad) Nambarka Xadiiskana waa (2591) dabacaada koowaad ee ay qortay maktabada Almacaarif
(وقد أخرجه ابن ماجه 3925 ، وابن حبان 2466 من طريق محمد بن إبراهيم التيمي عن أبي سلمة به أتم منه . وكذا رواه أحمد وغيره .)
Marka Xadiiskaas waxaa uu na tusayaa inuu Ramadaanku yahay Fursada Cumriga, Xadiiska an Dartiis ayaanan u doortay Duruustan aan ka Diyaariyay Ramadaanka inaan ugu magac daro Ramadaanku waa Fursada Cumriga.
Waxaan Illaah ka baryayaa inuu Camalkeena ka Dhigo mid Khaalis ah, iyo inuu nagu daro kuwa Bishaan looga Xoreeyo Naarta nana waafajiyo Camalada kuwa ugu Fadliga Badan, waxaan Illaah ka baryeeynaa inuu waalidkeen iyo intii wax nasoo bartay Debmigooda ku Dhaafo waxa yar ee Wanaaga ah ee aan sameyneyno, Illaah asagaa awoodee wax kasta.
Waxaanan u Mahad Celinayaa Dhamaan Raga Maamula webabka Afka Soomaaliga ku baxa ee qoray Duruustaan waxaanan leeyahay Jazaakumullaahu Kheyran.
Waxaanan ka Cudurdaranayaa wax kasta oo gaabis ah oo ka muuqday qoraaladeyda waxa anan leeyahay waa dadaal yar ee uu sameeyay Arday Soomaliyeed, laakiin wanaaga jecl, illaahna ha iga cafiyo wax dembiya hadaan ku galay Aamiin.aamiin..
Waxaa Diyaariyay Calinuur Xoogsade calixoogsade@hotmail.com