HALKAN KA AQRISO W/W MOGTIMES 15 APRIL 2021
Farmajao
awood sharci ah ma u leeya hay darajo ka xayuubinta Saadaq Joon?
Madaxweynaha
mudo xileedkiisu dhamaaday ee Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa
sheegay inuu xeer madaxweyne darajadii ciidanka kaga xayuubiyey Taliyihii
Booliska G/ Banaadir Sareeye Guuto Saadaq Cumar Xasan (Saadaq Joon), sida lagu
sheegay qoraal ay baahisay warbaahinta dowladda.
Xilka
qaadista, daraja iyo xuquuq ka xayuub inta ayaa timid kadib markii uu Generaal
Saad aq Joon sheegay in uu joojiyey kulankii Isniitii loo balansanaa ee Golaha
Shacabka, kaas oo ajandihiisu ahaa ka doodista mooshin la xiriira
doorashooyinka.
Haddaba
Madaxweyne Farmaajo xil ka xayu ubin ma samayn karaa?
Golaha
Midowga Musharixiinta iyo siyaasiy iinta Mucaaradka ah ayaa sheegay in aan ma daxweyne
Farmaajo xil ka qaadis iyo magacaa bis samayn karin, maadaama uu dhamaaday, si da
ay yiraahdeen mudo xileedkiisa sharciga ah oo ku ekaa Fabruary 8, 2021.
Senetar
Abshir Maxamed Axmed, gudoomi ye ku xigeenka Aqalka Sare BFS ayaa sheegay in
madaxweyne Farmaajo uusan waddo sharci ah u marin tallaabada uu qaaday ee ka
dhanka ah Saadaq, wuxuuna soo qaatay dhowrka qodob:-
"1.Taliyaha
Ciidanka Boliiska waa in uu ma gacaabaa guddi anshax oo baara kiiska sarkaal ka
(waxaa ku jirto in sarkaalka la dhageysto) ka na soo talo bixiya tallaabada
laga qaadi karo.”
"2. Guddiga
waa inuu ku jira ugu yaraan hal sarkaal sare iyo saraakiil kale.
3. Tallaabada
ay soo jeediyaan ayaa loo gud binayaa Madaxwey naha si uu ugu soo saaro Xeer
Madaxweyne. Haddii tallaabadaasi ay tah ay ka-saarista Cii danka, waa in uu soo
jeediyaa Wasiirka Amniga Gudaha.”
Sidoo kale
xildhibaan Mahad Salaad ayaa soo qaatay xeerka ciqaabta ciidamada qalabka sida,
wuxuuna yiir:
"Sida ku cad
Xeerka Ciqaabta Ciidamada Qalabka Sida qodobada 21aad, 22aad, 23aad iyo 24aad
Sharci Lr.2 ee soo baxay 1963 waxaa sarkaal derajo ka qaadis ciidan, shaqo ka
joojin ama laalid derajada lagu sameyn karaa marka maxkamadda ciidamada
qalabka-sida ay ku caddeeyso danbi, xukunna ku dhaco.”
Ma’ahan Markii ugu horaysay.
Waqradaasi oo
isla xilligaasi dhaqan gashay ayaa Cabdalla Cabdalla gabi ahaanba waxa loo ga
saaray xubinimadiisa hay’adda NISA.
Kulan cadaadis xooggan
lagu saarayo Guudlaawe oo Muqdisho ka socda
Madaxweynayaashii
hore ee dalka, Xasan Sheekh Maxamuud iyo Sheekh Shariif ayaa kulan xasaasiya la
lahaa madaxweynaha dowla dda Goboleedka HirShabeelle, Cali Guudlaawe oo kamid
ah maamulada taabacsan madaxwey naha waqtigiisu dhamaaday Far ma ajo. Sida ay xogta ku helayso Caasimada On line,
kulan kaan ayaa waxaa labada madaxw eyne ku wehl inaya Xildhibaan Cabdulqaadir
Co soble oo ka mid ah hoggaanka sare ee Madasha Xisbiyada Qaran, waxayna
madaxweyne Guud laawe kala hadlayaan go’aankii uu ku taageeray qaraarkii uu
Golaha Shacabka muddo kororsiga ugu sa
meeyay hay’addaha dowladda.
Madaxweynihii
hore ee Soomaaliya, Xasan Sh. Maxamuud iyo Sh.Shariif ayaa si weyn usoo
dhaweeyay doorashadii khilaafka ba dan ka dha shay ee uu ku soo baxay madaxwey ne
Guudl aawe, wuxuuna intaas kadib kamid no qday ma amulada sida weyn u taabacsan
madax weyna ha waqtigiisu dhamaaday ee Farmaajo.
Sida ay
ogaataay Caasimada Online, mad axdaan ayaa la wadaagay Cali Guudlaawe niy ad
jabkooda ku aadan go’aankii la sheegay inuu ku taageeray muddo kororsiga
Farmaajo, waxa yna ku cadaadinayaan inuu ka laabto.
Kulankan ayaa
loo arkaa fursadii ugu damb eeysay ee ay Madaxdii hore uga quusana yaan ama
isku fahmayaan madaxweyne Cali Guudl aawe, iyadoo la kala ogaan doono midka uu
dooran doono.
Si kastaba,
xaalada siyaasadeed ee dalka ay aa kasii dareysa, tan iyo markii uu Golaha Shac
abka soo saaray qaraarkii uu muddo kororsiga u gu sameeyay madaxda sarre ee
dalka, waxaa na isasoo taraya hanjabaadaha ku aadan go’a ankaasi ee ay soo
saarayaan dalalka beesha caalamka. Xigasho:-casimadda.net
Xiisad ka jirta Xalay qeybo
ka mid ah Maga alada Muqdisho
Saadaq Joon
ayaa xarun deegaan ka dhigt ay xaafadda Shiikole oo ku dhow xarunta ciida mada
xoogga dalka Soom aaliyeed ee degmada Dey niile.
Ciidamada
Haramcad ayaa sidoo kale waxaa la geeyay isgoysyada laga galo xaafada
Shiirkole, wa xaana jirta cabsi laga qabo in halkaa uu iska hor imaad ka dhaco.
Madaxweynaha mudo xileedku ka dhamaad ay ee Farmaajo ayaa Habeen hore darajadii
sarkaalni mo iyo dhamaan waxii xuquuq ciidan ahaa ka xayuubiyey Jeneraal Sa adaq
Joon. Saadaq Joon ayaa helaya haatan
taageero ay u muujinayaan dadka uu ka soo jee do wax aana baaq ka soo saaray
Xildhibaan C/r axmaan Odowaa oo hore u soo noqday wasiirka arrima ha gudaha
dowlada federalka.
Xildhibaan
Odowaa ayaa ugu baaqay Dad ka uu ku matalo kursiga inay difaacaan Jeneraal
Saadaq John oo Xalay xarun deegaan ka dhig tay Shiirkole, kaddib markii Ciidamo
fara badan ay dowladdu dul geysay halka uu degay Jener aalka. Xigasho:jowhar.com
Jarmalka oo ka hadlay
muddo kordhinta loo sameeyay dowladda
Waxay ugu baaqeen mada xda Soomaaliya inay dib ugu
laabtaan miiska wadahadalka si heshiis looga gaaro khilaafka harreeyay
hannaanka doorashada ee Soomaa liya.
Horay
dowladaha Mareykanka, Ingiriiska iyo midowga Yurub ayaa kasoo horjeestay muddo
kordhinta ay sameeyeen Golaha Shacabka, iya ga oo Madaxda dowladda ugu hanjabay
inay cu naqabateyn saari doonaan.
Somaliland Oo Walaac Ka Muujisay Xaalad da Siyaasadeed Ee Soomaaliya
Somaliland
ayaa war kasoo saartay xaalad da siyaasadeed ee Soomaa liya , waxaana ay walaac
ka muujisay khilaaf ka hadda ka dhex taagan dawladda iyo muc aaridka. "Ismari-waagga
siy aas addeed ee Shalay jira wuxuu caddeyn u yahay du lmiga, iyo hoggaaminta
macangagga ah ee Tal iska Far maajo, oo khatar buuxda ku ah amn iga iyo xas iloonida
gobolka taasi oo soortogal ah in ay Soomaaliya geliso dagaal sokeeye oo hor leh
oo laga yaabo in lagu qasbo kumannaan shacab ah inay u barakacaan dalalka
deriska ah oo ay ku jirto Jamhuuriyadda Somaliland” ayaa la gu yiri Qoraal
kasoo baxay W/Arrimaha Dibed da Somaliland
Xigasho:radiodalsan.
com
Xiisad Xalay laga
dareemayo Muqdisho iyo shir u socda Rooble iyo Qoor Qoor
Shir u
dhaxeeya R/W.XFS ee xil-gaarsiinta ah
Maxamed Xuseen Rooble iyo Madaxweyna ha Galmudug Axmed Qoor Qoor ayaa Xalay ka dhacay madaxtooyada Soomaaliya.
Shirkaan ayaa
ku soo aadaya iyadoo Xalay M. Muqdisho laga dareema yo dhaq dhaqaaqyo ciid an
oo xoog leh iyo cabsi dagaal, waana taas arrinta uu Qoor Qoor kala hadlayo R/wasaare
Rooble.
Taliyihii
hore ee Ciidanka Booliska G/ Ban aadir Jeneraal Saadaq Cumar Maxamed (Saad aq
John) ayaa xarun deegaan ka dhigtay qeybo ka tirsan xaafadda Shiikole ee
degmada Deyn iile, waxuuna wataa ciidamo daacad u ah iyo ga adiid dagaal.
Sidoo kale
qeybo ka tirsan waddada 30-ka, gaar ahaan isgoysyada Balaksii iyo Baar-ubax oo
aad ugu dhaw isgoyska Shiirkole ayaa Xalay la soo dhoobay ciidamo ka tirsan
booliska gaark a ah ee Haramcad.
Haddii ay
dowladdu ku dhiirato inay weerarto Saadaq Joon waxay dad badan qabaan inay bil aaw
u noqon karto qalalaase aan la fududeysan karin oo ka qarxa caasimadda
Soomaaliya ee Muqdisho.
Madaxweynaha
mudo xileedku ka dhamaa day ee Farmaajo ayaa Habeen hore darajadii sa rkaalnimo
iyo dhamaan waxii xuquuq ciidan ah aa ka xayuubiyey Jeneraal Saadaq Joon.
Ingiriiska Oo Kasoo
Horjeeystay Muddo Kororsiga Ay Sameeyeen Golaha Shacabka
D/Ingiriiska
Wasiir James
Duddridge oo bayaan soo saa ray ayaa waxaa ku sheegay inay ka naxeen mar kii ay
maqleen muddo kororsiga lagu dhaqaaqay, isla markaana uu go’aankaas yah ay
tallaabo hoos u dhigeysa kalsoonida lagu qabo hoggaaminta Soomaaliya.
Wasiirka
James Duddridge ayaa ugu baaq ay hoggaamiyeyaasha Soomaaliya inay si degd eg
ugu laabtaan wada hadallada, si xal buuxa lo oga gaaro khilaafka hareeyay
qabsoomida doo rashooyinka dhacaya.
"Maaddaama
uusan jirin is-afgarad horseed aya doorasho loo wada dhan yahay oo lagu kals oonaan
karo in la qabto iyada oo aan dib loo dhi gin, xiriirka bulshada caalamka iyo
hoggaanka Soomaaliya ayaa is beddelaya, UK waxay lash aqeyn doontaa
saaxiibadeeda caalamiga ah qa ab mideysan oo dib loogu qiimeeyo xiriirkeena iyo
nooca caawinaada aan siino Soomaaliya” ayuu yiri Wasiika.
Si kastaba
Madaxweynaha muddo xileedkii sa dhammaaday Farmaajo ayaa Habe en hore saxiixay
sharciga gaarka ah ee Jiheynta doora shooyinka heer Federaal, kaasi oo sheegaya
in dalku aaday doorasho qof iyo Cod ah, lana sameeyay muddo kordhin laba sanno
ah.
Gaari dad rakaab ah
saaran yihiin oo ku qarxay duleedka Balcad
Qaraxa ayaa
sababay kha saaro isugu jira dhimasho iyo dhaawac, sida darawalka gaa riga
sheegay waxaa saarnaa in ka badan 20-qof, waxaana geeriyooday 19 halka 4 kalana
ay dhaawacm een.
Gurmad xoog
leh ayaa gaaray goobta uu qa raxu ka dhacay halkaa oo laga qaaday dhaaw acii
halka meydadkana laga soo ururiyay.
Beesha Caalamka oo
War-Saxaafadeed ka soo saartay Muddo Korosiga Madaxweyn aha iyo Golaha Shacabka
Howlgalka M/Afrika
ee Soomaaliya (AMIS OM), Kanada, Danmark, M/Yurub (EU), Finland, Faransiiska,
Jarmalka, Urur-Goboleedka IGAD, Ireland, Italy, Netherlands, Norway, Spain,
Sweden, Switzerland, Boqortooyada Ingiriis ka,
Mareykanka, iyo Q/Midoobay waxay aad u ga walaacsanyihiin meelmarinta 12kii
Abriil uu G/Shacabka meelmariyay qaraar lagu bedelayo heshiiskii 17kii
Sebtember, qaraarkaas oo xam baarsan geedi-socod doorasho oo ay ka dhalan
doonto muddo kordhin dheeri ah oo ku timaad da muddo xileedkii loo igmaday
Madaxweynaha iyo Baarlamaanka.
Waxaan si
isdaba joog ah u sheegnay in aan la taageeri doonin geeddi-socod siyaasadeed oo
is barbar socda, doorashooyin aan loo dham ayn, ama dadaallo cusub oo keenaya
kordhinta muddo xileedkii hore.
Qaraarka 12kii
Abriil wuxuu wiiqayaa nabad da, amniga, iyo xasilloonida Soomaaliya iyo me elo
ka baxsan. Qaraarkan ayaa sidoo kale sii daahin doona qabashada doorashooyin
lagu ka lsoonaan karo kuwaas oo ay sugayeen dadka Soomaaliyeed. Waxaan ku
qanacsannahay in hi rgelinta heshiiskii 17kii Sebtember uu yahay han aanka ugu
wanaagsan ee waxqabad ee la heli karo sidaa darteed, waxaan ku boorinaynaa ma daxda
DF iyo D/Goboleedyada Xubnaha ka ah DFS inay si dhakhso leh ugu soo laabtaan
wad ahadallada si loogu heshiiyo habka hawsha ho rey loogusii wedi lahaa.
Waxaan ugu baaqeynaa dhammaan dhinac yada inay
aad isu xakameeyaan, ayna sii wad aan wadahadalka, iskana ilaaliyaan ficillada
hal ka dhinac ah ee kicin kara xiisadaha. Waxaan di yaar u nahay inaan bixinno
adeegyada dhex dhexaadinta si loo fududeeyo loona soo noole eyo wadahadal loo
dhan yahay oo ku saleysan heshiiskii 17kii Sebtember.
Cabdiraxmaan C/ Shakuur
oo sheegay in dalku galay xaalad hoggaamiye Kooxeed nimo
Siyaasig Cabdiraxmaan Cabdi Shakuur Wa rsame
ahne G/Xisbiga Waradajir oo ka hadlay xaalada dalka uu marayo ayaa sheegay in
wad anku uu galay waji hugaamiye kooxeednimo, isaga oo madaxweynaha waqtigiisu
idlaaday ku eedeyay in uu jabinayo sharciga iyo xeerka dalka u yaala.
Waxaa
warbaahinta shir jara a’id ugu qabtay Shalay M/Muqd isho isaga oo sheegay inay
halis galineyso haddii farmaajo la aqoo nsado waxii la soo tabcayay 20kii sano
ee la soo dhaafay, waxaa kale oo uu daa ha qaaday in xiriir hoose uu Ereteritya kala dha xeeyo Farmaajo, taasi
oo kala geyneysa sooma aliya iyo beesha caalamka.
Dhanka kale
CC/Shakuur ayaa sheegay in uu M.Muqdisho
ka soo fuqsaday boorarkiisii Mu sharaxnimo,waxaana uu ku micneeyay in doora sho
iyo musharaxnimo aysan jirin.
Waxaa uu
dhaliil u soo jeediyay Maamul Gob oleeedyada taageeray sharcigii ay meel mariye en baarlamaanka soomaaliya,
madaxweynaha waqtigiisu dhamaadayne uu saxixay, waxaana uu sheegay in ay ku
shaqeeyaan amarka dowla da dhexe.
Beesha
caalamka ayaa dhaleeceysay go’a ankii ay Golaha Shacabka Soomaaliya muddo 2 sano
ah ugu kordhiyeen dowladda Soomaaliya, M/Yurub, Mareykanka iyo UK ayaa ka digay
ca waaqib xumada ka dhalan karta go’aankan.
Wakiilka M/Yurub
ee Soomaaliya ayaa ku ba aqay in wadahadalada dib loogu soo laabto lana qabto
doorasho iyada oo lagu saleynayo heshiis kii 17 September.Xigasho:radiodalsan.com
Dowladda
Soomaaliya oo si adag u jawaab tay Beesha Caalamka (Akhris)
War saxaafadeed ka soo baxay D/Soomaal iya
ayaa si adag loogu jawaabay Qoraaladii
Warsaxaafadedka
ayaa u qornaa sidan:-
DF/Soomaaliya waxay si aad ah uga xumaat ay
inay aragto hadallada bulshada ee qaar ka mid ah saaxiibbadeeda caalamiga ah
iyo saaxii bbada muddada dheer ay ku marin habaabina yaan sharciyada ay soo
saaraan hay’adaha do wladda ee lagu ilaalinayo xuquuqda dimoqraad iyadda ee
shacabka ee ay ku dooranayaan hog gaankooda.
Dadka Soomaaliyeed waxay u oomanaayeen
fursad ay ku gutaan xuquuqdooda dimoqraadiy adeed oo ay ugu adeegsadaan awoodda
codko oda doorashada hoggaamiyeyaashooda. In ka sta oo maamulkani dadaal badan
ku bixiyay himiladan, Sebtember 17th, 2020, hoggaamiyey aasha siyaasadeed ee
Soomaaliya waxay isku raaceen in la joojiyo hannaankaas oo la qabto doorasho
dadban taa beddelkeeda.
Sida ay dhammaantood goobjoog u ahaay een
sagaalkii bilood ee la soo dhaafay, labo ka mid ah toddobadii saxiixayaasha
heshiiska 17 Sebtember 2020, oo kala ah hoggaamiyeyaa sha maamulada Jubbaland
iyo Puntland, iyagoo ku dhaqmaya cadaadis ba’an oo kaga imanaya saameynta
shisheeye, waxay isku dayeen inay hakiyaan oo afduubtaan howsha iyagoo abuura ya
dalab aan dhammaad lahayn iyo iyagoo ku baaqaya in la burburiyo hay’adaha
dowliga ah ee qaranka.
Khataraha ka dhalan kara luminta horumar ka
la sameeyay ilaa iyo hadda waxay ku kallif tay G/Shacabka ee BFS inuu ka doodo
oo u co deeyo 12-ka Abriil 2021-ka si loo ilaaliyo hay’a daha dalka. Go’aankan
waxaa si ballaaran u taa geeray daneeyayaasha muhiimka ah ee siyaasa dda dalka,
oo ay ku jiraan DF, Maamulka G/Ban aadir iyo 3 ka mid ah shanta D/goboleed ee
xu bnaha ka ah Federaalka, kuwaas oo kala ah Hi rshabeele, Galmudug iyo D/goboleedka
K/gal beed. Sida ku cad qodobka 47aad ee dastuurka KMG ah ee Soomaaliya, G/Shacabka
ee BFS wuxuu awood u leeyahay inuu soo saaro sharci yo gaar ah oo qeexaya
xeerarka khuseeya doo rashooyinka heer federaal.
Sidaa darteed, sharciga uu soo ansixiyay G/
Shacabka ee BF 12-kii Abriil 2021 oo dhigaya in hal qof, hal-cod doorasho lagu
hirgeliyo dalka ayaa meesha ka saaraya qorshe kasta oo horay loo gaaray, oo uu
ku jiro heshiiskii 17-kii Sebt ember 2020. Asal ahaan, sharcigani wuxuu dal ka
siinayaa fursad ay ku fuliyaan mid ka mid ah xulashooyinka ay soo jeediyeen
Guddiga Mad axa-bannaan ee Doorashooyinka Qaranka (NI EC), oo horay u soo
saaray dhowr fursadood oo la fulin karo, oo ay ku jiraan khariidad lagu dha meystirayo
dorashooyinka 13 bilood gudahood.
Hadalada xanafta leh ee ay ku raran yihiin
hanjabaadaha, ee wax u dhimaya madaxbanaa nida siyaasadeed iyo xuquuqda
madaxbanaan ee hay’adaha qaranka, waxay kaliya u adeegi doonaan dhiiragelinta
ururada argagixisada iyo kuwa nabad diidka ah ee Soomaaliya.
Wararkii
Ugu Dambeeyay Ee Xaaaladda Muq disho Iyo Laamaha Amniga Oo Farriin Diray
Laamaha amniga G/Banaadir ayaa farriin ad ag
u diray shakhsiyaad la sheegay inay ku how lan yihiin kicin dadweyne iyo
tallabooyin u muuq da inay sababi karaan dagaal sokooye oo Mu qdisho ka qarxa.
Guddoomiye Kuxegeenka Amniga iyo Siyaas adda
G/Banaadir Cali Cabdi Wardheere (Cali Yare ) oo warbahinta la hadlay ayaa
farriin amni ga ku aaddan la wadaagay Shacabka Soomaali yeed, waxaana uu si
gaar ah uga hadlay warar tan iyo xalay la isla dhex-marayay oo ahaa in DFS ay
doonayso inay weerar ku qaaddo Tali yihii hore Booliska G/Banaadir Saadaq John,
ka asi oo dhawaan laga qaaday xilka.
HALKAN KA AQRISO W/W MOGTIMES 15 APRIL 2021
.